Centralna Biblioteka Statystyczna

Nulla dies sine linea . (Ani dnia bez kreski tj. bez posunięcia choć odrobinę naprzód pracy twórczej)

Motto życiowe prof. Zofii Zarzyckiej

Zofia Zarzycka – polska ekonomistka i statystyczka demograficzna, żyła w latach 1925-2010. W 1939 r. ukończyła pierwsza klasę gimnazjalną w Kaliszu. W latach 1940–1944 Niemcy wywieźli ją na roboty przymusowe. W ostatnim roku wojny pracowała w fabryce broni Zollenwerke w Kaliszu. Wiosną 1945 r. podjęła przerwaną naukę w gimnazjum, a następnie uczęszczała do liceum w Kaliszu. W latach 1946–1947 pracowała w hurtowni Spółdzielni Pracy Społem. W 1951 r. ukończyła studia wyższe w Łódzkim Oddziale Szkoły Głównej Handlowej i uzyskała dyplom magistra ekonomii. W czasie studiów była zastępcą asystenta w Katedrze Statystyki Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Łodzi. Rada Wydziału Ekonomicznego Uniwersytetu Łódzkiego w 1964 r. nadała jej stopień naukowy doktora nauk ekonomicznych na podstawie rozprawy Problemy pracy zawodowej kobiet obarczonych dziećmi, przygotowanej pod kierunkiem prof. Edwarda Rosseta. W 1982 r. otrzymała stopień doktora habilitowanego nauk ekonomicznych na podstawie rozprawy habilitacyjnej Praca zawodowa kobiet a budżet rodzinny. Profesorem nauk ekonomicznych została w 1991 r. Zainteresowania naukowe prof. Z. Zarzyckiej obejmowały zagadnienia pracy zawodowej kobiet obarczonych obowiązkami rodzinnymi, demograficzne i społeczne czynniki wpływające na wzorce konsumpcyjne oraz problemy ekonomiczne wynikające z procesu starzenia się ludności. Badała następstwa aktywności zawodowej kobiet dla ich sytuacji rodzinnej, w tym również pośrednio dla kształtowania się podstaw małżeńskich i prokreacyjnych oraz wpływ czynników społeczno-demograficznych na wyposażenie gospodarstw domowych w dobra trwałego użytku. Profesor Zarzycka proponowała wykorzystanie metod taksonomicznych, umożliwiających porównanie różnych obiektów jednocześnie z punktu widzenia wielu cech, do przestrzennych badań porównawczych warunków życia. Napisała ponad 60 prac, w tym książki, skrypty, projekty naukowe i ekspertyzy, recenzje i artykuły. Prowadziła wykłady ze statystyki ogólnej, matematycznej oraz statystyki ekonomicznej i społecznej na Uniwersytecie Łódzkim i w Społecznej Wyższej Szkole Przedsiębiorczości i Zarządzania w Łodzi. Była konsultantem w zakresie stosowania metod ilościowych do opisu procesów ekonomicznych i społecznych, w tym demograficznych. Należała do Komisji Dydaktycznej GUS, Polskiego Towarzystwa Demograficznego oraz Prezydium Komitetu Nauk Demograficznych PAN, przewodniczyła Komisji Dydaktycznej Łódzkiego Oddziału PTE oraz Komisji Zatrudnienia Rady Naukowej przy Prezydencie Miasta Łodzi. Była również pełnomocnikiem Rektora Uniwersytetu Łódzkiego  ds. współpracy z Wyższą Szkołą Ekonomiczną w Bratysławie i Czechosłowackim Instytutem Gerontologicznym. Prace naukowe prof. Zofii Zarzyckiej dostępne są w zbiorach Centralnej Biblioteki Statystycznej.

JAK CZESAĆ WŁOCHATĄ KULĘ: matma bez liczb / Milo Beckman. – Łódź: Feeria Science, 2022. – 241 s. : il. ; 21 cm. – sygnatura w zbiorach CBS 217 511

W co wierzą matematycy? Wierzymy, że matma jest interesująca, prawdziwa i użyteczna

(w tej właśnie kolejności).

 M. Beckman

Wybitny polski lekarz i naukowiec Jędrzej Śniadecki stwierdził, że „matematyka jest to królowa wszystkich nauk, jej ulubieńcem jest prawda, a prostość i oczywistość jej strojem”. To stwierdzenie doskonale określa zależność matematyki i pozostałych dziedzin wiedzy. Matematyka ma zastosowanie w rozmaitych obszarach życia i towarzyszy nam na co dzień. Książka autorstwa Milo Beckmana Jak czesać włochatą kulę: matma bez liczb to oryginalny instruktaż po trzech głównych gałęziach matematyki – topologii, analizie i algebrze. To też ciekawe spojrzenie na zagadnienia związane z geometrią czy statystyką, a to wszystko bez użycia cyfr i zawiłych wzorów. Publikacja jest połączeniem zabawnej, ale bardzo rzeczowej narracji matematyka i ilustracji, obrazujących poruszane w poszczególnych rozdziałach zagadnienia. Rysunki te stanowią integralną część książki i pomagają zrozumieć to, co czasami trudno wyrazić słowem pisanym.

Książka podzielona jest na pięć części: topologia, analiza, algebra, podstawy i modelowanie. Czytanie można jednak zacząć od dowolnie wybranego miejsca i samodzielnie zdecydować, któremu zagadnieniu poświęcić więcej uwagi. Publikacja nie wyczerpuje oczywiście tematu jeśli chodzi o dziedziny matematyczne, ale jest na pewno wskazówką do dalszych poszukiwań. Autor poprzez swój niebanalny przekaz, zachęca do kreatywnego myślenia o kształcie i wymiarze, nieskończoności, symetriach, dowodach oraz ich wzajemnych powiązaniach. Sposób przekazu podstaw matematycznych nie ma nic z tradycyjnego podejścia, z jakim spotkamy się w szkole czy na uczelni, ale dzięki temu omawiane zagadnienia okazują się zaskakująco łatwe do zrozumienia.                                                                                         

Milo Beckman, który studia matematyczne ukończył jako szesnastolatek, a jego różnorodne projekty i samodzielne badania były publikowane w wielu czasopismach naukowych, oddaje się z pasją popularyzowaniu matematyki. Wyjaśniając zawiłości na konkretnych przykładach z życia wziętych dowodzi, że każdy może nauczyć się myśleć matematycznie. Czytając tę książkę można odnieść wrażenie, że znajomy opowiada nam o swoim hobby i zasiewa w nas ochotę na poznanie tajników tych zainteresowań.                                                                                   

    Podręcznik Jak czesać włochatą kulę: matma bez liczb można śmiało polecić szerokiemu gronu czytelników. Tę książkę i wiele innych pozycji, popularyzujących wiedzę, nie tylko matematyczną, można znaleźć w zbiorach Centralnej Biblioteki Statystycznej.

Serdecznie zapraszamy.

Metody statystyczne pomagają nam nie tylko zredukować materiał liczbowy, ale tak go przetworzyć, że nabiera on dopiero w skrócie właściwego wyrazu. Obecnie metody te nie tylko ułatwiają nam interpretację i opis, ale wchodzą daleko głębiej w eksperyment i dyktują jego strukturę. Jest ona w wysokim stopniu związana z właściwym ujęciem statystycznym.

Stefan Barbacki był wybitnym biometrykiem oraz profesorem nauk rolniczych w zakresie genetyki, hodowli roślin i doświadczalnictwa. Żył w latach 1903-1979. Uczęszczał do V Gimnazjum Klasycznego w Krakowie, następnie w latach 1921–1925 studiował na Wydziałach Filozoficznym i Rolniczym Uniwersytetu Jagiellońskiego. W trakcie studiów był asystentem u prof. Edmunda Załęskiego, pioniera biometrii rolniczej w Polsce. W latach 1925–1945 pracował w Państwowym Instytucie Naukowym Gospodarstwa Wiejskiego w Puławach. Doktoryzował się w 1929 r. na Wydziale Rolniczym Uniwersytetu Jagiellońskiego, na podstawie pracy z badań nad odmianami pszenicy ozimej. W roku 1935/36 przebywał na stażu naukowym w Londynie, w Galton Laboratory przy University College. Odbył tam studia z dziedziny statystyki matematycznej i jej zastosowań w doświadczalnictwie i genetyce. Seria jego prac genetycznych nad jęczmieniem, prowadzonych od 1929 r., dała podstawę do otwarcia w 1938 r. w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie przewodu habilitacyjnego, przerwanego wybuchem wojny. Po wojnie przeniósł się do Poznania, gdzie w maju 1945 r. habilitował się z zakresu hodowli roślin i doświadczalnictwa na Wydziale Rolniczo-Leśnym Uniwersytetu Poznańskiego. Objął także kierowanie Katedrą Doświadczalnictwa Rolniczego i Biometrii. Stefan Barbacki dał początek poznańskiej szkole statystyki matematycznej i biometrii. W marcu 1948 r. otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego oraz został dziekanem Wydziału Rolniczo-Leśnego Uniwersytetu Poznańskiego, pełniąc tę funkcję do 1951 r. Po wyodrębnieniu z Uniwersytetu Poznańskiego Wydziału Rolniczo-Leśnego i utworzeniu Wyższej Szkoły Rolniczej, został jej prorektorem do spraw nauki. Jednocześnie kierował do 1970 r. Katedrą Genetyki i Hodowli Roślin. W 1952 r. uzyskał tytuł profesora zwyczajnego. Współpracował z licznymi organizacjami i instytucjami: Komisją Rolniczo-Leśną Polskiej Akademii Umiejętności, Poznańskim Towarzystwem Przyjaciół Nauk, Poznańskim Oddziałem Towarzystwa Przyrodników im. Kopernika, Polskim Towarzystwem Genetycznym. W działalności praktycznej na rzecz badań naukowych, a zwłaszcza doświadczalnictwa rolniczego, Stefan Barbacki wniósł ogromny wkład w przeniesienie na grunt Wielkopolski swoich wcześniejszych dokonań w zakresie planowania i przeprowadzania doświadczeń. Przyczynił się do utworzenia od podstaw 18 wyspecjalizowanych stacji doświadczalnych. W  1954 r. zorganizował w Poznaniu nową placówkę Polskiej Akademii Nauk – Zakład Hodowli Roślin, który po połączeniu w 1961 r. z Zakładem Genetyki PAN w Skierniewicach, został przemianowany na Zakład Genetyki Roślin PAN. Zakładem tym kierował nieprzerwanie do przejścia na emeryturę w  1973 r. Placówka ta należy dziś do czołowych instytutów Polskiej Akademii Nauk. Przy udziale PAN, Akademii Rolniczej i PTPN zorganizował szereg ogólnopolskich i międzynarodowych sympozjów naukowych. Od 1938 r. rozpoczął redagowanie nowego czasopisma naukowego Przegląd Doświadczalnictwa Rolniczego, w którym publikowano prace z zakresu genetyki, hodowli i uprawy zbóż oraz metodyki doświadczalnictwa, a od 1960 r. periodyku genetycznego Genetica Polonica. Opublikował liczne prace naukowe w liczbie ponad 180 pozycji, w tym kilka podręczników i monografii. Prace dotyczą zwłaszcza badań nad zmiennością i dziedziczeniem szeregu cech morfologicznych i fizjologicznych jęczmienia, zagadnień odmianoznawstwa pszenic, badań nad genetyką, hodowlą i uprawą łubinu, prac nad poliploidami koniczyny i seradeli oraz badań populacyjnych nad wyką ozimą, wreszcie, badań nad metodyką doświadczalnictwa rolniczego i biometrią. Prof.  Barbacki interesował się zastosowaniami metod statystycznych w badaniach genetycznych, w szczególności analizą wielowymiarową. W ciągu wielu lat pracy uniwersyteckiej prowadził wykłady z metod statystycznych, doświadczalnictwa rolniczego i jego metodyki, z wybranych działów genetyki i hodowli roślin, a także seminaria z zakresu doświadczalnictwa rolniczego oraz hodowli roślin. Liczne prace prof. Barbackiego dostępne są w zbiorach Centralnej Biblioteki Statystycznej.

BEZPIECZEŃSTWO EKOLOGICZNE, ZDROWOTNE I OCHRONA ŚRODOWISKA NATURALNEGO W REALIACH XXI WIEKU / Katarzyna Śmiałek, Wiesław Śmiałek. – Poznań : Wydawnictwo Naukowe FNCE, 2022. – 444 s. : il. ; 24 cm. – sygnatura w katalogu CBS  217 443

Bezpieczeństwo ekologiczne jest coraz bardziej palącą potrzebą społeczną, nacechowaną zdynamizowanym działaniem skierowanym do władz publicznych, w celu podejmowania przez nie szybszych i bardziej efektywnych wysiłków. Zapewnienie tego bezpieczeństwa łączy ze sobą wiele kwestii, w obrębie których znajduje się człowiek, społeczeństwo, biosfera oraz państwo. Jest to proces o charakterze ciągłym, który ma zapewnić bezpieczną i niezachwianą egzystencję wszystkich elementów, jakie wchodzą w skład ekosystemu. Współcześnie bezpieczeństwo ekologiczne klasyfikowane jest także jako element bezpieczeństwa narodowego. Różna może być perspektywa geopolityczna, a bezpieczeństwo ekologiczne może być rozważane również z punktu widzenia działań militarnych i prawnych. Konflikty zbrojne mogą występować jako skutki zmian w ekosystemach i ograniczonego dostępu do zasobów. Coraz częściej zdarza się, że różne państwa decydują się połączyć swoje siły i wypracowują wspólne rozwiązania, które będą wdrażane. W Polsce nadrzędnym aktem prawnym, regulującym ten obszar, jest Strategia Obronności Rzeczypospolitej. To szereg działań prewencyjnych, które niejako z góry próbują minimalizować szkody, na przykład poprzez wdrożenie zielonej energii i wycofanie się z surowców kopalnych.

Przedstawienie wzajemnych zależności między bezpieczeństwem ekologicznym, zdrowiem, a ochroną środowiska było celem omawianego opracowania. Liczne grono autorów, z różnych ośrodków naukowych w Polsce, przyczyniło się do wieloaspektowego spojrzenia na powyższe zagadnienia i ich wzajemne powiązania. Zaprezentowano kontekst krajowy i międzynarodowy, analizując aktualną literaturę przedmiotu i dostępne akty prawne. Publikacja podzielona została na trzy części. W pierwszej omówiono problemy bezpieczeństwa ekologicznego z perspektywy lokalnej, regionalnej i globalnej, podkreślając stałą potrzebę zabezpieczania ochrony poszczególnych elementów ekosystemu. Charakterystyka zagadnień związanych z bezpieczeństwem zdrowotnym w realiach XXI wieku stanowi zawartość części drugiej. Szczególną uwagę zwrócono na czynniki związane z bezpieczeństwem żywności, kwestiami zagrożeń zdrowia oraz zachowań prozdrowotnych. Część trzecia ukazuje działania administracji publicznej w zakresie ochrony środowiska i przeciwdziałania zagrożeniom. Zaprezentowane zostały narastające problemy w przypadku nadmiernego konsumpcjonizmu społeczeństw, jego wpływu na środowisko naturalne oraz sposobów przeciwdziałania zjawisku. Każdy z umieszczonych w pracy artykułów zawiera w podsumowaniu bibliografię.

Publikacja Bezpieczeństwo ekologiczne, zdrowotne i ochrona środowiska naturalnego w realiach XXI wieku jest dostępna w zbiorach Centralnej Biblioteki Statystycznej im. S. Szulca. Polecana jest pracownikom naukowym, studentom, analitykom oraz wszystkim zainteresowanym prezentowaną przez autorów tematyką.

Aleksander Ryszard Wójcik żył w latach 1937-2003. Był specjalistą w zakresie statystyki matematycznej i nauk rolniczych oraz nauczycielem akademickim. Studia na Wydziale Statystyki w Szkole Głównej Planowania i Statystyki ukończył w 1958r. Pracując jako asystent w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, rozpoczął studia na Wydziale Matematyki i Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego. W 1964r. uzyskał dyplom magistra matematyki. Tytuł doktora nauk rolniczych w zakresie agronomii otrzymał na Wydziale Rolniczym SGGW w 1965r. W latach 1974–1980 kierował Pracownią Obliczeniową Instytutu Zastosowań Matematyki i Statystyki SGGW. Na podstawie dokonań naukowych i rozprawy pt. Badanie wpływu procesów dynamicznych okresu wegetacji na cechy roślin uprawnych metodą regresji, w 1981r. uzyskał tytuł doktora habilitowanego nauk rolniczych w dyscyplinie agronomia o specjalności doświadczalnictwo i biometria. W 1982r. objął stanowisko docenta w Katedrze Statystyki Matematycznej i Doświadczalnictwa na Wydziale Rolniczym SGGW. Pracował także w Instytucie Leków w Warszawie, Instytucie Ziemniaka w Boninie oraz Wyższej Szkole Pedagogiczno-Rolniczej w Siedlcach. Aleksander R. Wójcik zajmował się  zastosowaniem metod statystyki matematycznej w naukach rolniczych, biologicznych i medycznych, głównie w genetyce ilościowej oraz doświadczalnictwie roślinnym i zwierzęcym. Interesował się szczególnie zastosowaniem modeli liniowych - jednej i wielu zmiennych oraz wielozmiennej analizy kowariancji w weryfikacji hipotez, dotyczących doświadczeń wielokrotnych i wieloletnich z roślinami rolniczymi. Opracował i doskonalił metody statystyczne w prognozowaniu porażenia roślin ziemniaka chorobami wirusowymi. Opublikował ok. 80 prac naukowych w języku polskim i angielskim, w czasopismach krajowych i zagranicznych. Przez wiele lat A. R. Wójcik współpracował również z Głównym Urzędem Statystycznym. W latach 1966–1982 był członkiem Komitetu Matematycznego GUS. W tym okresie był zaangażowany w planowanie badań rolniczych GUS oraz w opracowanie Małej encyklopedii statystyki. Był członkiem: Polskiego Towarzystwa Biometrycznego, Polskiego Towarzystwa Matematycznego, Polskiego Towarzystwa Statystycznego i Bernoulli Society. W 1987r. A. R. Wójcik wyjechał do Meksyku i podjął pracę na Uniwersytecie Rolniczym w Chapingo. W 1988r. otrzymał stanowisko profesora w Monterrey Techonologica Institute (ITESM) w Toluca. Pracował tam do roku 2003. W Meksyku opublikował ponad 20 artykułów naukowych oraz 3 podręczniki w dziedzinie matematyki, statystyki i planowania eksperymentu. W 2003r., wspólnie z synem, ukończył ostatnią książkę Applied Mathematics and Statistics. Publikacje prof. A. R. Wójcika dostępne są w zbiorach Centralnej Biblioteki Statystycznej.

Dobiesław Bobrowski był matematykiem, wykładowcą i autorem podręczników akademickich. Żył w latach 1927-2012. W grudniu 1939 r. wraz z rodziną został wysiedlony do wsi Paprotnia w powiecie sochaczewskim. Tam uczęszczał na komplety oraz samodzielnie przygotowywał się do matury. Od stycznia 1944 r. pracował w biurze na dworcu kolejowym w Sochaczewie. W sierpniu 1944 r. został wywieziony na przymusowe roboty do Niemiec. Udało mu się zbiec i wrócić do Paprotni, gdzie ukrywał się do końca wojny. Następnie przeprowadził się do Poznania i podjął naukę w Państwowym Gimnazjum i Liceum im. św. Jana Kantego, gdzie w 1946 r. zdał maturę. W latach 1946–1951 studiował matematykę na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu Poznańskiego. Stopień magistra filozofii w zakresie matematyki otrzymał w 1951 r. Od 1946 do 1951 r. był nauczycielem matematyki i fizyki w Gimnazjum Handlowym i Państwowym Zakładzie Kształcenia Administracyjno-Handlowego w Poznaniu, a w latach 1951–1957 w Technikum Statystycznym w Poznaniu. Rozpoczął także od 1949 r. pracę w Katedrze Teorii i Metodologii Nauk na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu Poznańskiego. W 1962 r. Dobrosław Bobrowski uzyskał stopień doktora nauk matematyczno-fizycznych. Uchwałą Rady Państwa z dnia 6 lipca 1973 r. otrzymał tytuł naukowy profesora nadzwyczajnego nauk matematycznych, a w dniu 21 listopada 1989 r. Prezydent RP nadał mu tytuł naukowy profesora zwyczajnego nauk matematycznych. Równocześnie z zajęciami dydaktycznymi na Politechnice Poznańskiej prowadził od roku 1967 wykłady z teorii prawdopodobieństwa i seminaria dla studentów matematyki na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Na Politechnice Poznańskiej pełnił różnorodne funkcje: dyrektora Instytutu Matematyki i Zakładu Probabilistyki oraz prorektora ds. doskonalenia kadr i współpracy z zagranicą Politechniki Poznańskiej. Pracował w Instytucie Matematyki Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Zielonej Górze, Zakładzie Rachunku Prawdopodobieństwa i Statystyki Matematycznej Wydziału Matematyki i Informatyki UAM w Poznaniu i w Wyższej Szkole Nauk Humanistycznych i Dziennikarstwa. Brał czynny udział w pracach Związku Nauczycielstwa Polskiego, Poznańskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Matematycznego, Centralnej Komisji Kwalifikacyjnej Komitetu Matematyki PAN, Komitetu Budowy Maszyn PAN, Komitetu Transportu PAN, Polskiego Towarzystwa Bezpieczeństwa i Niezawodności oraz American Mathematical Society. Współpracował naukowo z wieloma uczelniami w kraju i za granicą, między innymi z uniwersytetami w Tbilisi, Salonikach, Brnie, Belgradzie, Sofii, Bratysławie i Pradze oraz z politechnikami w Brnie i Żylinie. Uczestniczył w wielu konferencjach krajowych i międzynarodowych. 0d  1967 do 1991 r. pełnił funkcję redaktora Fasciculi Mathematici, zeszytów naukowych Politechniki Poznańskiej z serii Matematyka. W latach 1995–1999 był redaktorem współpracującym z czasopismem Discussiones Mathematicae  serii: Algebra and Stochastic Methods i Probability and Statistics. Wchodził też w skład Rady Redakcyjnej kwartalnika Zagadnienia Eksploatacji Maszyn. Pisał recenzje dla Mathematical Reviews oraz Zentralblatt MATH. Zainteresowania naukowe prof. Bobrowskiego szły w dwóch kierunkach: jakościowej teorii równań różniczkowych oraz zastosowań probabilistyki w konkretnych dziedzinach techniki, m.in. analizie pracy maszyn rolniczych i ich niezawodności, badania trwałości urządzeń mechanicznych i elektrycznych. W swoich pracach z zakresu jakościowej teorii równań różniczkowych poruszał problematykę oscylacyjności rozwiązań równań różniczkowych i układów równań różniczkowych nieliniowych zwyczajnych, krotności miejsc zerowych, oszacowania odległości pomiędzy miejscami zerowymi rozwiązań i własności asymptotycznych rozwiązań w nieskończoności. Wyniki swoich badań opublikował ponad osiemdziesięciu pracach. Przez wiele lat prowadził seminaria naukowe poświęcone m.in. programowaniu liniowemu, równaniom różniczkowym, procesom losowym i stochastycznym równaniom różniczkowym. Publikacje prof. Dobiesława Bobrowskiego dostępne są w Centralnej Bibliotece Statystycznej.

STATYSTYSTYCZNA I EKONOMETRYCZNA ANALIZA PRZESTRZENNYCH ZJAWISK EKONOMICZNYCH : metody i zastosowania/ Elżbieta Szulc, Mateusz Jankiewicz. – Toruń : Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2022. – 237 s. : il. ; 30 cm. – sygnatura w zbiorach CBS 218 070

Dostęp do danych o zjawiskach społeczno-ekonomicznych pogłębia wiedzę o społeczeństwie, nauce i gospodarce. Analiza i wyciąganie wniosków może odbywać się przy wykorzystaniu metod ilościowych. Książka Statystyczna i ekonometryczna analiza przestrzennych zjawisk ekonomicznych spełnia rolę przewodnika po narzędziach i metodach ilościowych wykorzystywanych do analiz różnych zjawisk gospodarczych w perspektywie przestrzennej i przestrzenno-czasowej. Podaje także praktyczne rozwiązania problemów ekonomicznych z zastosowaniem aktualnych danych, ze szczególnym zwróceniem uwagi na aspekty gospodarki regionalnej. Prezentowane omówienie ma zatem charakter teoretyczno-praktyczny i może stanowić punkt wyjścia do dalszych, poszerzonych analiz badawczych. W monografii wykorzystano publikacje odnoszące się do aktualnej metodologii, prezentowanego przez autorów, zagadnienia oraz dostępne bazy danych: Europejskiego Urzędu Statystycznego, Banku Światowego, portalu Our World in Data i Bank Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego. Książka składa się z dziewięciu rozdziałów, a każdy podzielony jest na część teoretyczną i praktyczną. W rozdziale pierwszym przedstawiono genezę statystyki i ekonometrii przestrzennej, omówiono podstawowe zasady przeprowadzania analiz i konstrukcji przestrzennych modeli ekonometrycznych J. H. S. Paelincka i L. H. Klasseena. Scharakteryzowano także rodzaje danych przestrzennych oraz ich specyfikę i użyteczność w interpretacji zjawisk ekonomicznych. W tej wstępnej części opracowania przybliżono również podstawową zasadę ekonometrii przestrzennej sformułowaną w 1970  r. przez W. Toblera: everything is related to everything else, but near things are more related than distaant things (wszystko jest powiązane ze wszystkim innym, ale rzeczy bliskie są bardziej powiązane niż rzeczy odległe). Korelacja przestrzenna pozwala zatem stwierdzić, że nasilenie danego zjawiska jest bardziej zauważalne w jednostkach sąsiadujących, niż w jednostkach od siebie odległych. Rozdział drugi w całości poświęcony został omówieniu programu R w zakresie analiz przestrzennych. Podano główne informacje o programie, jego instalacji, wykorzystaniu dodatkowych pakietów, o tym jak wczytać dane do programu oraz wykonać obliczenia statystyczne. Pokazano także przykłady konkretnych prezentacji danych na mapie. Rozdział trzeci poświęcony został zagadnieniom wpływu poziomu przestrzennego gromadzenia danych na wyniki interpretacji statystycznych i ekonometrycznych. W rozdziale czwartym autorzy podjęli temat opisania miary statystyki przestrzennej, tendencji centralnej i rozproszenia oraz istoty, pomiaru i interpretacji koncentracji w aspekcie przestrzennym, w korelacji do umiejscowienia zjawiska. W rozdziale piątym przybliżono narzędzia i metody pomocne do identyfikacji składników przestrzennej budowy procesów ekonomicznych, między innymi trendy przestrzenne i przestrzenno-czasowe oraz autokorelację w ujęciu globalnym i lokalnym. Rozdział szósty dotyczy najistotniejszych wątków odnoszących się do przestrzennego modelowania procesów ekonomicznych i wzajemnego ich oddziaływania. Przedstawieniu modeli panelowych w ujęciu klasycznym i przestrzennym poświęcony został rozdział siódmy publikacji. Zaprezentowano także opis odpowiednich testów diagnostycznych. W części ósmej monografii zajęto się kwestiami związanymi z schematem i wykorzystaniem syntetycznych mierników rozwoju obiektów wielocechowych. Szczególną uwagę zwrócono na mierniki taksonomiczne oraz ocenę zgodności rankingów w różnych odstępach czasu. Publikację kończy rozdział dziewiąty interpretujący analizę skupień, w odniesieniu do ich wykorzystania do klasyfikacji obiektów ekonomicznych. Przybliżono też zagadnienie wyboru metody porządkowania oraz sposobów wyboru preferowanej liczby skupień. Bogaty materiał przedstawiony w monografii przez Elżbietę Szulc i  Mateusza Jankiewicza, może zachęcić do poznania i zastosowania szeregu oferowanych przez statystykę i ekonometrię przestrzenną narzędzi i metod. Publikacja dostępna jest w zbiorach Centralnej Biblioteki Statystycznej im. Stefana Szulca.

Michał Maria Kalupa żył w latach 1936-2012, był wybitnym ekonometrykiem, statystykiem, ekonomistą i wykładowcą. W 1954 r. po ukończeniu liceum podjął studia na Wydziale Matematyki i Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego. Magisterium otrzymał w 1958 r., a promotorem jego pracy magisterskiej był wybitny statystyk matematyczny Marek Fisz. Michał Kolupa był także związany ze Szkołą Główną Planowania i Statystyki (obecnie Szkołą Główną Handlową). W 1961 r. podjął tam pracę, był tam m. in. dyrektorem Instytutu Ekonometrii. W 1983 r. uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego. Michał Kolupa pracował także w Wojskowej Akademii Politycznej, Wyższej Szkole Zarządzania i Marketingu, Wyższej Szkole Handlu i Prawa, Wyższej Szkole Przedsiębiorczości i Zarządzania oraz na Politechnice Radomskiej. Współpracował z wieloma ośrodkami badawczymi w całym kraju, m. in. Gdańskiem, Katowicami, Krakowem, Łodzią, Poznaniem, Radomiem, Szczecinem, Toruniem, Wrocławiem.  W latach 1965–1967 był członkiem Komisji Matematyki Głównego Urzędu Statystycznego, a w latach 1982–1986 członkiem Rady Naukowej tego Urzędu. W latach 1987-1989 pełnił również funkcję przewodniczącego Rady Naukowej przy Prezydencie m.st. Warszawy. Michał Kolupa interesował się algebrą (głównie liniową), teorią liniowych procesów, ekonomią w jej ujęciu ilościowym, statystyką matematyczną i metodą prognozowania, teorią systemów i modeli, konwencjonalną i nowoczesną nauką o finansach. Był autorem około 290 monografii, książek i artykułów naukowych dotyczących głównie różnych aspektów teorii ekonometrii. Profesor Michał Kolupa był zaangażowany w prace Komitetu Statystyki i Ekonometrii PAN. W latach 1995–2005 kierował Przeglądem Statystycznym przyczyniając się do jego wysokiego poziomu merytorycznego. Profesor brał czynny udział w większości seminariów i konferencji naukowych. Publikacje autorstwa prof. Michała Kolupy dostępne są w zbiorach Centralnej Biblioteki Statystycznej.

Profesor Zygmunt Nawrocki żył w latach 1910-1978. Po ukończeniu szkoły średniej w 1929 r. podjął studia na Wydziale Rolnym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Wybuch II wojny światowej nie pozwolił mu na ich ukończenie. Tytuł inżyniera rolnictwa oraz magistra nauk rolniczych uzyskał w 1945 r. W czasie studiów, od 1937 do 1939 r., pracował w Zakładzie Hodowli Roślin i Doświadczalnictwa Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Sekcji Nasiennej przy Małopolskim Towarzystwie Rolniczym w Krakowie. W tym czasie Zygmunt Nawrocki opublikował samodzielne opracowania z zakresu doświadczalnictwa rolniczego. W latach 1939–1943 pracował w Krakowskiej Izbie Rolniczej, w Stacji Badania Gleb i Nawozów, a od roku 1943 do 1951 w Hodowli Nasion K. Buszczyński i S-wie. Pod koniec wojny zajmował się hodowlą buraka w Górce Narodowej pod Krakowem. W latach 1946–1951 był kierownikiem Stacji Hodowli Nasion w Więcławicach na Kujawach, przygotowując jednocześnie rozprawę doktorską. W 1950 r. uzyskał stopień doktora nauk rolniczych na Wydziale Rolnym Uniwersytetu im. Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Promotorem rozprawy O metodzie dyskryminacji populacji hodowlanych, był Stefan Lewicki - profesor zwyczajny szczegółowej uprawy i genetyki roślin. Rozprawa ta była pierwszym w Polsce zastosowaniem teorii analizy dyskryminacyjnej Fishera w naukach rolniczych. W 1951 r. Zygmunt Nawrocki objął kierownictwo Zakładu Statystyki Matematycznej. W 1957 r. otrzymał tytuł naukowy profesora nadzwyczajnego, w październiku 1969 r. zaś tytuł naukowy profesora zwyczajnego nauk rolniczych. Rozpoczął się nowy etap rozwoju Zakładu Statystyki Matematycznej. W 1951 r. został on przeniesiony na Wydział Rolniczy SGGW, by ostatecznie w 1970 r. wejść w skład międzywydziałowego Instytutu Zastosowań Matematyki i Statystyki w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Przez cały ten okres funkcję kierownika sprawował prof. Nawrocki. W drugiej połowie lat siedemdziesiątych zorganizował on Pracownię Elektronicznej Techniki Obliczeniowej przy Instytucie Hodowli i Aklimatyzacji Roślin (IHAR). Był także wybitnym wykładowcą akademickim. Wykładał metodykę doświadczeń między innymi na wydziałach: Rolniczym, Ogrodniczym i Zootechnicznym oraz statystykę matematyczną na Wydziale Melioracji SGGW. Prowadził wykłady i szkolenia między innymi z zakresu matematycznych podstaw doświadczalnictwa, metod statystycznych, mających zastosowanie w doświadczalnictwie rolniczym oraz metodyki i techniki zakładania doświadczeń. Opracowywał, nadzorował i koordynował wdrażanie nowoczesnej metodyki doświadczalnictwa roślinnego w Polsce. Profesor Zygmunt Nawrocki był członkiem Polskiego Towarzystwa Biometrycznego, Rady Naukowej Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin w Radzikowie, Rady Naukowej Instytutu Ziemniaka w Boninie. Działał w Państwowej Komisji Oceny Odmian. Był prekursorem odejścia w praktyce doświadczalnictwa rolniczego, zwłaszcza w hodowli roślin, od sztywnych schematów planowania doświadczeń. Konsekwentnie popularyzował nowoczesną, statystyczną metodykę doświadczalnictwa. Rozbudował i stworzył podstawy teoretyczne wnioskowania z danych ankietowych, danych zbieranych z doświadczeń produkcyjnych (łanowych), dających nowe możliwości obiektywnej oceny wartości użytkowej odmian roślin uprawnych, zwłaszcza na podstawie danych w niekompletnych układach sklasyfikowanych. W tym celu zaadaptował i zastosował matematyczną teorię operatów rzutowych do analizy wariancji. Opierając się na teorii operatorów rzutowych, opracował nowy układ doświadczeń polowych, nazwany układem N (od nazwiska Nawrockiego). Układ ten umożliwia ocenę wariancji błędu doświadczalnego i testowania hipotez w modelu liniowym analizy wariancji. Publikacje prof. Zygmunta Nawrockiego dostępne są w zbiorach Centralnej Biblioteki Statystycznej.

Tadeusz Miller był wybitnym pedagogiem, pracownikiem naukowo-dydaktycznym, ale przede wszystkim statystykiem, specjalistą w zakresie zastosowania statystyki matematycznej w naukach społecznych i statystyce społecznej. Żył w latach 1921-1980. Liceum ukończył w Warszawie w 1939 r. Dalszą naukę przerwał wybuch II wojny światowej. Podczas wojny Tadeusz Miller był więźniem obozów koncentracyjnych w Niemczech. Udało mu się przeżyć i w 1945 r. powrócił do kraju. Zamieszkał w Łodzi i z tym ośrodkiem był związany do końca życia. Podjął pracę w Przedsiębiorstwie Państwowym Film Polski. W latach 1948-1951 odbył studia w Łódzkim Oddziale Szkoły Głównej Handlowej. W 1954 r. uzyskał tytuł magistra ekonomii. W 1962 r. doktoryzował się na Wydziale Ekonomicznym Uniwersytetu Łódzkiego na podstawie pracy Zmiany w strukturze zawodowej ludności w Łodzi w świetle danych spisowych z lat 1931-1950. Pracę zawodową jako nauczyciel akademicki rozpoczął w 1951 r. w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Łodzi. Równolegle w latach 1954-1972 pracował w Zakładzie Demografii i Statystyki Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Łodzi, a także w łódzkiej Akademii Medycznej. Był cenionym wykładowcą i opiekunem naukowym. Tadeusz Miller wprowadził do niektórych badań własne nowatorskie metody miar użytecznych w analizie zjawisk społecznych. Interesował się również badaniami nad umieralnością niemowląt w Łodzi. Był członkiem szeregu organizacji naukowych i zawodowych, m.in. Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego, Polskiego Towarzystwa Statystycznego i Związku Nauczycielstwa Polskiego. Dorobek badawczy doc. dr Tadeusza Millera jest niezwykle bogaty. Publikował w licznych czasopismach i opracowaniach naukowych. Pracował nad rozprawą habilitacyjną o rozwoju ruchu naturalnego w Polsce, ale przedwczesna śmierć zniweczyła te plany. Z pracami Tadeusza Millera można zapoznać się w Centralnej Bibliotece Statystycznej.

Jerzy Greń żył w latach 1936-1985. Był profesorem ekonomii, specjalistą w zakresie statystyki, ekonometrii i statystyki matematycznej. Szkołę powszechną i liceum ukończył w Bielsku-Białej. W latach 1954–1958 studiował w Szkole Głównej Planowania i Statystyki w Warszawie na Wydziale Ogólnoekonomicznym. Otrzymał dyplom magisterski na podstawie pracy Wyrównywanie danych dorocznych spisów rolnych w Polsce metodą reprezentacyjną, napisanej pod kierunkiem prof. Ryszarda Zasępy. W 1958 r. rozpoczął pracę jako asystent w Katedrze Statystyki Matematycznej na Wydziale Ogólnoekonomicznym SGPiS. W latach 1959–1960 pracował jako statystyk w Instytucie Farmakologii. Od 1962 do 1981 r. był członkiem Komisji Matematycznej Głównego Urzędu Statystycznego. W 1964 r. uzyskał stopień doktora nauk ekonomicznych po obronie rozprawy doktorskiej Zagadnienia lokalizacji próby w wieloparametrowym losowaniu warstwowym. Od 1 października 1964 r. był adiunktem, a następnie docentem w Katedrze Statystyki Matematycznej SGPiS, która została przekształcona w Katedrę Ekonometrii, a następnie Instytut Ekonometrii. W 1972 r. Rada Wydziału Finansów i Statystyki SGPiS nadała mu stopień doktora habilitowanego nauk ekonomicznych, na podstawie rozprawy Gry statystyczne i ich zastosowania. W roku akademickim 1973/1974 przebywał na stypendium British Council w Queen Mary College i London School of Economics. W latach 1975–1980 był wicedyrektorem Instytutu Gospodarstwa Społecznego SGPiS. W 1979 r. nadano mu tytuł profesora nadzwyczajnego nauk ekonomicznych, a w 1980 r. został kierownikiem Zakładu Statystyki Matematycznej w Instytucie Ekonometrii. W latach 1979–1981 kierował także Zakładem Statystyki i Ekonometrii na Wydziale Ekonomicznym UMCS w Lublinie. Od lipca 1981 do czerwca 1984 r. przebywał w Etiopii jako ekspert FAO. Organizował i szkolił statystyków etiopskich, a także opublikował podręcznik Handbook on Applied Econometrics, wydany w Addis Abebie w 1983 r. przez Centralny Urząd Statystyczny Etiopii. Do kraju powrócił latem 1984 r., w tym samym czasie powołano go na stanowisko dyrektora Instytutu Ekonometrii. Profesor Jerzy Greń zajmował się problemami metody reprezentacyjnej, statystyką bayesowską i jej zastosowaniami ekonomicznymi. Opublikował liczne prace i artykuły naukowe. Był członkiem Komitetu Statystyki i Ekonometrii PAN oraz Sekcji Zastosowań Matematyki i Statystyki Oddziału Warszawskiego w Polskim Towarzystwie Ekonomicznym. Redagował także dział statystyki w czasopiśmie Przegląd Statystyczny. Profesor Jerzy Greń był wybitnym dydaktykiem. Wykładał między innymi matematykę, ekonometrię, statystykę matematyczną i metodę reprezentacyjną w SGPiS oraz Politechnice Warszawskiej, Uniwersytecie Łódzkim, Wyższej Szkole Ekonomicznej w Poznaniu i Akademii Sztabu Generalnego. Uczestniczył w krajowych i międzynarodowych konferencjach o charakterze dydaktycznym. Z dorobkiem naukowym profesora Jerzego Grenia można zapoznać się w Centralnej Bibliotece Statystycznej.

SERWIS  INFORMACYJNY  UZALEŻNIENIA / Krajowe Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom. -  Warszawa : Krajowe Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom,  2022. - ISSN 2543-8816

sygnatura w katalogu CBS: C. 218247

Czasopismo Serwis Informacyjny UZALEŻNIENIA jest kwartalnikiem i porusza tematy związane z różnymi rodzajami uzależnień, ich profilaktyką, leczeniem oraz epidemiologią. Materiał prezentowany przez autorów artykułów często wzbogacony jest przez dane statystyczne prezentowane na poziomie ogólnokrajowym i regionalnym. Ważne miejsce w czasopiśmie zajmuje problematyka uzależnień behawioralnych. Periodyk ukazuje się od 1996 r. Do 2016 r. nosił tytuł Serwis Informacyjny NARKOMANIA, ale ze względu na rozszerzenie zakresu tematycznego nastąpiła zmiana tytułu na - Serwis Informacyjny UZALEŻNIENIA, adekwatny do zawartości czasopisma. Nieregularnie publikowane są numery specjalne, zazwyczaj także w angielskiej wersji językowej.  Kwartalnik jest redagowany przez Fundację Praesterno, a wydawcą jest Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii. Serwis Informacyjny UZALEŻNIENIA notowany jest na liście Index Copernicus International. W czasopiśmie publikowane są raporty z badań ogólnopolskich i regionalnych, prowadzonych między innymi, przez Instytut Psychiatrii i Neurologii, Krajowe Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom oraz niezależne instytuty badawcze i organizacje trzeciego sektora. Cykliczne działy w czasopiśmie to : Analiza, Profilaktyka, Leczenie, redukcja szkód, Badania, raporty, Doniesienia oraz Internet. Artykuły w zależności od tematu wiodącego w danym numerze czasopisma grupowane są także w działach: Diagnostyka, Etyka, Gość Serwisu, Kampanie społeczne, Konferencje, Media a narkotyki, Nowe substancje psychoaktywne, Nowe trendy, Polityka antynikotynowa, Prawo, Prezentacje, Subkultury, Współpraca międzynarodowa, Wydarzenia. Odbiorcami czasopisma są głownie placówki lecznicze i badawcze, jednostki administracji państwowej i samorządowe oraz organizacje pozarządowe i biblioteki, ale tematyka uzależnień  i coraz to nowe jej formy może zainteresować każdego odbiorcę. Dzięki autorom, którzy wywodzą się z grupy  badaczy naukowych, ale przede wszystkim praktyków w dziedzinie przeciwdziałania uzależnieniom periodyk jest rzetelnym źródłem informacji. Czasopismo dostępne jest w zbiorach Centralnej Biblioteki Statystycznej.

Warto przeczytać :

M. Ruszpel: Nieodpowiedzialna gra. SIU, 2022, nr 4, s.  19-23

Autorka opisuje uzależnienie od gier on-line, m.in. obstawianie w zakładach bukmacherskich.

A. Malczewski: Młodzież a gry hazardowe i substancje psychoaktywne. SIU, 2022, nr 3, s. 33-41

Omówione zostały fragmenty raportu z ogólnopolskiego badania ankietowego młodzieży z 80 szkół ponadpodstawowych różnych typów, które zostało przeprowadzone przez Fundację CBOS i Krajowe Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom, dotyczące udziału młodzieży w grach o charterze hazardowym oraz używaniu substancji psychoaktywnych.

M. Pachciarek: (Nie)bezpieczna sprawa. SIU, 2022, nr 3, s. 42-47

Analiza wyników raportu Jak piją i oceniają spożycie alkoholu mieszkańcy Warszawy wskazała, że warszawiacy piją 5% więcej niż ilość, którą Światowa Organizacja Zdrowia uznaje za względnie bezpieczną, jeśli chodzi o jednorazowe spożywanie piwa; w przypadku alkoholi wysokoprocentowych te ilości są przekroczone o 50% (mężczyźni) i 80% (kobiety). Ciekawy aspekt raportu to odpowiedzi uzyskane na pytanie: jak badani postrzegają własne picie alkoholu i osób w ich otoczeniu.

Profesor Janina Jóźwiak, polska ekonomistka, badaczka procesów ludnościowych, statystyk  oraz nauczyciel akademicki żyła w latach 1948-2016. Ukończyła ekonometrię na Wydziale Finansów i Statystyki w Szkole Głównej Planowania i Statystyki w 1970 r., następnie podjęła studia doktoranckie. Stopień doktora nauk ekonomicznych uzyskała w 1976 r. Po ukończeniu studiów została zatrudniona w Katedrze Statystyki i Demografii na Wydziale Finansów i Statystyki SGPiS.  Na podstawie habilitacji Matematyczne modele ludności w 1986 r. uzyskała stopień doktora habilitowanego nauk ekonomicznych, a w 1993 r. tytuł profesora nauk ekonomicznych. W latach 1993 -1999 pełniła funkcję rektora Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. Uczestniczyła w międzynarodowych projektach badawczych i konferencjach, a także pracach na rzecz międzynarodowej społeczności demograficznej, między innymi w ramach European Association for Population Studies (EAPS). Profesor       Janina Jóźwiak pełniła także funkcję wiceprezesa Presidium of Council of Advisors European Population Partnership. Równocześnie była zaangażowana w kształcenie kadr naukowych w dziedzinie badań ludnościowych, uczestnicząc w pracach Committee on Education przy EAPS. Janina Jóźwiak aktywnie uczestniczyła też w pracach na rzecz rozwoju środowiska demograficznego w kraju oraz angażowała się w działalność ekspercką dotyczącą problematyki demograficznej. Zajmowała się reformą szkolnictwa wyższego w Polsce, ale także jakością europejskiego systemu kształcenia. W latach 1990–1993 była wiceprzewodniczącą Komitetu Nauk Demograficznych PAN, a w latach 1993–2003 jego przewodniczącą. Aktywnie działała w Polskim Forum Akademicko-Gospodarczym, Stowarzyszeniu Edukacji Menedżerskiej FORUM, w Komisji Etyki Bankowej przy Związku Banków Polskich, Radzie Fundacji Bankowej im. Ludwika Kronenberga, Komitecie Polityki Naukowej i Naukowo-Technicznej, Radzie Nauki Komitetu Badań Naukowych oraz Komitecie Naukoznawstwa PAN. Należała także do Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Ważnym etapem działań profesor Jóźwiak było jej zaangażowanie w prace Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej. Od 2007 r. przewodniczyła radzie redakcyjnej Studiów Demograficznych. Profesor Janina Jóźwiak była też cenionym dydaktykiem, prowadziła wykłady między innymi ze: statystyki, zaawansowanych metod statystycznych, demografii, modelowania i prognozowania demograficznego. W kręgu zainteresowań Janiny Jóźwiak było: modelowanie dynamiki populacji i jej struktury, prognozowanie demograficzne, zastosowanie metod matematycznych i statystycznych w badaniu procesów ludnościowych, zachowania demograficzne w zmieniającym się kontekście społecznym i ekonomicznym oraz konsekwencje zmian struktur demograficznych także dla systemu emerytalnego.

W każdym z obszarów swej aktywności: naukowo-badawczej, na rzecz organizacji i rozwoju badań, kadry naukowo-dydaktycznej, doskonalenia systemu szkolnictwa wyższego czy współpracy nauki z praktyką gospodarczą wykazywała się wybitnymi osiągnięciami i budziła uznanie w środowisku. Liczne prace naukowe prof. Janiny Jóźwiak znajdują się w zbiorach Centralnej Biblioteki Statystycznej.

Marek Fisz żył w latach 1910-1963, był matematykiem i statystykiem, profesorem Instytutu Matematycznego Polskiej Akademii Nauk. W 1934 r. uzyskał świadectwo dojrzałości i rozpoczął studia matematyczne na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu Warszawskiego. W okresie studiów, w latach 1936–1939, pracował także jako nauczyciel matematyki w szkole dla dorosłych, prowadzonej przez Stowarzyszenie Pomocy Wzajemnej Lokatorów Szklane Domy przy Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej na Żoliborzu. Pracę magisterską Konformiczne przekształcenia przestrzeni jedno- i dwuspójnych napisał pod kierunkiem prof. Stanisława Saksa. W 1939 r. uzyskał tytuł magistra filozofii w zakresie matematyki. Przez cały okres wojny przebywał na terenie Związku Radzieckiego. W 1946 r. Marek Fisz wrócił do Polski i przez rok pracował jako wychowawca w Domu Dziecka w Otwocku. Od jesieni 1947 r. do końca września 1951 r. pracował w Głównym Urzędzie Statystycznym w Warszawie, w charakterze starszego radcy ds. statystyki matematycznej. Zajmował się projektowaniem i opracowaniem wyników Narodowego Spisu Powszechnego, przeprowadzonego w grudniu 1950 r. Egzamin doktorski Marek Fisz zdał 19 grudnia 1950 r. Promotorem rozprawy doktorskiej pt. Kontrola jakości produkcji masowej na cechę ciągłą, był prof. Hugo Steinhaus. W 1950 r. rozpoczął także współpracę z Działem Statystyki Matematycznej w Państwowym Instytucie Matematycznym w Warszawie, a od 1951 r. podjął w nim pracę. Jednocześnie od roku akademickiego 1951/1952 rozpoczął prowadzenie wykładów i seminariów na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu Warszawskiego. W 1957 r. uzyskał tytuł naukowy profesora nadzwyczajnego, a rok później został kierownikiem Działu Statystyki Matematycznej w Instytucie Matematycznym PAN w Warszawie. Był członkiem między innymi Polskiego Towarzystwa Matematycznego oraz Institute of Mathematical Statistics (USA). Brał udział  w I Kongresie Nauki Polskiej, który odbył się w Warszawie w 1951 r., a także w zjeździe Sekcji Biometrycznej przy Polskim Towarzystwie Przyrodników im. Mikołaja Kopernika w 1959 r. we Wrocławiu oraz konferencjach w Berlinie (1954 r.), w Berkeley (1960 r.), w Seattle (1961 r.). Pracował w University of Washington (Seattle), Stanford University (Stanford), Columbia University oraz New York University (Nowy Jork). Prace naukowe Marka Fisza dotyczyły metod pobierania prób oraz kontroli jakości produkcji, rozkładów granicznych funkcji zmiennych losowych dyskretnych, badań własności funkcji próby procesów stochastycznych. Profesor Marek Fisz na wiele lat wyznaczył standardy nauczania rachunku prawdopodobieństwa i statystyki matematycznej. Najbardziej znanym wkładem M. Fisza jest jego podręcznik Rachunek prawdopodobieństwa i statystyka matematyczna, którego pierwsze wydanie ukazało się w 1954 r. Oprócz czterech wydań tego opracowania w języku polskim ukazały się trzy wydania w języku angielskim (jedno w Indiach i dwa w USA) oraz 11 wydań w języku niemieckim. Profesor M. Fisz w ciągu stosunkowo krótkiej kariery naukowej wniósł bardzo wiele do rozwoju i nauczania zarówno rachunku prawdopodobieństwa, jak i statystyki matematycznej. Z dorobkiem naukowym prof. Marka Fisza można zapoznać się w Czytelni Centralnej Biblioteki Statystycznej.

Adam Bolesław Danielewicz był wybitnym statystykiem, demografem, ekonomistą, wykładowcą oraz prekursorem zastosowania metod matematycznych w statystyce, ekonomii i demografii. Żył w latach 1846-1935. Po ukończeniu szkoły powszechnej i gimnazjum w Sieradzu i Warszawie, rozpoczął studia matematyczno-fizyczne w Szkole Głównej Warszawskiej. Po ich ukończeniu i otrzymaniu tytułu magistra w 1869 r., podjął pracę w zarządzie drogi żelaznej warszawsko-terespolskiej. W 1891 r.  powołany został na stanowisko głównego matematyka w Towarzystwie Ubezpieczeń na Życie Przezorność. W latach 1906-1910 wykładał arytmetykę i algebrę w Wyższej Szkole Handlowej w Warszawie. Był także wykładowcą w Szkole Nauk Politycznych w latach 1915-1921. Intensywnie pracował także na rzecz Warszawskiego Towarzystwa Naukowego i Towarzystwa Nauczycieli Matematyki. W swoich poczynaniach naukowych skupiał się głównie na problematyce zastosowania matematyki w statystyce, ekonomii i demografii oraz prawie ubezpieczeniowym. Obok licznych prac naukowych, publikował także w różnych czasopismach specjalistycznych, między innymi w Ekonomiście, Ateneum, Echu, Pamiętniku Fizjograficznym, Pracach Matematyczno-Fizycznych, Wiadomościach Matematycznych, Wszechświecie i Zdrowiu. Dla spopularyzowania wyników badań statystycznych stosował opracowania graficzne, które wówczas nie były tak powszechne jak obecnie. Zgromadził obszerne materiały do analizy śmiertelności w Warszawie w II połowie XIX w. Zajmował się także metodyką nauczania matematyki na poziomie szkół średnich. Opracował teoretyczne założenia postępowania ubezpieczeniowego na wypadek niezdolności do pracy oraz koncepcję ubezpieczeń na życie. Adam Danielewicz był jednym z pierwszych polskich specjalistów z zakresu statystyki i matematyki ubezpieczeniowej, wraz z Samuelem Dicksteinem wykształcili pierwszą kadrę matematyków dla polskich instytucji ubezpieczeniowych.  Z dorobkiem naukowym Adama Bolesława Danielewicza można zapoznać się w Centralnej Biblioteki Statystycznej im. Stefana Szulca.

REGIONY ŚWIATA: geografia i geopolityka / Witold J. Wilczyński. – Kraków: Polskie Towarzystwo Geopolityczne, 2021. – 725, [1] s. : il. ; 24 cm. - sygnatura w katalogu CBS : 217 323

W każdej cywilizacji istnieją kultury narodowe, a w obrębie regionów funkcjonują państwa. Główną cechą regionów jest ich spoistość, która wynika z powiązania cywilizacyjnego, sieci współzależności i współpracy łączącej ich poszczególne części, a także z istnienia ośrodków centralnych, które skupiają życie gospodarcze, kulturalne i polityczne, jednak te wszystkie elementy mają charakter dynamiczny i  z czasem mogą ulegać transformacjom. Możliwe są gwałtowne zmiany w układzie i znaczeniu poszczególnych regionów. Zaistniałe konflikty zbrojne czy masowe migracje mogą doprowadzić w konsekwencji do upadków narodów i likwidacji dotychczasowego porządku rzeczy. Publikacja autorstwa prof. Witolda J. Wilczyńskiego, zwolennika idei jedności geografii jako dyscypliny humanistycznej, ukazuje regiony ukształtowane podczas procesów historycznych w ramach poszczególnych cywilizacji. Książka prezentuje ich aktualne cechy demograficzne, ekonomiczne oraz sytuację geopolityczną. Monografię podzielono na dwie części. W pierwszej scharakteryzowano sześć regionów tzw. starego świata - Europę, Euroazję, Islam, Indie, Azję Wschodnią oraz Azję Południowo-Wschodnią. W drugiej części zaprezentowano cztery regiony nowego świata, Australię i Oceanię, Amerykę Północną, Amerykę Łacińską oraz Afrykę Subsaharyjską. Podstawą opisu każdego z regionów jest przede wszystkim prezentacja podłoża cywilizacyjnego, zróżnicowania warunków biofizycznych oraz rozmieszczenia złóż surowców mineralnych i miejsca ich eksploatacji. Ich znaczenie strategiczne w ostatnich dekadach przybiera na sile. Tablice dotyczące górnictwa zostały przez autora poszerzone i prezentują wiele zupełnie nieznanych nazw miejscowości, których geopolityczne znaczenie jest jednak bardzo ważne. Interesującą treść naukowego wywodu uzupełnia 90 szkiców kartograficznych. Charakterystyki poszczególnych regionów nie zostały opracowane według jednego schematu. Niektóre opisy zawierają niepowtarzalne w innych częściach globu cechy i dzięki temu całość omówienia zyskuje na wiarygodności. Dla wielu odbiorców książka może wydać się zatem nieuporządkowana, ale ten cel autora był zamierzony, bowiem nacisk położono na ukazywanie związków między różnorodnymi kategoriami zjawisk, starając się unikać encyklopedyzmu. Pokazano zależności charakterystyczne dla geografii, które wyjaśniają rozmieszczenie i cechy poszczególnych zagadnień z wykorzystaniem wiedzy pochodzącej z wielu dziedzin nauk przyrodniczych i społecznych, w tym także nauk politycznych. Opisano także warunki życia społeczności ważne dla geopolityki. Znaczenie regionów w geopolityce wynika z obecności różnorodnych zasobów, obiektów produkcyjnych, skupisk ludności, baz wojskowych, a przede wszystkim ich lokalizacji w stosunku do linii komunikacyjnych, tras przewozowych lub szlaków masowych migracji. To wpływa natomiast na rywalizację między nimi i ustanawianie jednego regionu ważniejszym w danym czasie od drugiego. Geopolityka to dyscyplina stawiająca w centrum swoich zainteresowań państwa i spełnia w stosunku do geografii rolę uzupełniającą. Zamieszczone w książce zestawienia tabelaryczne państw w obrębie poszczególnych regionów, o ile nie podano pochodzenia zawartych w nich danych, stanowią opracowania autorskie, oparte na wielu źródłach i stanowiące dość nowatorskie spojrzenie na prezentowany temat. Po każdym rozdziale publikacji umieszczono spis literatury zalecanej. Obraz regionów świata zaprezentowany przez prof. Wilczyńskiego jest różnorodny, a tym samym z dużymi możliwościami na przyszły rozwój technologiczny. Autor podkreśla także ogromną rolę jaką odgrywa usytuowanie państw i całych cywilizacji na mapie regionów świata i to jak ważne jest ich położenie blisko światowego centrum geopolitycznego, tj. miejsca, gdzie skupione są największe możliwości do działań ekonomicznych, technologicznych, militarnych i demograficznych. Koncepcja geopolityczna biegu dziejów zakłada przemieszczanie się tego centrum poprzez kolejne etapy ewolucji cywilizacyjnej. Autor sugeruje, że biorąc pod uwagę zmiany zachodzące w ciągu XXI w.  przyjdzie czas na dominację regionów położonych w basenie Oceanu Indyjskiego, a w dalszej części zaś Afryki. Bez chęci zgłębienia wiedzy geograficznej i geopolitycznej oraz podjęcia próby zrozumienia istniejących zależności między czynnikami, które kształtują wewnętrznie regiony, wszelkie wyobrażenia o współczesnym świecie będą niepełne, co powodować będzie nieporozumienia w życiu publicznym i błędy w działaniach politycznych. Publikacja Regiony świata: geografia i geopolityka jest dobrą lekturą dla wszystkich zainteresowanych. Umożliwia ona spojrzenie na nasz świat z innego punktu widzenia i poznania uwarunkowań, które wpływają na współczesną rywalizację międzynarodową. Oryginalny układ, istotne, ale także mało znane fakty oraz niewątpliwe walory literackie to wystarczające atuty, które zachęcają do zapoznania się z tą książką dostępną w zbiorach Centralnej Biblioteki Statystycznej.

   …  tam się więc zaczyna statystyka, gdzie kończy się historia ….

Felicjan Antoni Kozłowski żył w latach 1805-1870, był wybitnym historykiem, filologiem, wykładowcą historii i statystyki oraz pionierem polskiej myśli statystycznej.  W 1824 r. ukończył Szkołę Wojewódzką w Płocku, a następnie rozpoczął pracę jako nauczyciel w szkole w Kaliszu. W latach 1825-1928 studiował na Wydziale Nauk i Sztuk Pięknych Uniwersytetu Warszawskiego. Kolejno pracował w Szkole Wojewódzkiej Praktyczno-Pedagogicznej w Warszawie oraz w Gimnazjum Gubernialnym, gdzie nauczał języków klasycznych, historii i statystyki. Jego największe i najbardziej znane opracowanie to wydany w 1838 r. Rys statystyki ogólnej porównawczej pod względem darów przyrodzenia, ludności, przemysłu pierwotnego, rękodzielnego, fabrycznego, handlu i kultury państw Europy. Jest to pierwsza tak obszerna praca polskiego statystyka o przedmiocie i teorii statystyk. W 1858 r. opublikował obszerną monografię Dzieje Mazowsza za panowania książąt. Felicjan Antoni Kozłowski zapisał się w historii nauki polskiej jako między innymi historyk-statystyk. W swoich opracowaniach obok danych statystycznych prezentował poglądy w odniesieniu do teorii statystyki, prezentując je w formie tez oraz powiązań tejże z innymi naukami, między innymi geografią, ekonomią polityczną czy historią. Według niego statystyka powinna służyć działalności państwowej, w szczególności dostarczać, dzięki aktualnym danym, możliwości do przeprowadzenia rzetelnego procesu wnioskowania. Twierdził, że statystyka jest „… niezbędna dla każdego oświeconego człowieka, który chce, aby mu nie był obcy stan własnego kraju i innych ucywilizowanych; który pragnie aby miał jakiekolwiek wyobrażenie o biegu spraw publicznych i tem wszystkiem co ma związek z wewnętrznym i zewnętrznym bytem państwa”.  Jest także autorem pracy O cywilizacji początkowej Grecji (1829) oraz wstępu, zatytułowanego O dziełach i filozofii Platona (1845), a umieszczonego w publikacji zawierającej jego przekład trzech dialogów platońskich z Apologii, Kritona i Fedona.

CREATIVE  ECONOMY  OUTLOOK  2022 : overview : the international year of creative economy for sustainable development : pathway to resilient creative industries/ United Nations Conference on Trade and Development. - Geneva : United Nations, 2022. -  IX, 149 s. : il. ; 28 cm. -  sygnatura w zbiorach CBS : 217 643             

Sektor kreatywny to nowe spojrzenie na kulturę i sztukę, które doprowadziło do wyodrębnienia odrębnej gałęzi rynku, łączącej działalność artystyczną z przedsiębiorczością. Jego początki sięgają roku 1997, kiedy to z inicjatywy władz Wielkiej Brytanii powołany zostaje międzysektorowy Zespół ds. Przemysłów Kreatywnych. Na jego polecenie w 1998 r. opracowano raport Creative industries mapping document, który zdefiniował po raz pierwszy sektor kreatywny oraz wskazał trzynaście branż, które go tworzą. Są to: reklama, architektura, rynek sztuki i antyków, rzemiosło, design, moda, film, gry video, muzyka, sztuki performatywne, rynek wydawniczy, oprogramowanie oraz radio i telewizja. Opracowanie to stało się wykładnią dla innych państw, często jednak kraje lub regiony dostosowują definicję przemysłów kreatywnych do swoich potrzeb. Najnowszy raport Creative economy outlook 2022 opublikowany został przez specjalistów z Konferencji Narodów Zjednoczonych ds. Handlu i Rozwoju (UNCTAD). Badania na temat gospodarki kreatywnej przeprowadzono z udziałem państw członkowskich, zaprezentowano także rozwiązania instytucjonalne oraz krajowe plany i strategie dla 33 krajów. W pięciu rozdziałach przeanalizowano obecny międzynarodowy stan sektora kreatywnego oraz podstawowe trendy. W pierwszym rozdziale pokazano, w jaki sposób kraje zarządzają i promują swoje kreatywne gospodarki oraz jakie krajowe strategie i polityki wdrożyły. Przedstawiono także najnowsze dane dotyczące międzynarodowego handlu towarami i usługami kreatywnymi. Rozdział drugi zawiera omówienie pomiarów gospodarki kreatywnej oraz przedstawia studia przypadków z krajów rozwijających się. Część trzecia jest charakterystyką fundamentalnych zmian w branżach kreatywnych spowodowanych przez nowopowstające technologie, a zwłaszcza rosnącą cyfryzację. Rozdział czwarty to specjalna prezentacja poświęcona wdrażaniu, zgodnie z rezolucją 74. Sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ, decyzji o ustanowieniu roku 2021 Międzynarodowym Rokiem Gospodarki Kreatywnej na rzecz Zrównoważonego Rozwoju. Działania te potwierdzają rosnącą rolę gospodarki kreatywnej na arenie międzynarodowej, poprzez wprowadzanie nowych produktów i usług oraz generowaniu przychodów. Rozdział piąty to główne ustalenia i zalecenia, w których zwrócono uwagę, że koncepcje i definicje gospodarki kreatywnej są zróżnicowane. Wpływa na to różnorodność kulturowa krajów, ale także odmienne struktury gospodarcze, metodologie statystyczne i stosowane klasyfikacje. Autorzy przeglądu zachęcają państwa do badania zjawisk gospodarki kreatywnej, w szczególności ich wkładu w handel międzynarodowy. Całość publikacji wzbogacają liczne rysunki, tablice i zestawienia liczbowe oraz bogata bibliografia. Wyniki opracowania UNCTAD pokazują, w jaki sposób gospodarka kreatywna stała się sektorem o rosnącym znaczeniu społecznym, politycznym i gospodarczym. Branże kreatywne tworzą miejsca pracy, wpływają na wzrost dochodów oraz promują innowacje. Pomimo wyzwań związanych z pandemią COVID-19, zmianami klimatu i kryzysem środowiskowym, napięciami geopolitycznymi oraz poważnym wzrostem kosztów utrzymania, gospodarka kreatywna pozostaje sektorem o kluczowym znaczeniu dla zrównoważonego rozwoju.  Dwadzieścia lat temu sektor kreatywny był postrzegany przede wszystkim jako fenomen kilku państw rozwiniętych, jednak obecnie intensyfikacje działań w tych branżach można dostrzec także w krajach Azji Południowo-Wschodniej i Ameryki Łacińskiej. Gospodarka kreatywna jest niewątpliwie sektorem pracochłonnym, zorientowanym na ludzi, który w dużej mierze opiera się na ludzkich talentach i rozwija się dzięki rozwojowi kapitału społecznego. Jej przyszły sukces zależy zatem od przyjęcia szeroko zakrojonych programów nauczania, które pobudzą kreatywność młodych ludzi. Połączenie technologii cyfrowej z kreatywną wyobraźnią, która leży u podstaw gospodarki kreatywnej, czyni ją szczególnie atrakcyjną dla młodego pokolenia. Publikacja Creative economy outlook 2022 dostępna jest w zbiorach Centralnej Biblioteki Statystycznej im. Stefana Szulca.

Profesor Marcin Nadobnik, statystyk, demograf, pedagog, człowiek nauki, działacz społeczny, wybitny Wielkopolanin żył w latach 1883-1953. Po ukończeniu szkoły powszechnej w 1896 r. rozpoczął naukę w Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu. W 1905 r. z wyróżnieniem zdał maturę i wyjechał do Krakowa, gdzie podjął studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1906 r. przeniósł się na uniwersytet w Berlinie a następnie w Greifswaldzie, tam w 1908 r. uzyskał doktorat z filozofii w zakresie ekonomii i statystyki. Po powrocie do Wielkopolski M. Nadobnik podjął współpracę z  Wiktorem Kulerskim, znanym działaczem ludowym i wydawcą Gazety Grudziądzkiej. Ze względów politycznych zmuszony został w 1909 r. do wyjazdu i ostatecznie przeniósł się do Lwowa. Przez 10 lat był pracownikiem naukowym w Krajowym Biurze Statystycznym,  kierowanym przez prof. Józefa Buzka. W 1919 r. M. Nadobnik przeprowadził się do Warszawy i przez kilka miesięcy pracował na stanowisku naczelnika wydziału w Głównym Urzędzie Statystycznym. Następnie powrócił do Wielkopolski i został naczelnikiem Wydziału Budżetowego w Ministerstwie b. Dzielnicy Pruskiej w Poznaniu. Równolegle współuczestniczył w tworzeniu Uniwersytetu Poznańskiego. W 1920 r. uzyskał habilitację na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. W tym czasie organizuje Katedrę Statystyki na Wydziale Prawno-Ekonomicznym Uniwersytetu Poznańskiego i zostaje jej kierownikiem. Współorganizuje również w 1926 r. Wyższą Szkołę Handlową w Poznaniu, która w 1938 r. zostaje przekształcona w Akademię Handlową. Tam prowadzi wykłady i seminarium ze statystyki, równolegle pracując na Uniwersytecie Poznańskim. W 1939 r. M. Nadobnik zostaje wysiedlony przez Niemców do Warszawy, gdzie pracuje jako kierownik Biura Statystycznego Ubezpieczalni Społecznej. Jednocześnie wykłada na tajnym Uniwersytecie Ziem Zachodnich oraz prowadzi badania dla Delegatury Rządu na Kraj w zakresie organizacji i zagospodarowania Ziem Zachodnich i Północnych po wojnie. Po powstaniu warszawskim prof. M. Nadobnik trafia do obozu w Pruszkowie, a po opuszczeniu go zamieszkuje w Miechowie. Do zakończenia działań wojennych pracuje w Ubezpieczalni Społecznej. W marcu 1945 r. M. Nadobnik wraca do Poznania i obejmuje kierownictwo Katedry Statystyki na Uniwersytecie Poznańskim, prowadzi też zajęcia dydaktyczne w Akademii Handlowej. W roku 1946 otrzymuje nominację na profesora zwyczajnego. Dorobek naukowy prof. M. Nadobnika obejmuje kilkadziesiąt prac poświęconych zagadnieniom ludnościowym i gospodarczym. Opublikował również podręczniki akademickie do nauczania statystyki. Działał w licznych towarzystwach i organizacjach, m. in. Towarzystwie Ekonomistów i Statystyków Polskich, Polskim Towarzystwie Statystycznym, Towarzystwie Rozwoju Ziem Zachodnich oraz Komisji Nauk Społecznych w Poznańskim Towarzystwie Przyjaciół Nauk. W latach 1923–1925 redagował dział ekonomiczny w czasopiśmie Ruch Prawniczy i Ekonomiczny. Marcin Nadobnik wiele czasu, pracy i środków finansowych poświęcił rodzinnemu Wielichowu. Uczestniczył w tworzeniu i prowadzeniu tam organizacji gospodarczych (Bank Ludowy, mleczarnia, cegielnia, kółka rolnicze, wytwórnia kilimów). Szczególną uwagę poświęcał zawsze młodzieży pochodzącej z rodzin chłopskich, wspierając ją wszelkimi dostępnymi sposobami. Liczne prace naukowe prof. Marcina Nadobnika dostępne są w zbiorach Centralnej Biblioteki Statystycznej.

Jan Czekanowski był wybitnym antropologiem, etnologiem, slawistą, wykładowcą akademickim, ale również statystykiem i demografem - pionierem stosowania nowatorskich metod statystycznych w antropologii polskiej oraz popularyzatorem biometrii. Żył w latach 1882–1965. Maturę zdał w 1901 r. w szkole realnej w Libawie na Łotwie, a następnie wstąpił do wojska. Po zwolnieniu ze służby wojskowej wyjechał za granicę, aby w 1902 r. podjąć studia antropologiczne na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Kantonalnego w Zurychu. Jan Czekanowski rozumiał antropologię szeroko, jako wiedzę o człowieku i jego funkcjach. Częścią tej wiedzy była anatomia, etnografia, antropogeneza i typologia, genetyka, lingwistyka oraz statystyka. Początki naukowe J. Czekanowskiego to przyczynek statystyczny, napisany  w trakcie studiów, dotyczący zastosowania współczynnika korelacji Pearsona do oceny wartości rożnych metod mierzenia wysokości czaszki, a opublikowany w 1904 r. w czasopiśmie Archiv fur Anthropologie. Studia J. Czekanowski ukończył w 1906 r., uzyskując stopień doktora filozofii. Swoje wykształcenie stale uzupełniał m. in. studiami matematycznymi, podjętymi na Uniwersytecie Berlińskim. W 1906 r. uzyskał stanowisko asystenta w Królewskim Muzeum Ludoznawczym w Berlinie, to umożliwiło mu udział w dwuletniej ekspedycji naukowej do Afryki Środkowej, a materiały tam zebrane dotyczyły zagadnień antropologicznych, etnologiczno-etnograficznych oraz socjologicznych. Do jego obowiązków należało także opracowanie mapy etnograficznej. W 1910 r. został kustoszem Muzeum Etnograficznego Cesarskiej Akademii Nauk w Petersburgu, a następnie przeniósł się do Lwowa. Tam został mianowany profesorem nadzwyczajnym antropologii i etnologii na Wydziale Filozoficznym tamtejszego Uniwersytetu i z początkiem roku akademickiego 1913/1914 rozpoczął wykłady. Organizował także zakład antropologiczno-etnologicznego i rozpoczął badania nad antropologią krajową. Z końcem roku 1914 wyjechał do Krynicy, a później do Luhačovic na Morawach i zajął się opracowywaniem materiałów zebranych w czasie ekspedycji afrykańskiej. W 1918 r. odwiedził Paryż. Brał tam udział w pracach Delegacji Polskiej na Konferencji Pokojowej w Wersalu jako ekspert, a później członek Narady Delegacyjnej. Po powrocie do Lwowa J. Czekanowski rozpoczął, od 1920 r., ponownie wykładać na uniwersytecie. W 1913 r. Towarzystwo Naukowe Warszawskie wydało drukiem książkę J. Czekanowskiego Zarys metod statystycznych w zastosowaniu do antropologii. Był to pierwszy podręcznik statystyki w języku polskim traktujący o współczesnych metodach opracowywania danych empirycznych i odpowiedniej interpretacji wyników. W latach 1934–1936 pełnił funkcję rektora Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. Podczas wojny stracił  pracę na uniwersytecie i zajmował się tajnym nauczaniem. W 1944 r. wraz z rodziną, opuścił Lwów i zamieszkał w Broniszowie pod Ropczycami, korzystał z gościnności prof. Jerzego Fuhricha. Później uczył w gimnazjum w Kolbuszowej, a następnie przeniósł się do Lublina. W 1946 r. został mianowany profesorem zwyczajnym antropologii Uniwersytetu Poznańskiego i rozpoczął pracę na Wydziale Lekarskim, a później na  Wydziale Biologii i Nauk o Ziemi. Profesor Jan Czekanowski był członkiem Towarzystwa Naukowego we Lwowie, Polskiego Towarzystwa Antropologicznego, Polskiego Towarzystwa Statystycznego, Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego oraz Polskiego Towarzystwa Orientalistycznego, a także Towarzystw Antropologicznych w Brnie Morawskim, Zurychu, Paryżu oraz Instytutu Antropologicznego Wielkiej Brytanii i Irlandii. W latach 1923–1924 był prezesem Polskiego Towarzystwa Przyrodników im. M. Kopernika oraz przewodniczącym Rady Naukowej Polskiego Towarzystwa Biometrycznego. Liczne prace naukowe prof. J. Czekanowskiego można znaleźć w zbiorach Centralnej Biblioteki Statystycznej im. S. Szulca.

BILANS ZASOBÓW ZŁÓŻ KOPALIN W POLSCE : wg stanu na 31 XII 2021 r. : praca zbiorowa / pod redakcją Marcina Szuflickiego, Agnieszki Malon, Marcina Tymińskiego ; Państwowa Służba Geologiczna, Państwowy Instytut Geologiczny -Państwowy Instytut Badawczy. – Warszawa : Państwowy Instytut Geologiczny -Państwowy Instytut Badawczy, 2022. – 508 s. ; 24 cm. - sygnatura w katalogu CBS : 217 383

Publikacja Bilans zasobów złóż kopalin w Polsce to coroczne opracowanie Państwowego Instytutu Geologicznego - Państwowego Instytutu Badawczego. Prezentuje dane dotyczące ponad 14,6 tysiąca udokumentowanych złóż występujących na terenie naszego kraju. Od lat stanowi bardzo ważną część realizowanych przez PIG-PIB zadań państwowej służby geologicznej. Zestawienie ukazuje się od blisko 70 lat, a Państwowy Instytut Geologiczny jest jego wydawcą nieprzerwanie od 1988 roku. Pierwsze wydanie omawianej publikacji, którego inicjatorem był prof. Andrzej Bolewski, ówczesny prezes Centralnego Urzędu Geologii, zostało opracowane w 1953 r., ze stanem informacji na dzień 1 I 1953 r. Podobnie jak w przypadku kolejnego wydania – na dzień 1 I 1954 r. – w dostępnych archiwach nie zachowały się żadne egzemplarze publikacji, o ich istnieniu świadczy jednak informacja zamieszczona w następnej edycji, wydanej w 1955 r. Źródłem danych, niezbędnym do sporządzenia publikacji jest dokumentacja geologiczna złóż, zatwierdzana, a następnie przesyłana przez organy administracji geologicznej – ministra właściwego ds. środowiska, marszałków województw oraz starostów powiatowych – m.in. do Narodowego Archiwum Geologicznego. Informacje na temat ruchu zasobów oraz wielkości wydobycia są przekazywane przez użytkowników złóż w formie formularzy sprawozdawczych. Dla poszczególnych surowców przedstawiono charakterystykę opisową, bilans w formie tabelarycznej oraz mapy z lokalizacją złóż. W rozdziałach dotyczących poszczególnych kopalin znajdują się informacje o rejonach występowania, charakterze złóż, jakości kopalin i ich zastosowaniu oraz tabele z danymi o zasobach na poziomie krajowym i wykazem złóż w układzie regionalnym lub wojewódzkim. Omówiono zatem poszczególne surowce: energetyczne, metaliczne, chemiczne, skalne oraz wody podziemne zaliczone do kopalin. Przyjęty podział na grupy surowcowe umożliwia  tylko wskazanie głównego przeznaczenia danej kopaliny, ustalonego w zatwierdzonej dokumentacji geologicznej złoża kopaliny, ale nie decyduje o jej zastosowaniu. Każdą z kopalin omówiono oddzielnie, bez względu na to, czy występuje ona w postaci samodzielnego złoża czy jako kopalina towarzysząca w złożu innej kopaliny. Złoża węgla kamiennego przedstawiono w podziale na zagłębia, natomiast złoża ropy naftowej i gazu ziemnego zaprezentowano w podziale na regiony i dodatkowo podano powiat. Do 2010 r. dane o eksporcie i imporcie były zamieszczane w osobnym rozdziale publikacji, od roku 2011 są dostępne na witrynie internetowej PIG-PIB. Wiedza na temat stanu zasobów i rozmieszczenia udokumentowanych złóż kopalin jest niezmiernie istotna dla prawidłowego funkcjonowania krajowego przemysłu wydobywczego. Stanowi także kluczowy element realizacji polityki bezpieczeństwa surowcowego kraju. To bogate źródło informacji dla prowadzenia działalności geologiczno-górniczej oraz realizacji zamierzeń administracji państwowej. Dla złóż kopalin objętych własnością górniczą (z wyjątkiem wód podziemnych zaliczonych do kopalin) oraz większości złóż pozostałych kopalin sporządzono mapy poglądowe rozmieszczenia złóż kopalin wg stanu na 31. XII.2021 r. W zależności od zakresu prezentowanych danych mapy wykonano dla obszaru całej kraju lub dla wybranych rejonów. Bilans zasobów złóż kopalin w Polsce przedstawia w większości rozdziałów również krótkie informacje o zasobach perspektywicznych i prognostycznych danej grupy kopalin. Szczegółowe dane na ten temat zaprezentowano w wydanej w  2020 r. publikacji PIS – PIB Bilans perspektywicznych zasobów kopalin Polski wg stanu na 31.12.2018 r. Na stronie internetowej PIG-PIB udostępniane są dodatkowe informacje o poszczególnych grupach kopalin oraz aktualizowane na bieżąco dane wektorowe, a także mapy, wielkość i  kierunki importu i eksportu surowców mineralnych. Witryna powstała i jest corocznie aktualizowana na podstawie systemu MIDAS. Na przestrzeni lat opracowywanie i wydawanie bilansu było zadaniem różnych instytucji, zmieniał się jego format oraz zakres tematyczny, pozostaje jednak najistotniejszą publikacją prezentującą informacje o zasobach kopalin. W zbiorach Centralnej Biblioteki Statystycznej publikacja dostępna jest od 1964 r.

Jan Piekałkiewicz był wybitnym statystykiem, ekonomistą, wykładowcą i działaczem społecznym, żył w latach 1892-1943. W 1914 r. ukończył studia wyższe na Wydziale Ekonomicznym Politechniki w Petersburgu. W latach 1915–1918 przebywał w Rosji, gdzie prowadził badania statystyczne, między innymi spis ludności rolniczej w Kraju Fergańskim w Uzbekistanie. Po powrocie do Polski w 1919 r. Jan Piekałkiewicz prowadził ożywioną działalność polityczna i naukową. W 1920 r. rozpoczął pracę w Głównym Urzędzie Statystycznym, organizując pracę wydziałów statystyki finansowej, kredytowej i komunikacyjnej. Uczestniczył także w organizowaniu i opracowywaniu pierwszego spisu powszechnego ludności RP w 1921 r. W latach 1923–1933 pełnił funkcję naczelnika Wydziału Statystyki Finansów i Samorządu GUS. W latach 1923–1924 nauczał statystyki na Uniwersytecie Lwowskim. W 1924 r. Jan Piekałkiewicz uzyskał stopień doktora na Uniwersytecie Poznańskim, a w latach 1925–1939 był profesorem statystyki w Szkole Nauk Politycznych w Warszawie. Był też doradcą - ekspertem przy organizacji biura ekonomicznego Banku Polskiego oraz biura ekonomiczno-statystycznego Państwowego Banku Rolnego i Banku Gospodarstwa Krajowego. Pełnił także funkcję członka komisji statystycznej Ligi Narodów ds. zunifikowania statystyki transportu, Międzynarodowego Instytutu Statystycznego, Towarzystwa Ekonometrycznego Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej i Meksykańskiego Towarzystwa Geograficzno-Statystycznego. Pracował też w Radzie Towarzystwa Ekonomistów i Statystyków Polskich. Profesor był autorem, współautorem lub redaktorem ponad 60 opracowań naukowych. Publikował w licznych czasopismach, m.in.: Ekonomiście, Kwartalniku Statystycznym, Rolniku Ekonomiście, Ruchu Prawniczym i Ekonomicznym oraz Społem. Wchodził także w skład komitetów redakcyjnych Statystyki Pracy, Rocznika Statystyki Miast Polskich, Handlu Zagranicznego Rzeczypospolitej Polskiej oraz wydawnictwa Rzeczpospolita Polska. Atlas Statystyczny (1930). Jan Piekałkiewicz był aktywnym działaczem politycznym, zwolennikiem zjednoczenia ruchu ludowego. W czasie okupacji pełnił funkcję we władzach naczelnych konspiracyjnego Stronnictwa Ludowego. W latach 1942–1943 sprawował funkcję Delegata Rządu na Kraj. Za jego zgodą w grudniu 1942 r. powstała Rada Pomocy Żydom przy Delegaturze Rządu, rozszerzona też została akcja gromadzenia dokumentacji zbrodni niemieckich oraz opieka nad więźniami politycznymi w więzieniach i obozach koncentracyjnych. Z bogatym dorobkiem naukowym można się zapoznać w Centralnej Bibliotece Statystycznej im. Stefana Szulca. Serdecznie zapraszamy.

Leszek Zienkowski żył w latach 1923-2009. Był wybitnym statystykiem, ekonomistą i profesorem nauk ekonomicznych. Na początku wojny pracował jako pomocnik szklarza, a od 1940 r. w Polskiej Żegludze Rzecznej jako kasjer. W 1943 r. wstąpił do Armii Krajowej, brał udział w Powstaniu Warszawskim, a po jego upadku dostał się do niewoli. Po pobycie w obozie jenieckim udało mu się wyjechać do Wielkiej Brytanii, gdzie w latach 1945-1947 studiował na Uniwersytecie Londyńskim. Do Polski powrócił  w 1947 r. i rozpoczął studia w Szkole Głównej Handlowej zakończone uzyskaniem dyplomu magistra w styczniu 1953 r. Jako student SGH, w 1949 r. podjął pracę w Głównym Urzędzie Statystycznym, pracował tam do września 1952 roku. Do pracy w GUS powrócił w maju 1955 r. W 1964 r. uzyskał tytuł doktora, broniąc rozprawy doktorskiej Dochód narodowy Polski w latach 1939–1960 na Uniwersytecie Warszawskim. W październiku 1982 r. uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1989 r. profesora zwyczajnego. W trakcie swojej pracy zawodowej wielokrotnie pracował w Departamencie Statystyki Sekretariatu Europejskiej Komisji Gospodarczej Organizacji Narodów Zjednoczonych w Genewie. Był jednym z założycieli i dyrektorem Zakładu Badań Statystyczno-Ekonomicznych, jednostki naukowo-badawczej GUS i PAN, w której były prowadzone prace badawcze i metodologiczne z zakresu statystyki i analiz ekonomicznych. Organizował liczne seminaria i warsztaty metodologiczne, brał udział w licznych konferencjach i seminariach w Polsce i za granicą. Prowadził działalność dydaktyczną, m. in. wykłady na Wydziale Nauk Ekonomicznych UW. Zawodowo związany był również z Instytutem Nauk Ekonomicznych PAN i Narodowym Bankiem Polskim. Leszek Zienkowski prowadził niezwykle aktywną publiczną działalność naukową i doradczą. Zasiadał w licznych gremiach doradczych, komitetach i radach naukowych. Był członkiem European Studies Research Institute. W 1992 r. wraz z W. Orłowskim i A. Czyżewskim założył Niezależny Ośrodek Badań Ekonomicznych NOBE, think-tank zajmujący się analizami ekonomicznymi dla instytucji krajowych i zagranicznych. Prof. Leszek Zienkowski specjalizował się przede wszystkim w jednej z dziedzin statystyki ekonomicznej, tj. rachunkowości narodowej. Prowadził liczne badania i analizy statystyczne związane z pomiarami efektów działalności gospodarczej, dobrobytu i mierzenia poziomu życia. Ponadto w kręgu zainteresowań naukowych Profesora były porównania międzynarodowe, rozkład dochodów oraz statystyka regionalna. Leszek Zienkowski pozostawił imponujący dorobek naukowy. Był autorem bądź redaktorem licznych raportów, studiów i artykułów. Z jego osiągnięciami można zapoznać się w czytelni Centralnej Biblioteki Statystycznej im. Stefana Szulca.

Witold Załęski był polskim statystykiem, demografem i ekonomistą oraz wykładowcą akademickim. Żył w latach 1836-1908. Szkołę średnią ukończył w Wilnie, a studia w zakresie nauk prawnych i dyplomatycznych odbył na Uniwersytecie w Dorpacie. Po ukończeniu studiów powrócił do Warszawy. Do 1873 r. pracował w jednym z gimnazjów nauczając historii i geografii. Później prowadził zajęcia ze statystyki w Szkole Handlowej Kronenberga oraz wykładał statystykę i ekonomię w Szkole Głównej w Warszawie. W 1876 r. Witold Załęski został kierownikiem nowoutworzonej Sekcji Statystycznej Magistratu m. Warszawy. Przystąpił do reorganizacji sekcji i przekształcił ją z czasem w nowoczesne biuro statystyczne. Stopniowo poszerzał zakres tematyczny badań statystycznych, między innymi o stan i ruch ludności oraz rozwój społeczno-gospodarczy miasta. Informacje publikowano w formie sprawozdań tygodniowych, miesięcznych i rocznych. Witold Załęski podejmował również inne prace naukowo-badawcze z zakresu teorii statystyki, a także statystyki i gospodarki Królestwa Polskiego. Ogłaszał je w łamach czasopism naukowych, głownie w: Ekonomiście, Przeglądzie Tygodniowym, Bibliotece Warszawskiej i Niwie oraz wydawał swoje opracowania jako oddzielne pozycje książkowe. Był także inicjatorem przeprowadzenia spisu ludności Warszawy w 1882 r. Opracował szczegółową tematykę spisu i zadbał o jego sprawną organizację. Wyniki spisu ogłosił w wydawnictwie Rezultaty spisu jednodniowego ludności miasta Warszawy w 1882 roku. Zawierały one dane o liczbie ludności według: wieku, stanu cywilnego, narodowości, wyznania, wykształcenia, mieszkań i zabudowy. Publikacja ta była pierwszym w XIX w. tak obszernym pokazaniem stanu struktury ludności miasta od strony statystycznej. Podczas pierwszego Powszechnego Spisu Ludności Cesarstwa Rosyjskiego z 1897 r., Witold Załęski był sekretarzem warszawskiej Komisji Spisowej i głównym odpowiedzialnym za sprawne jego przeprowadzenie. Wyniki tego spisu dla Warszawy zostały ogłoszone w opracowaniu Pierwaja wsieobszczaja pierepis naselenija Rossijskoj Imperii 1897 goda, t. 51. Sankt Petersburg 1904. W dorobku naukowym W. Załęskiego odnaleźć można także opracowania dotyczące organizacji badań statystycznych i teorii statystyki, między innymi odnoszące się do stopnia prawdopodobieństwa rezultatów badań statystycznych i zastosowania rachunku prawdopodobieństwa do tych badań. W kręgu zainteresowań W. Załęskiego była także historia statystyki administracyjnej i tematyka kongresów Międzynarodowego Instytutu Statystycznego. Zajmował się również zasadami funkcjonowania gospodarki i zagadnieniami związanymi z jej organizacją. Omawiał szczegółowo problemy związane z realizacją przez państwo polityki ekonomicznej, podstawowe pojęcia z zakresu ekonomii, a także historię rozwoju systemów ekonomicznych. Działalność organizacyjna i naukowa Witolda Załęskiego była niezwykle postępowa na ówczesne czasy i wniosła wiele do teorii i praktyki badań statystycznych. Twierdził, że statystyka jest zarazem metodą i nauką. Jako metoda oznacza ona systematycznie wieloliczne postrzeżenia przedsiębrane w celu otrzymania dokładnych ilościowych określeń – sprowadza różnice ilościowe na jakościowe. Statystyka jako nauka jest indukcyjną nauką postrzegania, która przy pomocy wyżej wspomnianej metody objaśnia oznaczone zjawiska (Kilka słów o teorii statystyki, 1868 r.). Z publikacjami tego wybitnego statystyka można zapoznać się w Centralnej Bibliotece Statystycznej.

Profesor Ludwik Krzywicki żył w latach 1859-1941. Zalicza się go do kręgu najwybitniejszych polskich socjologów, statystyków, ekonomistów i publicystów społecznych. Po ukończeniu Płockiego Gimnazjum Gubernialnego w 1878 r. rozpoczął studia matematyczne na Uniwersytecie Warszawskim, które ukończył w 1882 r. W latach 1884-1885 przebywał w Lipsku, Zurychu i Paryżu, gdzie uzupełnił studia w zakresie historii, filozofii i nauk społecznych. Po powrocie do kraju w 1885 r. osiadł w Płocku, a następnie zamieszkał w Warszawie. Lata 1888-1890 były okresem wytężonej pracy naukowej i zawodowej Ludwika  Krzywickiego.  Po utworzeniu w 1887 r. Warszawskiego Komitetu Statystycznego opublikował artykuł Działalność Komitetu Statystycznego w Królestwie Polskim, w którym omówił jego powstanie i działalność jako nowej centralnej instytucji statystycznej. W 1906 r. otrzymał tytuł doktora filozofii na Uniwersytecie Lwowskim. Po wybuchu I wojny światowej i opuszczeniu Warszawy przez wojska i administrację rosyjską w sierpniu 1915 roku Ludwik Krzywicki aktywnie uczestniczył w pracach Komitetu Obywatelskiego m. Warszawy oraz opiekował się materiałami statystycznymi i księgozbiorem po Warszawskim Komitecie Statystycznym. W dniu 3 grudnia 1917 r. przewodniczył pierwszemu zebraniu organizacyjnemu nowoutworzonego Towarzystwa Statystyków i Ekonomistów Polskich, a następnie pełnił funkcję przewodniczącego Sekcji Statystyki. W pierwszej połowie 1917 r. pod jego kierunkiem przystąpiono też do opracowywania projektu dotyczącego organizacji i działalności przyszłego urzędu statystycznego. Rada Regencyjna 13 lipca 1918 r. wydała Reskrypt o utworzeniu i organizacji Głównego Urzędu Statystycznego.  Stworzył on prawne i organizacyjne warunki do działalności GUS. Do czasu objęcia funkcji pierwszego dyrektora GUS przez prof. Józefa Buzka, do  8 listopada 1918 r.  funkcję tę sprawował Ludwik Krzywicki. Dzięki jego inicjatywie w 1918 r. zaczęto wydawać serię wydawniczą Przyczynki do statystyki byłego Królestwa Polskiego, a na początku 1919 r. przystąpiono do opracowania, pierwszej części Rocznika statystyki Rzeczypospolitej Polskiej 1920/21. Ludwik Krzywicki koordynował  także prace przygotowawcze do pierwszego powszechnego spisu ludności. W 1920 r. L. Krzywicki był jednym z założycieli  Instytutu Gospodarstwa Społecznego w Warszawie, a w latach 1921 - 1939 r. pełnił rolę kierownika tej placówki. Pracę w GUS L. Krzywicki zakończył w 1924 r. W 1931 r. w Warszawie powołano Polski Instytut Badania Zagadnień Ludnościowych, który był filią założonej 5 lipca 1928 r. w Paryżu Międzynarodowej Unii Badań Naukowych nad Zagadnieniami Ludności. Prezesem Zarządu tego Instytutu został Ludwik Krzywicki, kierując nim do 1939 r. Instytut przy pomocy ankiet badał, nie tylko w Królestwie Polskim, ale i na Wołyniu, problemy związane z rozrodczością wśród rodzin mieszkańców miast i wsi w wybranych grupach społecznych. Przez lata profesor był również wykładowcą historii doktryn ekonomicznych, socjologii, statystyki i historii ustrojów społecznych w Wolnej Wszechnicy Polskiej, Szkole Głównej Handlowej i Uniwersytecie Warszawskim. Zainteresowania naukowo-badawcze L. Krzywickiego były wszechstronne i obejmowały zagadnienia ekonomii, statystyki, socjologii, psychologii, antropologii, etnografii, historii kultury materialnej oraz historii ruchów społecznych. Z licznymi pracami autorstwa prof. Ludwika Krzywickiego można zapoznać się w czytelni Centralnej Biblioteki Statystycznej.

KEY FIGURES ON EUROPEAN BUSINESS : 2022 edition / Eurostat, European Commission - Luxembourg : Publications Office of the European Union, 2022. – 84 s. : il. ; 25 cm. – sygnatura w zbiorach CBS : 217 486

Publikacja zawierająca kluczowe dane dotyczące europejskiego biznesu, Key figures on European business to ważne opracowanie opublikowane w 2022 r. przez Eurostat. Jest to Urząd Statystyczny Unii Europejskiej z siedzibą w Luksemburgu i dostarcza różnorodnych i istotnych statystyk odnoszących się do państw Europy. Dane te są niezbędne dla działalności w sferze gospodarczej, społecznej i środowiskowej zarówno dla rządzących, jak i obywateli. Niniejsze opracowanie to zwięzły przegląd statystyki gospodarczej dla Unii Europejskiej i jej poszczególnych państw członkowskich, a także krajów EFTA. Wstępnie scharakteryzowano również wpływ COVID-19 na podaż i popyt towarów oraz usług produkowanych i sprzedawanych w ramach unijnej gospodarki. Omówienie Key figures on European business składa się z siedmiu rozdziałów. W pierwszej części przedstawiono dynamikę biznesową poprzez prezentację wskaźników odnoszących się do  przedsiębiorstw, badań i rozwoju oraz innowacji. Rozdział drugi zawiera ogólny przegląd sektorów gospodarki biznesowej. Następne części, od trzeciej do siódmej to pogłębione analizy konkretnych działów tj. przemysłu, budownictwa, handlu dystrybucyjnego, innych usług niefinansowych oraz turystyki. Trzy pierwsze skupiają się na przedstawieniu konkretnych informacji. W ramach działu przemysł omówiono sektor i produkty zaawansowanych technologii. W części odnoszącej się do budownictwa skoncentrowano się na głównie na budynkach, w dziale innych usług niefinansowych - na strukturze usług informacyjnych i komunikacyjnych, a w rozdziale turystyka podsumowano zakwaterowanie w obiektach noclegowych. Każdy z powyższych rozdziałów zawiera prezentację struktury sektora, jego rozwoju oraz rocznych zmian od 2000 lub 2005 r. do końca 2020 lub 2021 r. W podsumowaniach  umieszczono analizę najnowszych wydarzeń i osiągnięć w danym sektorze. Całość publikacji ilustrowana jest przez ciekawe i liczne wizualizacje w postaci tabel, wykresów i grafik zawierających dane statystyczne. Kolejność krajów na rysunkach zwykle odzwierciedla ich ranking według wartości dla konkretnego, zilustrowanego wskaźnika. Mapa na wewnętrznej stronie tytułowej przedstawia państwa członkowskie UE i kraje EFTA, a także wskazuje ich stolice. Przejrzystość, zgromadzenie wielu danych w jednym opracowaniu, wartościowa szata graficzna oraz przystępny format to niewątpliwe zalety tej publikacji. Te wszystkie cechy wpływają na jej uniwersalność i ułatwiają przyswajanie informacji przez wszystkich zainteresowanych. Dostęp do pogłębionych statystyk europejskich można uzyskać poprzez stronę internetową Eurostatu  (https://ec.europa.eu/eurostat). Z opracowaniem Key figures on European business edycja 2022, wcześniejszymi wydaniami oraz licznymi opracowaniami dotyczącymi przedsiębiorczości i wskaźników społeczno- gospodarczych można zapoznać się w czytelni Centralnej Biblioteki Statystycznej.

Władysław Zygmunt Bukietyński żył w latach 1928-1996. Był cenionym statystykiem i ekonometrykiem oraz wykładowcą akademickim. W 1948 r. rozpoczął studia w Wyższej Szkole Handlowej we Wrocławiu na Wydziale Finansów. Dwa lata później został zatrudniony w Katedrze Statystyki. W 1954 r. złożył egzamin magisterski. W latach 1956–1964 był adiunktem w Katedrze Matematyki, a potem ponownie w Katedrze Statystyki. W tym okresie napisał pracę doktorską pt. Niektóre teoretyczne problemy statystycznej analizy popytu. Pracę doktorską obronił w 1963 r. Stopień doktora habilitowanego nauk ekonomicznych w zakresie ekonometrii uzyskał w 1976 r. W 1992 r. został mianowany na stanowisko profesora zwyczajnego. W roku 1996 zostł Dyrektorem Instytutu Cybernetyki Ekonomicznej. Jego pasją naukową były szeroko pojęte metody ilościowe, wspomagające procesy decyzyjne w gospodarce. Przez wiele lat był wykładowcą metod statystycznych i rachunku prawdopodobieństwa w Wyższej Szkole Ekonomicznej we Wrocławiu oraz ma Uniwersytecie w Munster. Był autorem lub współautorem 10 książek i monografii oraz ponad 40 artykułów naukowych. Był również autorem haseł do Małej encyklopedii statystyki, wydanej w 1976 r. przez Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne (m. in. analiza wariancyjna, aproksymacja stochastyczna, metoda najmniejszych kwadratów, regresja, linia regresji, metoda regresji ważonej, ekstrapolacja, równania normalne, interpolacja). Był współautorem projektu reformy gospodarczej opublikowanej w 1981 r. w Życiu Gospodarczym. Na zlecenie UNESCO prowadził badania na temat: Alternative Combinations of Human Resouces Components as Predistans of Economic Growth in Latin America (1970). Metody statystyczne wykorzystywał również w pracach naukowo-badawczych. Profesor ogromną wagę przykładał do kształcenia młodych kadr naukowych. Z dorobkiem naukowym Profesora Władysława Bukietyńskiego można zapoznać się w Centralnej Bibliotece Statystycznej.

KULTURA BEZDZIETNOŚCI : niska dzietność i bezdzietność z wyboru w perspektywie społeczno-ekonomicznej/ Olga Smalej. – Lublin :  Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2022. – 243 s. : il. ; 25 cm. - sygnatura w katalogu CBS : 217 514

Współczesny świat ulega ciągłym przeobrażeniom we wszystkich dziedzinach życia, a widocznym efektem jest na przykład zwiększona elastyczność w podejściu do pewnych, wcześniej stałych systemów wartości, pełnienia określonych ról w społeczeństwie czy wzorów zachowania. W aspekcie modeli życia rodzinnego i kreowaniu alternatywnych stylów życia Polaków interesujący jest fakt poznania przyczyn tych zachodzących obecnie zjawisk. Posiadanie dzieci nie jest już naturalnym biegiem wydarzeń, a staje się kwestią wyboru. Olga Smalej w książce Kultura bezdzietności zajęła się tematem niskiego poziomu urodzeń w większości państw Europy, a także omówieniem ściśle powiązanych z nimi praktyk prokreacych Europejczyków. Autorka opracowania stara się przybliżyć czytelnikom coraz powszechniejszy model zachowania, polegający na celowym zaniechaniu prokreacji tzw. bezdzietności intencjonalnej. Skrajnie niski wskaźnik urodzeń niewątpliwie warunkuje wszystkie inne przemiany: społeczne, gospodarcze i polityczne. Według autorki znaczący spadek urodzeń w Polsce jest skutkiem upowszechnienia i zastosowania wyskoskutecznej antykoncepcji, wymogów rynku pracy, niedostosowania polityki państwa do potrzeb społeczeństwa, zmian cyklu życia jednostek, przemian ról społecznych oraz niestabilności związków. Posiadanie potomstwa uwarunkowane jest wieloaspektową analizą kosztów i korzyści, a problemem rozwoju demograficznego wielu krajów staje się bezdzietności z wyboru. Coraz większy jest odsetek akceptowalności tego zjawiska. Obserwuje się także osłabienie nakazu macierzyństwa, a w rzeczywistość społeczeństw wpisuje się alternatywna forma życia małżeńsko-rodzinnego skierowana właśnie na świadome nieposiadanie potomstwa. Na przestrzeni lat zachowania rodzinne uległy ewaluacji. Polska i inne kraje, dla których prognozy demograficzne są niekorzystne, odczuwają coraz większe problemy w sferze demograficznej i społecznej. Proces starzenia się społeczeństwa, niska dzietność oraz zmiany struktury społecznej to wyzwania z którymi przychodzi nam się zmierzyć. Olga Smalej próbuje opisać zjawisko bezdzietności z perspektywy różnych dyscyplin naukowych. Związek bez potomstwa staje się coraz częstszym modelem rodziny. Niski wskaźnik urodzeń powiązany jest bardzo silnie ze zjawiskiem bezdzietności. Książka prezentuje oba te zjawiska w szerokiej perspektywie społeczno-ekonomicznej. Przywołana przez Olgę Smalej w tytule kultura bezdzietności jest terminem, który bardziej ukazuje ewolucję zjawiska bezdzietności, niż pochwałę powszechności wyboru braku potomstwa. Analiza wywodu aktorki skupia się na wybranych krajach, a rozważania mają charakter teoretyczno-empiryczny. Podstawą do napisania książki była praca doktorska Intencjonalna bezdzietność. Socjologiczna analiza zjawiska obroniona przez autorkę na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie w 2019 r.

Publikacja została opracowana w oparciu o analizy i dane statystyczne, między innymi Banku Światowego, OECD, Eurostatu i Głównego Urzędu Statystycznego oraz wyniki zastosowanego przez autorkę badania ilościowego. Zasób zgromadzonego materiału podzielony został na trzy główne rozdziały. W pierwszej części przedstawiono proces zmniejszania się współczynnika dzietności w perspektywie makro- i mikro- czynników wraz z determinantami tego zjawiska i możliwymi konsekwencjami. Drugi rozdział to opis bezdzietności z wyboru i jej uwarunkowań. W trzeciej części zaprezentowano wyniki opinii społecznej na temat bezdzietności intencjonalnej z wykorzystaniem własnych badań ankietowych autorki. Na ich podstawie omówione zostały motywy decyzji o nieposiadaniu dzieci wśród badanych osób, postrzeganie społeczne tych osób oraz pomiar dystansu wobec osób bezdzietnych z wyboru. Przywołano także opinie respondentów w kwestii pomocy psychologicznej i propozycji wprowadzenia dodatkowego podatku dla osób bezdzietnych z wyboru. Książkę uzupełniają liczne wykresy, tabele i rysunki oraz bibliografia. Publikacja przeznaczona jest dla szerokiego kręgu odbiorców, którzy interesują się zmianami trendów demograficznych oraz problemami współczesnych rodzin w szerokim kontekście społeczno-ekonomicznym w Polsce i Europie. Książka Olgi Smalej Kultura bezdzietności : niska dzietność i bezdzietność z wyboru w perspektywie społeczno-ekonomicznej oraz liczne opracowania odnoszące się do zagadnień rodziny i rodzicielstwa dostępne są w zbiorach Centralnej Biblioteki Statystycznej.

Edward Szturm de Sztrem był wybitnym demografem i statystykiem, dyrektorem Głównego Urzędu Statystycznego oraz działaczem społecznym. Żył w latach 1885-1962. Po ukończeniu gimnazjum w 1903 r. rozpoczął studia na Uniwersytecie w Petersburgu. Dyplom Wydziału Prawnego uzyskał w 1912 r. Studiował również ekonomię oraz matematykę. Następnie rozpoczął pracę jako statystyk w Samorządzie Ziemskim Guberni Połtawskiej na Ukrainie. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 r. Edward Szturm de Sztrem osiedlił się w Warszawie i podjął pracę jako statystyk w Biurze Pracy Społecznej, a następnie sprawował funkcję kierownika organizacyjnego Wydziału Statystycznego w Ministerstwie Aprowizacji. Z tego okresu pochodzą publikacje Edwarda Szturm de Sztrema na temat badań budżetów rodzin robotniczych w miastach oraz stanu cukrownictwa w Europie w czasie wojny światowej. Po przejęciu przez GUS w 1920 r. statystyki Ministerstwa Aprowizacji, Edward Szturm de Sztrem objął stanowisko naczelnika Wydziału Statystyki Rolniczej i Aprowizacji. W 1927 r. Edward Szturm de Sztrem został członkiem Komitetu Redakcyjnego GUS, a od 1929 r. był jego przewodniczącym. Pod jego redakcją ukazały się m.in.: czasopisma Statystyka Pracy (t. 6–18 w latach 1927–1939), Wiadomości Statystyczne Głównego Urzędu Statystycznego (t. 5–17 w latach 1927–1939), Handel Zagraniczny Rzeczypospolitej Polskiej (R. 1927–1939), Kwartalnik Statystyczny (t. 4–11 w latach 1927–1934) oraz Wiadomości Korespondenta Rolnego (R. 1932–1939) oraz liczne publikacje wydane w ramach serii Statystyka Polska. Zorganizował i nadzorował Drugi Powszechny Spis Ludności z 1931 r. W 1928 r. objął stanowiska Dyrektora Głównego Urzędu Statystycznego. W latach 1927–1939 był wykładowcą w Wolnej Wszechnicy Polskiej w Warszawie, a w latach 1930–1939 także w Łódzkim Oddziale Wolnej Wszechnicy Polskiej, gdzie w 1930 r. otrzymał stopień docenta inveniam legendi (z prawem wykładania na wyższych uczelniach). Uczestniczył w międzynarodowych konferencjach, między innymi w: Rzymie (1928), Madrycie (1931), Meksyku (1933), Genewie (1933). Działał w wielu naukowych towarzystwach i organizacjach w Polsce i na świecie. Był członkiem Towarzystwa Ekonomistów i Statystyków Polskich, Międzynarodowego Instytutu Statystycznego, Towarzystwa Statystyków i Geografów Meksykańskich, Królewskiego Towarzystwa Ekonomicznego w Londynie i Towarzystwa Ekonomicznego w USA. W 1937 r. współtworzył Polskie Towarzystwo Statystyczne, został jego pierwszym Prezesem i pełnił tę funkcję do wybuchu II wojny światowej. Wchodził też w skład Komitetu Ekspertów Statystycznych przy Międzynarodowym Biurze Pracy. W swej pracy Edward Szturm de Sztrem duży nacisk położył na rozwój statystyki rolnictwa, z jego inicjatywy rozpoczęto w końcu 1927 r. badania płac robotników rolnych oraz badanie ankietowe dotyczące zarobków, płac i warunków pracy w rolnictwie. Od 1923 r. prowadził także prace nad cenami w handlu hurtowym i detalicznym oraz cenami rożnego rodzaju usług wchodzących w skład kosztów utrzymania. Edward Szturm de Sztrem był autorem kilkudziesięciu opracowań o charakterze statystyczno-analitycznym, drukowanych głównie w Kwartalniku Statystycznym i Statystyce Cen. W 1930 r. wydano pod jego przewodnictwem opracowanie Rzeczpospolita Polska – Atlas Statystyczny. W 1935 roku E. Szturm de Sztrem opublikował nakładem GUS w serii Statystyka Polski publikację Kartele w życiu gospodarczem i społecznem. Praca ta była pionierskim opracowaniem tego zagadnienia w Polsce i jest do dziś jedną z najlepszych syntez dotyczących roli karteli na świecie. W czasie II wojny światowej E. Szturm de Sztrem znalazł się początkowo na terenach północno-wschodnich kraju, skąd przedostał się do Francji, potem do Portugalii, a stamtąd w maju 1941 r. do Londynu. W latach 1939–1941, będąc na emigracji we Francji, pracował dla Polskiego Czerwonego Krzyża. Przebywając w Londynie opracował, opublikowany w 1942 r. przez Ministerstwo Informacji Rządu Londyńskiego, Statistical Atlas of Poland. W latach 1943–1946 prowadził wykłady statystyki na Uniwersytecie w Oxfordzie. W 1946 r. E. Szturm de Sztrem wrócił do kraju i rozpoczął pracę w Komisji Ankietowej Centralnego Urzędu Planowania (CUP) w Warszawie, a w listopadzie objął stanowisko rektora Akademii Nauk Politycznych. Nominację na stanowisko profesora zwyczajnego statystyki i demografii tej uczelni otrzymał w marcu 1948 r. Od 1951 r. E. Szturm de Sztrem był profesorem zwyczajnym w Szkole Głównej Planowania i Statystyki w Warszawie. W 1955 r. wydał Elementy demografii – jedno ze swoich największych dzieł, podsumowujących dorobek naukowy i służące jako podręcznik paru pokoleniom studentów. W latach 50. XX w. E. Szturm de Sztrem ogłosił także drukiem niektóre swoje wykłady oraz opublikował kilka rozpraw na łamach czasopism naukowych. Z bogatym dorobkiem prof. Edwarda Szturm de Sztrema można się zapoznać w Czytelni Centralnej Biblioteki Statystycznej im. Stefana Szulca. 

Piotr Burakowski urodził się w 1887 r., był długoletnim pracownikiem Głównego Urzędu Statystycznego oraz wybitnym specjalistą w dziedzinie statystyki budownictwa. Studia wyższe rozpoczął w 1913 r. na Wyższych Kursach Handlowych w Warszawie. Naukę przerwał wybuch I wojny światowej. Powołany został wówczas do służby wojskowej, a po wybuchu rewolucji październikowej w 1917 r. przeszedł do II Korpusu Legionów Polskich w Rosji.    Po powrocie do kraju w 1919 r. był posłem w Sejmie Ustawodawczym Rzeczypospolitej Polskiej. Kontynuował również naukę na Wydziale Nauk Politycznych Wolnej Wszechnicy Polskiej, którą ukończył w 1922 r. Tytuł  magistra  uzyskał także w 1930 r. na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Warszawskiego. Pracę zawodową rozpoczął w 1921 r. w Głównym Urzędzie Statystycznym, w Biurze Spisu Jednodniowego. W latach 1928-1939 był kierownikiem Referatu Budownictwa GUS. Opracowywał wyniki Drugiego Powszechnego Spisu Ludności z 1931 r. w zakresie nieruchomości i budynków w miastach. Piotr Burakowski to autor kilkunastu prac dotyczących statystyki budowlanej w Polsce, wydanych w ramach serii Statystyka Polska oraz artykułów z tej dziedziny publikowanych na łamach czasopism, między innymi Samorządu Miejskiego i Statystyki Pracy. Dorobek naukowy Piotra Burakowskiego dostępny jest w zbiorach Centralnej Biblioteki Statystycznej im. S. Szulca.

Ludwik Maurycy Landau żył w latach 1901-1944. Był statystykiem i ekonomistą, w okresie II Rzeczypospolitej prowadził badania naukowe w zakresie stosunków społecznych w Polsce. Po ukończeniu gimnazjum studiował na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego. W latach 1923-1928 pracował w Głównym Urzędzie Statystycznym, a następnie w okresie 1928-1936 w Instytucie Badania Koniunktur Gospodarczych i Cen. Współpracował stale z licznymi organizacjami naukowymi i społecznymi. W latach 1936-1939 ponownie podjął pracę w GUS i jednocześnie w Instytucie Gospodarstwa Społecznego. Zainteresowania naukowe L. Landaua początkowo skupiały się na zagadnieniach statystyki skarbowej w ujęciu międzynarodowym. W latach 1929-1939 opracował metody podziału dochodu narodowego według klas społecznych. Badał zagadnienia struktury społeczno-gospodarczej Polski i metodologię badań statystycznych. Rozwijał pracę naukową z zakresu statystyki i ekonomii, oraz warunków egzystencji materialnej społeczeństwa i problemów związanych z dochodem narodowym. W czasie wojny pracował w konspiracyjnie działającym IGS oraz wykładał na tajnych kompletach. W tym okresie napisał także trzytomową publikacje Kronika lat wojny i okupacji. Ludwik Landau działał w Towarzystwie Ekonomistów i Statystyków Polskich, a potem w Polskim Towarzystwie Statystycznym, współpracował z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych i Komisją Centralną Związków Zawodowych. Był również redaktorem miesięcznika Biuletyn Społeczny opracowywanego przez IGS, a w latach 1940-1942 redagował pismo Kronika Okupacji, wydawanej przez WRN. Był autorem licznych opracowań naukowych, między innymi: Płace w Polsce w związku z rozwojem gospodarczym (1933), Dochody z pracy najemnej w 1929 (1934), Bezrobocie i stopa życiowa ludności dzielnic robotniczych Warszawy (1936), Szacunek dochodu społecznego w r. 1929 (1934), Dochód społeczny w r. 1933 i podstawy badań periodycznych nad zmianami dochodu (1935), Gospodarka światowa. Produkcja i dochód społeczny w liczbach (1939). Z dorobkiem naukowym Ludwika Landaua można zapoznać się w czytelni Centralnej Biblioteki Statystycznej im. Stefana Szulca.                                                         

Budowa modelu jest jednocześnie sztuką i nauką.

Do stosowania dobrego modelu niezbędne są inspiracja,

poszukiwania, cząstkowe potwierdzenia oraz wiele źródeł informacji.    

W. Welfe

Profesor Władysław Welfe żył w latach 1927-2013, był wybitnym polskim ekonomistą, statystykiem i ekonometrykiem, wykładowcą akademickim. Przed wybuchem II wojny światowej zdążył ukończyć Szkołę Powszechną Zgromadzenia Kupców miasta Łodzi, a we wrześniu 1939 r. rozpoczął naukę w Gimnazjum Ogólnokształcącym. Kontynuował naukę w ramach tajnych kompletów. Po ukończeniu 14 lat został  skierowany do przymusowej pracy w Zakładach Przemysłu Wełnianego K. Eiserta w Łodzi. Bezpośrednio po zakończeniu wojny w 1945 r. W. Welfe rozpoczął studia prawno-ekonomiczne, które ukończył po 4 latach jako magister ekonomii. Jego główne zainteresowania skupiły się na statystyce, demografii i matematyce. Od 1 października 1949 r. zostaje asystentem w Katedrze Statystyki kierowanej przez prof. Rosseta i prowadzi ćwiczenia ze statystyki. Na przełomie lat 1949/50 W. Welfe uczestniczył w studiach doktoranckich na SGPiS w Warszawie i pracował w Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Łodzi. W 1961 r. broni rozprawy doktorskiej, którą napisał pod kierunkiem K. Romaniuka. W latach 1963–1964 W. Welfe odbywa staż w Department of Applied Economics w Cambridge University. Tam po raz pierwszy styka się z modelem makroekonometrycznym (gospodarki brytyjskiej) wykorzystującym metodologię input-output. W 1964 r. obronił rozprawę habilitacyjną Problemy teorii indeksów produkcji na Wydziale Finansów i Statystyki SGPiS, a następnie w 1969 r. otrzymuje tytuł naukowy profesora nadzwyczajnego. Za osiągnięcia z zakresu makromodelowania uhonorowano go w 1974 r. nadaniem tytułu naukowego profesora zwyczajnego. Profesor W. Welfe współtworzył Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny Uniwersytetu Łódzkiego. Dzięki jego inicjatywie powstała na tym Wydziale Katedra Ekonometrii, a następnie Instytut Ekonometrii i Statystyki. Jego zaangażowanie w sprawy dydaktyki doprowadziło do uruchomienia specjalistycznych kierunków studiów: cybernetyki ekonomicznej i informatyki oraz informatyki i ekonometrii. W 1974 r. dzięki jego staraniom zostaje po raz pierwszy zorganizowana międzynarodowa konferencja poświęcona modelowaniu ekonometrycznemu i wykorzystaniu modeli do celów prognostyczno-analitycznych, nazwana macromodels. Jako wysokiej klasy specjalista wielokrotnie występował na kongresach Econometric Society, European Economic  Association i innych konferencjach międzynarodowych. Był członkiem Komitetu Statystyki i Ekonometrii PAN, Komitetu Ekonomicznego i Komitetu Nagród Państwowych PAN oraz wielu rad naukowych, m.in. Naukowej Rady Statystycznej GUS i PAN, a także redakcyjnych, m.in. Przeglądu Statystycznego, kwartalnika Badania Operacyjne i Decyzje, Studiów Prawno-Ekonomicznych. Prof. W. Welfe opublikował ponad 30 monografii książkowych, i ponad 380 artykułów. Pod jego kierunkiem napisanych zostało wiele rozpraw doktorskich i habilitacyjnych oraz prac magisterskich. W wielowątkowej karierze naukowej zajmował się problematyką indeksów ekonomicznych, zagadnieniami ilościowego opisu działalności handlu oraz rynku dóbr konsumpcyjnych. Prowadził zespołowe badania nad ekonometrycznymi modelami konsumpcji, opracował pierwsze w Polsce modele ekonometryczne rynków niezrównoważonych. Kolejnym obszarem działalności były badania nad ekonometrycznymi modelami, zwłaszcza gospodarki polskiej, obejmującymi modele roczne (wielosektorowe) i małe (minimodele). Dorobek naukowy i współpraca międzynarodowa prof. W. Welfe utorowały drogę do rozwoju nowoczesnego modelowania ekonometrycznego w Polsce i stworzenie łódzkiej Szkoły Ekonometrycznej. Liczne prace naukowe Profesora są dostępne w Centralnej Bibliotece Statystycznej im. S. Szulca.

Eugenia Krzeczkowska żyła w latach 1919-1995. Była statystykiem, wieloletnim pracownikiem GUS i dyrektorem Zakładu Badań Statystyczno-Ekonomicznych. W 1937 r. ukończyła szkołę średnią we Lwowie i rozpoczęła pracę jako robotnica w firmie Herzog. W latach 1941-1943 studiowała na Wydziale Planowania Instytutu Gospodarki Narodowej w Samarkandzie. Po dwóch latach przerwała naukę, by w latach 1943-1944 uczestniczyć w ramach działań Wojska Polskiego w walkach II wojny światowej, w batalionie szturmowym. Po zakończeniu wojny podjęła studia na Wydziale Społeczno-Politycznym ANP w Warszawie. W 1951 r. ukończyła je otrzymując tytuł magistra ekonomii. Następnie uzyskała tytuł doktora na podstawie rozprawy Walka o uregulowanie stosunków towarowo-pieniężnych w Polsce w latach 1945-1949. W 1954 r. E. Krzeczkowska podjęła pracę w Głównym Urzędzie Statystycznym, gdzie nadzorowała pracę Departamentów : Bilansów Gospodarki Narodowej, Opracowań Zbiorczych, Statystyki Międzynarodowej i Współpracy z Zagranicą. Organizowała i kierowała pracami zespołu zajmującego się badaniami dochodu narodowego. W 1955 r. objęła funkcję przewodniczącej Komitetu Redakcyjnego GUS i pełniła ją do 1981 r. Wznowiono wydawanie m. in. Rocznika Statystycznego i opracowań w ramach serii Statystyka Polski, ponadto rozpoczęto publikowanie czasopism : Wiadomości Statystycznych i Biuletynu Statystycznego. Publikacje niezwykle wszechstronne przedstawiały problemy gospodarcze i społeczne z tego okresu.  E. Krzeczkowska miała wpływ na zakres i kształt publikacji, ale również na rozwój i kierunki badań statystycznych. Była współautorką koncepcji przepływów międzygałęziowych oraz międzynarodowych porównań poziomu i struktury spożycia. Od roku akademickiego 1963/64 prowadziła na Uniwersytecie Warszawskim wykłady dotyczące problematyki międzynarodowego dochodu narodowego. Uczestniczyła w latach 1958–1964 w pracach Stałej Komisji Statystycznej Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej (RWPG) oraz Konferencji Statystyków Europejskich Europejskiej Komisji Gospodarczej (EKG). Brała udział w kilkudziesięciu międzynarodowych konferencjach i spotkaniach statystyków, które odbywały się m. in. w Austrii, NRD, Francji, Szwajcarii, Wielkiej Brytanii, ZSRR, Czechosłowacji, Rumunii, Szwecji, na Węgrzech, we Włoszech i w USA. Dr E. Krzeczkowska organizowała prace Zakładu Badań Statystyczno-Ekonomicznych i była jego dyrektorem w latach 1966-1981. Do osiągnięć kierowanego przez nią ZBSE należały opracowania dotyczące m.in. bilansów gospodarki narodowej, regionalnego zróżnicowania dochodu narodowego, indeksów ekonomicznych, analizy i oceny rozwoju społecznego oraz zastosowania metod matematycznych. Była członkiem Komitetu Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk, Komitetu Statystyki i Ekonometrii PAN oraz Naukowej Rady Statystycznej. Prace E. Krzeczkowskiej dostępne są w zbiorach Centralnej Biblioteki Statystycznej im. S. Szulca.

Profesor Szyja Bronsztejn był nauczycielem akademickim, ekonomistą, statystykiem, demografem i badaczem kultury. Żył w latach 1923-1995. Swoją edukację rozpoczął w 1930 r. w szkole powszechnej, a następnie kontynuował ją w gimnazjum w Kowlu. W 1941 r. ukończył szkołę średnią i został zmobilizowany do tzw. batalionu robotniczego i z nim skierowany w głąb Rosji. Po zakończeniu służby rozpoczął studia na Wydziale Ekonomicznym ewakuowanego do Saratowa Uniwersytetu Leningradzkiego. W 1943 r. został aresztowany i zesłany do obozu pracy. Po zakończeniu wojny i odzyskaniu wolności w 1948 r. wrócił do Polski. Osiedlił się we Wrocławiu i podjął studia na Wydziale Finansów Wyższej Szkoły Handlowej. Po trzech i poł roku ukończył pierwszy stopień studiów z dyplomem ekonomisty-statystyka. W czasie studiów został zatrudniony jako asystent w Katedrze Statystyki WSH. W 1960 r. w Wyższej Szkole Ekonomicznej we Wrocławiu obronił pracę doktorską Ludność żydowska w Polsce w świetle danych spisu ludności z dnia 9 XII1931. Studium statystyczne. Następnie rozpoczął pracę w Katedrze Statystyki na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Wrocławskiego. Całą swoją dalszą karierę zawodową i naukową, aż do przejścia na emeryturę w 1993 r., związał z Uniwersytetem. Od 1969 r. był kierownikiem Zakładu Statystyki i Badań Operacyjnych Instytutu Nauk Administracyjnych na Wydziale Prawa i Administracji. Habilitację uzyskał w 1971 r. na podstawie oceny dorobku naukowego i rozprawy Zasiedlenie Dolnego Śląska w latach 1945–1965 na tle gospodarki regionu na Wydziale Gospodarki Narodowej Wyższej Szkoły Ekonomicznej we Wrocławiu. Profesorem w dziedzinie nauk ekonomicznych został w 1987 r. Był członkiem Komitetu Nauk Demograficznych PAN i Komisji Ekonomicznej Wrocławskiego Oddziału PAN oraz przewodniczącym Polskiego Towarzystwa Statystycznego Oddziału we Wrocławiu. Jego dorobek naukowy to 120 pozycji, w tym monografie, studia, podręczniki, skrypty, zbiory zadań i recenzje. W swoich opracowaniach omawiał zagadnienia zastosowania statystyki w praktyce ekonomicznej, m.in. badań ankietowych pracowników handlu, rzemieślników, ludności żydowskiej, wpływu uprzemysłowienia na kształtowanie się zjawisk demograficznych i społecznych oraz statystyki przestępczości. Szczególne miejsce w jego działalności naukowej zajmowała dydaktyka, był też recenzentem wielu prac naukowych oraz organizatorem sympozjów i konferencji. Prof. Szyja Bronsztejn integrował także środowisko statystyków na Dolnym Śląsku i Opolszczyźnie. Z jego inicjatywy zaczęto wydawać czasopismo Przegląd Statystyczny Śląska Dolnego i Opolskiego. Liczne opracowania prof. Bronsztejna dostępne są w zbiorach Centralnej Biblioteki Statystycznej im. Stefana Szulca.

Stefan Zubrzycki żył w latach 1927-1968. Był wybitnym matematykiem, specjalistą w zakresie prawdopodobieństwa, statystyki matematycznej oraz zastosowań matematycznych. W latach 1946-1950 studiował matematykę na Uniwersytecie Wrocławskim. Należał do jednego z najzdolniejszych uczniów Hugona Steinhausa i już od 1948 r. pełnił obowiązki asystenta na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii UWr. Od 1949 r. podjął pracę w Państwowym Instytucie Matematycznym. W latach 1958–1963 pracował jako docent i kierownik Katedry Matematyki Wyższej Szkoły Ekonomicznej we Wrocławiu. W latach 1964-1965 kierował Katedrą Statystyki Wyższej Szkoły Rolniczej we Wrocławiu. W 1965 r. został mianowany profesorem nadzwyczajnym i kierownikiem Działu Zastosowań Przyrodniczych, Gospodarczych i Technicznych Instytutu Matematycznego PAN. W roku akademickim 1964/65 wykładał w Uniwersytecie Waszyngtona w Seattle (USA). Doktorat Stefan Zubrzycki uzyskał w 1954 r. na podstawie rozprawy Zmienne losowe równoważne w sensie de Finettiego, napisanej pod kierunkiem Hugona Steinhausa. Stopień doktora nauk matematycznych uzyskał na podstawie rozprawy o probabilistycznych metodach szacowania złóż geologicznych, a w konsekwencji w 1957 r. otrzymał docenturę na Uniwersytecie Wrocławskim. Dziełem jego życia były prace o modelowaniu matematycznym złóż geologicznych. Dla procesu stochastycznego na płaszczyźnie S. Zubrzycki udowodnił, że próbkowanie losowe jest mniej efektywne od warstwowego i że nie da się ogólnie rozstrzygnąć, czy lepsze są próby systematyczne czy warstwowe, nawet przy daleko idących ograniczeniach dotyczących postaci funkcji kowariancyjnej i kształtu warstw. W ramach statystycznej kontroli jakości zajął się metodami odbioru wodomierzy, a wspólnie z Hugonem Steinhausem - porównaniem dwu strumieni Poissona, rozwijając wcześniejsze spostrzeżenia autorów dotyczące związku między prawdopodobieństwem i wiarogodnością. Stefan Zubrzycki był autorem 46 prac naukowych. Był współtwórcą wrocławskiego ośrodka zastosowań matematyki. Profesor Kazimierz Kuratowski związany z Uniwersytetem Warszawskim i Instytutem Matematycznym PAN określił S. Zubrzyckiego jako najaktywniejszego w Polsce statystyka. Na działalność dydaktyczną Stefana Zubrzyckiego składają się między innymi prowadzone seminaria w Instytucie Matematycznym PAN oraz wykłady ze statystyki matematycznej, analizy wariacji i doświadczalnictwa na Uniwersytecie Wrocławskim. W 1966 r. opublikował podręcznik Wykłady z rachunku prawdopodobieństwa i statystyki matematycznej, napisał także skrypt z teorii gier. Od 1958 r. Stefan Zubrzycki był członkiem komitetu redakcyjnego Zastosowań Matematyki i Colloquium Mathematicum, a od 1965 r. redagował także Listy Biometryczne, będące organem Polskiego Towarzystwa Biomedycznego.

Stanisław Wierzchosławski żył w latach 1926-2009, był wybitnym ekonomistą, statystykiem i demografem. Podczas II wojny światowej, mając 16 lat, rozpoczął pracę zawodową jako uczeń w przedsiębiorstwie OSKAR Faulbaum, a następnie pracował w Przedsiębiorstwie Spedycyjno-Przewozowym. W maju 1943 r. wstąpił do Armii Krajowej i pod pseudonimem „Jacek” do stycznia 1945 r. był żołnierzem służby łączności wewnętrznej Komendy Garnizonu w Bydgoszczy. W 1947 r. uzyskał maturę w Liceum Miejskim im. Mikołaja Kopernika w Bydgoszczy. Jesienią 1947 r. Stanisław Wierzchosławski przeniósł się do Poznania i rozpoczął studia na Akademii Handlowej. Po ich skończeniu pracował jako referent w Miejskim Handlu Detalicznym Artykułami Przemysłowymi, a w styczniu 1951 r. został kierownikiem referatu w Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej. W marcu 1951 r. S. Wierzchosławski rozpoczął pracę w Wyższej Szkole Ekonomicznej w Poznaniu jako asystent w Katedrze Statystyki. Był tuż kierownikiem Pracowni Statystycznej w Instytucie Statystyki i Ekonometrii (1974–1976), wicedyrektorem Instytutu Cybernetyki Ekonomicznej (1976–1991) a jednocześnie (od 1977) kierownikiem Zakładu Statystyki i Demografii i kierownikiem Studium Uzupełniającego Magisterskiego (1972–1977). Był również w latach 1991-1994 kierownikiem Centrum Badań nad Rodziną. Stanisław Wierzchosławski przede wszystkim był badaczem rzeczywistości społeczno-ekonomicznej. Głównym przedmiotem jego początkowych zainteresowań naukowych stały się zagadnienia związane ze statystyką handlu, zwłaszcza z czynnikami wpływającymi na koszty jednostkowe i globalne, zarówno w obrocie detalicznym, jak i w hurtowym. Doktoryzował się w 1962 r. na podstawie rozprawy Efektywność handlu wiejskiego w świetle badań ankietowych, której promotorem był prof. Stanisław Waszak. Odszedł jednak z tej drogi na rzecz demografii, skupił się zwłaszcza na dwóch obszarach. Pierwszy z nich to mikrostruktury ludnościowe w skali ogólnokrajowej. Drugim obszarem badań były przeobrażenia makro- i mikrostruktur demograficznych w ujęciu regionalnym. W ostatnim okresie działalności S. Wierzchosławskiego przedmiotem szczególnego zainteresowania stały się wielkie miasta. Rozległa wiedza teoretyczna i głęboka znajomość rzeczywistości, płynąca z prowadzonych badań empirycznych, sprawiały, że był autentycznym i bardzo cenionym ekspertem w licznych instytucjach, agendach i komisjach o znaczącym wpływie na decyzje w kwestiach polityki społeczno-ekonomicznej. W takim charakterze między innymi współpracował z Głównym Urzędem Statystycznym i Urzędem Statystycznym w Poznaniu, z jednostkami samorządu terytorialnego w województwie wielkopolskim i lubuskim. Był także członkiem Rządowej Rady Ludnościowej oraz przygotowywał ekspertyzy demograficzne. Dużą wagę przywiązywał do współpracy międzynarodowej, utrzymując kontakty z ośrodkami naukowymi w wielu krajach, m. in. Bułgarii, Czechach, Francji, Litwie, Łotwie, Niemczech, Rosji, Słowacji, Ukrainie czy na Węgrzech). Dorobek naukowy S. Wierzchosławskiego to blisko 230 pozycji, a do tego dodać trzeba liczne niepublikowane ekspertyzy, raporty naukowe, opinie i oceny. Był także redaktorem naczelnym Poznańskich Roczników Ekonomicznych, redaktorem działu ekonomicznego w Ruchu Prawniczym, Ekonomicznym i Socjologicznym, sekretarzem redakcji Poznańskich Prac Ekonomicznych PTPN, a także członkiem Komitetu Redakcyjnego Polish Population Review i Naturalnego Planowania Rodziny. Jako nauczyciel akademicki wykształcił rzesze studentów. Prowadził wykłady oraz seminaria w zakresie statystyki i demografii na różnych kierunkach studiów, w ujęciu ogólnym i specjalistycznym. Zwracał uwagę na rzetelność w doborze źródeł informacji i metod ich analizy, uczył i wymagał uzasadnienia wniosków oraz krytycyzmu wobec uzyskanych rezultatów poznawczych. Był znawcą i entuzjastą stosowania metod graficznych w procesie badania statystycznego. Stanisław Wierzchosławski należał do wielu towarzystw naukowych i organizacji społecznych. Był członkiem między innymi : Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Polskiego Towarzystwa Demograficznego, Poznańskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego, Polskiego Towarzystwa Statystycznego, Komitetu Nauk Demograficznych Polskiej Akademii Nauk, Międzynarodowej Unii Demograficznej i Europejskiego Stowarzyszenia Demograficznego. Z bogatego dorobku naukowego Profesora Stanisława Wierzchosławskiego można skorzystać w Centralnej Bibliotece Statystycznej.

Edward Emil Arnekker żył w latach 1898-1940. Był polskim socjologiem i ekonomistą, wykładowcą oraz wieloletnim pracownikiem Głównego Urzędu Statystycznego. W latach 1919-1923 studiował w Wyższej Szkole Handlowej w Warszawie. Uczęszczał również na wykłady na Columbia University w Nowym Jorku oraz na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości wstąpił do Wojska Polskiego i brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej w szeregach 2 pułku Ułanów Grochowskich oraz 9 dywizjonu artylerii konnej. W latach 1920-1923 był asystentem w Wyższej Szkole Handlowej w Warszawie, początkowo w Katedrze Socjologii i Historycznych Nauk Ekonomicznych, a następnie po reorganizacji, w Katedrze Nauk Ekonomicznych Historycznych. Przez kilkanaście lat pracował w Głównym Urzędzie Statystycznym, pełnił rolę zastępcy naczelnika Wydziału Statystyki Przemysłowej GUS. W 1930 r. odbył podróż służbową, w trakcie której zapoznawał się z metodami badań statystycznych w Anglii, Belgii, Francji, Holandii i Niemczech. Pracował również w Urzędzie Rady Ministrów. Wykładał  w Centralnym Instytucie Wychowania Fizycznego im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Warszawie i w Wolnej Wszechnicy Polskiej. Działał w Towarzystwie Ekonomistów i Statystyków Polskich oraz w Polskim Towarzystwie Statystycznym. Współpracował z Instytutem Gospodarstwa Społecznego. W czasie kampanii wrześniowej 1939 dostał się do sowieckiej niewoli. Przebywał w obozie w Starobielsku. Wiosną 1940 r. został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie. Tematy prac naukowych Edwarda Arnekkera skupiały się wokół zagadnień przemysłowych i społecznych z naciskiem na problematykę zatrudnienia. Liczne publikacje Edwarda Arnekkera dostępne są w zbiorach Centralnej Bibliotece Statystycznej.

Wyniki powszechnego spisu z dn. 14.2.1946 na terenie m. st. Warszawy: nieruchomości, lokale, ludność / Wydział Statystyczny Zarządu Miejskiego w m. st. Warszawie. - Warszawa : Wydział Statystyczny Zarządu Miejskiego w m. st. Warszawie, 1947. - [7] kart, 82 s. ; 30 cm. – sygnatura w katalogu CBS : 8198

Po zakończeniu II wojny światowej niezwykle istotną kwestią było ustalenie stanu ludności i podstawowych informacji, które pozwoliłyby między innymi na stworzenie planów odbudowy i aprowizacji ludności. Decyzja w sprawie przeprowadzenia powszechnego, sumarycznego spisu ludności cywilnej zapadła na posiedzeniu Rady Ministrów w dniu 10 stycznia 1946 r. Prace przygotowawcze, organizacja i opracowanie spisu wykonane zostały przez Główny Urząd Statystyczny. Spis sumaryczny przeprowadzony został według stanu o północy z 13 na 14 lutego 1946 r. i ograniczony tematycznie do niezbędnego minimum. Pozwolił na ustalenie stanu i struktury ludności według trzech grup wieku (poniżej 18 lat, 18–59 lat, 60 lat i więcej) i płci oraz narodowości z podziałem na cztery grupy:  Polaków wraz z osobami zweryfikowanymi bądź zrehabilitowanymi do dnia spisu, osób, co do których toczyło się postępowanie rehabilitacyjne lub weryfikacyjne, Niemców oraz innych narodowości. Jednotomowe opracowanie zatytułowane Powszechny sumaryczny spis ludności z dn. 14. II 1946 r. ukazało się nakładem GUS w 1947 r. Przy okazji spisu sumarycznego Zarząd m. st. Warszawy  przeprowadził także imienny spis ludności oraz nieruchomości i lokali na terenie Warszawy. Na skutek starań władz miejskich przeprowadzono spis rozszerzony. Spisywano każdego obywatela z osobna, zakresem badania objęto także nieruchomości i lokale. W 1947 r. Wydział Statystyczny Zarządu Miejskiego opublikował Wyniki powszechnego spisu z dn. 14.2.1946 na terenie m. st. Warszawy: nieruchomości, lokale, ludność, które dostępne są w formie papierowej w  Centralnej Bibliotece Statystycznej i on-line w naszej Bibliotece Cyfrowej:

http://statlibr.stat.gov.pl:80/F/?func=direct&doc_number=000078880&local_base=CBS01

Powszechny sumaryczny spis ludności z 14 lutego 1946 r. przeprowadzony już niecały rok po zakończeniu wojny dostarczył najważniejszych informacji na temat ludności Polski. Brak warunków i środków do zorganizowania szczegółowego imiennego spisu, podobnego do spisów przeprowadzonych przez GUS przed wojną uniemożliwił wówczas zebranie tak szczegółowych jak wcześniej danych. Przeprowadzenie spisu stało się jednak okazją do przeprowadzenia dodatkowych, bardziej dokładnych badań o charakterze lokalnym. Oprócz imiennego spisu ludności oraz nieruchomości i lokali dla miasta Warszawy odbył się również również spis mieszkań w Poznaniu. O przeprowadzenie takiego rozszerzonego spisu zadbało Miejskie Biuro Statystyczne. Przygotowany został w tym celu specjalny, dodatkowy formularz.  Badanie mieszkań miało objąć każdy lokal z osobna, zbadana miała być wielkość mieszkania, czyli ilość i rodzaj izb, ich zaludnienie, struktura rodzinna mieszkańców, ilość i rodzaj gospodarstw domowych. Rozszerzone zostało też ogólnopolskie badanie wieku mieszkańców. Dla ankieterów przygotowana została specjalna instrukcja. Uzyskane wyniki spisu opracowane zostały przez Miejskie Biuro Statystyczne na potrzeby władz Poznania. Dostarczyły niezwykle ważnych danych na temat warunków życia mieszkańców  odbudowującego się po wojnie miasta. Wybrane wyniki spisu były prezentowane w różnych wydawnictwach książkowych oraz czasopismach. Centralna Biblioteka Statystyczna również posiada w swoich zbiorach publikacje z niektórymi danymi pochodzącymi z poznańskiego spisu mieszkań. Są to dostępne w naszej czytelni:

- Warunki mieszkaniowe w zniszczonym Poznaniu / Stanisław Waszak // Kronika Miasta Poznania. Kwartalnik poświęcony sprawom kulturalnym miasta Poznania. -  1948, nr 3, s. 215-225. - sygnatura w katalogu CBS: 17165

- Poznań w świetle badań demograficzno-statystycznych / Stanisław Waszak. – Poznań : Instytut Zachodni, 1955. – sygnatura w katalogu CBS: 71159

Zachęcamy do korzystania z naszych cennych zbiorów.

ROCZNIK STRATEGICZNY 2021/22: przegląd sytuacji politycznej, gospodarczej i wojskowej w środowisku międzynarodowym Polski : tom 27 / red. nauk. Roman Kuźniar; Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego. – Warszawa : Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka z o.o., 2022. – 585,[1] s. : il. ; 24 cm. - sygnatura w katalogu CBS : 217 185

Rocznik Strategiczny to publikacja, która prezentuje główne wydarzenia i aspekty w ujęciu międzynarodowym mijającego roku. Ukazuje się od 1996 r. pod redakcją prof. Romana Kuźniara, początkowo w formie monografii, a obecnie czasopisma. Od edycji 2012/2013 zastosowano podział na trzy części. Pierwsza, zatytułowana Obserwatorium Bezpieczeństwa, omawia zagadnienia bezpieczeństwa w ujęciu globalnym, regionalnym i lokalnym. Autorzy skupiają się na rzetelnej analizie istniejących konfliktów zbrojnych wraz z prezentacją szerokiego kontekstu politycznego. Przy okazji przeglądu sytuacji międzynarodowej oraz bilansu wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony w danym roku, przedstawione są trendy w ładzie energetycznym na świecie. Drugi rozdział: Świat w Roczniku zawiera artykuły odnoszące się do geopolitycznego ujęcia problemów międzynarodowych, w tym programów wielkich mocarstw miedzy innymi Stanów Zjednoczonych, Chin, Rosji, Niemiec oraz grup państw skupionych w organizacjach i paktach (np. Unia Europejska czy kraje Bliskiego Wschodu). Panorama Rocznika stanowiąca trzecią część publikacji zawiera podsumowanie stosunków międzynarodowych w odniesieniu do jednego kraju. W ostatnim opracowaniu Rocznika Strategicznego z 2022 r. omawiane są powiązania i polityka państw oraz światowych organizacji prowadzona wobec Chin. W podsumowaniu publikacji umieszczone zostało kalendarium wydarzeń oraz skorowidz osobowo-przedmiotowy, który ułatwia przeszukiwanie pozycji. Uzupełnieniem opracowania jest Aneks: Państwa świata - wybrane dane i wskaźniki społeczno-gospodarcze. Dodatek w postaci trzech zestawień z danymi statystycznymi z lat 2020-2022 zawiera informację o wybranych wskaźnikach: rozwoju społeczno-gospodarczego (np. PKB, inflacja, stopa bezrobocia, inwestycje, rezerwy walut i złota), militarnych i jakości instytucji (m.in. wydatki na wojsko, personel sił zbrojnych, liczba uchodźców) oraz pandemii COVID-19 (liczba osób zaszczepionych i zachorowań). Materiał liczbowy podzielony został w poszczególnych tablicach na regiony świata i grupy państw, grupy dochodowe oraz państwa i terytoria ułożone alfabetycznie. Wszelkie oceny prezentowane na łamach Rocznika Strategicznego to polskie spojrzenie na ogólnonarodową sytuację polityczną, wojskową i gospodarczą. Autorami zamieszczonych w publikacji analitycznych artykułów są pracownicy polskich i zagranicznych ośrodków naukowych, przede wszystkim jednak są to osoby związane z Katedrą Studiów Strategicznych i Bezpieczeństwa Międzynarodowego Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego. W obecnym wydaniu Rocznika można przeczytać między innymi o konfliktach zbrojnych w Afryce i na Bliskim Wschodzie, zawirowaniach na europejskim rynku gazu, o powracającym widmie ZSRR oraz polityce Unii Europejskiej wobec Chin. Prezentowana publikacja jest przeznaczona dla każdego odbiorcy, który pragnie poszerzyć swoją wiedzę na temat polityki międzynarodowej. Z bieżącej edycji i wcześniejszych wydań Rocznika Strategicznego można skorzystać w Czytelni Centralnej Biblioteki Statystycznej.

ECONOMIC DEVELOPMENT IN AFRICA : report 2022 : rethinking the foundations of export diversification in Africa : the catalytic role of business and financial services / United Nations Conference on Trade and Development. - Geneva : United Nations, 2022. -  XV, 170 s. : il. ; 21 cm. -  sygnatura w zbiorach CBS : 217 335

Górnictwo pozostaje ważnym sektorem polityki gospodarczej krajów Afryki, jednak usługi zyskują coraz większe znaczenie dla rozwoju tego regionu świata. Wśród nich kluczową rolę odgrywają usługi finansowe i biznesowe, handel oraz turystyka. Afryka pozostaje jednak nadal jednym z najmniej zróżnicowanych terenów na świecie pod względem handlu zagranicznego. Produkty przemysłu rolniczego i wydobywczego stanowią ponad połowę całkowitego eksportu towarów w 45 z 54 krajów kontynentu afrykańskiego, co sprawia, że dotkliwie odczuwają one międzynarodowe cenowe wahania surowców, a to wpływa na ich rozwój. Do tej pory opublikowanych zostało kilkanaście opracowań Konferencji Narodów Zjednoczonych ds. Handlu i Rozwoju odnoszących się do kontynentu afrykańskiego między innymi w kontekście zadłużenia i finansowanie rozwoju, turystyki, migracji i transformacji strukturalnej, produkcji regionalnej czy zwalczania nielegalnych przepływów finansowych. W lipcu 2022 r. ukazał się kolejny raport dotyczący rozwoju gospodarczego Afryki Economic development in Africa report 2022. Rebeca Grynspan Sekretarz Generalna UNCTAD podkreśla, że afrykańska kontynentalna strefa wolnego handlu, którą szczegółowo przeanalizowano w niniejszym raporcie, może przyczynić się do rozwoju wysoce konkurencyjnego, technologicznie zaawansowanego sektora usług w Afryce, a tym samym pobudzić dywersyfikację eksportu. Zróżnicowanie asortymentu produktów i usług, szczególnie tych o wysokiej wartości w eksporcie, rozszerzanie dostępu prywatnych przedsiębiorstw do usług finansowych, korzystanie z nowych technologii i wdrażanie skutecznych polityk to niełatwe zadania, które stoją przed rządzącymi krajami afrykańskimi. Przyspieszenie tych działań może zapewnić pomyślność w rozwoju gospodarczym i wpłynąć na podniesieniu poziomu życia społeczeństwa. Zaniedbanie potencjalnie transformacyjnej roli usług wymagających wysokiej wiedzy, takich jak usługi informatyczne, komunikacyjne czy finansowe, jest jednym z głównych powodów, dla których dywersyfikacja eksportu pozostaje wyzwaniem w Afryce. Pozostaje nadal otwarta sprawa powszechnego dostępu do innowacyjnych technologii finansowych, w tym dla małych i średnich przedsiębiorstw, a to wiąże się ze zwiększeniem wydajności i poprawy konkurencyjności w sektorze prywatnym. Raport pokazuje, w jaki sposób, usuwając bariery w handlu usługami, zwiększając odpowiednie umiejętności i dostęp do alternatywnych źródeł finansowania, można zwiększyć wydajność produkcji w regionie, napędzając wzrost gospodarczy i transformację strukturalną.

Książka Economic development in Africa report 2022 podzielona została na cztery rozdziały. Omawiają one kolejno: dywersyfikację eksportu w Afryce, handel usługami jako niszy dla dywersyfikacji, usługi finansowe wraz z sektorem prywatnym, w których upatruje się szansy na przyszłość. Końcowy rozdział może pełnić rolę podsumowania i prezentuje rozwój państw Afryki na tym polu wraz z zaleceniami dalszej pracy w tym zakresie. Całość uzupełnia bogata bibliografia oraz tablice, zestawienia i rysunki z ciekawą grafiką. Publikacja jest ważnym opracowaniem dostarczającym istotnych informacji dla sfer rządowych, biznesowych i uczelnianych. W zbiorach Centralnej Biblioteki Statystycznej raport Economic development in Africa dostępny jest od r. 2004.

Eugeniusz Mikołaj Romer żył w latach 1871-1954. Był wybitnym geografem, twórcą podstaw nowoczesnej kartografii, profesorem i założycielem Książnicy-Atlas. Studiował w latach 1889-1893 na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, w Halle nad Salą i na Uniwersytecie im. Jana Kazimierza we Lwowie. Podjął pracę jako nauczyciel gimnazjalny we Lwowie, a w 1897 r. przeniósł się do Akademii Handlowej. W 1911 r. otrzymał tytuł profesora zwyczajnego Uniwersytetu im. Jana Kazimierza we  Lwowie i objął w nim katedrę geografii. W 1921 założył Instytut Kartograficzny, nazwany później jego imieniem. W latach 1921–1924 doprowadził do połączenia spółek wydawniczych Książnica i Atlas, w wyniku czego powstały Zjednoczone Zakłady Kartograficzne i Wydawnicze Książnica-Atlas. W 1924 r. został prezesem ich Rady Nadzorczej. Po wojnie pełnił obowiązki profesora geografii na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz objął kierownictwo krakowskiego Instytutu Geograficznego. Był współzałożycielem reaktywowanej w 1946 r. spółki akcyjnej Książnica-Atlas we Wrocławiu, która wydała pod jego redakcją szereg atlasów Polski i świata. Dorobek naukowy Eugeniusza Romera to ponad 400 pozycji, między innymi z zakresu kartografii, klimatologii, geomorfologii i dydaktyki geografii. Jako pierwszy wydzielił regiony klimatyczne w Polsce. Był encyklopedystą, edytorem Encyklopedii zbioru wiadomości z wszystkich gałęzi wiedzy – polskiej encyklopedii wydanej w latach 1898–1907 przez społeczną organizację edukacyjną Macierz Polska, która działała w Galicji w okresie zaboru austriackiego. Eugeniusz Romer był również twórcą czasopism : Prace Geograficzne (redaktor 1918–1939) i Polski Przegląd Kartograficzny (redaktor 1923–1934), gdzie opublikował wiele artykułów. Początkowe zainteresowania Profesora skupiały się na zagadnieniach z zakresu geografii fizycznej i regionalnej. Po wojnie zdecydowanie zwrócił się naukowo w kierunku geografii ekonomicznej. Pomocniczym bądź podstawowym źródłem przy tworzeniu nowych opracowań stały się dane statystyczne i wnikliwe ich rozpatrywanie przez autora. Z tego okresu pochodzi między innymi Rocznik Polski : tablice statystyczne wydane wspólnie z Ignacym Weinfeldem. Interesował się także wynikami spisów powszechnych.  Najważniejszym opracowaniem Eugeniusza Romera jest Atlas Geograficzno-Statystyczny Polski wyd. w 1916 r., najważniejsze dzieło kartograficzne przygotowane na Konferencję Pokojową w Paryżu, w której Profesor uczestniczył jako ekspert. W 2018 r. na Polską Listę Krajową Programu UNESCO Pamięć Świata zostały wpisane: Atlas, mapa i rękopisy Eugeniusza Romera związane z jego działalnością w procesie kształtowania granic Polski (1916–1920), znajdujące się w zbiorach w Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie, w tym pamiętnik paryski (1919) i diariusz preliminarzy pokojowych w Rydze (1920). W latach 1925–1926 Eugeniusz Romer sprawował funkcję Przewodniczącego Polskiego Towarzystwa Geograficznego, zaś w okresie 1926–1939 – redaktora Czasopisma Geograficznego. Był członkiem Akademii Umiejętności, a następnie Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie, Polskiego Towarzystwa Geologicznego i Polskiego Towarzystwa Przyrodników im. Kopernika. Pełnił również funkcję wiceprzewodniczącego Międzynarodowej Unii Geograficznej oraz członka honorowego wielu towarzystw geograficznych krajowych i międzynarodowych. Z licznych opracowań autorstwa prof. Romera można skorzystać w Centralnej Bibliotece Statystycznej.

Zygmunt Gargas był polskim historykiem, ekonomistą, statystykiem i profesorem w Akademii Handlowej we Lwowie, żył w latach 1876-1948. W 1896 r. uzyskał na Uniwersytecie Lwowskim stopień doktora nauk prawnych. Dzięki stypendium habilitacyjnemu kształcił się dalej w Berlinie oraz Wiedniu. W celu odbycia studiów nad gospodarczymi stosunkami polsko-amerykańskimi Zygmunt Gargas udał się do Stanów Zjednoczonych. Po powrocie osiedlił się w Wiedniu, gdzie prowadził kancelarię adwokacką, a także działał społecznie i naukowo. Redagował czasopismo Galicyjska Gazeta Kas Oszczędnościowych oraz kierował Galicyjskim Biurem Statystyki Przemysłowej. W styczniu 1913 r. Z. Gargas przeniósł się do Krakowa, gdzie został przedstawicielem krakowskiej filii kanadyjskiej spółki Canadian Pacific Railway Company (CPRC). Spółka była właścicielem transkontynentalnej linii kolejowej, łączącej wschodnie i zachodnie wybrzeże Kanady. Poza działalnością związaną z budową kolei prowadziła również akcję osiedleńczą i zajmowała się organizacją przewozu emigrantów z Europy do Ameryki. Po wybuchu wojny wyjechał do Holandii, osiedlił się w Rotterdamie i podjął współpracę z Nowa Gazetą Rotterdamską, gdzie publikował także szereg swoich artykułów. Założył Polskie Biuro Prasowe, uczestniczył też między innymi w powstaniu towarzystwa emigracyjnego Patria. Oprócz działalności publicystycznej Gargas wygłaszał odczyty na tematy polskie na zaproszenie holenderskich wyższych uczelni oraz stowarzyszeń studenckich. Przełożeni doceniali sumienną pracę Gargasa jako autora tekstów o tematyce polskiej, a także sprawozdawcy, referenta oraz lektora gazet holenderskich. Zainteresowania Z. Gargasa były dość rozległe, od zagadnień prawnych i ekonomicznych po teorię statystyki, statystykę historyczną i rozwój myśli statystycznej. Zajmował się również sprawami wychodźstwa. Opublikował szereg publikacji z tego zakresu, ponadto drukował liczne artykuły w czasopismach między innymi w Gazecie Sadowej Warszawskiej, Ruchu Społecznym i Bibliotece Warszawskiej. W opracowaniu Studiach z zakresu statystyki wydanej w 1901 r. zwrócił uwagę na zagadnienia związane z określeniem przedmiotu statystyki oraz szacowaniem jednostki statystycznej. W kręgu zainteresowań Z. Gargasa były również teoretyczne aspekty gromadzenia danych statystycznych. Omówił je w opracowaniu Obowiązek deklaracji statystycznej. Przedstawił w nim historię zbierania informacji statystycznych od czasów starożytnych do czasów mu współczesnych. Napisał również monografie o życiu i działalności Józefa Kleczyńskiego i Stanisława Staszica. Zygmunt Gargas w literaturze przedmiotu uważany jest za pioniera teorii statystyki w Polsce. Liczne publikacje autorstwa doktora Gargasa dostępne są w zbiorach Centralnej Biblioteki Statystycznej.

Adam Alojzy Krzyżanowski żył w latach 1873-1963, był wybitnym ekonomistą, statystykiem, wykładowcą uniwersyteckim i członkiem Polskiej Akademii Umiejętności. W latach 1889-1894 studiował prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim, a następnie kontynuował naukę na uczelniach w Berlinie i Lipsku. Podjął też pracę początkowo w Prokuratorii Skarbu w Krakowie, a od 1895 r. na Kursach im. A. Baranieckiego i w Akademii Handlowej jako wykładowca ekonomii. Po uzyskaniu habilitacji prowadził wykłady z ekonomii i demografii na Uniwersytecie Jagiellońskim. W 1912 r. uzyskał nominację na profesora nadzwyczajnego i objął kierownictwo Katedry Ekonomii Politycznej i Skarbowości; profesorem zwyczajnym został w 1916 r. W roku akademickim 1930/1931 pełnił funkcję dziekana Wydziału Prawa UJ, był też przez 5 lat prorektorem (1933-1938). Po agresji III Rzeszy na Polskę w początkach okupacji niemieckiej znalazł się w gronie 183 krakowskich uczonych aresztowanych przez SS 6 listopada 1939 w ramach Sonderaktion Krakau i trafił do obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen. Po uwolnieniu 8 lutego 1940 r. wrócił do Krakowa. Prowadził wykłady i seminaria w ramach tajnego uniwersytetu. Po wojnie do roku 1960 pracował w Katedrze Ekonomii Politycznej. Należał do Polskiej Akademii Umiejętności i Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. W 1896 r. należał do grona założycieli Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa; działał w Krajowym Towarzystwie Rolniczym, Polskim Towarzystwie Ekonomicznym oraz Towarzystwie Ekonomicznym w Krakowie. Brał udział w Międzynarodowym Kongresie Demograficznym w Rzymie w 1931 r. Był aktywnym uczestnikiem życia publicznego. W okresie zaborów wspierał tworzenie spółdzielni rolniczych w Galicji. W niepodległej Polsce pełnił funkcję prezesa Komisji Podatków Ministerstwa Skarbu i z ramienia Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem został posłem na Sejm w 1928 r. Jego zainteresowania naukowe obejmowały metodologię ekonomii, finanse, ekonomikę rolnictwa, historię powszechną gospodarczą, etykę oraz demografię i statystykę. Wykazywał współzależność finansów prywatnych i publicznych. W latach 30. zgłosił program finansowy walki ze zubożeniem ludności. Przedstawił własną klasyfikację pieniądza, badał zagadnienia kredytu oraz omówił rozwój kategorii wojen w historii. Współpracował z pismem Przegląd Współczesny.  W 1915 r. wspólnie z Kazimierzem Władysławem Kumanieckim opublikował Statystykę Polski wydaną w Krakowie przez Polskie Towarzystwo Statystyczne. Wydawnictwo to było pierwszym polskim rocznikiem historyczno-statystycznym.

IMPACT EVALUATION IN INTERNATIONAL DEVELOPMENT : theory, methods, and practice / Paul Glewwe, Petra Todd ; World Bank Group. - Washington, D.C. : World Bank Group, 2022. . - XIX, 401 s.: il. ; 24 cm. . -  sygnatura w zbiorach CBS : 217 333                                                   

Publikacja Imact evaluation in international development (Ocena wpływu w rozwoju międzynarodowym) to najnowsze kompendium wiedzy, a zarazem przewodnik po teorii i praktyce oceny wpływu, obejmujący szereg tematów i metodologii statystycznych, od projektowania próbek po rozpowszechnianie wyników. Ocena wpływu jest procesem, w którym analizuje się możliwe warianty rozwiązania problemu, nie należy go jednak identyfikować tylko i wyłącznie z oceną projektów. To raczej próba przyczynowego zmierzenia wpływu projektu, programu bądź polityki na jeden lub więcej wyników. Ocena wpływu, nazywana również oceną skutków regulacji albo analizą oddziaływania regulacji, nie posiada  jednej i powszechnej definicji. System oceny wpływu po raz pierwszy został użyty w 1981 r. w Stanach Zjednoczonych. Od połowy lat osiemdziesiątych XX w. mechanizmy te rozprzestrzeniły się w wielu krajach. Najbardziej zaawansowane systemy oceny wpływu funkcjonują obecnie w Australii, USA, Nowej Zelandii i Wielkiej Brytanii. W rozwoju międzynarodowym ewaluacja wpływu dotyczy głównie ostatecznych wyników interwencji (programów, projektów, środków politycznych, reform) oraz ich wpływu na dobrobyt społeczności, gospodarstw domowych i osób fizycznych. Polega ona na przypisywaniu wpływu do interwencji, a nie tylko na ocenie tego, co się wydarzyło. Opracowanie Imact evaluation in international development podzielone jest na pięć części. Część pierwsza zawiera omówienie podstaw ewaluacji wpływu i składa się z pięciu rozdziałów. Kolejne dwie części prezentują metody statystyczne i ekonometryczne. W rozdziałach od szóstego do dziesiątego opisane zostało wykorzystanie randomizowanych badań kontrolnych (RTC) do przeprowadzenia ocen wpływu. Część trzecia przedstawia główne metody nieeksperymentalne, między innymi regresji, dopasowywania, nieciągłości regresji, zmiennych instrumentalnych, kontroli funkcji oraz efekty obróbki kwantylowej, które są wykorzystywane do wdrażania ocen wpływu, gdy RCT nie są wykonalne lub nie są zalecane z innych powodów. W części czwartej opisano projektowanie kwestionariuszy, metody gromadzenia danych i zarządzanie ankietami oraz rozpowszechnianie wyników wśród decydentów. Część piąta dotyczy jakościowych metod przeprowadzania ocen wpływu, analizy kosztów i korzyści oraz efektywności kosztowej. Pod każdym z rozdziałów umieszczona jest bibliografia, a prezentowe treści uzupełniają rysunki i tablice. Niezwykle ważnym aspektem oceny wpływu jest jej natura analityczna, wspierająca proces podejmowania decyzji. Badania OECD i Banku Światowego pokazały, że ocena wpływu może mieć istotne znaczenie dla gospodarki, bowiem nieprawidłowe regulacje obniżają poziom wewnętrznych i zewnętrznych inwestycji, hamują wzrost gospodarczy oraz zmniejszają konkurencyjność gospodarki. Zastosowanie systemu oceny wpływu to zmiana w logice podejmowania decyzji, których konsekwencje oddziałują na wiele procesów. Książka Imact evaluation in international development to ważne opracowanie dla wszystkich zainteresowanych zbudowaniem skutecznych systemów oceny wpływu regulacji na życie gospodarcze i społeczne. Przedstawia aktualną metodologię i wskazuje rozwiązania problemów empirycznych, które pojawiają się w rzeczywistych ocenach. To bogactwo praktycznych porad w wyborze techniki, wielkości próby, projekcie ankiety czy nawiązaniu kontaktu z decydentami, zarówno dla studentów, badaczy jak i ekspertów. Publikacja dostępna jest w zbiorach Centralnej Biblioteki Statystycznej.

Profesor Egon Vielrose żył w latach 1907-1984, był demografem i ekonomistą. W latach 1925-1930 studiował matematykę na Uniwersytecie Warszawskim a następnie ubezpieczenia w Wyższej Szkole Handlowej. Dyplom zawodowy otrzymał w 1933 r. za pracę System finansowy ubezpieczenia społecznego w Polsce, w 1939 r. przyznano mu tytuł magistra nauk ekonomiczno-handlowych. W 1940 r. został doktorem nauk ekonomicznych na podstawie pracy Prognoza szeregów rozwojowych. Pracę zawodową rozpoczął w  1934 r. w Towarzystwie Ubezpieczeniowym Vita, w charakterze technika ubezpieczeniowego. Następnie był zatrudniony w latach 1934-1938 na stanowisku referenta w Referacie Studiów Biura Głównego Funduszu Pracy w Warszawie, w latach 1934-1944 jako księgowy w fabryce Wanda Braci Pakulskich w Warszawie. Po wybuchu powstania warszawskiego przerwał pracę. W latach 1946-1951 pracował na stanowisku starszego radcy do spraw statystyki w Ministerstwie Finansów. W latach 1951-1961 sprawował funkcję redaktora w Państwowym Wydawnictwie Naukowym. Od roku 1962 pracował w Instytucie Pracy w Warszawie w Zakładzie Warunków Bytu. Równolegle wykładał w szkołach wyższych. W latach 1935-1939 oraz 1945-1949 w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie. Od 1959 r. pracował na Uniwersytecie Warszawskim w Katedrze Statystyki jako adiunkt a później jako docent. W roku 1960 uzyskał habilitację na Wydziale Ekonomii Politycznej Uniwersytetu Warszawskiego, przedstawiając rozprawę pt. Zarys demografii potencjalnej. W latach 1964-1967 pracował na Uniwersytecie Łódzkim w Katedrze Ekonometrii. Od 1967 r. do 1978 r. wykładał demografię na Uniwersytecie Warszawskim. Prowadził wykłady i prace badawcze również w Nigerii, na Uniwersytecie w Ibadanie. Był członkiem Komitetu Nauk Demograficznych PAN oraz towarzystw zagranicznych m.in. Ekonometric Society i International African Institute. W latach 1967-1984 współredagował czasopismo Przeszłość Demograficzna Polski, będąc zarazem jego redaktorem naczelnym. Był również konsultantem Zakładu Badań Statystyczno-Ekonomicznym GUS. Dorobek naukowy Egona Vielrosego zawiera ponad 200 prac, w tym 6 książek i ponad 130 artykułów. Jego zainteresowania badawcze koncentrowały się wokół problematyki demograficznej, w szczególności demografii historycznej, statystyki matematycznej, ekonometrii oraz statystyki społeczno-gospodarczej. Propagował wykorzystanie metod matematycznych w demografii. Napisał także podręcznik do ćwiczeń z zakresu statystyki matematycznej Zadania statystyki matematycznej. Był również cenionym tłumaczem prac z zakresu statystyki, ekonometrii i demografii. Liczne prace naukowe Profesora Egona Vielrosego dostępne są w zbiorach Centralnej Biblioteki Statystycznej.

Tadeusz Przybysz żył w latach 1929-2007 i od wczesnych lat przejawiał zainteresowanie matematyką. Po skończeniu Liceum Ogólnokształcącym w Zamościu, w klasie o profilu matematyczno-fizycznym, kontynuował naukę na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Po jego ukończeniu w  1952 r. podjął dwuletnie studia magisterskie na Uniwersytecie Warszawskim. Dyplom magistra matematyki o specjalności statystyka matematyczna otrzymał w 1954 r., rozpoczął także pracę na Wydziale Rolnym UMCS, a następnie w Wyższej Szkole Rolniczej. Kontynuował też naukę i w 1962 r. otrzymał tytuł inżyniera rolnictwa. To wielokierunkowe wykształcenie umożliwiło Tadeuszowi Przybyszowi podjęcie badań naukowych oraz współpracy z naukowcami z dziedziny szeroko pojętego rolnictwa. Jego badania koncentrowały się na zastosowaniach metod matematycznych i statystycznych w teorii eksperymentów rolniczych, zarówno przy planowaniu doświadczeń, jak i analizie uzyskiwanych wyników, co służyło poprawnemu formułowaniu wniosków. W 1964 r. uzyskał stopień doktora na Wydziale Rolniczym Wyższej Szkoły Rolniczej w Lublinie. W kręgu jego badań znalazły się zagadnienia związane z doświadczeniami płodozmianowymi. Profesor Przybysz był pierwszym naukowcem w Polsce, który zagłębił się w tej problematyce i stał się jednym z nielicznych specjalistów w tej dziedzinie. Tytuł naukowy profesora nadzwyczajnego uzyskał 8 kwietnia 1982 r., a zwyczajnego w roku 1991. W latach 1990–2000 Tadeusz Przybysz zatrudniony był równocześnie na Wydziale Ekonomicznym w Rzeszowie, będącym Filią Akademii Rolniczej w Krakowie i w Wyższej Szkole Zarządzania i Administracji w Zamościu. Do najważniejszych osiągnięć naukowych prof. Przybysza należy zaliczyć: uogólnienie metody Yatesa w problematyce płodozmianowej, wprowadzenie metody analizy i porównania płodozmianów z uwzględnieniem rośliny testowej, sformułowanie kilku modeli dla doświadczeń płodozmianowych, takich jak hierarchicznego, kombinacji klasyfikacji krzyżowej z hierarchiczną oraz modelu wynikającego z połączenia układu z rozszczepionymi jednostkami z układem o blokach niekompletnych. Dla poszczególnych modeli zostały podane: wzory określające estymatory parametrów, właściwa postać analizy wariancji do testowania hipotez, a także wartości oczekiwane odpowiednich średnich kwadratów, co było podstawą do tworzenia testów statystycznych. Istotnym aspektem w tej tematyce jest porównywanie płodozmianów. Zaproponowane przez prof. Przybysza zastosowanie teorii układów o blokach niekompletnych do analizy doświadczeń płodozmianowych pozwoliło poszerzyć teorię analizy przez wyznaczenie wskaźników efektywności układów z powtarzającą się w płodozmianach tą samą rośliną oraz podać warunek spójności układu umożliwiającego wybór właściwego płodozmianu ze względu na estymowalność efektów obiektowych. Profesor Przybysz był również zaangażowany w kształcenie młodej kadry naukowej. Do dorobku naukowego profesora należy zaliczyć 54 pozycje naukowe opublikowane w specjalistycznych czasopismach krajowych i zagranicznych, 26 referatów i komunikatów oraz 4 opracowania książkowe. Był także autorem 24 recenzji projektów badawczych KBN. Wyniki swoich badań prezentował także na licznych zagranicznych i krajowych konferencjach naukowych. Był kierownikiem Zespołu Dydaktycznego przekształconego w Zakład Teorii Eksperymentu i Biometrii w Katedrze Statystyki Matematycznej, a następnie w Instytucie Zastosowań Matematyki. Przez wiele lat był konsultantem naukowym Instytutu Nawożenia i Gleboznawstwa, Państwowego Instytutu Weterynarii w Puławach, Zakładu Ssaków PAN w Białowieży i Instytutu Sadownictwa w Warszawie. Był też członkiem Komisji Zastosowań Matematyki Komitetu Nauk Matematycznych PAN, Komisji Polskiego Towarzystwa Matematycznego ds. Nauczania Matematyki w akademiach rolniczych i ekonomicznych oraz Lubelskiego Towarzystwa Naukowego. Był jednym z założycieli Polskiego Towarzystwa Biometrycznego i członkiem Komitetu Redakcyjnego czasopisma Colloquium Biometricum, wydawanego przez to towarzystwo. Należał do International Biometric Society oraz Bernoulli Society for Mathematical Statistics and Probability. W latach 2003–2007 wchodził w skład Rady Redakcyjnej czasopisma Acta Agrophysica. Był też autorem działu Statystyka matematyczna i doświadczalnictwo oraz wielu haseł wydanego w czterech tomach Słownika agro-bio-technicznego, zawierającego hasła w sześciu językach. Prace prof. Tadeusza Przybysza dostępne są w zbiorach Centralnej Biblioteki Statystycznej.

Każdy człowiek posiada wszystkie prawa i wolności niezależnie od rasy, koloru skóry, płci, języka, wyznania, poglądów politycznych, narodowości, pochodzenia społecznego, majątku, urodzenia lub jakiegokolwiek innego stanu. To główne przesłanie Dnia Praw Człowieka obchodzonego corocznie, a ustanowionego przez Zgromadzenie Ogólne ONZ 10 grudnia 1948 r. w Paryżu. Wtedy to właśnie podpisano Powszechną Deklarację Praw Człowieka. To najważniejszy dokument, który zawiera zbiór praw człowieka i zasad ich stosowania. Zgodnie z zapisami z dokumentu wszyscy ludzie rodzą się wolni i równi pod względem swej godności i swych praw. Powodem powstania tak szczegółowego aktu były zbrodnie nazistowskie w czasie II wojny światowej. Istniejąca Karta Narodów Zjednoczonych zbyt ogólnie formułowała prawa człowieka. Prace nad projektem Karty Praw Człowieka rozpoczęły się w 1945 r. i po trzech latach dokument był gotowy. Deklarację przyjęto bez głosu sprzeciwu, choć dziewięć państw z różnych powodów wstrzymało się od głosu. Jest to fundament międzynarodowego systemu ochrony praw człowieka. Na bazie Deklaracji powstały liczne konwencje, które określają obywatelskie, kulturalne, ekonomiczne, polityczne i społeczne prawa, należne człowiekowi od dnia urodzin. Ważnym elementem systemu ochrony praw człowieka na świecie są też organizacje pozarządowe jak choćby Helsińska Fundacja Praw Człowieka, UNESCO czy Amnesty International. Formalnie Dzień Praw Człowieka ustalono 4 grudnia 1950 roku na 317. sesji plenarnej Zgromadzenia Ogólnego ONZ, podczas której zaproszono wszystkie państwa członkowskie i inne zainteresowane organizacje do świętowania. Obchody mają przede wszystkim na celu poszerzenie wiedzy na temat Deklaracji i jej znaczenia. W tym dniu szczególnie mówi się o ludziach, którzy byli i są orędownikami praw człowieka na całym świecie. Często są za to prześladowani, niesłusznie więzieni czy pozbawiani pracy. Niektórzy swoją walkę przypłacili nawet życiem, jak choćby Martin Luther King. Propagowanie Dnia Praw Człowieka trwa cały rok, a kulminacja obchodów przypada właśnie na 10 grudnia. W ramach obchodów święta odbywają się konferencje poświęcone tematyce praw człowieka, spotkania polityczne, szkolenia, dyskusje, pokazy filmów dokumentalnych, a także szereg wydarzeń kulturalnych, sportowych. Jednym z najważniejszych momentów Dnia Praw Człowieka jest wręczenie Nagrody Organizacji Narodów Zjednoczonych. Jej celem jest docenienie ludzi i organizacji, które przyczynili się do promowania i ochrony praw człowieka. Po raz pierwszy nagrody wręczono w 1968 r., a przyznawane są co pięć lat. Laureaci wybierani są przez specjalną komisję składającą się z przewodniczących Zgromadzenia Ogólnego i Rady Społeczno-Gospodarczej oraz Komisji Praw Człowieka, Komisji Statusu Kobiet oraz Podkomisji ds. Promocji i Ochrony Prawa człowieka. Nagrodę otrzymali m.in. Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża, Amnesty International, Nelson Mandela, Jimmy Carter, Martin Luther King, Denis Mukwege czy Adam Łopatka. Dzień Praw Człowieka to święto, które adresowane jest do każdego z nas, to też dobry czas by zapoznać się z tekstem Deklaracji.

PRAWO STATYSTYKI PUBLICZNEJ /Klara Dygaszewicz, Piotr Zapadka. – Warszawa : Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, 2021. – 192 s. ; 24 cm. - sygnatura w katalogu CBS : 217 200

Miejsce statystyki publicznej w rozwoju społeczeństwa informacyjnego jest bardzo istotne. Statystyka dostarcza wiarygodnych i rzetelnych danych, które są elementem działań planistycznych, rozwojowych i analitycznych służących rozwojowi państwa. Statystyka publiczna jest zatem kluczowym elementem wspierającym proces strategicznego zarządzania państwem polskim, w odniesieniu do życia społecznego, gospodarczego i demograficznego. Podstawowym aktem prawnym, który reguluje prawno-instytucjonalne funkcjonowanie statystyki publicznej jest Ustawa z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej. Określono w niej zasady, które są podstawą rzetelnego, obiektywnego, profesjonalnego i niezależnego prowadzenia badań statystycznych, których wyniki mają charakter oficjalnych danych statystycznych. Ponadto ustalono organizację i tryb prowadzenia tych badań i zakres związanych z nimi obowiązków.

Publikacja Prawo statystyki publicznej składa się z sześciu rozdziałów. W pierwszym rozdziale zaprezentowane zostały przepisy ogólne odnoszące się do regulacji i źródeł prawa statystyki publicznej oraz ich celów, także w odniesieniu do prawodawstwa międzynarodowego. Rozdział drugi przedstawia organizację badań statystycznych statystyki publicznej. Scharakteryzowano w nim między innymi program badań, strukturę służb statystyki, finansowanie oraz współdziałanie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z Prezesem Narodowego Banku Polskiego. Wyjaśnieniem istotnej kwestii jaka pojawia się przy przeprowadzaniu badań, a którą jest tajemnica statystyczna, poświęcono rozdział trzeci. W części czwartej publikacji omówiono zagadnienia związane z badaniami statystycznymi, a mianowicie ich przedmiotem, podziałem dostępnych źródeł oraz procesem ich gromadzenia, opracowania i udostępniania. Sprawa przetwarzania danych osobowych do celów statystycznych została ujęta w rozdziale piątym monografii.  W rozdziale szóstym, końcowym skupiono się na opisie przepisów karnych w związki z ustawą o statystyce publicznej. Publikacja została uzupełniona bibliografią w podziale na literaturę przedmiotu, akty prawa międzynarodowego, europejskiego i krajowego oraz wykaz orzeczeń.

Monografia Prawo statystyki publicznej autorstwa Klary Dygaszewicz i Piotra Zapadki to bardzo ważna pozycja na rynku wydawniczym, która w sposób całościowy omawia zagadnienia związana ze statystyka publiczną. Jest to uporządkowany i wartościowy zbiór cennych informacji przeznaczony dla szerokiego kręgu odbiorców. Pozwala zapoznać się z zasadami funkcjonowania statystyki, której wpływ na nasze życie codzienne odczuć możemy na każdym kroku. Publikacja dostępna jest w zbiorach Centralnej Biblioteki Statystycznej.

PANDEMIA COVID-19 A ZMIANY NA RYNKU PRACY : Polska na tle innych krajów Grupy Wyszehradzkiej / praca zbiorowa pod red. nauk. Eugeniusza Kwiatkowskiego. – Warszawa : Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, 2022. – 195,[1] s. : il. ; 24 cm. - sygnatura w katalogu CBS : 217 192

W przeciągu kilku wiosennych tygodni 2020 r. rynek pracy zdecydowanie i nieodwracalnie się zmienił. Pandemia Covid-19 postawiła wiele wyzwań przed pracodawcami, ale wpłynęła bardzo mocno także na pracowników, którzy musieli zmierzyć się z wieloma trudnościami i dostosować do zaistniałej sytuacji społeczno-ekonomicznej. Monografia Pandemia COVID-19 a zmiany na rynku pracy to praca zbiorowa napisana pod redakcją Eugeniusza Kwiatkowskiego, profesora nauk ekonomicznych Politechniki Warszawskiej. Jest to pogłębiona analiza zmienionej przez koronowirusa rzeczywistości, który wpłynął na istotne aspekty życia, w tym na zatrudnienie, bezrobocie i płace. Za wyjściowy materiał badawczy posłużyły informacje o rynku pracy czterech krajów: Czech, Polski, Słowacji i Węgier, należących do tzw. Grupy Wyszehradzkiej. Ramy czasowe prezentowanego opracowania zawierają się między pierwszymi kwartałami 2020 r. i 2021 r., ale dla celów porównawczych uwzględniono również w analizach lata wcześniejsze.

Opracowanie oparto na materiałach statystycznych zaczerpniętych z baz Eurostatu, OECD, MFW oraz informacji pochodzących z oficjalnych publikacji wydawanych przez opisywane państwa. W monografii zastosowano różnorodne, także pogłębione metody statystyczno-ekonometryczne, w tym metody regresji dla szeregów przekrojowo-czasowych dla zobrazowania sytuacji na rynku pracy w okresie przed i w trakcie trwania pandemii.

Publikacja składa się z ośmiu rozdziałów. W pierwszej części omówiono zagadnienie szoku ekonomicznego, który powstał wskutek pandemii COVID-19 oraz próby przystosowania rynków pracy do zaistniałej sytuacji. W rozdziale drugim poruszono sprawy związane z podstawowymi instytucjami pracy, rodzajami umów o pracę, płacą minimalną czy aktywną politykę państwa w przeciwdziałaniu bezrobociu w czterech badanych krajach. Rozdział trzeci zawiera informacje o procesach wsparcia poszczególnych państw odnoszących się do ochrony miejsc pracy. Prezentacja podstawowych wskaźników ekonomicznych między innymi: aktywności ekonomicznej, zatrudnienia i bezrobocia na tle uwarunkowań makroekonomicznych państw to zawartość rozdziału czwartego. Zmianom wynagrodzeń w okresie pandemii w porównaniu do lat wcześniejszych poświęcony został rozdział piąty opracowania. W rozdziale szóstym oszacowano tendencje zmian zatrudnienia w badanym okresie ze wskazaniem sekcji działalności gospodarczej, gdzie zatrudnienie zmniejszyło się najbardziej. Rozdział siódmy poświęcony został bezrobociu i grupom zawodów, które w czasie pandemii odczuły ten proces najsilniej. Podsumowanie zawarte w ósmym, ostatnim rozdziale posłużyło do zaprezentowania odautorskich wniosków i sugestii w jakim kierunku powinny pójść działania skierowane na przeciwdziałanie skutkom pandemii na rynku pracy. Uzupełnieniem publikacji jest obszerna bibliografia oraz spisy tabel, wykresów i rysunków zawartych w tekście. Dopełnieniem całości są też załączniki w postaci zestawień tabelarycznych do omawianego materiału. Odzyskanie równowagi po okresie izolacji i ograniczeń wywołanych pandemią wymaga nowych rozwiązań, które uwzględnią niwelowanie bieżących problemów  wychodzenia z kryzysu, ale też zmian bardziej perspektywicznych uwzględniających nowe podejście do rynku pracy. Praca Pandemia Covid-19 a zmiany na rynku pracy stanowi przyczynek do podjęcia dalszej dyskusji i szukania metod zmian zaistniałych problemów społecznych i ekonomicznych. Publikacja dostępna jest w  zbiorach CBS.

Zygmunt Limanowski był profesorem statystyki i matematyki ubezpieczeniowej oraz dyrektorem Wydziału Statystycznego Zarządu Miejskiego m. Warszawy. Żył w latach 1877-1943. Studia rozpoczął w 1898 r. na Uniwersytecie w Zurychu, w 1899 r. przeniósł się na Politechnikę na Wydział Dróg i Mostów. Następnie podjął studia ekonomiczne w Szkole Nauk Politycznych i Społecznych w Brukseli. W 1904 r. przybył do Królestwa Polskiego i włączył się w organizowanie ruchu zawodowego na terenie Łodzi, Warszawy i Kalisza. W 1911 r. wyjechał do Wiednia, gdzie studiował na Uniwersytecie statystykę matematyczną i ubezpieczeniową. W 1913 r. rozpoczął pracę w Krajowym Biurze Statystycznym we Lwowie. Następnie w latach 1917-1920 pracował jako naczelnik Wydziału Statystycznego w Powszechnej Dyrekcji Ubezpieczeń Wzajemnych. W tym czasie był redaktorem Sprawozdań Ubezpieczeń Wzajemnych od Ognia i organizował szereg badań statystycznych. W latach 1921–1943 pełnił funkcję naczelnika, a następnie dyrektora Wydziału Statystycznego Zarządu m.st. Warszawy, nadając tej placówce charakter nowoczesnego biura statystycznego. W 1925 r. uzyskał tytuł profesora i został kierownikiem Katedry Statystyki Wyższej Szkoły Handlowej w Warszawie. W latach 1921–1922 był redaktorem Rocznika Statystycznego m.st. Warszawy, a w latach 1923–1924 Miesięcznika Statystycznego m.st. Warszawy wydawanego od 1925 r. wraz z Kroniką Warszawy. W 1937 r. został redaktorem naczelnym Przeglądu Statystycznego, organu Polskiego Towarzystwa Statystycznego. Był także współredaktorem Rocznika statystyki miast polskich.

Zygmunt Limanowski należał do wielu krajowych i międzynarodowych organizacji statystycznych między innymi Instytutu Gospodarstwa Społecznego, Sekcji Statystyki Wielkich Miast, Międzynarodowego Instytutu Statystycznego i Węgierskiego Towarzystwa Statystycznego. W 1925 r. został członkiem Instytutu Gospodarstwa Społecznego (IGS). W 1937 r. był jednym ze współzałożycieli Polskiego Towarzystwa Statystycznego. Brał też udział w Zjazdach Statystyków Miejskich. Prowadził również wykłady z teorii statystyki, rachunku prawdopodobieństwa, matematyki ubezpieczeniowej oraz statystyki ubezpieczeniowej w Wyższej Szkole Handlowej w Warszawie (od 1933 r. Szkoła Główna Handlowa). W 1921 r. dokonał przekładu z języka angielskiego dzieła G. Yule’a  Wstęp do teorii statystyki, które było na polskim rynku wydawniczym pierwszym kompletnym podręcznikiem statystyki teoretycznej. Dokonując tego przekładu ujednolicił jednocześnie terminologię statystyczną. Ponadto opracował wiele ważnych prac statystycznych i liczne artykuły do czasopism naukowych.

Z bogatym dorobkiem prof. Zygmunta Limanowskiego można zapoznać się w czytelni Centralnej Biblioteki Statystycznej.

Edward Rosset, wybitny polski demograf, żył w latach 1897-1989. W 1916 r. uzyskał maturę w Gimnazjum Filologicznym Bogumiła Brauna, a przez kolejne cztery lata studiował na Wydziale Prawa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego. Szczególnie zainteresował się statystyką, którą wykładał prof. Ludwik Krzywicki. Po ukończeniu studiów i powrocie do Łodzi w 1922 r., podjął pracę w Wydziale Statystyki Urzędu Miejskiego, gdzie wkrótce objął stanowisko naczelnika, które pełnił do końca lat 40. Jako pierwsze poważne opracowanie badawcze, którego był współautorem uznaje się Statystykę m. Łodzi 1918–1920. Drugą ważną publikacją w dorobku Edwarda Rosseta, było opracowanie i wydawanie od 1923 r. Rocznika statystycznego miasta Łodzi. Dzięki gromadzonym przez Wydział Statystyki materiałom publikował liczne artykuły i książki zawierające m.in. informacje o trudnych warunkach życia i sytuacji zdrowotnej w tym mieście przemysłowym. Interesował się także wpływem wojny na kształtowanie się stosunków i procesów ludnościowych oraz odrodzonymi po wojnie krajami bałtyckimi, w szczególności Estonią. Ważnym wydarzeniem w karierze badawczej Edwarda Rosseta był udział w Międzynarodowym Kongresie Demograficznym, który obradował w Rzymie w roku 1931. Po utworzeniu w Łodzi filii Wolnej Wszechnicy Polskiej został powołany do grona współpracowników w roku akademickim 1929/30. Pracował jako asystent, a następnie docent, prowadząc wykłady ze statystyki, demografii i polityki ludnościowej. Po wybuchu II wojny światowej Edward Rosset stracił pracę, mieszkanie i zmuszony został do opuszczenia rodzinnego miasta. Przeniósł się do Warszawy, gdzie cały okres okupacji spędził w ukryciu, w skrajnym niedostatku. Niezwykle intensywną działalność organizacyjną, dydaktyczną i naukową podjął prof. Rosset po zakończeniu wojny. Utworzył dwie katedry statystyki: na Uniwersytecie Łódzkim i w Wyższej Szkole Ekonomicznej. Po połączeniu w 1961 r. obu tych uczelni powstała Katedra Demografii i Statystyki, pozostająca w strukturze Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego Uniwersytetu Łódzkiego. Edward Rosset był kierownikiem tej katedry, aż do przejścia na emeryturę. W 1947 r. na podstawie dysertacji Prawa demograficzne wojny został doktorem. Tytuł profesora nadzwyczajnego uzyskał  w 1958 r., a zwyczajnego w 1963 r. Pracując w uczelniach łódzkich, równolegle z działalnością dydaktyczną i badawczą, kształcił młode kadry w dziedzinie demografii. Był promotorem w kilkunastu przewodach doktorskich. Uczestniczył także w pracach Rady Głównej przy Ministrze Szkolnictwa Wyższego jako członek Sekcji Ekonomicznej Rady. Zajmował się tam między innymi sprawami programowymi. Wykładał także na uczelniach zagranicznych m. in. na Uniwersytecie Wiedeńskim oraz w Belgradzie, Berlinie, Bukareszcie, Florencji, Moskwie, Pradze, Rzymie i Sofii. Nieocenione są zasługi prof. Edwarda Rosseta dla organizacji i rozwoju badań demograficznych w Polsce. Był członkiem Polskiej Akademii Nauk. Z jego inicjatywy powołany został Komitet Nauk Demograficznych PAN, któremu przewodniczył przez kilka kolejnych kadencji. Uczestniczył w polskich i międzynarodowych konferencjach m.in. Kongresie Demograficznym w Rzymie (1931), Międzynarodowym Sympozjum Demograficznym w Smolenicach (dzisiejsze Czechy, 1961), Budapeszcie (1962), Zakopanem (1964) i Liége (1973). Był też organizatorem I Ogólnopolskiej Konferencji Demograficznej w Zakopanem (1966). Dzięki staraniom profesora w 1963 r. powstały Studia Demograficzne, będące organem Komitetu Nauk Demograficznych PAN. Edward Rosset przez 25 lat był redaktorem naczelnym tego czasopisma. Przez wiele lat był także redaktorem naczelnym serii ekonomicznej Zeszytów Naukowych Wyższej Szkoły Ekonomicznej, a potem Uniwersytetu Łódzkiego. Dorobek Profesora to liczne artykuły, monografie, recenzje, raporty, ekspertyzy, w tym kilkanaście książek. Przedmiotem dociekań uczonego były między innymi zagadnienia dotyczące procesu starzenia się ludności, demografii Polski współczesnej oraz perspektyw demograficznych naszego kraju, wybranych procesów i zjawisk (np. eksplozji demograficznej) w obszarze reprodukcji ludności, demografii regionalnej i teorii demografii. Fundamentalnym do dzisiaj dziełem, traktującym o przyczynach i różnorodnych następstwach procesu starzenia się społeczeństw, była wydana w roku 1959 praca Proces starzenia się ludności. Ostatnią wielką monografią, wydaną za życia profesora w 1986 r. były Rozwody. W tej pracy Edward Rosset, choć nie odrzucał całkowicie rozwodu jako sposobu rozwiązywania skrajnych konfliktów w małżeństwie, był orędownikiem trwałych związków, a masowość zjawiska rozwodów w wielu krajach współczesnego świata kwalifikował jako przejaw patologii społecznej. Liczne opracowania autorstwa prof. Rosseta dostępne są w zbiorach Centralnej Biblioteki Statystycznej.

UBÓSTWO W POLSCE I NA ŚWIECIE / Krzysztof Rejman, Bogusław Ślusarczyk. – Radom :  Instytut Naukowo-Wydawniczy Spatium, 2021. – 202 s. : il. ; 24 cm. - sygnatura w katalogu CBS : 217 198

Problematyka ubóstwa i nierówności społecznych stanowi od wielu już lat przedmiot badań i analiz statystycznych różnych kręgów badaczy. Występuje w różnych przejawach i rozmiarach na całym świecie. Ze względu na  zasięg oraz skutki społeczno-ekonomiczne przybliżanie tej tematyki jest niezwykle ważne. Poznanie złożoności tego zjawiska wpływa na proces tworzenia i wdrażania właściwych sposobów jego zapobiegania, a przynajmniej minimalizowania negatywnych następstw. Istotną kwestią jest również walka o niemarnowanie żywności. Najgorszym wyjściem jest niedostrzeganie problemu i obojętność, dlatego tak istotne są publikacje, które poszerzają nasze horyzonty i włączają nas w łańcuch pomocy. Ubóstwo nie jest sprawą indywidualną, odnoszącą się tylko do krajów biednych. Występuje ono w różnych rozmiarach - zarówno w krajach o niskim poziomie rozwoju społeczno-gospodarczego, jak i w krajach bogatych i wysoko rozwiniętych. Monografia Ubóstwo w Polsce i na świecie systematyzuje zagadnienie ubóstwa i kategorie nierówności społecznych, próbuje określić ich rozmiary i intensywność w poszczególnych krajach i regionach świata. Opisuje także działalność instytucji oraz organizacji pozarządowych, polskich i międzynarodowych mających na celu ograniczenie ubóstwa i głodu. Na potrzeby publikacji autorzy przeanalizowali dostępną literaturę przedmiotu i akty prawne, co pozwoliło na uporządkowanie dostępnych faktów i definicji w zakresie omawianej problematyki. W celu podsumowania zebranych danych odnoszących się do zagadnień polityki społecznej zastosowano metodę statystyki opisowej, a obserwację pomiaru i analizy różnych form ubóstwa dokonano z różnych perspektyw. Całość materiału podzielono na pięć części. W pierwszym rozdziale omówiono istotę nierówności społecznych i ich terminologię, dysproporcje dochodowe, a także przyczyny ich występowania i skutki. Rozdział drugi poświęcony jest teoretycznym stronom problemu ubóstwa. Opisuje jego rodzaje i stosowane mierniki, metody identyfikacji wraz z wyznaczaniem granicy w ujęciu jedno- i wielowymiarowym. W rozdziale trzecim przedstawione zostały przyczyny i skala ubóstwa na świecie w podziale na poszczególne kontynenty i wybrane kraje, tematy związane z wyżywieniem ludności, ale też niestety nieprzemijający problem strat i marnowania produktów żywnościowych. Zagadnienia ubóstwa w Polsce są przedmiotem rozważań w rozdziale czwartym. W piątej części zaprezentowano działalność instytucji i organizacji międzynarodowych oraz organów rządowych i pozarządowych w walce z ubóstwem. W podsumowaniu zwrócono uwagę na wpływ ubóstwa na rozwój społeczno-gospodarczy świata oraz przedstawiono kierunki podejmowania instytucjonalnych działań zmierzających do zminimalizowania bądź wyeliminowania tego zjawiska. W monografii dla głębszego zobrazowania przedstawionego tematu posłużono się danymi statystycznymi GUS, Eurostatu oraz informacjami przekazywanymi przez organizacje zajmujące się badaniem nierówności społecznych. Całość opracowania uzupełniono zestawieniami tabelarycznymi oraz bogatą bibliografią. Autorzy publikacji precyzyjnie określili znaczenie zjawiska ubóstwa w zasięgu krajowym i międzynarodowym. To ważny przyczynek  do dalszych badań tego ważnego z punktu ekonomicznego i społecznego problemu. To też przejrzyste w wywodzie, wzbogacane danymi statystycznymi źródło wiedzy dla wszystkich zainteresowanych. Publikacja Ubóstwo w Polsce i na świecie oraz inne wydawnictwie odnoszące się do tej tematyki dostępne są w zbiorach Centralnej Biblioteki Statystycznej.

Jan Kanty Steczkowski żył w latach 1923–2016, był polskim ekonomistą i nauczycielem akademickim Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. W 1939 r. podjął naukę w legalnie działającej, znanej przed wojną, Szkole Rolniczej w Czernichowie, zdając tam tajnie małą maturę. W 1942 r. rozpoczął działalność konspiracyjną w szeregach Armii Krajowej i ukończył Szkołę Podchorążych, otrzymując stopień wojskowy kaprala podchorążego. Następnie został przerzucony do Warszawy, a potem na Podlasie, gdzie walczył w oddziale partyzanckim radzyńskiego obwodu AK. W lipcu 1944 r. jego oddział został rozproszony, a on został aresztowany i osadzony w obozie na Majdanku. Uciekł z niewoli, ale dopiero w styczniu 1945 r. dotarł do domu rodzinnego w Krakowie. Za przynależność do Armii Krajowej, w sierpniu 1945 r. został aresztowany i skazany na dwa lata więzienia. Po wyjściu z niego podjął studia na kierunku ogólnohandlowym w ówczesnej prywatnej Akademii Handlowej w Krakowie, kończąc ją w 1950 r. Prywatna Akademia Handlowa została upaństwowiona i przekształcona w Wyższą Szkołę Ekonomiczną, a obowiązki dyrektora administracyjnego powierzono Janowi Steczkowskiemu. Pracując zawodowo podjął on w 1953 r. studia na Wydziale Rolnym Wyższej Szkoły Rolniczej w Krakowie, kończąc je uzyskanym w 1957 r. dyplomem inżyniera rolnictwa. Równolegle w latach 1955–1957 ukończył na WSE studia II stopnia, otrzymując tytuł magistra ekonomii. Jeszcze jako student, w 1956 r. został przyjęty na asystenturę w Katedrze Statystyki WSE, kierowanej przez Jerzego Fiericha. W 1963 r. uzyskał stopień doktora nauk ekonomicznych na podstawie pracy doktorskiej Zasady i metody rejonizacji produkcji rolniczej. Opublikowana w 1966 r. była w tamtych czasach jedną z najważniejszych prac z taksonomii i jej zastosowań w badaniach ekonomiczno-rolniczych. Habilitację uzyskał w 1971 r. w Wyższej Szkole Ekonomicznej we Wrocławiu, na podstawie pracy Statystyczna procedura określania struktury zbiorowości. Tytuł naukowy profesora nadzwyczajnego nauk ekonomicznych otrzymał w 1980 r., a tytuł profesora zwyczajnego uzyskał w 1989 r. W okresie lat 1972–1975 pełnił funkcję kierownika Międzywydziałowego Studium Doktoranckiego WSE. W latach 1978–1981 był prorektorem ds. nauki Akademii Ekonomicznej w Krakowie. W 1978 r. utworzył Zakład Statystycznych Metod Kontroli Jakości w Instytucie Metod Rachunku Ekonomicznego i kierował nim do 1994 r. Profesor Jan Steczkowski działał także na forum komisji rektorskich i senackich oraz rozwijał działalność wydawniczą Uczelni. Był członkiem Komitetu Ekonomiki Rolnictwa PAN w Warszawie, Zespołu Zastosowań Metod Ekonometrycznych w Rolnictwie, Rady Naukowej Instytutu Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN, Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, Komitetu Statystyki i Ekonometrii PAN w Warszawie, Rady Naukowej Instytutu Rolnictwa i Leśnictwa Krajów Tropikalnych na Wydziale Leśnym Akademii Rolniczej w Krakowie, Komisji Nauk Ekonomicznych PAN Oddział w Krakowie, a w jej ramach członkiem Komitetu Redakcyjnego Folia Oeconomica Cracoviensia. Profesor Jan Steczkowski przywiązywał wielką wagę do dydaktyki. Wykładał rachunek prawdopodobieństwa i statystykę matematyczną, metodę reprezentacyjną, statystyczne metody sterowania jakością, a także statystyczne metody odbiorczych badań jakości. Przez wiele lat prowadził na Uniwersytecie Jagiellońskim wykłady ze statystyki dla studentów etnografii i socjologii. Można wyróżnić pięć obszarów tematycznych zainteresowań naukowych Profesora: metody taksonomiczne i ich zastosowanie w badaniach ekonomiczno-rolniczych, statystyczne metody kontroli jakości, dochodzenie do empirycznych rozkładów liczebności mających postać szeregów rozdzielczych poprzez zastosowanie odmiennej od tradycyjnej procedury grupowania danych statystycznych oraz opisu uzyskanych rozkładów przy pomocy miar koncentracji i asymetrii, analizy cech jakościowych, nieparametryczne i przybliżone procedury analizy wariancji oraz badania z zakresu teorii i zastosowań metody reprezentacyjnej w analizach społeczno-ekonomicznych. Profesor to autor licznych opracowań książkowych, monografii i artykułów w czasopismach. Dorobek naukowy autorstwa Profesora Jana Steczkowskiego jest dostępny w Centralnej Bibliotece Statystycznej.

Zbigniew Czerwiński żył w latach 1927-2010, był jednym z najwybitniejszych polskich ekonomistów XX w. W kręgu jego zainteresowań znajdowała się ekonomia matematyczna, teoria podejmowania decyzji, cybernetyka ekonomiczna, ekonometria i prognozowanie, pomiar zjawisk ekonomicznych, a także metodologia badań naukowych i wnioskowanie indukcyjne. W latach 1945–1949 studiował ekonomię na Wydziale Prawno-Ekonomicznym Uniwersytetu Poznańskiego, a następnie w latach 1950–1952 logikę na Wydziale Filozoficzno-Historycznym. W 1957 r. Zbigniew Czerwiński na podstawie rozprawy Zagadnienie prawomocności indukcji w ujęciu probabilistycznym otrzymuje stopień naukowy doktora filozofii. W roku akademickim 1958/59 odbywa roczne studia specjalistyczne na Uniwersytecie Harvarda w USA. Stopień doktora habilitowanego nauk ekonomicznych zdobywa na Wydziale Ekonomicznym Uniwersytetu Warszawskiego w 1963 r., na podstawie pracy Problematyka planowania cen w ujęciu matematycznym. Zbigniew Czerwiński tytuł profesora nadzwyczajnego uzyskuje w 1973 r., a zwyczajnego w 1977 r. Na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza pracuje w latach 1949–1961, początkowo w Katedrze Nauk Ekonomicznych, później w Katedrze Logiki i Metodologii Nauk. Od 1961 r. Profesor związany był z  Uniwersytetem Ekonomicznym (wcześniej Wyższą Szkołą Ekonomiczną i Akademią Ekonomiczną) w Poznaniu. Początkowo pracował w Katedrze Planowania, następnie w stworzonym przez siebie Zakładzie Ekonometrii, włączonym do Instytutu Cybernetyki Ekonomicznej, którym kierował nieprzerwanie od 1978 r. Profesor jest autorem 11 książek, ponad 100 artykułów naukowych oraz tłumaczeń wielu monografii i podręczników akademickich. W Polsce był prekursorem badań nad matematyczną teorią optymalizacji gospodarczej. W zakresie podstaw metodologicznych badań ekonometrycznych jego publikacje stanowią bogate źródło twórczych inspiracji naukowych. Równoległym kierunkiem zainteresowań prof. Zbigniewa Czerwińskiego były problemy wykorzystania aparatu formalnego matematyki dyskretnej oraz programowania matematycznego do modelowania i algorytmizacji złożonych zadań organizacyjnych. Posiadał umiejętność syntezy wszystkich nurtów badawczych oraz zastosowań metod statystyczno-matematycznych w ekonomii. Profesor wykładał na Uniwersytecie Poznańskim, w Akademii Ekonomicznej w Poznaniu i Katowicach, na Uniwersytecie w Lund, w Instytucie Inżynieryjno-Ekonomicznym w Charkowie, na Uniwersytecie w Glasgow, na Uniwersytecie w Aix-en-Provence, na Uniwersytecie w Tsukuba (Japonia) oraz na Uniwersytecie w Tizi-Ouzou (Algieria). Prowadził wykłady między innymi z ekonometrii, badań operacyjnych, matematycznych modeli wzrostu gospodarczego, statystyki matematycznej, logiki i metodologii nauk ekonomicznych.  Współpracował z czasopismami między innymi Studiami Logica, Ekonomistą, Ruchem Prawnym, Ekonomicznym i Socjologicznym oraz Przeglądem Statystycznym, którego w latach 1981-1993 był redaktorem naukowym. Profesor przez wiele lat był także członkiem Centralnej Komisji ds. Tytułu Naukowego i Stopni Naukowych, Komitetu Statystyki i Ekonometrii PAN, Komitetu Nauk Ekonomicznych PAN, Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk oraz Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego. Praca naukowa i dydaktyczna były sensem jego życia. W nauce za cel nadrzędny bezwzględnie uznawał poszukiwanie prawdy. Wysoko cenił praktyczne znaczenie osiągnięć nauki. Istotą poznania naukowego, metodologią badań naukowych, znaczeniem postępu w nauce interesował się przez całe życie. Prace autorstwa prof. Zbigniewa Czerwińskiego są dostępne w Centralnej Bibliotece Statystycznej.

CALENDARIO  ATLANTE  DE  AGOSTINI: 2022 118 anno/ Istituto Geografico De Agostini. -  Novara: Istituto Geografico De Agostini, 2021. – 1200 s., 52 tabl. : il. ; 16 cm. – sygnatura w zbiorach CBS 217 145

Calendario atlante de Agostini to coroczne opracowanie geograficzno-statystyczne wydawane przez Instytut Geograficzny De Agostini z Novary. Pierwszy rocznik został opublikowany w 1904 r. w charakterystycznej czerwonej oprawie i kieszonkowym formacie, z bogactwem przydatnych wiadomości z całego świata. Pełnił wówczas bardziej funkcję promocyjną. Zawierał informacje astronomiczne i geograficzne wraz atlasem autorstwa Achille Dardano, składającym się z 11 map oraz 57 flag głównych państw i liczył 64 strony. W edycji z 1908 r. stron było 90, dodano także indeks nazw geograficznych zawartych w tablicach, w 1912 r. wprowadzono podział administracyjny Włoch. Prof. Luigi Visintin, wybitny włoski geograf i kartograf, który był redaktorem Kalendarza od 1919 r. z najwyższą starannością aktualizował dane. Uczynił z publikacji rzetelną encyklopedię geograficzną. Liczne zmiany do Kalendarza wprowadził w tomie 21 z 1924 r. Liczba stron wzrosła do 230, rozszerzono dział geografii ogólnej oraz dodano dane ekonomiczne i aktualności z rolnictwa, przemysłu oraz handelu dla kontynentów  i kilku najważniejszych wówczas krajów. W 1925 r. opublikowano specjalne wydanie z okładką z herbem papieskim pod nazwą Atlas-Kalendarz Misji Katolickich. Przedstawiono wykaz misji z danymi statystycznymi w języku włoskim, francuskim, angielskim i niemieckim.  Znaczenie Calendario atlante De Agostini stało się jeszcze większe za sprawą tłumaczeń na kilka najbardziej popularnych języków świata (niemiecki, francuski, hiszpański, portugalski, ale też słoweński czy hebrajski). W 1999 r. podjęto dalsze kroki w rozwoju wydawnictwa i utworzono elektroniczną bazę danych, która usprawniła zbieranie i publikowanie informacji. Oprócz wydania drukowanego, od 2011 r. można również połączyć się z konkretną witryną internetową (kod dostępu znajduje się w każdym egzemplarzu książki). Edycja w języku polskim ukazała się w 2006 r. pod tytułem Świat i Polska 2007 : encyklopedia. Obecne wydanie z 2021 r. Calendario atlante De Agostini zawiera omówienia kontynentów i organizacji międzynarodowych, opis Włoch oraz tabelaryczne zestawienie wskaźników społeczno-ekonomicznych państw całego świata. W drugiej części Kalendarza scharakteryzowano poszczególne państwa i przy każdym z nich umieszczono podstawowe wskaźniki statystyczne, a kraje uszeregowano w porządku alfabetycznym. Całość wydawnictwa uzupełnia terminologia geograficzna, indeks oraz mapy wraz z flagami państw. Obecnie publikacja liczy ponad tysiąc stron, zawiera ponad milion danych statystycznych i ponad sto map geograficznych, a to wszystko w małej przystepnej formie w jednym tomie.

Prof. dr. Luigi Visintin wieloletni redaktor Calendario atlante De Agostini tak go opisał we wstępie do New Atlas for All w 1920 r.:  maleńka kieszonkowa książeczka, która drukowana jest corocznie w tysiącach egzemplarzy i która oprócz Atlasu geograficznego liczącego około 24 tabel zawiera szereg ciekawych wiadomości dla biznesmenów i każdego wykształconego człowieka, oferującego statystyki, które należą do najbardziej aktualnych i wiarygodnych, zaczerpnięte z najlepszych źródeł z rygorystyczną jednolitością. Nic z tych zamierzeń autora nie zostało zaprzepaszczone pomimo, że od pierwszego wydania upłynęlo już 118 lat. Przez tak długi okres edytorski Kalendarz nie stracił na swojej atrakcyjności, a współcześni redaktorzy kontynują stale i niezmiennie rzetelne naukowe podejście przy jego tworzeniu. Publikacja wyróżnia się na tle innych prac jakością i ilością treści w wygodnym formacie. Jest prawdziwym portretem geopolityki z bogactwem danych statystycznych rzadko spotykanych w literaturze przedmiotu w tak szerokim, a zarazem przystępnym i czytelnym ujęciu. Calendario atlante De Agostini w zbiorach Centralnej Biblioteki Statystycznej dostępny jest od 1949 r.

MÓWIĄ WIEKI : magazyn historyczny / [Ministerstwo Edukacji Narodowej]. -  Warszawa : Oficyna Wydaw. Mówią Wieki,  2022 -   . - ISSN 1230-4018. -  sygnatura w katalogu CBS : C. 217331

Czasopismo Mówią Wieki to popularnonaukowy miesięcznik historyczny z bardzo długą tradycję wydawniczą. Inicjatywa utworzenia pisma wyszła z grona warszawskich historyków w 1958 r. Tytuł periodyku został zaczerpnięty przez pierwszą redaktor naczelną prof. M. Bogucką, od cyklu przedwojennych podręczników dla szkół, ukazujących się pod wspólnym tytułem Mówią Wieki, autorstwa J. Balickiego i S. Maykowskiego. Za odpowiedni poziom merytoryczny magazynu odpowiada Rada Redakcyjna złożona z uznanych ekspertów. Z pismem współpracowało wielu wybitnych specjalistów poszczególnych dziedzin historii. między innymi: M. Bogucka, T. Manteuffel, A. Gieysztor, J. Holzer, A. Garlicki, S. Kieniewicz, A. Mączak, J. Tazbir, A. Paczkowski, B. Szacka, H. Samsonowicz, A. Zahorski., J. Strzelczyk. Obecnie funkcje redaktora naczelnego sprawuje M. Kopczyński. Specjalnością Mówią Wieki są numery monograficzne poświęcone dziejom i kulturze Polski oraz innych narodów, miast polskich czy historii wojskowości. Miesięcznik Mówią Wieki w polskim czasopiśmiennictwie historycznym zajmuje szczególną pozycję. Jest jednym z najstarszych pism popularyzujących historię, w oderwaniu od bieżącej polityki i taniej sensacji. Przemyślany dobór tematyki, forma opisu zjawisk i wydarzeń wskazuje na to, że celem periodyku jest nie tylko pogłębianie już ukształtowanych zainteresowań historycznych, ale także rozszerzenie kręgu czytelników poprzez ciekawą prezentację tematów, inspirujących do  dalszego, samodzielnego myślenia i  wyrabiania poglądów. Pomaga w tym niewątpliwie piękna szata graficzna i bogaty materiał ilustracyjny. Nie do przecenienia jest również fakt, że pozbawiona zbędnego dydaktyzmu może pełnić także rolę edukacyjną i patriotyczną. Ogromną zaletą magazynu jest jego tematyczna wszechstronność. Poznać możemy frapujące  arkana między innymi historii sztuki, archeologii, kultury materialnej, a do tego prześledzić w mniejszym lub większym zakresie wszystkie okresy chronologiczne.  W środku znajdziemy artykuły dotyczące wielkich epok historycznych: starożytności, średniowiecza, nowożytności i czasów nam bliższym – wiekowi XIX i dopiero co minionemu stuleciu w odniesieniu do dziejów Polski, ale także w kontekście powszechnym, międzynarodowym. Na przestrzeni lat poszczególne tytuły działów czasopisma ulegały zmianom. Obecnie podstawowy trzon każdego numeru stanowią studia historyczne zatytułowane: Telegraf Historyczny, Temat  Miesiąca, Czas Przeszły i Zaprzeszły oraz dział Wojenko, Wojenko przeznaczony dla wielbicieli militariów. Obok nich są: Historyczna Agencja Turystyczna, prezentująca miejscowości w Polsce i za granicą warte odwiedzenia przez miłośników historii oraz Filmowe Historie ukazujące się naprzemiennie z działem Komputer i Historia promujące filmy i płyty CD o tematyce historycznej. Bardzo istotnym elementem każdego wydania czasopisma są również recenzje i nowości wydawnicze. W 2022 r. ukazały się numery tematyczne między innymi o Powstaniu Styczniowym, bitwie pod Termopilami, o lekarstwach, używkach, truciznach, Ignacym Łukasiewiczu i energii. Opracowano również edycje specjalne m.in. Gospodarka wojenna w XX w  oraz dodatek edukacyjny przygotowany wspólnie z NBP: Ludzie i pieniądze: od pierwszej do drugiej wojny światowej. Przekaz historyczny czasopisma nie pozostawia czytelnika obojętnym i bezkrytycznym. Każdy numer to też kolejna fascynująca propozycja podróży w przeszłość przeznaczona dla każdego. Miesięcznik Mówią Wieki jest ważnym periodykiem na krajowym rynku wydawnictw historycznych, a dostępny jest w zbiorach Centralnej Biblioteki Statystycznej.

Pierwszy Powszechny Spis Ludności z dnia 30 września 1921 r.

Mija 101 lat od przeprowadzenia Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dnia 30 września 1921 r. Tomy ze szczegółowymi wynikami spisu wraz ze Skorowidzem miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej są dostępne w formie papierowej w Centralnej Bibliotece Statystycznej oraz on-line.Podstawą prawną do przeprowadzenia spisu była Ustawa z 21 października 1919 r. o organizacji statystyki administracyjnej. Ustalono, że pierwszy spis ma być dokonany w ciągu roku 1920, kolejny 31 grudnia 1930 r. a następne co 10 lat. Pierwotny termin nie doszedł do skutku, ze względu na niestabilną sytuację Polski w tym okresie i dlatego też nowelizacja z dnia 13 maja 1921 r. zmieniła termin pierwszego spisu na dzień 30 września 1921 r. Spisem objęto cały obszar Rzeczypospolitej, ale ze względu na sytuację polityczną nie uwzględniono części Górnego Śląska i Wileńszczyzny.  Zakres tematyczny spisu był imponujący. Zbierano informacje o podstawowych cechach demograficznych, takich jak płeć, data i miejsce urodzenia, stan cywilny, narodowość, język ojczysty, wyznanie i wykształcenie. Ponadto pytania dotyczyły sytuacji zawodowej i mieszkaniowej, inwalidztwa, sieroctwa, zwierząt domowych oraz gospodarstw rolnych. Osobny formularz dotyczył zamieszkiwanych budynków.

Wyniki Pierwszego Powszechnego Spis Ludności zostały opublikowane w serii Statystyka Polski. Niesłychanie ważnym osiągnięciem było opracowanie i wydanie również szczegółowego skorowidza miejscowości tj. wsi, kolonii, osad, przysiółków. Przy tego typu miejscowościach zostały podane dane o ich charakterze, liczbie budynków z podziałem na mieszkalne i niemieszkalne, liczbę mieszkańców według płci, wyznania i narodowości. Wyniki opublikowano w 15 tomach Skorowidza miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej.

Spis został poprzedzony kampanią informacyjną. Wydano między innymi ulotkę informacyjną i broszurę Pierwszy spis ludności. Główny Urząd Statystyczny organizował konferencje prasowe, spotkania informacyjne, przygotowywał materiały i artykuły prasowe. Zadbano o to by komisarzami spisowymi zostawały osoby cieszące się poważaniem, obdarzone zaufaniem i mające autorytet. Za dobrą akcję spisową przyznawano odznaki honorowe Za Ofiarną Pracę. Pierwszy Powszechny Spis Ludności oparty był na nowoczesnych zasadach, a skala przedsięwzięcia była ogromna. Zebrane dane do dziś są ważnym źródłem wiedzy.

Stanisław Róg był pionierem statystyki przemysłu i planowania przemysłowego, żył w latach 1908–2000. Bezpośrednio po maturze w 1930 r. rozpoczął pracę w Wydziale Statystyki Przemysłu Głównego Urzędu Statystycznego. Była to praca polegająca na realizacji zamówień składanych do GUS i finansowanych przez Izby Przemysłowo-Handlowe, które przygotowywały informację dla Ministerstwa Przemysłu i Handlu. Następnie został zatrudniony w Biurze Spisów, które rozpoczęło przygotowania do Drugiego Powszechnego Spisu Ludności 1931 r. Pracę zawodową w GUS Stanisław Róg łączył z nauką w szkole wyższej. W 1933 r. ukończył Wydział Finansowo-Ekonomiczny Akademii Nauk Politycznych, a w 1938 r. Wydział Prawa Uniwersytetu Warszawskiego. W czasie wojny Stanisław Róg pracował w Urzędzie Statystycznym Generalnego Gubernatorstwa (Statistisches Amt für das Generalgouvemement). Okupacyjne władze niemieckie utworzyły ten urząd na wniosek Wydziału Reform Terytorialnych. W 1940 r. przeniesiono go do Krakowa i umieszczono w budynku Collegium Novum Uniwersytetu Jagiellońskiego, a w okresie od listopada 1940 do marca 1941 r. przewieziono tam z Warszawy również Bibliotekę GUS. Stanisław Róg był zatrudniony w wydziale Statystyki Przemysłu jako kierownik zespołu opracowującego jednostkowe sprawozdania z zakładów przemysłowych. Współpracował w Krakowie z organizacjami podziemnymi i chronił polskie zbiory materiałów statystycznych. W drugiej połowie 1944 i w pierwszych miesiącach 1945 r. pracował w Biurze Poszukiwania Osób Zaginionych. Już od początku 1945 r. uczestniczył w uruchamianiu GUS, najpierw w przewożeniu dobytku GUS z Krakowa do Warszawy, a następnie w organizacji samego urzędu. Pełnił funkcję dyrektora Wydziału Statystyki Przemysłu, a w lipcu brał udział w przeprowadzeniu ogólnopolskiego spisu zakładów przemysłowych. Od 1948 r. Stanisław Róg został powołany na dyrektora Departamentu Planowania Przemysłu w Centralnym Urzędzie Planowania, a następnie w 1955 r. został dyrektorem Departamentu Koordynacji Zbiorczych Planów Gospodarczych. Od 1958 r. pełnił funkcję Wiceprezesa GUS ds. Statystyki Przemysłu, Zaopatrzenia i Rozwoju Techniki Obliczeniowej. W 1966 r. doktoryzował się w Szkole Głównej Planowania i Statystki (obecnie SGH) na podstawie rozprawy pt. Metody statystyczne badania i analizy środków trwałych, której promotorem był prof. dr hab. Kazimierz Romaniuk. W 1968 r. wspólnie z Państwowym Wydawnictwem Ekonomicznym zainicjował wydawanie serii Statystyka w praktyce. W latach 1974-1999 pełnił funkcję redaktora naczelnego Wiadomości Statystycznych, a następnie przewodniczącego Rady Programowej tego miesięcznika. Dorobek autorski Stanisława Róga obejmuje ponad 80 publikacji, opracowań i analiz. Zdecydowana większość z nich dotyczy statystyki przemysłu oraz metodologii i organizacji badań. Stanisław Róg prowadził również szeroką działalność popularyzatorską i dydaktyczną. W latach 1930–1939 był nauczycielem na kursach statystycznych, tę działalność kontynuował również po wojnie. Od 1949 r. był wykładowcą w Akademii Nauk Politycznych. W latach 1949–1955 prowadził kursy ekonomiki przemysłu w ramach Stowarzyszenia Wychowanków Szkoły Głównej Handlowej. Do największych osiągnięć doktora Róga należy zaliczyć zorganizowanie w 1960 roku, po raz pierwszy w Polsce, inwentaryzacji środków trwałych, zorganizowanie corocznej sprawozdawczości o stanie i ruchu środków trwałych, opracowanie spisów kadrowych, a także zainaugurowanie prac nad utworzeniem zintegrowanej bazy pojęciowej i klasyfikacyjnej systemu statystyki państwowej. Prace autorstwa dra Stanisława Róga dostępne są w zbiorach Centralnej Biblioteki Statystycznej.

Kazimierz Zając to ekonomista i statystyk, profesor nauk ekonomicznych, żył w latach 1916–2012. Po maturze odbył roczną służbę wojskową w Szkole Podchorążych Rezerwy w Kielcach. W 1938 r. rozpoczął studia wyższe w Akademii Handlowej w Krakowie. W czasie II wojny światowej przebywał w Krośnie, pracował w Miejskiej Publicznej Szkole Handlowej, równolegle prowadził tajne nauczanie i uczestniczył w pracach Polskiego Czerwonego Krzyża, organizując pomoc na rzecz oficerów i żołnierzy polskich przebywających w obozach jenieckich. Studiował w Akademii Handlowej w Krakowie na kierunku konsularnym w latach 1938/39 i 1945/46. Już w czasach studenckich zainteresował się badaniami statystycznymi, a jego praca magisterska nosiła tytuł Ruch płac nominalnych i realnych robotników przemysłu naftowego w Krośnie w latach 1927–1945. W trakcie studiów podjął pracę w charakterze asystenta w Katedrze Ekonomii. Po ukończeniu studiów magisterskich podjął studia doktoranckie w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie, uczestnicząc w seminarium doktorskim z ekonomii u prof. Edwarda Lipińskiego. W latach 1954–1961 pracował na stanowisku zastępcy profesora Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Krakowie. Po październiku 1956 r. nastąpił powrót do prowadzenia badań statystycznych. W 1958 r. otrzymał stopień doktora nauk ekonomicznych na podstawie pracy Analiza płac roboczych w przemyśle na podstawie badań statystycznych. Promotorem pracy był prof. dr inż. Jerzy Fierich. W 1965 r. został kierownikiem Katedry Statystyki, którą kierował aż do przejścia w 1986 r. na emeryturę. Tytuł naukowy profesora nadzwyczajnego otrzymał w 1971 r., tytuł naukowy profesora zwyczajnego w roku 1976. Niewątpliwie Kazimierz Zając  był pionierem badań statystyczno-ekonometrycznych dochodów i wydatków ludności oraz płac w Polsce po okresie stalinowskim, był jednym z twórców mikrodemograficznych badań historycznych i autorytetem z zakresu demografii historycznej. W kręgu jego zainteresowań było także rozwijanie metodologii i zastosowań procedur taksonomicznych oraz statystycznych metod kontroli jakości. Profesor Kazimierz Zając wniósł także wkład w kształcenie kadr naukowych w Akademii Ekonomicznej w Krakowie oraz statystyków i ekonometryków na innych uczelniach. W trakcie swojej długoletniej pracy w AE pełnił wiele funkcji. Był prodziekanem Wydziału Towaroznawstwa, Wydziału Produkcji i Obrotu Towarowego oraz dziekanem Wydziału Ekonomiki Obrotu. Od 1965 r. pełnił funkcję kierownika Katedry Statystyki (później Zakładu), przyczyniając się do jej naukowego rozwoju. Był też długoletnim wykładowcą Uniwersytetu Jagiellońskiego na kierunku socjologia i psychologia, a także wykładowcą statystyki w Papieskiej Akademii Teologicznej. Kazimierz Zając swoją wieloletnią pracą oddziaływał na rozwój teorii i praktyki badań statystycznych w Polsce. Brał czynny udział w pracach Sekcji Demografii Historycznej Komitetu Nauk Demograficznych PAN, Sekcji Statystyki Komitetu Statystyki i Ekonometrii PAN, Komisji Nauk Ekonomicznych PAN Oddział w Krakowie, Komisji Statystyczno-Demograficznej PAN Oddział w Krakowie oraz Oddziału Polskiego Towarzystwa Statystycznego w Krakowie. Zasiadał w radach redakcyjnych i radach programowych czasopism naukowych : Przeszłość Demograficzna Polski, Studia Demograficzne, Przegląd Statystyczny i Wiadomości Statystyczne. Profesor Kazimierz Zając w latach 1965–1995 był członkiem Rady Naukowej Głównego Urzędu Statystycznego, przyczyniając się do wytyczania kierunków badań statystycznych oraz rozwoju metodologii i praktyki statystyki publicznej w Polsce. Zostawił po sobie bogatą spuściznę w postaci wielu  cennych opracowań książkowych, artykułów, skryptów i podręczników do statystyki.Znamienity dorobek naukowy prof. Kazimierza Zająca jest dostępny w Centralnej Bibliotece Statystycznej.   

PROGRAMISTA : magazyn programistów i liderów zespołów IT / red. naczelny Anna Adamczyk. -  Warszawa : Anna Adamczyk, 2012 - . - ISSN 2084-9400. - sygnatura w katalogu CBS : C. 215955

13 września obchodzimy Dzień Programisty. W zbiorach Centralnej Biblioteki Statystycznej znajduje się szereg publikacji na temat komputerów, Internetu i szeroko rozumianej informatyki. Jest wśród nich dwumiesięcznik Programista.

Programista ukazuje się od 2012 roku. Pierwszy numer udostępniono w marcu tylko w wersji elektronicznej, kolejne wydania są publikowane też w formie papierowej. Jest to czasopismo popularno-naukowe skierowane do specjalistów w dziedzinie programowania oraz szeroko pojętej grupy osób związanej z branżą IT. Dostarcza profesjonalnych i ciekawych materiałów dzięki, którym odbiorcy mogą poszerzyć swoja wiedzę oraz dowiedzieć się o nowych rozwiązaniach. Znajdziemy artykuły, które omawiają zagadnienia programowania systemowego i urządzeń mobilnych, ale także wiele praktycznych koncepcji dla początkujących programistów. Programista stawia na nowości w branży IT, ale też publikuje informacje o starszych rozwiązaniach. Artykuły pisane są przez naukowców i  specjalistów. Materiały publikowane w czasopiśmie podzielone są na kilka kategorii. Główne z nich to Biblioteka i narzędzia, Języki programowania, Programowanie aplikacji webowych, Bezpieczeństwo, Z archiwum CVE, Planeta IT i Blockchain. Nieregularnie ukazują się artykuły w działach : Programowanie systemowe, Algorytmika, Przetwarzanie równoległe i rozproszone, Prawo oraz Klub Dobrej Książki, gdzie dostępne są recenzje książek z bieżącego rynku wydawniczego, dotyczące poruszanych przez czasopismo tematów. Na uwagę zasługuje, obok rzeczowych artykułów dla programistów, dział Planeta IT, przeznaczony dla wszystkich niezwiązanych z branżą komputerową. W bardzo ciekawy i źródłowy sposób prezentowane są informacje o historii przyrządów liczących np. suwaku logarytmicznym, który został wynaleziony w 1632 r. przez Williama Oughtreda czy początkach druku w 3D. Forma czasopisma jest bardzo przystępna, przejrzysta i elegancka. Redakcja periodyku stworzyła tez odpowiednik przeznaczony dla dzieci i młodzieży pt. Programista Junior, który pomaga w praktyczny sposób rozwijać im pasje związane z nowymi technologiami, nauką programowania, robotyką i informatyką. Z numerów Programisty można skorzystać w Czytelni Centralnej Biblioteki Statystycznej. Mamy w naszych zbiorach zeszyty od 4/2000 do 4/2022. Zapraszamy serdecznie.

SDG PULSE 2021/ United Nations Conference on Trade and Development. - Geneva : United Nations, 2022. -  269 s. : il. ; 27 cm. -  sygnatura w zbiorach CBS : 217 047 

W 2015 r. Organizacja Narodów Zjednoczonych uruchomiła Agendę 2030 na rzecz zrównoważonego rozwoju i przyjęła dla jej zobrazowania globalne ramy mierników. Obejmują one 232 wskaźniki statystyczne przeznaczone do pomiaru 17 celów i odpowiadających im 169 zadań. Cele Zrównoważonego Rozwoju (Sustainable Development Goals - SDG) są zestawem działań zmierzających do osiągnięcia zrównoważonego rozwoju w jego trzech wymiarach : gospodarczym, społecznym i środowiskowym, w zrównoważony i zintegrowany sposób.

SDG Pulse 2021 to trzecia edycja raportu Konferencji Narodów Zjednoczonych ds. Handlu i Rozwoju (UNCTAD). Aktualizuje ona zebrane wskaźniki oraz analizuje je, zapewniając szerszy kontekst tych złożonych zagadnień. Niniejszy raport przedstawia również niektóre studia przypadków z programu rozwoju potencjału UNCTAD z perspektywy statystycznej, pomagając poprawić reakcję i odpowiedzialność państw członkowskich. Co roku podkreślona jest inna kwestia tematyczna. Tegoroczny temat przewodni raportu dotyczy oddalenia jako wyzwania dla zrównoważonego rozwoju oraz sposobów łagodzenia odległości geograficznej. Opracowanie podzielono na trzy główne tematy: multilateralizm na rzecz rozwoju i handlu, wzrost produkcyjny oraz przekształcenia strukturalne. Omówione zostały aktualne trendy w handlu międzynarodowym, inwestycje, ICT na rzecz rozwoju i opcji obsługi interfejsu, infrastruktura transportowa oraz przemysł, wysoka wartość dodana i zrównoważony rozwój. Publikacja zawiera aktualne informacje na temat ewolucji wybranych, oficjalnych wskaźników SDG oraz uzupełniających danych i statystyk, podkreślając tym samym postęp w opracowywaniu nowych koncepcji i metodologii dla wskaźników. SDG Pulse 2021 pokazuje w bardzo konkretny sposób, w jaki sposób UNCTAD przyczynia się funkcjonowania Agendy 2030. Tegoroczny raport omawia także wielu skutków COVID-19, prezentowanych z perspektywy statystycznej. Prezentowane są w szczególności wyzwania koncepcyjne i organizacyjne, przed którymi stoją krajowe urzędy statystyczne na całym świecie, a także niektóre implikacje dla globalnej statystyki publicznej. Edycja ta dostarcza cennych informacji wszystkim zainteresowanym tematem, w szczególności przedstawicielom władz rządzących, akademickich i biznesowych.

Rajmund Buławski  był nauczycielem akademickim Uniwersytetu Poznańskiego, wybitnym statystykiem oraz Generalnym Komisarzem Spisowym Drugiego Powszechnego Spisu Ludności z 1931 r., żył w latach 1892-1947. W latach 1912–1916 studiował w Lipsku, Berlinie i Getyndze. W 1918 r. uzyskał stopień doktora praw, a habilitował się ze statystyki na Uniwersytecie Poznańskim w 1945 r. Pracę zawodową rozpoczął w 1916 r. w Banku Ludowym w Wieleniu. Później pracował kolejno w Referacie Statystycznym Landratury w Złoczowie i Urzędzie Statystycznym b. Dzielnicy Pruskiej w Poznaniu. Następnie podjął pracę w Głównym Urzędzie Statystycznym w Warszawie, gdzie od 1922 r. został naczelnikiem Wydziału Spisu Ludności, a w 1931 r. objął kierownictwo Biura Powszechnych Spisów i pełnił funkcję Generalnego Komisarza Spisowego. W 1933 r. przeniósł się do Katowic i tam zorganizował Śląskie Biuro Statystyczne. Od 1937 r. był zastępcą dyrektora Wyższego Studium Nauk Społeczno-Gospodarczych w Katowicach, gdzie od 1938 r. pełnił równocześnie obowiązki dziekana Wydziału Administracji Publicznej. W tej uczelni prowadził także od 1937 r. wykłady ze statystyki. Wystąpił też z projektem wyodrębnienia Sekcji Statystyki z Towarzystwa Ekonomistów i Statystyków Polskich i utworzenia Polskiego Towarzystwa Statystycznego. Towarzystwo to rozpoczęło działalność w 1937 r. w Warszawie i kilku większych miastach. Po wybuchu II wojny światowej przeniósł się do Krakowa, gdzie aż do końca wojny pracował w Miejskim Urzędzie Statystycznym. W czerwcu 1945 r. zajął się organizacją krakowskiego Biura Studiów Osadniczo-Przesiedleńczych. Wykładał także w Wyższej Szkole Nauk Społecznych w Krakowie. W 1921 r. wraz ze Stefanem Koźlikowskim redagował w Poznaniu Wiadomości Statystyczne z zakresu statystyki gospodarczej b. Dzielnicy Pruskiej, a po przeniesieniu się do GUS w Warszawie zajmował się organizacją i opracowaniem wyników spisów ludności z 1921 i 1931 roku. Pod jego redakcją GUS wydał 15 tomowy Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej oraz wyniki spisu ludności 1921 r. dla poszczególnych województw w zakresie statystyki mieszkań, ludności i stosunków zawodowych. Opublikował także szereg prac naukowych odnoszących się głównie do statystyki zawodowej, społecznej i narodowościowej. W 1931 r. prof. Buławski jako Generalny Komisarz Spisowy przeprowadził drugi Powszechny Spis Ludności i w oparciu o metodologię i wyniki tego spisu opublikował kilka znaczących opracowań. W latach 1934–1939 redagował miesięcznik Śląskie Wiadomości Statystyczne. W Krakowie w ramach prac Biura Studiów Osadniczo-Przesiedleńczych organizował sesje Rady Naukowej dla Zagadnień Ziem Odzyskanych. W kręgu zainteresowań Rajmunda Buławskiego była problematyka statystyki ludnościowej i rolniczej oraz zagadnienia teorii i metodyki badań społecznych.  Prace prof. Buławskiego dostępne są w zbiorach Centralnej Bibliotece Statystycznej w formie papierowej, a także on-line w Bibliotece Cyfrowej CBS.

SPRAWY MIĘDZYNARODOWE / Polski Instytut Spraw Międzynarodowych ; red. naczelny Paweł Kowal. -  Warszawa : PISM, 1948. - ISSN 0038-853X . -   sygnatura w katalogu CBS : C. 9191

Czasopismo naukowe „Sprawy Międzynarodowe” (International Affairs) poświęcone jest teorii i praktyce polityki zagranicznej oraz problematyce stosunków międzynarodowych. Kwartalnik po raz pierwszy opublikowano w 1948 r. Długoletnia tradycja wydawnicza sprawia, że jest to dobre miejsce do prowadzenia debaty i prezentacji postrzegania zagadnień zagranicznych w różnych kontekstach. W czasopiśmie publikowane są artykuły na temat polityki zagranicznej różnych krajów, bezpieczeństwa międzynarodowego, integracji europejskiej, rozwoju regionalnego, transformacji ustrojowej w Europie Środkowo-Wschodniej i Wschodniej, państw Azji i Afryki oraz organizacji międzynarodowych. W periodyku można także znaleźć akty dyplomatyczne i recenzje książek. Prezentowane są pogłębione poglądy teoretyków, ale również specjalistów w dziedzinie współczesnych stosunków międzynarodowych. To pole do rozmów dla prawników, socjologów i historyków, ponieważ cechą charakterystyczną współczesnych stosunków międzynarodowych jest między innymi wzajemne oddziaływanie wydarzeń politycznych, gospodarczych i społecznych. Na łamach czasopisma omawiane są relacje Polski z krajami poradzieckimi, jak również polityka Unii Europejskiej wobec Europy Wschodniej i Partnerstwa Wschodniego. Autorzy artykułów zajmują się między innymi polityką zagraniczną i wewnętrzną Rosji, Ukrainy czy Białorusi. Uwaga analityków skupia się na kwestiach mających istotny wpływ na bezpieczeństwo energetyczne Unii Europejskiej i Polski, działaniach głównych dostawców i państw tranzytowych w handlu nośnikami energii. Równie istotnymi dla badaczy są zagadnienia znaczenia geopolitycznego Europy Środkowej, jej miejsce w polityce Chin, Rosji czy Stanów Zjednoczonych oraz polityki bezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej, we wszystkich jej wymiarach (NATO, UE i innych organizacjach międzynarodowych). Analizowana jest polityka klimatyczna UE, bezpieczeństwo surowcowe, a także stosunki z Bliskim Wschodem i Afryką Północną oraz konflikty transgraniczne, które są wyzwaniem dla zachowania równowagi wewnętrznej i regionalnej. W każdym numerze czasopisma omawiane są także nowości książkowe związane z poruszaną tematyką. Czasopismo indeksowane jest w bazach CEEOL oraz BazEkon i otwiera swoje łamy dla wszystkich zainteresowanych. Obecnie czasopismo wydawane jest przez Instytut Spraw Politycznych PAN we współpracy z Polskim Instytutem Spraw Międzynarodowych. W Słowie od redakcji, w pierwszym numerze czasopisma z 1948 r. napisano : Sprawy Międzynarodowe służyć mają tym zasadniczym celom, jakim służyć ma całość pracy Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych : naukowemu, obiektywnemu badania współczesnych stosunków politycznych, społecznych i gospodarczych w świecie, przemian zachodzących w tych stosunkach i w układzie sił międzynarodowych. Ta idea przyświeca twórcom niezmiennie do dziś i stanowi o niekwestionowanej naukowej wartości czasopisma, które utrzymało się na rynku wydawniczym przez ponad 70 lat.

W zbiorach Centralnej Biblioteki Statystycznej dostępny jest cały zasób „Spraw Międzynarodowych” z lat 1948-2021.

 Duszą statystyki jest porównanie.                                      

Profesor Stanisław Waszak był statystykiem, demografem i wybitnym specjalistą w zakresie wielowariantowych, długofalowych prognoz ludnościowych. Żył w latach 1906-1974. W 1927 r. podjął na Wydziale Prawno-Ekonomicznym Uniwersytetu Poznańskiego studia, które ukończył w roku 1932. Doktoryzował się w 1945 r., a promotorem jego rozprawy był prof. Marcin Nadobnik. Tytuł profesora nadzwyczajnego otrzymał w 1955 r., a profesorem zwyczajnym został w 1969 r. Działalność zawodową Stanisław Waszak rozpoczął jeszcze w czasie studiów (w 1931) jako asystent w Katedrze Statystyki na Uniwersytecie Poznańskim, gdzie pracował do wybuchu II wojny światowej. Jednocześnie był pracownikiem Urzędu Statystycznego Miasta Poznania. Po wybuchu wojny został wysiedlony do Generalnego Gubernatorstwa, do Poznania wrócił w 1945 r. W prace statystyczne włączył się ponownie w połowie 1946 r., gdy został naczelnikiem Miejskiego Biura Statystycznego w Poznaniu. W 1950 r. profesor współtworzył Katedrę Statystyki w Wyższej Szkole Ekonomicznej (obecnie jest to Uniwersytet Ekonomiczny) w Poznaniu. W roku akademickim 1951/52 Stanisław Waszak został dziekanem Wydziału Finansów Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Poznaniu, a w latach 1956–1959 był w niej prorektorem do spraw nauki. Jego starania sprawiły między innymi, że statystyka (ze specjalnościami statystyka przemysłu i statystyka handlu) stała się nowym kierunkiem studiów w tej uczelni. W latach 1946–1949 w Ministerstwie Spraw Zagranicznych był rzeczoznawcą w zakresie zagadnień ludnościowych. Pełnił funkcję komisarza spisowego w czasie spisu sumarycznego w roku 1946, a także podczas Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań w 1950 r. W późniejszym okresie, jako ceniony statystyk współpracował z Głównym Urzędem Statystycznym w Warszawie, Instytutem Zachodnim w Poznaniu oraz władzami regionalnymi Bydgoszczy, Katowic, Poznania, Szczecina i Zielonej Góry. Był członkiem Rady Naukowo-Ekonomicznej przy Prezydium WRN w Poznaniu i Bydgoszczy, Polskiego Towarzystwa Statystycznego oraz Poznańskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego i Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Należał do Komitetu Nauk Demograficznych PAN. W latach 1946-1950 był redaktorem Wiadomości Statystycznych Miasta Poznania, a także należał do rady redakcyjnej Przeglądu Statystycznego. Stanisław Waszak wydał kilkadziesiąt publikacji o szerokim zakresie tematycznym. Obejmują one różne dziedziny: technikę statystyczną, której profesor przypisywał szczególne znaczenie w procesie badania statystycznego, demografię współczesną z prognozami, demografię historyczną w połączeniu ze studiami źródłoznawczymi, a także statystykę miejską. Ważne miejsce w dorobku profesora Waszaka zajmują studia nad rozwojem ludnościowym Niemiec od połowy XIX w., a zwłaszcza w okresie I i II wojny światowej. Były one ściśle związane z badaniami nad skutkami demograficznymi na ziemiach polskich. Liczne opracowania Stanisław Waszak poświęcił Poznaniowi i Wielkopolsce. Najczęściej były one publikowane w Kronice Miasta Poznania. Obok statystyki wielką pasją profesora była literatura piękna, a zwłaszcza twórczość Jana Kasprowicza, której był znawcą, wielbicielem i propagatorem oraz krajoznawstwo. Profesor należał do grona założycieli Towarzystwa Literackiego im. Jana Kasprowicza w Poznaniu oraz Stowarzyszenia Przyjaciół Twórczości Jana Kasprowicza w Zakopanem. Był też sprawnym organizatorem nauki i utalentowanym nauczycielem. Rozwinął poznański ośrodek myśli i praktyki statystycznej oraz wykształcił wielu studentów i pracowników naukowych.

Wiele prac z bogatego dorobku prof. Stanisława Waszaka można znaleźć w zbiorach Centralnej Biblioteki Statystycznej.

Maksymilian Józef Ziomek był cenionym badaczem w zakresie statystyki i demografii, ale przede wszystkim profesorem statystyki w Wyższej Szkole Ekonomicznej w Katowicach i Sopocie. Żył w latach 1906-1966. Studia na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego ukończył w 1929 roku, a w 1930 uzyskał stopień doktora praw na podstawie rozprawy Statystyczne studia nad polskim wychodźstwem czasowym do Niemiec. Był członkiem Komisji Statystycznej Zarządu Miejskiego w Krakowie, a w czasie Powszechnego Spisu Ludności 1931 r. pełnił funkcję komisarza spisowego dla tego miasta. W tym okresie prowadził także wykłady w Szkole Ekonomiczno-Handlowej oraz w Instytucie Administracji Gospodarczej w Krakowie. Po zakończeniu wojny w 1945 r. Maksymilian Józef Ziomek osiadł w  Katowicach, gdzie organizował szereg urzędów i instytucji na Górnym Śląsku, między innymi Katedrę Statystyki w Wyższym Studium Nauk Społeczno-Gospodarczych w Katowicach (obecnie Uniwersytet Ekonomiczny). W 1950 r. był organizatorem Katedry Planowania Gospodarki Narodowej w Wyższej Szkole Ekonomicznej w Katowicach. W 1958 r. otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1965 r. tytuł profesora zwyczajnego. W 1961 r. przeniósł się do Sopotu, gdzie w tamtejszej Wyższej Szkole Ekonomicznej objął kierownictwo Katedry Statystyki. Obok pracy zawodowej prof. Ziomek prowadził działalność społeczną, m.in. w Katowickim Oddziale Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego, Radzie Naukowej Śląskiego Instytutu Naukowego w Katowicach, w Oddziale Morskim PTE i Gdańskim Towarzystwie Naukowym. Interesował się badaniami prowadzonymi w Głównym Urzędzie Statystycznym, był członkiem Naukowej Rady Statystycznej w GUS, należał do grona autorów związanych z czasopismem Wiadomości Statystyczne. Specjalizował się w statystyce i demografii, publikując ponad 100 opracowań, w tym monografie,  rozprawy i artykuły. Oprócz przedsięwzięć  naukowo-badawczych i społecznych, prowadził działalność dydaktyczną. Profesor Maksymilian Józef Ziomek wykształcił liczne grono absolwentów, przyszłych demografów i statystyków, na uczelniach w Krakowie, Katowicach i Sopocie. Liczne prace autorstwa profesora Maksymiliana Józefa Ziomka znajdują się w zbiorach Centralnej Biblioteki Statystycznej, część z nich jest dostępna on-line poprzez Bibliotekę Cyfrową CBS.

EUROPEAN DRUG REPORT : trends and development / European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction. - Luxembourg : Publications Office of the European Union, 2021. – il. ; 30 cm. – sygnatura w zbiorach CBS : 210 822

Europejskie Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii (EMCDDA) opublikowało 9 czerwca 2021 r. kolejny European Drug Report : trends and development (Europejski raport narkotykowy : trendy i rozwój). Przedstawia on najnowszą analizę sytuacji narkotykowej w Europie. Omawia nielegalne używanie narkotyków, ich szkodliwość, podaż oraz politykę antynarkotykową i reakcje na nią. Wraz z internetowym Biuletynem Statystycznym i 29 krajowymi raportami narkotykowymi (UE 27, Turcja i Norwegia) tworzy pełen pakiet informacji. Raport oferuje nowe spojrzenie na problem narkotykowy z jego konsekwencjami dla zdrowia i bezpieczeństwa, na tyle niebezpiecznego w skutkach, że rynek narkotykowy jest odporny na zakłócenia wywołane przez COVID-19. Produkcja i handel narkotykami szybko dostosowały się do ograniczeń związanych z pandemią i niewiele jest dowodów na jakiekolwiek poważne zakłócenia w dostawach. Przemytnicy narkotyków dostosowali się do ograniczeń w podróżowaniu i zamykania granic, w większym stopniu polegając na przemycie za pośrednictwem kontenerów intermodalnych i handlowych łańcuchów dostaw, a mniej na korzystaniu z usług ludzkich kurierów. Raport narkotykowy 2021 ma na celu nie tylko wspieranie większej współpracy międzynarodowej w celu przeciwdziałania wpływowi światowego problemu narkotykowego na zdrowie, zarządzanie i bezpieczeństwo, ale także na pomoc państwa w przewidywaniu i rozwiązywaniu problemów, które mogą pojawić się w najbliższej przyszłości. Niniejszy raport zawiera ogólny przegląd długoterminowych trendów i zmian związanych z narkotykami na poziomie europejskim, jednocześnie skupiając się na pojawiających się problemach w poszczególnych krajach. Taka perspektywa jest cenna, ponieważ pozwala na zrozumienie różnych doświadczeń krajowych w szerszym kontekście europejskim. Raport European Drug Report : trends and development podzielony jest na kilkanaście rozdziałów :

1. Pandemia COVID-19 i sytuacja narkotykowa

2. Najnowsze dane dotyczące sytuacji narkotykowej w Europie

3. Konopie indyjskie

4. Kokoina

5. Amfetamina

6. Metamfetamina

7. MDMA

8. Nowe substancje psychoaktywne

9. LSD, DMT, grzyby, ketamina i GHB

10. Heroina i inne opioidy

11. Produkcja i prekursory narkotyków

12. Przestępstwa związane z prawem narkotykowym

13. Zażywanie narkotyków drogą iniekcji

14. Choroby zakaźne związane z lekami

15. Zgony spowodowane narkotykami

Opracowanie to jest niezbędną informacją dla decydentów, badaczy i specjalistów zajmujących się narkotykami, a także dla wszystkich zainteresowanych. W Centralnej Bibliotece Statystycznej dostępne są raporty od 2014 r.

JAPAN STATISTICAL YEARBOOK  2022 / Statistics Bureau. Ministry of Internal Affairs and Communications. - Tokyo : Statistics Bureau, Ministry of Internal Affairs and Communications., 2020. -  XXX, 750 s. ; 27 cm.  – sygnatura w zbiorach CBS : 217 155

STATISTICAL HANDBOOK OF JAPAN 2021 / Statistics Bureau. Ministry of Internal Affairs and Communications. - Tokyo : Statistics Bureau, Ministry of Internal Affairs and Communications., 2021. - [14], 197 s. : il. ; 21 cm   – sygnatura w zbiorach CBS : 217 108

Japan Statistical Yearbook (Rocznik statystyczny Japonii) to kompleksowe i usystematyzowane kompendium statystyczne. Opracowanie obejmuje wiele dziedzin, między innymi klimat, ludność, wskaźniki gospodarcze, społeczne i kulturalne oraz dane w przekroju międzynarodowym. Publikacja wydawana jest corocznie od 1882 r. Obecne wydanie zawiera statystyki, które zostały udostępnione do 30 czerwca 2021 r. Dane do rocznika udostępniane są przez organizacje rządowe i prywatne. Na początku każdego rozdziału przedstawiony jest ogólny opis zawartości publikowanej części, cel i przedmiot badań oraz definicje podstawowych pojęć użytych w tekście. W przypisach do poszczególnych tabel przedstawiono źródła statystyk. Rocznik wydany jest w języku japońskim z równoczesnym tłumaczeniem na język angielski. Na końcu opracowania umieszczono indeks przedmiotowy, a poszczególne pozycje skojarzane są z numerem tabeli. Japan Statistical Yearbook 2021 podzielony jest na 6 głównych rozdziałów i 30 podrozdziałów.

I. Geografia i ludność

1. Ziemia i klimat

2. Ludność i gospodarstwa domowe

II. Działalność makroekonomiczna

3. Rachunki narodowe

4. Waluta i przepływ środków

5. Finanse publiczne

6. Handel zagraniczny, bilans płatniczy i współpraca międzynarodowa

III. Przedsiębiorstwa i zakłady

7. Działalność gospodarcza

8. Rolnictwo, leśnictwo i rybołówstwo

9. Górnictwo i produkcja

10. Budowa

11. Energia i woda

12. Informacja i komunikacja

13. Transport i turystyka

14. Handel hurtowy i detaliczny

15. Przemysł usługowy

16. Finanse i ubezpieczenia

17. Środowisko

18. Nauka i technika

IV. Praca, ceny, mieszkania i budżety rodzinne

19. Praca i płaca

20. Ceny

21. Mieszkania i grunty

22. Dochody i wydatki rodziny

V. Społeczeństwo

23. Ubezpieczenie społeczne

24. Zdrowie i warunki sanitarne

25. Edukacja

26. Kultura

27. Pracownicy rządowi i wybory

28. Wymiar sprawiedliwości i policja

29. Katastrofy i wypadki

VI. Statystyka międzynarodowa

30. Międzynarodowe statystyki porównawcze

Wybrane dane statystyczne wyłącznie w języku angielskim prezentowane są w postaci Statistical Handbook of Japan. Jest to jasny i spójny przegląd statystyczny, który zawiera tabele, wykresy, mapę geograficzną i administracyjną oraz zdjęcia. Wydanie jest kieszonkowym opracowaniem, powstałym w oparciu Rocznik statystyczny Japonii i publikowane jest corocznie we wrześniu. Statistical Handbook of Japan 2021 podzielony jest na 17 rozdziałów :

1. Ziemia i klimat

2. Ludność

3. Gospodarka

4. Finanse

5. Rolnictwo, leśnictwo i rybołówstwo

6. Produkcja i górnictwo

7. Energia

8. Nauka i technologia. Informacja i komunikacja

9. Transport

10. Handel

11. Handel, międzynarodowy bilans płatniczy i współpraca międzynarodowa

12. Praca

13. Budżety rodzinne i ceny

14. Środowisko i życie

15. Zabezpieczenie społeczne, opieka zdrowotna i higiena publiczna

16. Oświata i kultura

17. System polityczny

Rocznik statystyczny Japonii oraz Podręcznik statystyczny Japonii to bardzo rzetelne źródła informacji, prezentujące dane w sposób przejrzysty i zrozumiały. W zbiorach Centralnej Biblioteki Statystycznej Japan Statistical Yearbook dostępny jest od 1949 r., a Statistical Handbook of Japan od 1960 r. Wcześniejsze wydania z lat 1907-1940 noszą tytuł Resume statistique de l'empire du Japon i również są udostępniane w Czytelni CBS.

DEVELOPMENT AND GLOBALIZATION : FACTS AND FIGURES 2021 / United Nations Conference on Trade and Development. - Geneva : United Nations, 2022. -  467 s. : il. ; 30 cm. -  sygnatura w zbiorach CBS : 217 045                                                   

Development and globalization : facts and figures 2021 (Rozwój i globalizacja : fakty i liczby 2021) to kolejne bardzo cenne źródło informacji wydane przez Konferencję Narodów Zjednoczonych ds. Handlu i Rozwoju (UNCTAD). Raport omawia małe rozwijające się państwa wyspiarskie (SIDS), ich niewątpliwie liczne mocne strony, ale również wyzwania, przed którymi stoją. SIDS obejmują drugi co do wielkości połączony obszar lądowy i morski na świecie. Liczne państwa wyspiarskie zbudowały silne gospodarki usługowe. Chociaż jest to zróżnicowana grupa krajów, łączy je wiele problemów społeczno-ekonomicznych i środowiskowych. Według raportu SIDS są bardzo podatne na zewnętrzne wstrząsy gospodarcze i finansowe, między innymi kryzys wywołany pandemią COVID-19. Jest to szczególnie trudny okres dla SIDS, które w znacznym stopniu uzależnione są od rozwoju turystyki. Opracowanie Konferencji Narodów Zjednoczonych ds. Handlu i Rozwoju (UNCTAD) analizuje również pojęcie małości i wyspiarstwa oraz problemów wynikających z oddalenia lub izolacji. Wstępne rozdziały raportu Rozwój i globalizacja : fakty i liczby 2021 prezentują państwa wyspiarskie w kontekście handlu, gospodarki, środowiska i rozwoju społecznego. Druga część opracowania zatytułowana Profil kraju to opisy poszczególnych państw podzielone na trzy grupy SIDS : Oceanu Atlantyckiego i Indyjskiego, Karaibów oraz Pacyfiku. Zawierają one informacje o położeniu geograficznym, klimacie, wskaźnikach ekonomicznych i kulturalnych oraz grafiki, wykresy i tabele z danymi o trendach gospodarczych, transporcie morskim, ludności z prognozami do 2030 r., handlu międzynarodowym i środowisku danego państwa . Poszczególne zapisy uzupełnione są w wykaz źródeł i szeroką bibliografię.

Raport opublikowany został przed 15. konferencją ministerialną UNCTAD, która odbędzie się w dniach 3–7 października, a jej gospodarzem będzie Barbados.

Development and globalization : facts and figures 2021 to wyjątkowe opracowanie oferujące tak szerokie spojrzenie społeczno-gospdarcze na małe rozwijające się państwa wyspiarskie. Łączy ze sobą szeroką gamę informacji statystycznych służących do zbadania tych krajów pod kątem handlu, gospodarki, środowiska i społeczeństwa. Przedstawiona publikacja może być bardzo istotnym narzędziem statystycznym i analitycznym dla samych krajów wyspiarskich, ale także dla wszystkich zainteresowanych poznaniem specyfiki tych zakątków świata.

Zaprezentowane opracowanie, jak i wcześniejsze raporty Konferencji Narodów Zjednoczonych ds. Handlu i Rozwoju (UNCTAD) dostępne są w Centralnej Bibliotece Statystycznej.

Wacław Pytkowski żył w latach 1904–1989. Był wybitnym humanistą, filozofem, ekonomistą i statystykiem. Po zdaniu matury w 1922 r. rozpoczął studia matematyczne na Politechnice Warszawskiej (specjalizacja statystyka matematyczna). W latach 1927-1931 studiował w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie na Wydziale Rolniczym (specjalizacja ekonomika i organizacja gospodarstw). Pod kierunkiem prof. Stefana Moszczeńskiego napisał pracę dyplomową Zastosowanie korelacji cząstkowej do badań nad wpływem niektórych czynników na dochód surowy w gospodarstwach i uzyskał w 1931 r. tytuł zawodowy inżyniera rolnika. Od 1926 r. był asystentem prof. Moszczeńskiego w Zakładzie Ekonomiki Gospodarstw Wiejskich SGGW, a w latach 1928– 1931 asystentem i współpracownikiem dr. Jerzego Spławy-Neymana w Zakładzie Statystyki Matematycznej SGGW. Jednocześnie zatrudniony był w Polskiej Izbie Rolniczej. W latach 1939-1945 zarządzał majątkiem ziemskim Wronów w powiecie opatowskim. W latach 1945-1950 pełnił obowiązki kierownika Zakładu Statystyki Matematycznej SGGW w Warszawie. Pod koniec 1950 r. został osadzony w areszcie śledczym. Po wyjściu na wolność podejmował bezskuteczne próby powrotu do pracy w SGGW. Od stycznia 1951 r. pracował w Państwowym Instytucie Matematycznym w Warszawie oraz wykonywał różne prace zlecone. W 1957 r. na Wydziale Rolniczo-Leśnym Uniwersytetu Poznańskiego wznowiono przewód habilitacyjny Wacława Pytkowskiego i w 1958 r. uzyskał on stopień naukowy doktora nauk rolnych. W 1957 r. powrócił do pracy w SGGW w Warszawie, skąd w październiku 1958 r. przeniósł się do Poznania i rozpoczął pracę w Katedrze i Zakładzie Ekonomiki i Organizacji Rolnictwa na Wydziale Rolniczym WSR w Poznaniu. W 1966 r. opracował założenia i program dla studiów podyplomowych w zakresie organizacji przedsiębiorstw rolniczych i został powołany na stanowisko kierownika nowo powstałego Studium Podyplomowego przy Wydziale Rolniczym WSR w Poznaniu. Było to jedyne w Polsce Studium Podyplomowe dla dyrektorów kombinatów rolniczych. Był członkiem Sekcji Rolniczej Rady Naukowo-Dydaktycznej Rolniczych i Leśnych Zakładów Doświadczalnych WSR w Poznaniu. W 1972 r. przyznano mu tytuł profesora nadzwyczajnego.

Prof. Wacław Pytkowski interesował się głównie ekonometrią i zastosowaniami statystyki matematycznej w ekonomice rolnictwa. Pozostawił 128 publikacji obejmujących opracowania i skrypty ze statystyki matematycznej, ze statystycznej kontroli jakości, ekonomii i organizacji rolnictwa, referaty naukowe oraz prace dla Polskiego Komitetu Normalizacyjnego. Był także promotorem prac doktorskich w WSR w Poznaniu. Wacław Pytkowski był członkiem wielu instytutów i towarzystw naukowych między innymi Poznańskiego Towarzystw Przyjaciół Nauk, Komitetu Ekonomiki Rolnictwa Wydziału V Nauk Rolniczych i Leśnych Polskiej Akademii Nauk, Polskiego Towarzystwa Statystycznego i Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego.

Brał czynny udział w polskich i zagranicznych konferencjach oraz sesjach organizowanych m. in.  przez Komitet Ekonomiki Rolnictwa PAN czy Comité International d’Organisation Scientifique du Travail en Agriculture (CIOSTA). Należał też do międzynarodowych towarzystw naukowych: International Association of Agricultural Economists i International Center of Scientific Work Organization in Agriculture. Profesor Pytkowski wprowadził i zastosował jako pierwszy rachunek prawdopodobieństwa w agroekonometrii. Był także twórcą teorii dendrytu poznańskiego, dającego podstawy do badań analitycznych w zakresie grupowania. Obok prof. S. Schmidta był on najwybitniejszym przedstawicielem kierunku statystyczno-matematycznego w badaniach ekonomiczno-rolniczych.

Z prac prof. Wacława Pytkowskiego można skorzystać w Centralnej Bibliotece Statystycznej.

Kazimierz Władysław Kumaniecki  był prawnikiem, profesorem prawa administracyjnego i nauk administracyjnych oraz statystyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Żył w latach 1880-1941. Studiował na Wydziale Prawa i Administracji UJ. W 1911 r. został habilitowany na docenta statystyki na podstawie rozprawy Studia z zakresu statystyki wędrówek, a w 1913 r. także w zakresie nauk i prawa administracyjnego. W 1919 r. otrzymał tytuł profesora zwyczajnego UJ.  Od 1904 r. do 1917 r. pracował w administracji samorządowej miasta Krakowa, gdzie pełnił funkcję kierownika Miejskiego Biura Statystycznego. Przeprowadził pierwszy spis ludności Krakowa z rozszerzeniem o pobliskie miejscowości. Rezultatem tej pracy była publikacja Tymczasowe wyniki spisu ludności w Krakowie z 31 XII 1910.  W 1912r. złożył do Cesarsko-Królewskiego Namiestnictwa we Lwowie podanie o zezwolenie na działalność Polskiego Towarzystwa Statystycznego z siedzibą w Krakowie. Po otrzymaniu zezwolenia został pierwszym sekretarzem PTS-u. Wraz z prof. Adamem Krzyżanowskim rozpoczął pracę nad opracowaniem statystycznym, które objęłoby swoim zasięgiem terytorialnym ziemie polskie położone na obszarze wszystkich trzech zaborów. Idea ziściła się w 1915 r. kiedy to wydali pracę Statystyka Polski. Był to pierwszy polski rocznik historyczno-statystyczny pokazujący rozwój społeczno-gospodarczy na ziemiach polskich od XIX wieku, aż do I wojny światowej. Publikacja ta to bardzo istotne źródło danych liczbowych dotyczące przeszłości ziem polskich. W czasie I wojny światowej Kazimierz Kumaniecki został zmobilizowany do armii austriackiej. W Wojskowym Zarządzie Okupacyjnym w Lublinie zorganizował i kierował działem pośrednictwa pracy i statystyki. W 1916 r. przeprowadził spis ludności, a w kolejnych latach spisy zwierząt domowych. Swoje doświadczenia z tego okresu przedstawił w pracy Czasy lubelskie. Wspomnienia i dokumenty (18 IV 1916–2 XI 1918), wydanej w 1927 r. Wspierał czynnie powstawanie legionów Józefa Piłsudskiego. Wykładał na Wydziale Prawa i Administracji oraz w Szkole Nauk Politycznych. Profesor twierdził, że oprócz przekazywania wiedzy ogólnej i praktycznej, zadaniem szkoły jest kształcenie dobrych obywateli potrafiących myśleć w kategoriach dobra wspólnego. W niepodległej Rzeczpospolitej w 1922 r. pełnił funkcję ministra wyznań religijnych i oświecenia publicznego w rządzie Juliana Nowaka. Od roku akademickiego 1925/26 był wykładowcą w Wyższym Studium Handlowym (obecnie Uniwersytet Ekonomiczny) w Krakowie, kierując tam jednocześnie Zakładem Statystyki Gospodarczej.  W okresie dwudziestolecia międzywojennego działalność naukowa i dydaktyczna Kazimierza  Kumanieckiego skupiała się głównie nad pracami zmierzającymi do zbudowania nowoczesnej administracji państwowej, funkcjonującej w oparciu o zasady jednolite dla całego kraju. Opublikował między innymi  prace : Ustrój władz samorządowych na ziemiach Polski w zarysie (1921), Odbudowa państwowości polskiej : najważniejsze dokumenty 1921–1924 (1924) oraz Ustrój polityczny Polski (1937). Podczas II wojny światowej należał do konspiracyjnej organizacji Unia działającej pod przewodnictwem Jerzego Brauna.  Profesor Kumaniecki był aktywnym członkiem stowarzyszeń naukowych, między innymi Towarzystwa Filozoficznego, Towarzystwa Prawniczego i Ekonomicznego, należał także do Komisji Prawniczej Akademii Umiejętności oraz był korespondentem Centralnej Komisji Statystycznej w Wiedniu. 

Wiele opracowań, w tym prac statystycznych profesora Kumanieckiego znajduje się w zbiorach Centralnej Biblioteki Statystycznej.

Mieczysław Jan Warmus był matematykiem, prekursorem informatyki w Polsce oraz wykładowcą akademickim, żył  w latach 1918-2007. Trudna sytuacja materialna rodziny spowodowała, że będąc jeszcze uczniem Gimnazjum im. Stefana Batorego w Warszawie był zmuszony zarabiać, udzielając korepetycji z matematyki innym uczniom, m.in. Krzysztofowi Kamilowi Baczyńskiemu. Dochody z korepetycji nie były jednak wystarczające, dlatego też podjął nocną pracę korektora w Gazecie Polskiej. W 1936 r. Mieczysław Warmus rozpoczął studia na Wydziale Mechanicznym Politechniki Warszawskiej. W czasie wojny prowadził tajne lekcje oraz brał udział w organizowaniu podziemnego ruchu oporu. Po upadku Powstania Warszawskiego  Mieczysława Warmusa skierowano do kopania okopów pod Wiedniem. Po ucieczce, w październiku 1945 r. powrócił do Polski i rozpoczął studia na Wydziale Mechanicznym Politechniki Łódzkiej, a następnie w 1946 r. przeniósł się do Wrocławia. Został zatrudniony w charakterze młodszego asystenta w Katedrze Matematyki na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu Wrocławskiego, którego dziekanem był Hugo Steinhaus. W ciągu siedmiu miesięcy jako eksternista zaliczył wszystkie egzaminy i jak mówił o sobie, stał się matematykiem, nie będąc nigdy studentem wydziału matematycznego. Równocześnie rozpoczął swoje badania naukowe. Od 1 września 1949 r. podjął dodatkową pracę w charakterze starszego asystenta w nowo utworzonym Państwowym Instytucie Matematycznym w Warszawie. W 1950 r. uniwersytet i politechnika we Wrocławiu nadały Mieczysławowi Warmusowi stopień doktora nauk. W latach  1951-1953 pełnił funkcję zastępcy profesora w Katedrze Matematyki na Politechnice Wrocławskiej, a od 1955 r. został kierownikiem Zakładu Metod Graficznych i Numerycznych oraz prodziekanem Wydziału Elektrycznego. W 1958 r. Mieczysław Warmus otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego. Było to uhonorowaniem jego dotychczasowej pracy naukowej. Został także kierownikiem Działu Obliczeniowego w Zakładzie IX Instytutu Badań Jądrowych PAN w Warszawie. Polska Akademia Nauk w 1961 r. podjęła decyzję o utworzeniu nowej placówki naukowej pod nazwą Centrum Obliczeniowe PAN, a jej dyrektorem został właśnie Mieczysław Warmus. Działalność naukowo i sprowadzone do niej pierwsze maszyny matematyczne w Polsce wywołały wielkie zainteresowanie. Na szeroką skalę zaczęto prowadzić badania w zakresie statystyki matematycznej, zastosowania metod matematycznych w ekonomii oraz w diagnostyce i terapii medycznej. W Centrum Obliczeniowym PAN opracowano oryginalne systemy operacyjne maszyn, języki programowania oraz translatory i metody ich zastosowania.Profesor równolegle prowadził liczne wykłady i seminaria magisterskie. Brał aktywny udział w konferencjach ze statystyki matematycznej. W 1973 r. otrzymał tytuł naukowy profesora zwyczajnego. W 1984 r. wyjechał do Australii. W latach 1986–1990 pracował na Wydziale Matematyki Uniwersytetu w Wollongong.Prof. Mieczysław Warmus był członkiem Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego Polskiego, Towarzystwa Biometrycznego oraz Polskiego Towarzystwa Matematycznego. Napisał kilkanaście książek i około stu prac naukowych, odnoszących się do zagadnień matematyki, statystyki, języków programowania oraz diagnostyki klinicznej w kardiologii. Z publikacji autorstwa profesora Warmusa można skorzystać w Centralnej Bibliotece Statystycznej.
 

SZTUCZNA INTELIGENCJA : jej natura i przyszłość / Margaret A. Boden ; tłum. Tomasz Sieczkowski ;  red. nauk. Piotr Fulmański. – Łódź : Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2020. – 207,[1] s. : il. ; 21 cm. – (Krótkie Wprowadzenie). - sygnatura w katalogu CBS : 217 131

Dynamiczny rozwój nowoczesnych technologii przy wykorzystaniu sztucznej inteligencji oraz coraz większy ich wpływ na nasze życie skłania naukowców i badaczy do przybliżenia czytelnikom tej tematyki. Jedną z propozycji jest książka Margaret A. Boden zatytułowana Sztuczna inteligencja : jej natura i przyszłość, która w zwięzły i przystępny sposób prezentuje historię rozwoju sztucznej inteligencji, jej możliwości i ograniczenia. Termin sztuczna inteligencja utworzył amerykański informatyk John McCarthy w 1956 r. i określił ją jako konstruowanie maszyn, o których działaniu dałoby się powiedzieć, że są podobne do ludzkich przejawów inteligencji. Dziś należy pod nim rozumieć multidyscyplinarną dziedzinę inżynierii, która obejmuje wiele rozmaitych poddziedzin: robotykę, sieci neuronowe, uczenie maszynowe, tak zwane sztuczne życie oraz logikę rozmytą. To powoduje, że sztuczna inteligencja jako dziedzina badań naukowych jest bardzo szeroka. Obejmuje informatykę, neurokognitywistykę, biologię, teorię systemów i organizacji, filozofię i neuropsychologię.  Istnieją dwa podstawowe podejścia do pracy nad sztuczną inteligencją. To tworzenie modeli matematyczno-logicznych analizowanych problemów i implementowanie ich w formie programów komputerowych oraz drugie, polegające na tworzeniu struktur i programów „samouczących się”, rozwiązywania postawionych im zadań i szukania odpowiedzi na wybrane grupy „pytań”.

Sztuczna inteligencja Margaret A. Boden pokazuje, gdzie można spotkać technologie, które właśnie gwałtownie zmieniają nasz świat, a na jakim etapie ich używalność jest znikoma. Co ciekawe, zazwyczaj nie zdajemy sobie często sprawy, że ta czy inna rzecz dzieje się właśnie za sprawą systemu sztucznej inteligencji. Działają one bowiem niezauważalnie, często nawet poza urządzeniem, z którego korzystamy. Duża część takich systemów funkcjonuje w przemyśle, nauce, ekonomii, bankowości, medycynie czy transporcie, a ich wpływ na nasze życie jest ogromny. Książka Margaret A. Boden wydana została w serii Krótkie Wprowadzenie i jest lekturą ważną. W oryginale opublikowaną ją w 2018 r. To publikacja popularnonaukowa, która w przystępnej formie, dalekiej od akademickiego wykładu, prezentuje wybrane kwestie. Główną jej ideą jest zapoznanie nas ze złożonością tego obszaru wiedzy i zastosowaniami poszczególnych jej części w naszym życiu. Autorka szuka odpowiedzi na ile nowe technologie są dobrodziejstwem, a na ile zaciera się granica między pracą, a życiem prywatnym. Poznajemy historię sztucznej inteligencji i podziały w środowisku badaczy tego zjawiska z lat sześćdziesiątych. Nie jest ona bowiem niczym jednolitym ani łatwo definiowalnym. Jak pisze autorka, sztuczna inteligencja usiłuje sprawić, by komputery wykonywały te same czynności, które wykonują umysły i ma ona dwa zasadnicze cele, by komputery robiły pożyteczne rzeczy oraz aby pomogły one odpowiedzieć na pytania dotyczące ludzi i innych istot żywych. W książce znajdziemy wiele przykładów prób realizowania obydwu tych celów. Zastosowanie komputerów jest wszechobecne : systemy nawigacji satelitarnej, wyszukiwarka Google, gry wideo i hollywoodzkie animacje, roboty wysyłane na Księżyc i Marsa oraz satelity krążące w kosmosie, wszystko to opiera się na technikach sztucznej inteligencji. Ale mamy też japońskie roboty, które poruszają się, słuchają, widzą i mogą być wykorzystywane przy leczeniu depresji albo choroby Alzheimera,  podpowiadają o której przyjąć jaki lek. Warto mieć jednak świadomość, że sztuczna inteligencja, choćby doskonała, pozostanie sztuczna i jak na razie w sferze uczuć, emocji nie zastąpi w pełni drugiego człowieka. Publikacja podzielona jest na siedem rozdziałów, a całość uzupełnia bogata bibliografia i indeks. Jest to jedno z kilku opracowań odnoszące się do zagadnień sztucznej inteligencji, które można znaleźć w zbiorach Centralnej Biblioteki Statystycznej.

FOREST PRODUCTS ANNUAL MARKET REVIEW 2020-2021 / United Nations Economic Comission for Europe ; Food and Agriculture Organization of the United Nations. – Geneva : United Nations, 2021. – XIII, 85 s. : il ; 30 cm. – sygnatura w zbiorach CBS : 216 975, 216 977

Europejska Komisja Gospodarcza ONZ wraz z Organizacją Narodów Zjednoczonych do Spraw Wyżywienia i Rolnictwa wydała opracowanie Forest Products Annual Market Review 2020-2021 (Roczny przegląd rynku produktów leśnych 2020-2021). Pandemia COVID-19 przyniosła wielką niepewność na rynkach produktów leśnych, a zarówno produkcja, jak i konsumpcja podlegają szybkim wahaniom, jednak  nastąpił tylko nieznaczny ogólny spadek w sektorze, który okazał się ponadprzeciętny w porównaniu z innymi segmentami gospodarki. Publikacja zawiera kompleksową analizę rynków surowców drzewnych, tarcicy, płyt drewnopochodnych, papieru, tektury i miazgi drzewnej w regionie krajów Europy i Ameryki Północnej, jak również wpływowych rynków spoza tego obszaru. Ten coroczny przegląd rozszerza też swoją prezentację o zagadnienia związane z innowacyjnością produktów z drewna, rynkami energii drzewnej oraz produktami z drewna o wartości dodanej. Te ostatnie oznaczają podstawowe elementy z drewna, które zostały następnie przetworzone na produkty wtórne, takie jak profilowane drewno stolarskie i ciesielskie dla producentów mebli i domów. Podstawą pogłębionej analizy jest obszerny zbiór danych statystycznych dostarczany przez korespondentów statystycznych. Jest to ich istotny wkład w przygotowanie niniejszego opracowania. Roczny przegląd rynku produktów leśnych 2020-2021 podkreśla rolę zrównoważonych wyrobów leśnych na rynkach międzynarodowych, omawia działania dotyczące lasów i produktów leśnych. W sposób kompleksowy ocenia główne trendy i czynniki napędzające ten dział gospodarki oraz analizuje wpływ obecnej sytuacji gospodarczej na rynki produktów leśnych.                                                                        

Forest Products Annual Market Review 2020-2021 podzielony jest na siedem rozdziałów i uzupełniony bibliografią i aneksem:

1. Przegląd ekonomiczny i polityka

2. Surowce drzewne

3. Tarcica

4. Panele drewnopochodne

5. Miazga i papier

6. Energia drzewna

7. Produkty z drewna o wartości dodanej

Publikacja wzbogacona została o liczne fotografie, tabele i wykresy z danymi statystycznymi.               

W zbiorach Centralnej Biblioteki Statystycznej opracowanie to dostępne jest od roku 1947.

STATISTICS OF ROAD TRAFFIC ACCIDENTS IN EUROPE AND NORTH AMERICA 2021 / United Nations Economic Comission for Europe – New York ; Geneva : United Nations, 2021. – XV, 167 s. : il ; 30 cm. – sygnatura w zbiorach CBS : 216 978

Statistics of road traffic accidents in Europe and North America 2021 (Statystyka wypadków drogowych w Europie i Ameryce Północnej  2021) to już pięćdziesiąta szósta edycja tej publikacji. W latach 2004-2018 ukazywała się tylko w formie elektronicznej i była dostępna na stronie internetowej Europejskiej Komisji Gospodarczej Organizacji Narodów Zjednoczonych. Niezmiennie od lat jest to bardzo ważna, źródłowa pozycja zawierająca porównywalne dane dotyczące wypadków drogowych w Europie i Stanach Zjednoczonych. W wyczerpujący sposób podaje informacje między innymi o charakterze wypadków, liczbie zabitych i rannych oraz rodzaju pojazdów drogowych. Wszystkie materiały statystyczne podane zostały w podziale na poszczególne kraje w układzie alfabetycznym. Publikacja zawiera dane statystyczne istotne dla osób zaangażowanych w kwestie bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz bezpośrednio monitorujące cele zrównoważonego rozwoju. Całość wydawnictwa uzupełniają wykresy i mapy.  Podstawowe działy Statystyki wypadków drogowych w Europie i Ameryce Północnej  2021 to:

Tabele podsumowujące                                                                                                                                

A. Wypadki drogowe 2009-2019

B. Liczba osób zabitych w wypadkach drogowych 2009-2019           

C. Liczba osób rannych w  wypadkach drogowych 2009-2019

D. Wypadki drogowe w 2019 r. Powierzchnia. Ludność.

Wypadki i ofiary                                                                                                                                      

1. Wypadki drogowe według czasu występowania i stanu drogi

2. Wypadki drogowe powodujące uszczerbek na zdrowiu 

3. Osoby zabite i ranne według płci i grupy wiekowej

Statystyki ogólne

4. Rodzaje pojazdów drogowych  

5. Przejechane kilometry na terenie kraju przez poszczególne typy pojazdów

Publikacja Statistics of road traffic accidents in Europe and North America jest dostępna w zbiorach Centralnej Biblioteki Statystycznej od pierwszego wydania z 1956 r.

Stefan Moszczeński żył w latach 1871-1946. Był ekonomistą rolnym i twórcą tzw. szkoły matematycznej w badaniach ekonomiczno-rolnych. W 1889 r. rozpoczął studia na Uniwersytecie Wiedeńskim oraz w Hochschule für Bodenkultur w Wiedniu. Po zaliczeniu dwóch lat studiów rolniczych powrócił do Polski celem odbycia rocznej praktyki. Dyplom ukończenia studiów rolniczych uzyskał w Wiedniu w 1893 r. Potem pracował w gospodarstwach rolnych koło Kalisza, na Kujawach oraz w Broniszach. Od 1893 roku w Gazecie Rolniczej publikował artykuły dotyczące produkcji rolnej gospodarstw wiejskich. W latach 1908–1911 Stefan Moszczeński na Wydziale Rolniczym Towarzystwa Kursów Naukowych w Warszawie wykładał administrację, organizację gospodarstw oraz taksacje rolne. W 1909 r. zorganizował tam Zakład Ekonomiki Gospodarstw Wiejskich. Następnie od 1916 r. do 1918 r. prowadził zajęcia w Wyższej Szkole Rolniczej w Warszawie. W 1918 r. WSR zmieniła nazwę na Królewsko-Polską Szkołę Główną Gospodarstwa Wiejskiego. W 1914 r. studenci opublikowali skrypt z wykładów Stefana Moszczeńskiego – Nauka urządzania i prowadzenia gospodarstw wiejskich. W 1919 r. Stefan Moszczeński został profesorem zwyczajnym Zarządu Gospodarstwa Wiejskiego w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, w 1921 r. kierownikiem katedry o tej nazwie, przekształconej w  1929 r. w Katedrę Ekonomiki Gospodarstw Wiejskich. W roku akademickim 1922/23 był dziekanem Wydziału Ogrodniczego SGGW. Jako jeden z pierwszych na świecie stworzył podstawy do rozpatrywania działalności gospodarstw wiejskich przy zastosowaniu metod statystyki matematycznej i metod ekonometrycznych. Ogłosił pięć praw produkcji rolniczej i wprowadził czynniki jej oceny. Problematyka wielu opracowań profesora Moszczeńskiego dotyczyła teorii ekonomiki i organizacji gospodarstw rolnych, zagadnień metodyki badań stosowanej w ekonomii rolniczej oraz praktycznego zastosowania tego działu nauk rolniczych. Profesor przedstawił między innymi metody wyceniania gruntów, opierające się na dochodowości gospodarstw rolnych oraz racjonalnej pracy w rolnictwie, polegającej na  organizacji i umiejętnym posługiwanie się siłami roboczymi. Interesował się także teorią nauki i nauczania rolnictwa oraz organizacją wyższego szkolnictwa rolniczego. Opublikował 102 rozprawy naukowe, artykuły i referaty.Stefan Moszczeński był między innymi członkiem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, Towarzystwa Ekonomistów i Statystyków, Instytutu Naukowej Organizacji Pracy w Rolnictwie i Międzynarodowej Rady Naukowej w Międzynarodowym Instytucie Rolnictwa w Rzymie.

Mieczysław Marasse był wybitnym polskim ekonomistą i statystykiem, żył w latach 1840-1880. Ze względu na swoje dokonania nazywany jest prekursorem statystyki państwowej. W 1860 r. rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim pod kierunkiem profesora Juliana Dunajewskiego. Studia ukończył w 1864 r. uzyskując stopień doktora. Rozwijał swoje zainteresowania statystyką i zapisał się na Seminarium Statystyczne w Berlinie. Po powrocie do kraju w 1865 r. podjął prace w administracji społecznej. Prowadził także badania statystyczne związane głównie z sytuacją gospodarczą ziem polskich, a zwłaszcza Galicji, które publikował na łamach polskich i zagranicznych czasopism naukowych. W 1866 r. wydał publikacje O pojęciu i zadaniu statystyki. Była to pierwsza w języku polskim praca wydana drukiem, poświęcona historii i teorii statystyki. Pisał w niej, że statystyka najmłodsza z nauk historyczno-politycznych dopiero od lat kilkudziesięciu zyskała sobie obywatelstwo pomiędzy swymi starszymi siostrzycami. Szerokie zastosowania, rozliczne punkta zetknięcia z innymi umiejętnościami, a nade wszystko forma przedstawienia dla zmysłów ponętna, bo łącząca w sobie słowo ze symbolicznymi znakami, nareszcie dowolne użycie cyfry, tego środka dowodowego nad wszystkie inne argumenta wyższego dały jej w krótkim czasie uróść do wielkiej powagi [...] Bo też nigdy jeszcze statystyka tak potrzebną nie była, jak teraz, wobec rozlicznych faktów, które życiu społecznemu i politycznemu narodów nowy całkiem nadają kierunek.Mieczysław Marasse omówił podział statystyki i jej zakres, zdefiniował pojęcie metody statystycznej oraz podał sposoby prezentacji opracowanego materiału statystycznego. Zalecał też krytyczną selekcję gromadzonych danych. W swoich publikacjach podkreślał zawsze współzależność ekonomii i statystyki. Opublikował rozprawy omawiające zagadnienia galicyjskiego życia społeczno-politycznego i gospodarczego m.in. Pierwsze badanie statystyczne zbiorów Galicyi Wschodniej. Był współpracownikiem Słownika geograficznego Królestwa Polskiego.

Mieczysław Marasse był członkiem między innymi Galicyjskiego Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego we Lwowie, Komitetu Galicyjskiego Towarzystwa Gospodarskiego we Lwowie oraz Towarzystwa Statystycznego w Berlinie.

Konstytucja 3 maja 1791 r., a właściwie Ustawa Rządowa z dnia 3-go maja 1791 roku regulowała ustrój prawny Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Była pierwszą w Europie i drugą na świecie, po konstytucji amerykańskiej z 1787 r., spisanym aktem prawnym takiej rangi. Przed jej ogłoszeniem termin konstytucja służył do określania wszelkich ustaw uchwalanych przez Sejm. Dopiero po 3 maja 1791 pojęcie to nabrało swojego nowoczesnego znaczenia, jako podstawowy akt prawny bądź ustawa zasadnicza. Wstępny projekt nowej konstytucji został przygotowany przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego z udziałem między innymi Stanisława Małachowskiego, Ignacego Potockiego, Hugona Kołłątaja oraz osobistego sekretarza króla Scipione Piattoliego. Zwolennicy Konstytucji, w obawie przed użyciem siły przez stronnictwo moskiewskie, przyśpieszyli termin obrad nad dokumentem o dwa dni (wcześniej miał to być 5 maja 1791), korzystając z faktu, że główni oponenci nie powrócili jeszcze z wielkanocnej przerwy świątecznej. Obrady sejmowe i przyjęcie Konstytucji odbyły się na Zamku Królewskim w Warszawie. Akt został uchwalony przez połączone stany w Sali Senatorskiej. Następnie 7 maja marszałkowie sejmowi wydali uniwersał ogłaszający uchwalenie konstytucji. Głosił on m.in.: Ojczyzna nasza już jest ocalona. Swobody nasze zabezpieczone. Jesteśmy odtąd narodem wolnym i niepodległym. Opadły pęta niewoli i nierządu.  Konstytucja 3 maja ujęta była w 11 artykułach. Wprowadzała prawo powszechnej niepodległości dla szlachty i mieszczaństwa oraz trójpodział władzy na ustawodawczą (dwuizbowy parlament), wykonawczą (król) i sądowniczą. Zmieniła ustrój państwa na monarchię dziedziczną, ograniczyła znacząco demokrację szlachecką, odbierając prawo głosu i decyzji w sprawach państwa szlachcie nieposiadającej ziemi (gołocie), wprowadziła częściowe zrównanie praw osobistych mieszczan i szlachty oraz stawiała chłopów pod ochroną państwa, w ten sposób łagodząc nadużycia pańszczyzny. Ustawa zniosła kilka instytucjonalnych źródeł słabości rządu i anarchii, m.in. liberum veto, konfederacje, skonfederowane sejmy oraz nadmierny wpływ sejmików ziemskich. Ograniczała nadmierne immunitety prawne i polityczne przywileje. Konstytucja została jednak obalona przez konfederację targowicką popieraną przez Rosję, w wyniku interwencji wojsk rosyjskich w czasie wojny polsko-rosyjskiej w 1792 roku. Konstytucja przestała w praktyce obowiązywać 24 lipca 1792 r. w momencie przystąpienia króla do konfederacji targowickiej, czyli po nieco ponad 14 miesiącach. Sejm grodzieński uznał wtedy Sejm Czteroletni za niebyły i uchylił wszystkie ustanowione na nim akty prawne. Mimo rozbiorów i utraty niepodległości, przez 123 lata rozbiorów Konstytucja przypominała o walce o niepodległość. Zdaniem jej dwóch współautorów Ignacego Potockiego i Hugona Kołłątaja była ostatnią wolą i testamentem gasnącej Ojczyzny.

Pamięć o Konstytucji narodowej przez kolejne pokolenia pomagała podtrzymywać polskie dążenia do niepodległości i stworzenia sprawiedliwego społeczeństwa. W Polsce uznaje się ją za ukoronowanie wszystkiego, co dobre i oświecone w polskiej historii i kulturze. Od czasu odzyskania niepodległości w 1918 r., święto Konstytucji 3 maja było obchodzone jako najważniejsze święto państwowe. Podczas II wojny światowej uroczystości te zostały zabronione. Dopiero w 1981 r. władza ludowa zezwoliła na obchody 3-majowe. Od 1989 r. święto Konstytucji 3 maja znów jest świętem narodowym, a od 2007 r. obchodzone jest również na Litwie.Oryginał rękopiśmienny Konstytucji 3 maja 1791 początkowo był przechowywany w Wilanowie w zbiorach Archiwum Publicznego Potockich zgromadzonych przez Stanisława Kostkę Potockiego, uczestnika obrad Sejmu Czteroletniego. W latach 70. XIX w. na mocy umów rodzinnych archiwum zostało przekazane do podkrakowskich Krzeszowic, a po 1945 r. powróciło do Warszawy i znalazło się w Archiwum Głównym Akt Dawnych.

POPULATION AND VITAL STATISTICS REPORT / United Nations Department for Economic and Social Information and Policy Analysis. Statistics Division. - New York : United Nations, 2021. – 28 cm. – (Statistical Papers. Series A). - sygnatura w zbiorach CBS: 9487

Czasopismo Population and Vital Statistics Report (Raport stanu ludności i ruchu naturalnego) wcześniej nosiło tytuł Total Population for Each Area of the World According. Do 2003 r. ukazywało się jako kwartalnik, a w latach 2004-2010 w postaci półrocznika. Od 2011 r. przyjęło formę wydania rocznego, publikowanego w styczniu. Tabele z raportu dostępne są również w formie elektronicznej w formacie PDF i aktualizowane są co dwa tygodnie. Raport podaje najnowsze dane dla poszczególnych krajów dotyczące wielkości populacji całkowitej wraz z podziałem na kobiety i mężczyzn, z ostatniego dostępnego spisu ludności dla danego państwa. Ponadto zaprezentowane są w nim oficjalne krajowe szacunki dotyczące populacji oraz wskaźniki urodzeń, zgonów i zgonów niemowląt dla ostatniego dostępnego roku. Przedstawia również szacunki ONZ dotyczące ludności świata w poszczególnych regionach i obszarach świata w połowie roku. Dane te są przedstawiane przez Wydział Statystyczny Departamentu Spraw Gospodarczych i Społecznych ONZ w formie zgłoszonej przez krajowe urzędy statystyczne. Całość wskaźników grupowana jest w podziale na poszczególne kontynenty, a w obrębie nich alfabetycznie według krajów.

W publikacji prezentowane są trzy podstawowe tabele uzupełnione o wyjaśnienia:

- Szacunkowa populacja w połowie roku według głównych obszarów i regionów

- Populacja i szacunki według najnowszych dostępnych spisów ludności w poszczególnych krajach dostępne na dany rok

- Urodzenia żywe, zgony i zgony niemowląt dla danego roku w perspektywie ostatnich 15 lat 

Raport stanu ludności i ruchu naturalnego to rzetelne i aktualne międzynarodowe źródło danych demograficznych, pomocne każdemu, kto chce poznać te podstawowe wskaźniki.

W zbiorach Centralnej Biblioteki Statystyczne Population and Vital Statistics Report w formie papierowej jest dostępny od 1948 r. Czasopismo w formie elektronicznej można przeglądać w Lektorium Komputerowym w Czytelni CBS.

GAWĘDA O KSIĄŻKACH I CZYTELNIKACH / Jarosław Iwaszkiewicz. - Wyd.3. -  Warszawa : Stowarzyszenie Księgarzy Polskich, 1985. – [3],60 s. : fot., portr. ; 8 x 6 cm                                                 

Jarosław Iwaszkiewicz (1894-1980) był znakomitym pisarzem, dziennikarzem i kulturoznawcą, współtwórcą grupy poetyckiej Skamander, współpracownikiem Wiadomości Literackich oraz wieloletnim redaktorem naczelnym Twórczości, jednak, co godne podkreślenia, także wytrawnym kolekcjonerem tego, co kochał i cenił najbardziej – książek.Książki odgrywały w życiu Jarosława Iwaszkiewicza bardzo istotną rolę, co potwierdza jego twórczość m. in. Rozmowy o książkach, Ludzie i książki, Gawęda o książkach i czytelnikach, jak i deklaracja, głosząca, że książka jest skarbem „przeciętnego obywatela”. Zbiór zgromadzony przez pisarza i osoby mu bliskie liczył 15 575  książek i czasopism oraz 3230 pozycji muzycznych. Szeroki zakres tematyczny zbioru świadczy o różnorodności zainteresowań pisarza oraz jego ogromnej wrażliwości na literaturę i muzykę. Biblioteka była warsztatem pracy pisarza, ale przede wszystkim źródłem przeżyć intelektualnych i emocjonalnych, bo dla Jarosława Iwaszkiewicza czytanie było pasją całego życia. Pozycja Gawęda o książkach i czytelnikach jego autorstwa opowiada o tym czym są dla niego książki, jak istotne jest czytanie i jak bardzo kocha swój księgozbiór. Kocham książkę nie dlatego, że jest piękna zewnętrznie, ale dlatego, że wprowadza mnie w swój własny świat, odkrywa we mnie, nie na zewnątrz mnie, bogactwa, których nie przeczuwałem (…) Milczenie książki jest tym elementem, który na nas najwyraźniej działa Milczenie to - to jest czara, którą możemy napełnić własną treścią, własną wyobraźnią. Kino, telewizja narzucają nam obraz, nie pozwala go uzupełnić na swój sposób. Książka utwierdza naszą indywidualność, wybrania naszą osobowość przed atakiem wszystkiego, co brutalne, hałaśliwe, napastliwe w naszej dzisiejszej kulturze (J. Iwaszkiewicz, Gawęda o książkach i czytelnikach, s.21).
Prawdziwych wielbicieli czytania można spotkać i dzisiaj, chociaż według autora czytelnictwo jest sztuką. Jak każdej sztuki nie można się tego nauczyć! To wzbiera w człowieku niby natchnienie (J. Iwaszkiewicz, op. cit.,  s.16).Dla wielu jest to jednak świetna rozrywka i sposób na spędzenie czasu wolnego. Ktoś może powiedzieć, że sztuka czytania, a tym bardziej tradycyjnej, papierowej książki to przeżytek, jednak kto pozna jej urok i odda się tej pasji podobnie jak J. Iwaszkiewicz będzie cenił książkę już zawsze. Niedawno rozgadałem się z moim literackim przyjacielem na temat czytelnictwa i doszliśmy do dość pesymistycznych wniosków mianowicie wydało nam się, że nasze czytanie książek jest czymś przestarzałym i skazanym na zagładę w naszym przyszłym atomowym i cybernetycznym świecie. Po części jest tak może. Może stąd pochodzą wszystkie biadania o przeżyciu się powieści, może dlatego tak mało zainteresowania budzi prawdziwa dobra proza, może stąd pochodzą gorączkowe poszukiwania jakiejś nowej literatury, która by przykuwała mocniej uwagę czytelnika. Niewątpliwie książka przeżywa jakiś tam swój kryzys. Ale nie trzeba się bawić w proroctwa, a zwłaszcza nie ulegać panice na żadne tematy, a tym bardziej na tematy książkowe.(…). Zanim jeszcze stanie się przeżytkiem (…)  jeszcze jej kult, zamiłowanie do czytania może odegrać wielką rolę w naszym życiu kulturalnym (J. Iwaszkiewicz, op. cit.,s.5-7). Powyższe sformułowanie J. Iwaszkiewicza napisane 63 lata temu (pierwsze wydanie Gawędy … ukazało się w 1959 r.) nie traci nic ze swojej aktualności. Książka i proces czytania jest rozwojem świadomości czytelników, rozszerzeniem ich horyzontów oraz wzbudzaniem emocji. Czytelnictwo według corocznie prowadzonych badań przez Bibliotekę Narodową ciągle spada, ale też, co istotne, można spotkać prawdziwych wielbicieli czytania. Zapewne tych co nie czytają jest o wiele więcej, ale miłośnicy książek też są i chcą dzielić się swoimi odczuciami z czytania z innymi. Wzruszeniem nad szczęśliwym końcem, wyrażoną łzami bezsilnością nad trudnym losem bohaterów, uśmiechem wywołanymi dialogami czy silniejszym biciem serca w związku z zagadkami kryminalnymi. To wszystko może być udziałem każdego, kto wejdzie w ten nieoczywisty świat i da się wciągnąć do rozmowy z książką i o książce, bo wszystko co porusza, budzi kontrowersje czy wywołuje zdecydowane oceny warte jest poznania.

TRADE AND DEVELOPMENT REPORT 2021 : from recovery to resilience: the development dimension /  United Nations Conference on Trade and Development. - Geneva : United Nations, 2021. –  XII, 165 s. :  il. ; 30 cm. - sygnatura w katalogu CBS : 216 804

Obecny Raport Handlu i Rozwoju 2021 : od zdrowienia do odporności : wymiar rozwoju to już 40 wydanie tej poczytnej publikacji. Opracowanie to zawiera kompleksową  analizę trendów gospodarczych i kwestii politycznych o znaczeniu międzynarodowym. Omawia rekomendacje dotyczące budowania globalnej gospodarki. Wcześniejsze raporty dotyczyły szkód gospodarczych i społecznych spowodowanych kryzysami finansowymi, rosnącym zadłużeniem, stagnacją płac i degradacją środowiska. W 2021 r. światowa gospodarka osiągnęła wzrost dzięki kontynuacji radykalnych interwencji politycznych rozpoczętych w 2020 r. i udanemu (choć nadal niepełnemu) wprowadzeniu szczepionek w gospodarkach rozwiniętych. Jest on jednak bardzo nierównomierny na każdym z poziomów - regionalnym, sektorowym i dochodowym. Ograniczenia przestrzeni fiskalnej, brak autonomii monetarnej i dostępu do szczepionek powstrzymują rozwój wiele rozwijających się gospodarek, powiększając przepaść do tych bardziej zaawansowanych. UNCTAD prognozuje, że globalna produkcja powróci do trendu z lat 2016-19 dopiero ok. 2030 r. Pandemia stworzyła okazję do ponownego przemyślenia podstawowych zasad międzynarodowego zarządzania gospodarczego, szansę, której nie wykorzystano po globalnym kryzysie finansowym -  stwierdził Richard Kozul-Wright, dyrektor działu globalizacji i strategii rozwoju UNCTAD. Propozycje Konferencji Narodów Zjednoczonych ds. Handlu i Rozwoju obejmują : uzgodnione umorzenie długów a w niektórych przypadkach nawet ich anulowanie, ponowną ocenę roli polityki fiskalnej w gospodarce światowej, większą koordynację polityki w gospodarkach oraz odważne wsparcie dla krajów rozwijających się we wdrażaniu szczepionek. Brakuje wciąż jednak determinacji, by zrównoważyć i zreformować międzynarodową gospodarkę. Lepszy świat wyłoni się z pandemii tylko wtedy, gdy silne ożywienie gospodarcze będzie promowane i wspierane we wszystkich regionach świata, jeżeli korzyści ekonomiczne będą przekierowywane na gospodarstwa domowe o średnich i niższych dochodach oraz zapewniona zostanie opieka zdrowotna i skoordynowane inwestycje we wszystkich krajach w bez emisyjne źródła energii.

Raport Handlu i Rozwoju 2021 podzielony został na następujące rozdziały :

 1. Globalne trendy i perspektywy : pozytywne wibracje czy czekanie na próżno?
 2. Trudna historia lepszego odbudowy : od kryzysu zadłużenia w latach 80. do COVID-19
 3. To koniec świata, jaki znamy : badanie krajobrazu adaptacyjnego
 4. Od ograniczania ryzyka do dywersyfikacji : przeprowadzanie zmian strukturalnych na rzecz adaptacji do klimatu
 5. Zarządzanie adaptacją : wyzwania w handlu międzynarodowym i finansach

Opracowanie przeznaczona jest dla ekonomistów, decydentów, naukowców i wszystkich osób zajmujących się badaniami i analizami gospodarczymi. W zbiorach Centralnej Biblioteki Statystycznej publikacja Trade and development report  jest dostępna od 4 edycji z 1985r.

SPOŁECZEŃSTWO I POLITYKA : pismo edukacyjne / Wydział Nauk Politycznych Wyższej Szkoły Humanistycznej imienia Aleksandra Gieysztora ; od 2019, nr 4 / Akademia Finansów i Biznesu Vistula. - Pułtusk : WSH WNP ; Warszawa : Akademia Finansów i Biznesu Vistula, 2004. - ISSN 1733-8050. - sygnatura w katalogu CBS : C.217006

Kwartalnik Społeczeństwo i Polityka jest czasopismem naukowym, które powstało w 2004 r. z inicjatywy pracowników Wydziału Nauk Politycznych Akademii Humanistycznej im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku. Od 1 października 2019 r., w związku z włączeniem uczelni w skład Akademii Finansów i Biznesu Vistula w Warszawie, jego wydawcą jest Akademia Finansów i Biznesu Vistula, filia w Pułtusku. W czasopiśmie publikowane są artykuły naukowe z dziedziny nauk społecznych, przede wszystkim dotyczące nauki o polityce i administracji. Jednak jest ono też płaszczyzną wymiany myśli i wyników badań przedstawicieli różnych dyscyplin naukowych. Prezentowane są między innymi analizy w ujęciu filozoficzno-etycznym, politologicznym, ekonomicznym, socjologicznym i edukacyjnym. Przedstawiane aktualne dociekania naukowe, praktyczne i teoretyczne są odpowiedzią na bieżącą sytuację w Polsce, Europie i na świecie. W kwartalniku omawiane są też bieżące nowości książkowe. Wysoki poziom merytoryczny i naukowy czasopismo zawdzięcza autorom z ośrodków akademickich oraz instytutów badawczych. Społeczeństwo i Polityka pozostaje jednak periodykiem otwartym, co oznacza, że mogą w nim publikować wszyscy chętni, niezależni i niezrzeszeni twórcy. Czasopismo indeksowane jest w bazach Baz-Ekon, CEJSH oraz CiteFactor. Umieszczone zostało również w bazie ERIH Plus, która jest ogólnodostępnym, internetowym wykazem europejskich czasopism humanistycznych i społecznych, powołanym w 2008 z inicjatywy Stałego Komitetu ds. Humanistyki oraz Europejskiej Fundacji Naukowej. Baza od 2014 r. prowadzona jest przez Norweskie Centrum Danych Badawczych, co skutkuje większą dostępnością pisma dla szerszego grona odbiorców. Artykuły zamieszczane w czasopiśmie są także udostępniane za pośrednictwem amerykańskiego portalu naukowego Academia.edu. Czasopismo jest dostępne w formie drukowanej i elektronicznej, przy czym wersja papierowa jest wersją pierwotną. W zbiorach Centralnej Biblioteki Statystycznej dostęp do formy papierowej możliwy jest od edycji z 2019 r., poprzednie numery czasopisma można przejrzeć w Lektorium Komputerowym w Czytelni CBS.

Wiktor Oktaba żył w latach 1920–2009. Był wybitnym profesorem nauk matematycznych o specjalności statystyka matematyczna. W roku akademickim 1938/39 rozpoczął studia matematyczne na Uniwersytecie Warszawskim. Miał tam okazję wysłuchać wykładów znanych matematyków, m. in. Karola Borsuka. Wybuch II wojny światowej uniemożliwił Wiktorowi Oktabie kontynuację studiów i zmusił do szukania pracy. Pracował jako robotnik i drwal, udzielał też korepetycji. Od 1941 r. rozpoczął pracę w Zarządzie Wodnym Puławy, w czerwcu został przeniesiony do biura Zarządu w Kazimierzu Dolnym, gdzie pracował do końca 1943 r. Informacja o utworzeniu UMCS w Lublinie skłoniła go do podjęcia tam studiów matematycznych. Dyplom ukończenia studiów otrzymał w 1947 r. Będąc jeszcze studentem został zatrudniony na stanowisku młodszego asystenta w Katedrze Matematyki na Wydziale Przyrodniczym UMCS. W 1952 r. w Lublinie powstaje nowa uczelnia – Wyższa Szkoła Rolnicza a w niej Katedra Statystyki Matematycznej. Organizację tej katedry powierzono Wiktorowi Oktabie. Od 1 października 1959 r. do 30 września 1960 r. jako stypendysta Fundacji Rockefellera, przebywał na uniwersytecie stanu Iova w Ames w USA. Po powrocie do kraju piastował stanowisko prodziekana a następnie dziekana Wydziału Rolniczego. W takcie swojej aktywności zawodowej brał udział w licznych konferencjach krajowych i zagranicznych. Aktywna praca naukowa, działalność organizacyjna i dydaktyczna zaowocowały uzyskaniem tytułu naukowego profesora zwyczajnego nauk matematycznych w 1971 r. Profesor był bardzo aktywnie działającym członkiem wielu towarzystw naukowych m.in. International Biometric Society , International Statistical Institut, The Institute of Mathematical Statistics. Był jednym z organizatorów Polskiego Towarzystwa Biometrycznego i członkiem  m. in. Polskiego Towarzystwa Matematycznego, Lubelskiego Towarzystwa Naukowego, Komitetu Nauk Matematycznych PAN i Komisji ds. Rozwoju Statystyki Matematycznej w Warszawie. Tę aktywną działalność Profesor łączył w szerokim zakresie z dydaktyką. Prowadził wykłady z matematyki: algebry wyższej, statystyki matematycznej i rachunku prawdopodobieństwa dla studentów uczelni w  Lublinie, Puławach i Warszawie. Wykształcił liczną i wartościową kadrę statystyków i matematyków. Dorobek naukowy prof. Oktaby to ponad 200 pozycji. Są to prace drukowane w zagranicznych i krajowych czasopismach naukowych, podręczniki akademickie, wielojęzyczne słowniki ze statystyki, rachunku prawdopodobieństwa, teorii eksperymentu i biometrii, liczne recenzje, biografie oraz dzienniki i wspomnienia. Dzięki prof. Wiktorowi Oktabie do literatury statystycznej został wprowadzony model Zyskinda-Martina oraz macierzowe ujęcie modeli i analizy wariancji z zastosowaniem iloczynów kroneckierowskich macierzy oraz zauważona odpowiedniość między stopniami swobody a sumami kwadratów dla poszczególnych źródeł zmienności (tzw. metoda M). Był redaktorem naczelnym czasopisma PTB Colloquium Biometricum.

Publikacje autorstwa prof. W. Oktoby są dostępne w zbiorach CBS.                                                                                        

Kazimierz Romaniuk był wybitnym specjalistą w dziedzinie statystyki ekonomicznej i demograficznej, naukowcem oraz nauczycielem akademickim. Żył w latach 1908–1996. W 1931 r. ukończył studia w Wyższej Szkole Handlowej w Warszawie. W 1962 r. otrzymał tytuł profesora zwyczajnego. Całe życie zawodowe Profesora ściśle związane było z polską statystyką. Bezpośrednio po ukończeniu studiów w WSH podjął pracę w Głównym Urzędzie Statystycznym. W latach 1934–1935 pracował w Biurze Studiów Ministerstwa Skarbu. Od 1935 do 1939 r. był zatrudniony w Związku Rewizyjnym Samorządu Terytorialnego. W czasie wojny pracował w Zarządzie Miejskim w Warszawie, w latach 1939–1943 w Wydziale Opieki Zdrowia, natomiast od roku 1943 na stanowisku wicedyrektora Wydziału Statystycznego. Zajmował się wówczas m. in. badaniem strat poniesionych w 1939 r., ruchem naturalnym oraz warunkami bytu ludności. Nazwisko Profesora znaleźć możemy wśród pierwszych wykładowców reaktywowanej po wojnie Szkoły Głównej Handlowej. Przez kilka lat łączył pracę w GUS z pracą dydaktyczną i naukową na uczelni. Od marca 1945 r. do 1951 r. pełnił funkcję wiceprezesa GUS. Zajmował się przede wszystkim organizacją odradzającej się po wojnie instytucji. Profesor opracował również program merytoryczny i sprawował ogólne kierownictwo organizacyjne nad przeprowadzonym w 1946 r. powszechnym spisem ludności. W latach 1946–1949 pracował także w łódzkim oddziale SGH a następnie w Wyższej Szkole Ekonomicznej w Łodzi. W 1950 r. Kazimierz Romaniuk został dziekanem Wydziału Statystycznego Szkoły Głównej Planowania i Statystyki, a od 1959 r. pełnił funkcję rektora tejże uczelni. Po zakończeniu kadencji rektorskiej prof. Romaniuk kontynuował pracę naukową i dydaktyczną w SGPiS. Główny nurt jego zainteresowań poświęcony był w całości zagadnieniom statystyczno-ekonomicznym i demograficznym. Był członkiem Rady Programowej  powszechnych spisów ludności z lat 1950, 1960, 1970, 1978 i 1988 przeprowadzanych przez GUS. Od 1937 r. pełnił funkcję zastępcy redaktora naczelnego pisma Statystyka w Przedsiębiorstwie a w latach 1946–1950 i 1954–1971 redaktora naczelnego Przeglądu Statystycznego. Profesor to autor ponad 200 publikacji, z czego połowę stanowią artykuły, tłumaczenia oraz książki naukowe, m. in. Statystyka ekonomiczna, Wykłady z demografii, Wpływ czynników ogólnospołecznych na reprodukcję ludności w Polsce. Był też głównym redaktorem pierwszego po wojnie wydania Rocznika Statystycznego 1947. Kazimierz Romaniuk brał udział w pracach organizacji międzynarodowych: International Institute of Management Science, International Statistical Institute oraz The Royal Statistical Society. Od 1931 r. działał w Stowarzyszeniu Ekonomistów i Statystyków, następnie od 1937 r. w Polskim Towarzystwie Statystycznym a także w  Polskim Towarzystwie Demograficznym. Był również jednym z inicjatorów powołania Rządowej Komisji Ludnościowej i aktywnie uczestniczył w pracach Naukowej Rady Statystycznej GUS. Liczne prace prof. Romaniuka można znaleźć w zbiorach Centralnej Biblioteki Statystycznej.

LEKSYKON PRAWA NOWYCH TECHNOLOGII : 100 podstawowych pojęć / pod redakcją Andrzeja Krasuskiego ; autorzy leksykonu : Andrzej Krasuski, Wojciech Pfadt, Anna Wolska-Bagińska. –  Warszawa : Wydawnictwo C. H. Beck, 2021. –  XXXII, 172 s. ; 21 cm. - sygnatura w katalogu CBS: 216 753

Leksykon prawa nowych technologii to wartościowe źródło informacji. Omawia w przystępnej formie 100 wybranych pojęć i instytucji związanych między innymi z technologią informatyczną, własnością intelektualną i przemysłową, sztuczną inteligencją oraz komunikacją elektroniczną.  W celu podkreślenia aspektów poruszanych w leksykonie poddano analizie istotne orzecznictwo oraz przedstawiono konkretne przykłady. Niewątpliwym ułatwieniem w posługiwaniu się książką jest kwestia wzajemnego powiązania haseł co przyspiesza wyjaśnienie potrzebnych pojęć. Opis samego hasła w leksykonie jest dość wyczerpujący i szeroko przedstawia dane zagadnienie.

Leksykon adresowany jest do osób stosujących prawo nowych technologii na co dzień i pogłębia istotnie ich wiedzę w tym obszarze. Jest to też ważna lektura dla osób niezwiązanych z poruszaną tematyką. Forma haseł systematyzuje zasób informacji i pomaga go szybciej przyswoić. Leksykon może być również wykorzystywany przez studentów i uczniów jako literatura uzupełniająca. Całość prezentowanej publikacji wzbogaca bogata bibliografia i zestawienie orzecznictwa prawnego.                                                                                              

Publikacja w zwięzły, rzetelny i uporządkowany sposób prezentuje zebrany materiał i jest godna polecenia.

Ryszard Zasępa (1915–1994) był wybitnym polskim statystykiem, ekspertem organizacji międzynarodowych i nauczycielem akademickim. Studiował na Uniwersytecie Warszawskimi, w 1938 r. uzyskał tytuł magistra filozofii w zakresie matematyki. W latach 1937-1938 pracował jako matematyk w Biurze Studiów Państwowych Zakładów Lotniczych. Brał udział w kampanii wrześniowej 1939 r., dostał się do niewoli niemieckiej, z której wrócił do Warszawy w 1946 r. Podjął pracę w Głównym Urzędzie Statystycznym, gdzie pracował do 1960 r., stając się współorganizatorem polskiej statystyki demograficznej i badań reprezentacyjnych. Prowadził intensywne szkolenia z metody reprezentacyjnej dla pracowników GUS oraz brał udział w konsultacjach udzielanych przez prof. Jerzego Neymana  w czasie jego wizyt w Polsce w latach 1950 i 1958. Równolegle do pracy zawodowej  prowadził zajęcia dydaktyczne na Politechnice Warszawskiej oraz Uniwersytecie Warszawskim. W 1957 r. rozpoczął pracę w Szkole Głównej Planowania i Statystyki. Po uzyskaniu stopnia doktora nauk ekonomicznych w roku 1961 został zatrudniony jako ekspert statystyki w Międzynarodowej Organizacji Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) w Rzymie. W czasie pracy w FAO napisał monografię Zastosowanie metody reprezentacyjnej przy spisach rolnych poświęconą zastosowaniu tej metody podczas spisów rolnych w różnych krajach. Wykazał, że metoda reprezentacyjna z powodzeniem może być stosowana przy zastąpieniu pełnych spisów rolnych, spisami reprezentacyjnymi. Po powrocie do kraju w 1967 r. Ryszard Zasępa wrócił do SGPiS, gdzie po uzyskaniu stopnia doktora habilitowanego został docentem w Katedrze Ekonometrii. W latach 1972–1975 podjął ponownie pracę w organizacji międzynarodowej jako ekspert ONZ w Regionalnym Instytucie Badań Ludnościowych w Ghanie. Od roku 1975 ponownie rozpoczął pracę w Szkole Głównej Planowania i Statystyki. W 1983 r. otrzymał tytuł profesorski. W latach 1975–1994 pracował w Zakładzie Badań Statystyczno-Ekonomicznych GUS  i PAN jako konsultant, wnosząc ogromny wkład w doskonaleniu analiz empirycznych, dotyczących zastosowania metody reprezentacyjnej w badaniach statystycznych. Był członkiem Komisji Matematycznej GUS, Komitetu Statystyki i Ekonometrii, Komitetu Nauk Demograficznych PAN oraz wiceprezesem Rady Głównej Polskiego Towarzystwa Statystycznego.  W 1994 r. został współorganizatorem międzynarodowej konferencji, a także autorem jednego z ważniejszych referatów na temat wpływu prof. J. Neymana na rozwój teorii i praktyki badań reprezentacyjnych w Polsce. Brał także aktywny udział przy tworzeniu angielskojęzycznego czasopisma Statistics in Transition, organu PTS. Ryszard Zasępa jest autorem wielu publikacji naukowych, głównie dotyczących demografii oraz statystycznej metody reprezentacyjnej. W 1962 r. wydarzeniem naukowym było wydanie przez PWN pierwszego podręcznika Badania statystyczne metodą reprezentacyjną, poświęconego metodzie reprezentacyjnej właśnie autorstwa profesora. Jest to nie tylko podręcznik akademicki, ale także podstawa szkoleń pracowników GUS z zakresu metody reprezentacyjnej. Liczne prace naukowe z dorobku profesora Ryszarda Zasępy posiada w swoich zbiorach Centralna Biblioteka Statystyczna.

Roman Kulczycki żył w latach 1923-2010. Profesor całe swoje życie zawodowe – jako nauczyciel i badacz – związał ze Szkołą Główną Planowania i Statystyki (obecnie Szkoła Główna Handlowa). Pracował w Katedrze Statystyki i Demografii oraz na Wydziale Finansów i Statystyki. W czasie wojny był furmanem w firmie transportowej. Jako członek AK, żołnierz kompanii szturmowej batalionu „Kiliński” (pseudonim Hust) brał udział w powstaniu warszawskim. Po jego upadku znalazł się w niemieckim obozie jenieckim, skąd powrócił w lipcu 1945 r. Rok później podjął pracę w sekcji matematycznej ZUS w Warszawie, a także rozpoczął studia i ukończył je na Wydziale Planowania Handlu SGPiS, specjalizując się w zakresie statystyki gospodarczej. Tytuł zawodowy magistra nauk ekonomicznych uzyskał we wrześniu 1952 r. W arkana teorii statystyki i demografii Romana Kulczyckiego wprowadzali między innymi tak wybitni profesorowie jak Stefan Szulc i Kazimierz Romaniuk. Jeszcze w końcowej fazie studiów w marcu 1950 r. Roman Kulczycki rozpoczął pracę asystenta w Katedrze Statystyki i Demografii SGPiS. Pracę dydaktyczną i naukową na uczelni łączył z praktyką statystyczną w Głównym Urzędzie Statystycznym, gdzie pracował do 1959 r. Następnie swoje życie zawodowe związał z Instytutem Handlu Wewnętrznego. Tu przez trzy lata (1959–1962) był kierownikiem pracowni statystycznej. Z ramienia uczelni koordynował również współpracę między SGPiS i GUS, był konsultantem m. in. w dziedzinie indeksów ekonomicznych. Jego praca naukowo-badawcza została uwieńczona powołaniem go w 1978 r. na profesora nadzwyczajnego. W pracy dydaktycznej prof. Kulczyckiego na uczelni dominowały dwa wątki - wykłady ze statystyki ekonomicznej oraz seminaria dyplomowe, głównie magisterskie. Roman Kulczycki wspierał często proces dydaktyczny w zakresie statystyki w wielu innych ośrodkach akademickich, m.in. filii Uniwersytetu Warszawskiego w Białymstoku, Wyższej Szkole Nauk Społecznych i Akademii Medycznej  w Warszawie. Na dorobek naukowy profesora składa się około 50 monografii, podręczników, artykułów i innych opracowań. W latach 1968–1973 był sekretarzem naukowym Przeglądu Statystycznego. Publikacje autorstwa prof. R. Kulczyckiego znajdują się w księgozbiorze Centralnej Biblioteki Statystycznej.

W dniu 2 grudnia 2008 r. podjęto uchwałę o ustanowieniu 9 marca Dniem Statystyki Polskiej. Święto upamiętnia sesję Sejmu Czteroletniego z 1789 r. podczas której hrabia Fryderyk Józef Moszyński (1737 -1817), poseł bracławski i jednocześnie członek Komisji Skarbu Koronnego uzasadniał przeprowadzenie spisu statystycznego na ziemiach polskich. W efekcie Sejm uchwalił konstytucję o nazwie Lustracja dymów i podanie ludności, zarządzającą przeprowadzenie pierwszego ogólnokrajowego spisu ludności połączonego ze spisem dymów (domów).Fryderyk Moszyński był pionierem polskiej myśli statystycznej. Dzięki jego działaniom powstały podstawy tworzenia ewidencji ludności i statystyki krajowej. Polska stała się jednym z pierwszych w świecie krajów, w którym zaczęto organizować nowoczesną statystykę.

Dzień Statystyki Polskiej jest świętem, którego obchody mają na celu promocję i popularyzację statystyki w życiu społecznym i publicznym oraz informowanie  o wynikach naukowych badań statystycznych.

Statystyka towarzyszy nam od dawna i dotyka każdej dziedziny życia m. in. zdrowia, sportu, pracy, transportu, prowadzenia gospodarstwa domowego czy nowych technologii. Dane statystyczne mogą być zbierane i prezentowane bardzo różnie, niezależnie od nośnika fizycznego czy sposobu zapisu treści. Wyniki przedstawiane  są w formie wykresów, tabel, map, zdjęć czy opracowań tekstowych.

Centralna Biblioteka Statystyczna gromadzi różne rodzaje dokumentów zawierających bieżące i retrospektywne, polskie i zagraniczne dane statystyczne. Należą do nich opracowania książkowe, czasopisma, materiały kartograficzne i  elektroniczne, publikacje brajlowskie, druki ulotne oraz udostępniane komputerowo bazy danych. Na materiały kartograficzne składają się liczne mapy, atlasy, plany i plakaty. Druki ulotne to karty pocztowe, zakładki, formularze ankiet  i kalendarze. Wszystkie dokumenty biblioteczne udostępniane są w czytelni biblioteki, ale również online, dzięki zdigitalizowanemu zasobowi dostępnemu w Bibliotece Cyfrowej na stronie internetowej. W CBS można także skorzystać z baz danych dostępnych w lektorium czytelnianym oraz dokumentów elektronicznych.

Do bardzo interesującego i unikalnego opracowania można zaliczyć czteroczęściową publikację elektroniczną wydaną w 2021 r. przez Urząd Statystyczny we Wrocławiu  - Spisy powszechne i statystyka na znaczkach pocztowych (cz.1-3) oraz Statystyka na znaczkach pocztowych (suplement).Autor Leszek Cybulski omówił rys historyczny spisów powszechnych polskich i międzynarodowych, a całość zobrazował tematycznymi znaczkami i kartami pocztowymi ze swoich prywatnych zbiorów. W suplemencie natomiast zaprezentował polskie i zagraniczne urzędy, towarzystwa i konferencje statystyczne oraz statystyków, którzy zostali upamiętnieni w takiej niecodziennej formie.

Dostęp do zbiorów statystycznych w CBS jest powszechny, bezpłatny i przyjazny czytelnikom. Dzień Statystyki Polskiej to zatem święto nas wszystkich. Zachęcamy do zapoznania się z naszymi zbiorami i czekamy na wszystkich zainteresowanych.

W obliczu działań wojennych, które dotknęły Ukrainę wiele instytucji zostało zamkniętych, w tym także biblioteki, jednak tam gdzie jest to możliwe bibliotekarze wraz z wolontariuszami swoje zawodowe zawieszenie przekuwają w działanie. W bibliotekach Lwowa trwają intensywne prace, aby zrobić jak najwięcej siatek maskujących, które mogą posłużyć wojsku i administracji. Bezczynność nie oznacza bierności.

Solidaryzujemy się z bibliotekarzami z Ukrainy i mamy nadzieję, że będzie nam dane cieszyć się spokojem, a zbiory ocaleją  i nadal będziemy mogli poznawać skarby ukraińskich bibliotek.

Biblioteka Narodowa Ukrainy im. Władimira Wiernadskiego w Kijowie (ukr. Національна бібліотека України імені В.І. Вернадського)

Biblioteka istnieje od 1918 roku. Obecny budynek instytucji powstał w latach 1975–1989 i ma 27 piętra. W 1988 r. placówka otrzymała imię Władimira Iwanowicza Wernadskiego, naukowca, myśliciela, człowieka, który aktywnie angażował się nie tylko w działalność naukową, ale także społeczną. Jest to główne centrum naukowe i informacyjne Ukrainy. Biblioteka jest jedną z 20 największych bibliotek na świecie. Ma w swoich zbiorach ponad 15 milionów obiektów. Do najcenniejszych należą między innymi : The Peresopnytsia Gospel (1556-1561) - dokument, na który prezydent składa przysięgę podczas inauguracji swoich rządów , Slipchensky Apostle, manuskrypt z XII w., Traktat Matveya Krakowskiego z XV w., Kijowski Peczerski Paterik (1553-1554), History of Animals Arystotelesa, drukowany na pergaminie (są tylko dwa takie na świecie), Apostoł Iwan Fiodorow, która jest pierwszą drukowaną książką na Ukrainie. W 2005 r. biblioteka została wpisana na listę UNESCO Pamięć Świata. Biblioteka prowadzi wymianę książek wieloma instytucjami  naukowymi (około 1500), które znajdują się w ponad 80 krajach na całym świecie.

Biblioteka Ukraińskiego Uniwersytetu Katolickiego we Lwowie (ukr. Бібліотека Українського католицького університету) 

Gromadzi zbiory w zakresie szeroko pojętych nauk teologicznych. Została założona wraz z Grecko-Katolicką Akademią Teologiczną w 1928 r. Od 2017 r. znajduje się w nowo wybudowanym Centrum im. Metropolity Andrzeja Szeptyckiego. Biblioteka liczy ponad 170 tys. wol. (w tym 39 509 wol. zbiorów specjalnych)  oraz ponad 2200 woluminów czasopism. Zbiory Biblioteki UKU zlokalizowane są w dwóch częściach uniwersytetu. Zostały usystematyzowane według Klasyfikacji Biblioteki Kongresu, co pozwoliło dać czytelnikom wolny dostęp do większości z nich. Biblioteka UKU jest członkiem Ukraińskiego Stowarzyszenia Bibliotek (UBA). W 2012 r. Biblioteka UKU dołączyła do Europejskiego Stowarzyszenia Bibliotek Katolickich, które ma na celu wymianę doświadczeń, rozwój pracowników i koordynowanie działań bibliotek katolickich. Biblioteka UKU gromadzi, przechowuje i udostępnia literaturę o charakterze uniwersalnym, z przewagą wydawnictw z zakresu nauk  teologicznych,  humanistycznych, społecznych, prawnych oraz od początku XXI w. także matematycznych (IT) i medycznych. Do najcenniejszych zbiorów należą stare druki religijne m.in. Psałterze i Żywoty Świętych (najpełniejsza kolekcja tego typu druków na Ukrainie), prace Wacława Lipińskiego Listy do braci rolników, podręcznik z gramatyki łacińskiej Juliana Kobylańskiego, archiwalia wybitnych postaci (m.in. Mykoły Czubatego i Ihora Szewczenki) oraz muzykalia. Ponadto w zbiorach biblioteki jest przechowywany jedyny na Ukrainie komplet Schematyzmów Ukraińskiego Kościoła Grecko-Katolickiego.

Biblioteka Naukowego Lwowskiego Uniwersytetu Narodowego im. Iwana Franki (Biblioteka Uniwersytetu Lwowskiego ukr.Наукова бібліотека Львівського національного університету імені Івана Франка)

To jedna z najstarszych i największych książnic Ukrainy. Powstała w 1785 r. na bazie księgozbioru byłej Akademii Jezuickiej i zbiorów liczącej 1100 woluminów biblioteki, daru braci Garellich, rodziny austriackich lekarzy i bibliotekarzy z Wiednia. Pierwszą siedzibą biblioteki były zabudowania potrynitarskie nieopodal dawnej Bramy Krakowskiej oraz dawny kościół trynitarzy – późniejsza Cerkiew Przemienienia Pańskiego. We wnętrzach świątyni i w jej dwóch wieżach znajdowała się czytelnia, magazyn oraz sala prohibitów (ksiąg zakazanych). W 1848 r. biblioteka liczyła 51 tysięcy tomów. Na skutek bombardowania śródmieścia podczas Wiosny Ludów spłonęły budynki uniwersytetu i biblioteki przy ul. Krakowskiej. Niemal cały zbiór uległ zniszczeniu. Zachowało się jedynie 7200 tomów. W 1852 r. biblioteka została przeniesiona i reaktywowana w nowych pomieszczeniach dawnego konwiktu jezuitów. W 1904 r. księgozbiór liczył już 180 tysięcy woluminów. 22 maja 1905 r. oddano do użytku nowy budynek biblioteczny przy ulicy Mochnackiego 5 (współcześnie Drahomanowa 5), zaprojektowany według planów podobnej placówki w Grazu. Biblioteka ma tu swą główną siedzibę do dnia dzisiejszego. W 1939 r. biblioteka liczyła 420 tysięcy woluminów, w tym ok. 1300 rękopisów, 3000 inkunabułów i 14 tysięcy numizmatów. W 1944 roku odzyskała status biblioteki uniwersyteckiej. Obecnie zbiory liczą ok. 3 milionów dokumentów. W bibliotece wprowadzono nowy, numeryczny system przechowywania i katalogowania zbiorów. Od 1919 r. bibliotece przysługuje egzemplarz obowiązkowy. Placówka posiada liczne rękopisy i archiwalia oraz gabinet numizmatyczny. Biblioteka stworzyła i stale uzupełnia dwa archiwa elektroniczne. W 2008 r. utworzono archiwum Anthropos (nauk humanistycznych), a w 2010 r. Eureka (nauk przyrodniczych). A wszystkie te materiały, które są stale gromadzone przez instytucję, student może „pobrać” za darmo i czytać na laptopie, tablecie bądź smartfonie. W 2010 roku biblioteka stworzyła dział renowacji, aby zabezpieczać najcenniejsze zbiory. 

INTERNATIONAL DEBT STATISTICS  2021 / Word Bank Group. –  Washington, D. C. : World Bank Group, 2021. –  XI, 180 s. :  il. ; 28 cm. - sygnatura w katalogu CBS: 216 349

International Debt Statistics 2021 to coroczna publikacja Banku Światowego. Zawiera statystyki i analizy dotyczące zadłużenia zewnętrznego dla krajów o niskich i średnich dochodach, które zgłaszają się do Systemu Raportowania Dłużników Banku Światowego.

World Debt Tables, pierwsza publikacja zawierająca dane dotyczące zadłużenia pojawiła się w 1973 r., a większą uwagę zyskała podczas kryzysu w latach 80 XX wieku. Od tego czasu opracowanie niejednokrotnie zmieniano, aby sprostać wymaganiom stawianym przez globalne warunki gospodarcze. W latach 1997-2012 pozycja zmieniła tytuł na Global Development Finance, obecnie to International Debt Statistics. Bank Światowy reaguje na zapotrzebowania użytkowników na regularne i kompleksowe dane na temat trendów w zakresie zadłużenia zewnętrznego krajów rozwijających się. Publikacja prezentuje ponad 200 wybranych wskaźników z rozszerzonym zestawem danych dostępnych online

Statystyka zadłużenia międzynarodowego 2021 r. zawiera :

- przegląd globalnych trendów w zasobach zadłużenia i przepływach zadłużenia do krajów o niskich i średnich dochodach w ramach zagregowanych przepływów kapitałowych (dług i kapitał własny),

- ocenę wolumenu obsługi długu odroczonego w ramach inicjatywy zawieszenia obsługi długu w 2019r. i przedłużenia do 2020 r.,

- tabele i wykresy przedstawiające skład dłużników i wierzycieli w zakresie zadłużenia i przepływów, warunki nowych obciążeń mierzonych w odniesieniu do dochodu narodowego brutto i dochodów z eksportu dla każdego kraju,  - jednostronicowe podsumowania omawianego kraju oraz m. in.  globalne, regionalne wskaźniki zadłużenia i metadane z sześciu lat (2009 i 2015-2019),  - podręcznik użytkownika opisujący tabele i ich zawartość, definicje użyte w raporcie oraz informacje o dodatkowych zasobach i zestawieniach danych dostępnych dla użytkowników online.

Zgodnie z wnioskami płynącymi z raportu potrzebne jest kompleksowe podejście do zarządzania długiem, aby pomóc krajom rozwijającym się w ocenie i ograniczeniu ryzyka oraz osiągnięciu zrównoważonego poziomu zadłużenia.

International Debt Statistics 2021 jest niezbędnym źródłem informacji dla rządów, ekonomistów, przedstawicieli sektora finansowego, deweloperów oraz naukowców.

Stefan Abt żył w latach 1937–2002. Był polskim ekonomistą, nauczycielem akademickim i pionierem informatyzacji poznańskiej uczelni ekonomicznej. Ukończył Wyższą Szkołę Ekonomiczną w Poznaniu. W kręgu jego zainteresowań była także matematyka, historia i teologia, które studiował na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Tytuł naukowy profesora nadzwyczajnego otrzymał w roku 1996, a profesorem zwyczajnym został w 2000 r.

Jako statystyk uczestniczył w rozległych badaniach empirycznych i dostrzegał  problemy związane z opracowaniem i analizą wyników. Wskazywał na możliwość pokonania tych trudności poprzez zastosowanie elektronicznych maszyn cyfrowych. Dzięki, między innymi, Ośrodkowi Przetwarzania Informacji realizował  zamówienia na obliczenia, kierowane przez pracowników uczelni i użytkowników zewnętrznych. Zagadnienia elektronicznego przetwarzania danych wprowadził także do programów nauczania na wszystkich szczeblach kształcenia ekonomistów. Był nauczycielem akademickim m. in. w Wyższej Szkole Ekonomicznej i Akademii Ekonomicznej, Wyższej Szkole Bankowej w Poznaniu, Politechnice Poznańskiej,  Politechnice Zielonogórskiej i Towarzystwie Naukowym Organizacji i Kierownictwa. Po utworzeniu Poznańskiej Wyższej Szkoły Biznesu i Języków Obcych został w niej wykładowcą i pełnił funkcję rektora. Współpracował też z Europejskim Uniwersytetem Viadrina we Frankfurcie nad Odrą.

Profesor Stefan Abt to autor około 300 publikacji. Są wśród nich monografie, liczne artykuły i referaty oraz podręczniki i skrypty uczelniane. Tematykę tych prac, podobnie jak zainteresowania ich autora, cechuje duża różnorodność. Profesora zajmowały  zagadnienia demograficzne (konstrukcja szacunków i prognoz ludnościowych), zastosowania matematyki i statystyki w badaniach ekonomicznych, informatyka oraz logistyka. 

Stefan Abt należał do wielu towarzystw i organizacji naukowych m.in. Polskiego Towarzystwa Statystycznego, Towarzystwa Naukowego Organizacji i Kierownictwa, Międzynarodowego Towarzystwa Logistycznego, Poznańskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Logistycznego, Polskiego Towarzystwa Cybernetycznego i Polskiego Towarzystwa Matematycznego. Pełnił funkcję redaktora naczelnego kwartalnika Problemy Magazynowania i Transportu oraz wchodził w skład kolegium redakcyjnego czasopisma Logistyka i Jakość.

GOSPODARKA WYBRANYCH KRAJÓW EUROPY ŚRODKOWO-WSCHODNIEJ W LATACH 2004-2019 W ŚWIETLE DANYCH STATYSTYCZNYCH / Krzysztof Dobrowolski, Grzegorz Pawłowski. – Gdańsk : Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2020. – 257,[2] s., il. ; 24 cm. – sygnatura w katalogu CBS : 216 717

Głównym celem publikacji, w zamierzeniu autorów jest przedstawienie materiału statystycznego odnoszącego się do niektórych elementów ekonomicznych wybranych krajów europejskich. Za kryterium doboru przyjęto państwa o największej liczbie mieszkańców i PKB oraz będące członkami Unii Europejskiej. Przyjmując te zasady, poddano ekonomicznej analizie siedem krajów: Bułgarię, Chorwację, Czechy, Polskę, Rumunię, Słowację i Węgry. Omówione wskaźniki obejmują lata 2004–2018 (2019 w zależności od dostępności danych). Podzielono je na dwa podokresy: 2004–2009 i 2010–2018 (2019), czyli lata przed kryzysem na rynkach finansowych, przenikającego także do poszczególnych gospodarek, oraz lata wychodzenia z niego i dążenia do stabilizacji. Zwrócono uwagę na zmiany w kształtowaniu się poszczególnych danych ekonomicznych. W tabelach, w których przedstawiono średnie wartości dla Unii Europejskiej, traktowano Unię jako zrzeszającą wszystkie 28 krajów, niezależnie od tego, kiedy stały się jej członka. W pierwszym rozdziale omówiono czynniki dotyczące PKB i kształtujących go elementów: inwestycji (ogółem i publicznych) oraz konsumpcji. Drugi rozdział dotyczy związków między PKB a jego elementami składowymi W celu stwierdzenia ewentualnych zależności obliczono współczynniki Pearsona. W kolejnych trzech rozdziałach zanalizowano dane dotyczące handlu zagranicznego: eksportu, importu, eksportu towarów i usług oraz importu towarów i usług. Rozdział szósty poświęcony jest prezentacji innych mierników oddziałujących na poziom życia w badanych krajach m.in. stopę inflacji, poziom płacy minimalnej, rozporządzalne dochody gospodarstw domowych oraz poziom bezrobocia. W ostatnim rozdziale przedstawiono współczynniki korelacji Pearsona dla elementów badanych w rozdziale poprzednim oraz PKB, aby stwierdzić, czy istnieją istotne zależności liniowe. Wszystkie dane statystyczne zaczerpnięte zostały z dostępnych w Internecie baz Eurostatu. W publikacji umieszczone są liczne tabele i wykresy, a uzupełnieniem całości jest bibliografia. Autorzy opracowania po scharakteryzowaniu warunków ekonomicznych poszczególnych krajów przy pomocy danych statystycznych, pokusili się też o komentarze i ostateczne wnioski co do kształtowania się zjawisk gospodarczych. Zaprezentowane wyniki mogą posłużyć do przeprowadzenia dalszych pogłębionych badań nad omawianymi zagadnieniami. Publikacja może być źródłem wiedzy i inspiracją szczególnie dla pracowników naukowych, studentów i osób podejmujących decyzje ekonomiczne oraz także dla wszystkich zainteresowanych tą tematyką.

                                                O rządów kształty głupcy niech się  sporzą,

Kto ma rację,

 Najlepszy ten,

                                Kto najlepszą ma administrację.

                                                                      Alexander Pope (1688–1744)                                             

Fundamentem dobrego funkcjonowania państwa jest administracja publiczna, przez którą należy rozumieć kadrę administracyjną złożoną z ludzi doświadczonych, z dużą wiedzą i zaangażowaniem w sprawy publiczne.

Dnia 17 lutego 2022 r. obchodzimy 100-lecie polskiej służby cywilnej. Ustawa z 1922 r. o państwowej służbie cywilnej była pierwszym aktem normatywnym w całości poświęconym zagadnieniom związanym ze służbą państwową. Całościowo także regulowała obowiązki kadry wykonującej zadania aparatu państwowego. Wprowadzała pionierskie rozwiązania w zakresie służby cywilnej, wyraźnie podkreślając jej istotę i cel utworzenia, aby powierzone zadania były realizowane w sposób rzetelny, sumienny i zgodny z interesem państwa. Konsekwentne wdrażanie w życie norm, którymi powinny kierować się służby publiczne to warunek skuteczności działania administracji publicznej. Są nimi: bezinteresowność, uczciwość, obiektywizm, odpowiedzialność, otwartość, rzetelność i sprawność. Urzędnicy służby cywilnej stanowią podstawę tej działalności ukierunkowaną na dobrą przyszłość.

Karolina Iwaszkiewicz–Gintowt (1902-1999) była nauczycielem akademickim i naukowcem obejmując swoimi zainteresowaniami statystykę i rolnictwo. Egzamin dojrzałości złożyła 1 czerwca 1920 roku. W latach 1919 -1921 była nauczycielką w szkole rzemieślniczej w Wilnie. 1 czerwca 1921 roku została młodszą asystentką w Zakładzie Astronomicznym na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. Pracowała tam do chwili podjęcia studiów na Wydziale Ogrodniczym Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie w 1926 r.  W roku akademickim 1927/28 i 1929/30 była słuchaczką wykładów prof. Jerzego Neymana dotyczących teorii statystyki oraz zastosowań statystyki do działów specjalnych i uczestniczyła w prowadzonych przez niego seminariach ze statystyki. Swoje zainteresowania oprócz statystyki skierowała w kierunku sadownictwa. Pracę dyplomową  Zastosowanie prawa Poissona do rachowania cząsteczek virusu napisała pod kierunkiem Jerzego Neymana w porozumieniu z Marianem Górskim, dziekanem Wydziału Ogrodniczego. Po zdaniu egzaminu dyplomowego w 1931 r. otrzymała dyplom inżyniera ogrodnika. 

W latach 1929 - 1938 pracowała w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, prowadziła wykłady i ćwiczenia z teorii statystyki i matematyki wyższej dla studentów Wydziałów Ogrodniczego i Rolniczego oraz ćwiczenia z metodyki opracowywania doświadczeń polowych. W roku akademickim 1936/37 kierowała Zakładem Statystyki Matematycznej. Równocześnie, w latach 1928–1937, pracowała w Zakładzie Biometrycznym Instytutu im. M. Nenckiego kierowanym przez prof. J. Neymana. 5 lipca 1934 roku inż. Karolinie Iwaszkiewicz przyznano stopień doktora nauk ogrodniczych na podstawie przedstawionej pracy Uogólnienie metody korelacji wielorakiej na przypadek gdy eliminowana zmienna jest niemierzalna. Od 1938 r. do 1943 r. pracowała w Centralnym Biurze Statystycznym Zarządu Miejskiego m. Wilna. W latach 1952 - 1959 była wykładowcą  w Katedrze Botaniki Państwowego Instytutu Pedagogicznego w Wilnie. W 1959 r. podjęła pracę w Pracowni Biometrii Zakładu Metodyki i Organizacji Badań Naukowych Instytutu Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach. Pracowała tam do 1966 r. Karolina Iwaszkiewicz–Gintowt  jest autorką lub współautorką 16 publikacji (w tym 5 z prof. J. Neymanem).

Była członkiem Polskiego Towarzystwa Statystycznego. Jej publikacje są dostępne w zbiorach Centralnej Biblioteki Statystycznej.

23 RZECZY, KTÓRYCH NIE MÓWIĄ CI O KAPITALIZMIE /  Ha–Joon Chang ; [przeł. Barbara Szelewa]. -  Warszawa : Wydawnictwo Krytyki Politycznej,  2013. - 346, [6] s. ; 21 cm. -  sygnatura w katalogu CBS: 208 077

Ha-Joon Chang to ekonomista, pracownik naukowy na Wydziale Ekonomii Uniwersytetu Cambridge oraz autor popularnych książek z dziedziny ekonomii.

Książka jego autorstwa to swoisty manifest, abyśmy byli bardziej świadomi i roztropni w decyzjach. W zrozumiały i zabawny sposób omawia zagmatwany przekaz „medialnych” ekonomistów oraz przyczyny takiej właśnie przez nich proponowanej formy omawiania rzeczywistości. Demaskuje zafałszowania i przedstawia jak jesteśmy wprowadzani w błąd. Zachęca do aktywnego obywatelstwa gospodarczego. Autor wskazuje, że „to co przydarzyło się światowej gospodarce, ani nie stało się przypadkiem, ani nie było skutkiem działania nieuniknionych sił historii”. Przytacza przykłady manipulowania, wzywa do samodzielnego myślenia o rynku i weryfikowania otrzymywanych zewsząd informacji. Jeśli nie staniemy się bardziej zaangażowani, nic się nie zmieni. Czytelnik dostaje poprzez to opracowanie motywację do zrozumienia, jak naprawdę funkcjonuje kapitalizm i co można zrobić, by działał lepiej.

Autor świadomie nie skupia się na przytaczaniu szczegółowych, podręcznikowych teorii ekonomicznych, które utrudniałyby odbiór i pozbawiały ten naukowy wywód lekkości i przystępności. Zostają one wprowadzone wtedy, kiedy są naprawdę istotne. Autor zdaje sobie sprawę, że na większość omawianych problemów w książce nie ma prostych i szybkich odpowiedzi, warto jednak poznać każdy punkt widzenia, żeby wiedzieć więcej.

Opracowanie składa się z tytułowych 23 rozdziałów oraz podsumowania. Całość uzupełnia indeks rzeczowy.

Książka dla każdego, kto chce odważniej spojrzeć na ekonomię i aktywnie zaangażować się w zmianę niektórych nieuczciwych praw nią rządzących.

DIGITAL ECONOMY REPORT 2021 : cross-border data flowsand development : for whom the data flow / United Nations Conference on Trade and Development. –  Geneva : United Nations, 2021. –  XXI, 213 s. :  il. ; 30 cm. - sygnatura w katalogu CBS: 216 689

Raport gospodarki cyfrowej  jest kontynuacją wydawanego co dwa lata Raportu gospodarki informacyjnej. Przedstawia podstawowe tendencje związane z dostępem, wykorzystaniem i wpływem technologii cyfrowych na rozwój społeczny   i gospodarczy państw.

Postępująca cyfryzacja naszego świata zasadniczo zmienia sposób, w jaki żyjemy    i pracujemy. Pandemia COVID-19 przyspieszyła ten proces narzucając formę wykonywania „pracy z domu”. Wzrosła potrzeba wykorzystywania wirtualnego świata, aby komunikować się ze sobą, zdobywać informacje, uzyskiwać dostęp do towarów i usług, pracować. Internet stał się nieodzownym globalnym dobrem publicznym. Coraz częściej pada pytanie jak zarządzać wzrostem ilości danych cyfrowych i jak  wykorzystywać je dla dobra globalnego. Sposób, w jaki te dane są przetwarzane, w znacznym stopniu wpłynie na naszą zdolność do osiągnięcia celów zrównoważonego rozwoju. Raport wskazuje również jak ważne jest wypracowanie rozwiązań, aby zmniejszyć ryzyko nadużyć i niewłaściwego wykorzystania danych przez państwa, podmioty niepaństwowe lub sektor prywatny. Przy okazji ujawnia globalną rozbieżność w dostępie do internetu. Kraje najsłabiej rozwinięte pozostają w tyle,  a przepaść cyfrowa staje się nowym obliczem nierówności społeczno-ekonomicznych. Jak podkreślają przedstawiciele Konferencji Narodów Zjednoczonych ds. Handlu i Rozwoju, wkroczenie na nową ścieżkę cyfrowego zarządzania danymi jest ważniejsze niż kiedykolwiek. W natłoku informacji łatwo jest zgubić wartości, które mogą pochodzić z technologii cyfrowych. Może to powodować proceder naruszania prywatności, cyberataki i inne zagrożenia.

Raport wzywa do innowacyjnych podejść do zarządzania danymi i przepływami danych, aby zapewnić bardziej sprawiedliwy podział zysków  przy jednoczesnym uwzględnieniu zagrożeń i obaw. 

Raport jest przygotowywany w ścisłej współpracy z zewnętrznymi ekspertami i organizacjami, w tym stowarzyszeniami handlu elektronicznego, ITC, ITU, UNCITRAL, komisjami regionalnymi ONZ, UPU, World Information Technology and Services Alliance, WTO i Bankiem Światowym. Stanowi zatem wiarygodne źródło danych związanych z technologią przetwarzania, gromadzenia i przesyłania informacji w formie elektronicznej, handlem elektronicznym i gospodarką cyfrową oraz analizą ich wpływu na rozwój.

Publikacja podzielona jest na siedem podstawowych części :

Rozdział 1. Najnowsze trendy w gospodarce cyfrowej opartej na danych

Rozdział 2. Przegląd literatury dotyczącej transgranicznych przepływów danych Rozdział 3. Powrót do podstaw: zagrożone zagadnienia

Rozdział 4. Główne podejścia do zarządzania gospodarką cyfrową opartą na danych na całym świecie: ryzyko fragmentacji w przestrzeni cyfrowej? 

Rozdział 4. Prezentacja krajowych polityk dotyczących transgranicznych przepływów danych

Rozdział 6. Regionalne i międzynarodowe podejścia do regulowania transgranicznych przepływów danych

Rozdział 7. Droga naprzód: w poszukiwaniu zrównoważonego podejścia.

Digital Economy Report 2021 wzbogacony został w liczne wykresy, tabele oraz uzupełniony bibliografią. Pozycja dostępna jest w wielu wersjach językowych.

REVIEW OF MARITIME TRANSPORT 2021/ United Nations Conference on Trade and Development. –  Geneva : United Nations, 2021. –  XXIV, 147 s. :  il. ; 30 cm. - sygnatura w katalogu CBS: 216 803

Review of Maritime Transport 2021 (Przegląd transportu morskiego 2021) to publikacja przygotowana przez Wydział Technologii i Logistyki Sekretariatu UNCTAD. Jest ważnym źródłem informacji. Opisuje zmiany wpływające na światowy handel morski, stawki frachtowe, porty, transport naziemny i usługi logistyczne, a także trendy w kontroli własności statków i wieku floty, podaży tonażu i produktywności. Uwzględniając fakt, że 80 procent międzynarodowego handlu towarami odbywa się drogą morską, jest to bardzo istotne opracowanie analityczne z tej dziedziny. Przegląd jest publikowany corocznie od 1968 r., edycja 2021 r. w szczególności podkreśla udział krajów rozwijających się w biznesie morskim. Tegoroczne opracowanie kładzie też nacisk na wpływ pandemii COVID-19 na branżę i zawiera specjalny rozdział poświęcony wyzwaniom, przed którymi stoją marynarze w związku z kryzysem załogowym. Pandemia wywołała wstrząsy w łańcuchach dostaw, sieciach żeglugowych i portach, prowadząc do gwałtownego spadku ilości ładunków i udaremniając perspektywy wzrostu. Autorzy podkreślają, że branża transportu morskiego musi przygotować się na światowe zmiany po COVID-19. Ważne będzie dokonanie oceny najlepszych praktyk, które wynikają z doświadczeń wielu krajów, aby wzmocnić ułatwienia w handlu w nadchodzących latach, ponieważ epidemia pokazała, jak nieprzygotowany jest świat na zaistniały kryzys. Raport podkreśla pilną potrzebę inwestowania w zarządzanie ryzykiem i gotowość do reagowania w sytuacjach kryzysowych w transporcie i logistyce. Pandemia nie powinna też, według ekspertów, spychać na dalszy plan działań mających na celu walkę ze zmianami klimatycznymi w żegludze. Autorzy dostrzegają potrzebę pracy w kierunku ekologicznych rozwiązań i zrównoważonego rozwoju. Publikacja wskazuje także na rozwój cyfryzacji w branży żeglugowej. Pokazuje potrzebę wzmacniania standardów w dokumentacji elektronicznej, ale także bezpieczeństwa cybernetycznego.

Przegląd transportu morskiego 2021 zawiera analizę strukturalnych i cyklicznych zmian wpływających na handel morski, porty i żeglugę, a także obszerny zbiór danych statystycznych. Przedstawia również specjalny rozdział z referencjami w radzeniu sobie z pandemią COVID-19. Raport opracowano również w języku arabskim, chińskim, francuskim, rosyjskim i hiszpańskim.

W zbiorach Centralnej Biblioteki Statystycznej Review of Maritime Transport dostępny jest od pierwszego wydania z 1968 r.

GOSPODARKA ŚWIATOWA : geneza i ewolucja do czasów pandemii /  Rafał Matera, Janusz Skodlarski. – Wyd.2. -   Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN SA,  2021. – 448 s.,  il. ;  24 cm. – sygnatura w katalogu CBS: 216 718

Publikacja omawia całość dziejów gospodarki światowej – od starożytności do czasów wybuchu pandemii w 2020 r. Ze względu na dużą rozpiętość chronologiczną  pewne aspekty zostały opisane przez autorów w węższym zakresie. Więcej miejsca poświęcono analizie kształtowania się rynku światowego w XIX w. oraz ewolucji międzynarodowych stosunków ekonomicznych w XX w. i pierwszych dwóch dekadach XXI stulecia. Przedstawiono zmiany w dochodzie narodowym, produkcji przemysłowej i rolnej, obrotach handlowych oraz procesach integracyjnych i dezintegracyjnych na tle aspektów politycznych i społecznych.                                                         

Książka składa się z 14 rozdziałów. Każdy zawiera w posumowaniu pytania i problemy do dyskusji oraz wykaz zalecanej literatury. Uzupełnieniem podręcznika jest indeks nazwisk i bibliografia wraz z zestawem źródeł i materiałów statystycznych. Wpływ na rzetelność opracowania ma niewątpliwie przeplatanie wywodu naukowego danymi statystycznymi, m. in. Banku Światowego, Międzynarodowego Funduszu Walutowego, Światowej Organizacji Handlu, Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, Eurostatu, a także Głównego Urzędu Statystycznego.

Odbiorcami książki według zamierzeń autorów mogą być studenci i nauczyciele akademiccy. Ze względu na przystępną formę przekazu może być również wykorzystywana przez nauczycieli szkół średnich, ale też osoby niezajmujących się na co dzień nauką. Podręcznik ma za zadanie zachęcać do odbycia wędrówki po meandrach światowej gospodarki i rozbudzać ciekawość w czytelnikach. Lektura godna polecenia.

Hugo Dyonizy Steinhaus żył w latach 1887–1972. Był wybitnym matematykiem, prekursorem teorii gier i  twórcą metody nazwanej „taksonomią wrocławską”.   W 1905 r. rozpoczął studia matematyczne i filozoficzne na Uniwersytecie Lwowskim. Po roku zmienił uczelnię; w latach 1906–1911 kontynuował studia w Getyndze.  W 1923 r. został profesorem zwyczajnym Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. Skupione wokół H. Steinhausa i S. Banacha grono lwowskich matematyków tworzyło tak zwaną lwowską szkołę matematyczną. Domeną tego ośrodka naukowego stała się analiza funkcjonalna. Wraz ze Stefanem Banachem założył czasopismo Studia Mathematica i wszedł w skład komitetu redakcyjnego nowopowstałej serii Monografie Matematyczne.

Po wojnie osiadł we Wrocławiu i współorganizował tam środowisko naukowe.  Był pierwszym dziekanem Wydziału Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu Wrocławskiego. Przez wiele lat prowadził seminarium z zastosowań matematyki w Instytucie Matematycznym. Był członkiem Polskiej Akademii Umiejętności, Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, Polskiej Akademii Nauk, Polskiego Towarzystwa Matematycznego, współzałożycielem i prezesem Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego.

Opublikował około 250 opracowań. Wiele z jego prac ma zasadnicze znaczenie w ścisłym sformułowaniu podstaw rachunku prawdopodobieństwa opartym na teorii miary i teorii mnogości. W publikacjach wiele miejsca zajmowały zastosowania matematyki w różnych dyscyplinach, m. in. biologii, medycynie, statystyce.  Hugo Steinhaus jest autorem unikatowego, popularyzującego matematykę Kalejdoskopu matematycznego wydanego w 1938 r. po polsku i angielsku, przetłumaczonego na 10 języków.

Profesor wiązał swoje zainteresowanie statystyką z życiem i dużo miejsca w swoich pracach naukowych poświęcał sposobom interpretacji wyników statystycznych oraz statystyce jako metodzie poznawczej. Na jednej z konferencji mówił : „jak gwiazdy są ważniejsze od astronomii, a róże od botaniki, tak ważniejsze są zastosowania statystyki od niej samej” (H. Steinhaus, Między duchem a materią pośredniczy matematyka, red. J. Łukaszewicz. Warszawa; Wrocław 2000, s. 63).

Hugo Steinhaus był również utalentowanym aforystą dbającym o poprawność stosowanego języka. Jego aforyzmy przeszły do historii jako hugonotki.

Tadeusz Puchalski był nauczycielem akademickim, specjalistą w zakresie metod analizy statystycznej, statystyki matematycznej  i ekonometrii.  Żył w latach 1908 – 1979. W okresie 1928-1933 studiował w Wyższej Szkole Handlowej w Warszawie. Do wybuchu II wojny światowej pracował w Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych w Warszawie. Od 1945 r. swoje życie zawodowe związał z Poznaniem. Zajęcia dydaktyczne i prace naukowe prowadził w Wyższej Szkole Ekonomicznej (później Akademia Ekonomiczna) w Poznaniu.  Był jednym z filarów poznańskiej szkoły statystycznej, którą  charakteryzuje niezwykła precyzja i staranność w podejściu do źródeł statystycznych oraz otwartość na nowe idee w metodologii badań. W 1970 r. otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego nauk ekonomicznych. Kierował również Katedrą Statystyki w Wyższej Szkole Ekonomicznej w Sopocie. Współpracował z Instytutem Zachodnim, Wojewódzkim Urzędem Statystycznym w Poznaniu i Głównym Urzędem Statystycznym. Był członkiem Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego oraz Komitetu Statystyki i Ekonometrii PAN.

Dorobek naukowy Tadeusza Puchalskiego to ponad 60 publikacji. Są to prace dotyczące m. in. statystyki transportu morskiego, międzynarodowego obrotu drewnem, warunków bytowych ludności czy statystyki handlu. Istotne miejsce zajmują także podręczniki, skrypty i materiały do ćwiczeń o wysokim poziomie merytorycznym, przeznaczone dla studentów jako pomoce dydaktyczne, wielokrotnie wznawiane (Statystyka, Elementy statystycznej kontroli jakości produkcji, Statystyka opisowa, Wnioskowanie statystyczne).

Profesor Tadeusz Puchalski był cenionym i lubianym nauczycielem statystyki, który przyczynił się do podniesienia kwalifikacji statystycznej wśród licznej grupy przyszłych praktyków gospodarczych.

WORLD  INVESTMENT  REPORT  2021  :  investing in sustainable recovery / United Nations Conference on Trade and Development. –  Geneva : United Nations, 2021. –  XVI, 257 s. :  il. ; 30 cm. - sygnatura w katalogu CBS: 216 630, 216 656

Konferencja Narodów Zjednoczonych ds. Handlu i Rozwoju (UNCTAD) przedstawiła coroczne opracowanie World Investment Report 2021 (Światowy Raport Inwestycyjny 2021). Publikacja podkreśla wpływ, jaki pandemia wywarła na bezpośrednie inwestycje zagraniczne.

Kryzys zdrowotny wywołany COVID-19 negatywnie oddziałuje na rozwój gospodarczy, a co za tym idzie na cele zrównoważonego rozwoju. Autorzy analizują, w jaki sposób bezpośrednie inwestycje zagraniczne mogą wspierać trwałe ożywienie po pandemii. Próbują określić priorytetowe obszary inwestycji w trwałe ożywienie gospodarcze, koncentrując się na pobudzaniu wzrostu i rozwoju oraz na zwiększeniu odporności gospodarczej, społecznej i łańcucha dostaw.

Szczególnie mocno ucierpiały inwestycje typu greenfield w przemyśle oraz nowe inwestycje infrastrukturalne w krajach rozwijających się. Jest to poważny problem, ponieważ międzynarodowe przepływy inwestycyjne są niezbędne dla zrównoważonego rozwoju w biedniejszych regionach świata. Zwiększenie inwestycji w celu wyjścia z pandemii jest obecnie priorytetem polityki globalnej. W podsumowaniu raport omawia potencjalny wpływ pakietów ratunkowych i naprawczych przyjmowanych na całym świecie na globalne trendy inwestycyjne, a zwłaszcza na finansowanie projektów międzynarodowych w zakresie infrastruktury, odnawialnych źródeł energii i rozwoju cyfrowego.

Raport UNCTAD wskazuje na uruchomienie nowej inicjatywy - Globalnego Zrównoważonego Obserwatorium Finansów ONZ. Obserwatorium ma być partnerstwem wieloagencyjnym, którego celem będzie osadzenie zrównoważonego rozwoju w globalnej kulturze inwestycyjnej. Jednym z jego zadań jest pomoc krajom rozwijającym się w budowaniu ich potencjału. Sekretarz generalna Isabelle Durant pisze, że jest to szansa na „inny rozwój” i dostosowanie bezpośrednich inwestycji zagranicznych w taki sposób, aby zapewnić bardziej sprawiedliwą przyszłość.

Publikacja prezentuje trendy w bezpośrednich inwestycjach zagranicznych na całym świecie na poziomie regionalnym i krajowym. Zawiera liczne wykresy i tablice z danymi statystycznymi dla pełniejszego zobrazowania omawianych zagadnień. Raport podzielony jest na pięć rozdziałów uzupełnionych bibliografią:     

Rozdział I: Globalne trendy i perspektywy inwestycyjne,

Rozdział II: Trendy regionalne,                                                                                       

Rozdział III: Ostatnie zmiany w polityce i kluczowe zagadnienia,                                      

Rozdział IV: Inwestowanie w zrównoważone ożywienie,                                        

Rozdział V: Rynki kapitałowe i zrównoważone finanse.

World investment report 2021 to pozycja dla wszystkich zaangażowanych w budowę zrównoważonej i integracyjnej przyszłości. Pakiet zaleceń przedstawionych przez UNCTAD stanowi ważne narzędzie dla decydentów politycznych i międzynarodowej społeczności rozwojowej.

Raport w skróconej formie w postaci Overview (Przeglądu) dostępny jest we wszystkich oficjalnych językach ONZ.

Profesor Wiesław Sadowski (1921-2010) to jeden z najwybitniejszych polskich statystyków i ekonometryków. Swoje życie zawodowe związał  głównie ze Szkołą Główną Handlową. W 1955 roku w Katedrze Statystyki zorganizował Zakład Statystyki Matematycznej (docelowo przekształcony  w Instytut  Ekonometrii), którego został kierownikiem. W 1969 r. otrzymał  tytuł naukowy profesora zwyczajnego nauk ekonomicznych. W latach 1965–1978  piastował godność rektora SGPiS, a następnie w okresie od 1980 do 1989 pełnił funkcję Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.
Opublikował  blisko 100 monografii, artykułów naukowych  oraz podręczników akademickich m. in. Statystyka matematyczna  i Wnioskowanie statystyczne i chociaż zostały one napisane około 50 lat temu, wciąż są zalecane studentom. Jego książki doczekały się licznych wznowień, a także przekładów na język angielski, niemiecki, włoski i słowacki.

Profesor Wiesław Sadowski konsekwentnie promował w Polsce badania naukowe zgodne z kierunkami nauki światowej oraz zabiegał o utrzymanie więzi między polskimi i zagranicznymi środowiskami naukowymi. Był członkiem prestiżowych międzynarodowych organizacji naukowych, m. in.: Econometric Society, Academie des Sciences, des Arts et des Lettres, New York Academy of Sciences, Międzynarodowego Instytutu Statystycznego. Dzięki Wiesławowi Sadowskiemu  w Warszawie w roku 1965 odbył się Europejski Kongres Towarzystwa  Ekonometrycznego, a w 1975  Kongres  Międzynarodowego  Instytutu   Statystycznego. Profesor współuczestniczył  w reaktywowaniu w 1953 r. Przeglądu Statystycznego. Był  jego redaktorem naczelnym, następnie  zaś przewodniczącym rady redakcyjnej.  Organizował  pierwsze ogólnopolskie konferencje z zakresu ekonometrii i badań operacyjnych. Przyczynił się do powstania Komitetu Statystyki i Ekonometrii PAN, przewodniczył Naukowej Radzie Statystycznej GUS oraz Radzie Zakładu Badań Statystyczno-Ekonomicznych GUS i PAN. Był aktywnym członkiem Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego i Polskiego Towarzystwa Matematycznego.
Profesor Wiesław Sadowski był inspiratorem zarówno w dziedzinie badań naukowych, organizacji środowiska akademickiego, jak i kształcenia ekonomistów w szkołach wyższych. Wiele z jego prac znajduje się w zbiorach Centralnej Biblioteki Statystycznej.

Prof. dr hab. Jan Kordos - ur. 1 stycznia 1930 r. w Wilczycach k. Sandomierza – zmarł 29 listopada 2021 r. w Warszawie, był wybitnym statystykiem matematycznym i ekonometrykiem, zasłużonym szczególnie w rozwoju metodologii badań reprezentacyjnych, oceny jakości danych statystycznych, statystyki małych obszarów i analizy statystycznej.

Profesor Jan Kordos w latach 1950-1953 studiował matematykę na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, a następnie w latach 1953-1955 – statystykę matematyczną na Uniwersytecie Wrocławskim. W 1964 r. jako stypendysta ONZ, studiował przez 6 miesięcy na Uniwersytecie w Cambridge (Cambridge University, Department of Applied Economics) w zakresie zastosowania metod statystycznych. W latach 1955-2007 pracował w Głównym Urzędzie Statystycznym na różnych stanowiskach, pełniąc w latach 1992-1996 funkcję wiceprezesa Urzędu. W latach 1958-2007 (z przerwami) pracował w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie i na tej Uczelni został profesorem w marcu 1990 r. Od 1974 r., był  członkiem wybieralnym Międzynarodowego Instytutu Statystycznego oraz dwóch jego międzynarodowych stowarzyszeń (IASE, IASS). Prof. Jan Kordos wspólnie z Wiesławem Łagodzińskim byli inicjatorami reaktywacji Polskiego Towarzystwa Statystycznego w 1981 r. Z powodu stanu wojennego  PTS zaczął działać z pewnym opóźnieniem. Prof. Jan Kordos był pierwszym Prezesem Polskiego Towarzystwa Statystycznego  po jego reaktywacji w latach 1985-1994.

Pracował też za granicą jako ekspert i konsultant FAO w Etiopii (w latach 1974-1980), Nepalu (1989 i 1991), CHRL, na Litwie i Łotwie w latach 1994-1995. Był konsultantem Banku Światowego, współpracownikiem EUROSTATu i Biura Statystycznego ONZ. Był inicjatorem i twórcą pierwszego w Polsce międzynarodowego czasopisma statystycznego w języku angielskim "Statistics in Transition", wydawanego przez PTS i GUS. W latach 1993-2007 pełnił funkcję redaktora naczelnego.

W latach 1996-2004 pracował jako profesor zwyczajny w Wyższej Szkole Ekologii i Zarządzania w Warszawie. Od września 2004 r. kontynuował pracę naukową i dydaktyczną jako profesor zwyczajny w Wyższej Szkole Menedżerskiej w Warszawie.

Do ważniejszych osiągnięć naukowych należy zaliczyć opublikowanie 5 książek i ponad 300 artykułów naukowych, w tym około 30% w języku angielskim. Najważniejsze prace Profesora to: „Jakość danych statystycznych” (Warszawa 1988), „Dokładność danych w badaniach społecznych” (Warszawa 1987), „Zastosowanie krzywych Pearsona do badania rozkładów płac i dochodów ludności”, współautor, (Warszawa 1973), „Statystyczne metody analizy rozkładu płac i dochodów ludności”, współautor, (Warszawa 1971).

Za zasługi dla rozwoju polskiej statystyki i budowanie jej pozycji na świecie profesor Jan Kordos został odznaczony w 1989 roku Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

Stefan  Szulc  żył w latach 1881–1956. Był wybitnym statystykiem, demografem, pierwszym kierownikiem Biblioteki GUS. Od 1945 do 1949 r. pełnił funkcję prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.    

Równolegle z pracą zawodową w GUS prowadził działalność dydaktyczną w Wolnej Wszechnicy Polskiej i  Uniwersytecie Warszawskim, a po wojnie na UW i w Szkole Głównej Planowania i Statystyki. Działał w wielu polskich i międzynarodowych organizacjach naukowych (m. in. Polskim Towarzystwie Statystycznym i Międzynarodowym Instytucie Statystycznym). Reprezentował naukę polską na zjazdach i konferencjach. Był jednym z głównych współtwórców systemu statystyki w Polsce.

Oprócz licznych prac statystycznych GUS, którym przewodniczył z racji pełnienia funkcji urzędowych (m.in. opracowanie roczników statystycznych, Kwartalnika Statystycznego, Wiadomości Statystycznych oraz fundamentalnego dzieła -  Rzeczpospolita Polska. Atlas Statystyczny), był  autorem wielu wybitnych publikacji naukowych i dydaktycznych. Stefan Szulc jako Redaktor Główny Komitetu Redakcyjnego GUS zapoczątkował wydawanie monumentalnej serii  Statystyka Polski.  Ukoronowaniem jego pracy stało się  wydanie w latach 1952-1954 podręcznika Metody statystyczne.

W pierwszych latach powojennych Profesor zasłużył się  jako organizator przewiezienia z Krakowa do Warszawy zbiorów bibliotecznych i archiwalnych przedwojennego GUS, przechowywanych w siedzibie b. Statistisches Amt.  Dążeniem Prof. Stefana Szulca było stworzenie biblioteki mającej wysoką rangę w Polsce i na świecie. W uznaniu zasług na tym polu, w 1989 r. Centralnej Bibliotece Statystycznej nadano imię Stefana Szulca.

W zbiorach CBS znajduje się bogaty wybór prac naszego patrona. Nakładem biblioteki wydana została również Bibliografia prac prof. dr. Stefana Szulca (1881-1956) autorstwa Joanny Górskiej.

„Profesor Szulc był uczonym na miarę światową, szeroko znanym i cenionym zarówno w kraju jak i za granicą, człowiekiem o niezwykle rozległych zainteresowaniach i horyzontach.(…) Jeżeli dziś GUS może się poszczycić swoją biblioteką, która zajmuje  jedno z czołowych miejsc wśród warsztatów pracy naukowej w Polsce, to zawdzięcza to w dużej mierze Profesorowi Szulcowi.”   

                                Cytat ze wspomnienia Stefanii Zdrodowskiej o Stefanie Szulcu                                  

FACTFULNESS : dlaczego świat jest lepszy, niż myślimy, czyli jak stereotypy zastąpić realną wiedzą /  Hans Rosling, Ola Rosling, Anna Rosling Ronnlund ;        [tł. Monika Popławska]. -  Poznań : Media Rodzina Sp. Z o.o.,  2018. - 366, [1] s.,         il. ;  21 cm. -  sygnatura w katalogu CBS: 213 606

Autor profesor Hans Rosling był szwedzkim lekarzem, ale także analitykiem danych statystycznych. W swoich badaniach skupiał się na zależności pomiędzy rozwojem ekonomicznym, rolnictwem, ubóstwem oraz zdrowiem. Działania naukowe ukierunkował również na walkę – jak sam podkreślał – z katastrofalną w skutkach ignorancją faktów dotyczących świata. W 2009 r. znalazł się na liście stu czołowych myślicieli  świata, opracowanej przez czasopismo „Foreign Policy”. Prowadził wykłady w instytucjach finansowych, przedsiębiorstwach i organizacjach pozarządowych, pełnił funkcje doradcze, był twórcą filmów dokumentalnych m.in. „Radości płynącej ze statystyk” (2010).

     Publikację Factfulness rozpoczyna 13 pytań z ogólnej wiedzy o świecie, które podczas spotkań zostały zadane słuchaczom, w tym noblistom i  uczestnikom szczytu w Davos. Udzielone odpowiedzi  w przeważającej części były złe i stereotypowe. W dalszej części książki autor, posiłkując się danymi wyjaśnia, czemu tak się dzieje. Pokazuje mechanizmy ludzkiego myślenia, które prowadzą do błędnych wniosków, opisując instynkty, które zakłócają nasz sposób widzenia świata., zaczynając od podziału świata na swoich i obcych, a kończąc na doborze doniesień medialnych.

    Książka pomaga zrozumieć jak bardzo nasz mózg odwraca się od prawdziwych informacji, kierując się ku przykuwającym uwagę obawom przekazywanym przez media. Nasze umysły wyłapują coraz częściej tylko same zagrożenia wynikające z przemocy, sił natury, utraty kontroli i wolności, zanieczyszczenia czy chorób. To dlatego media przekazują nam przede wszystkim takie właśnie wyselekcjonowane dramatyczne informacje – nie z powodu spisku głodnych sensacji dziennikarzy, ale z tej przyczyny, że odbiorcy po prostu tylko takim budzącym emocje wieściom poświęcają najwięcej swojej uwagi.                                                                                                                                                                                                                  

      Hans Rosling stara się zmienić nasze myślenie podając proste rady, jak zmienić postrzeganie otaczającej nas rzeczywistości. Jednocześnie nie zaprzecza i nie neguje zagrożeń jakie się wyłaniają.    

     Factfulness jest książką, którą należy przeczytać, ponieważ pomoże zainteresowanym lekturą spojrzeć na wiele kwestii mądrzej, bardziej precyzyjnie. To też prawdziwa kopalnia niezwykle ciekawych informacji, zestawień, zdjęć i wykresów zweryfikowanych naukowo. Cytując autora „nie da się zrozumieć świata bez patrzenia na liczby, ale też nie da się go pojąć, patrząc tylko na nie”.

THE STATESMAN’S  YEARBOOK 2022  : the politics, cultures and economies of the world.  158th edition. -  London : Palgrave Macmilla, 2022. – XXXV, 1405 s., il.; 27 cm. – sygnatura w katalogu CBS: 216 660

Rocznik wydawany jest od ponad półtora wieku, pierwsza edycja pochodzi z 1864. Obecne 158 wydanie zawiera niezmiennie bardzo cenne, rzetelne i aktualne informacje polityczne, społeczne i ekonomiczne.

Publikacja przedstawia szczegółowy opis każdego kraju na świecie wraz z danymi statystycznymi oraz szeroką prezentacją głównych organizacji międzynarodowych i think tanków. Zawiera także informację o pozycji każdego kraju w rankingu pod względem łatwości prowadzenia biznesu. Dokładne historyczne zapisy wzbogacają zaktualizowane krajowe przeglądy gospodarcze. Znajdziemy tu dane o ludności krajów, rządach i ich przedstawicielach w ujęciu chronologicznym, dyplomacji, religii, finansach, eksporcie i podstawowych faktach historycznych.

W publikacji umieszczona została polityczna mapa świata i flagi 194 państw, a przy każdym opisie kraju dodano mapę administracyjną oraz materiał źródłowy. Uzupełnieniem tomu jest bibliografia oraz indeksy: osobowy i organizacji międzynarodowych.

Nawet w dobie internetu tak zrównoważony i wiarygodny zasób danych pozostaje niezbędnym i godnym polecenia źródłem informacji wydanym w jednym tomie.

W zbiorach Centralnej Biblioteki Statystycznej The Statesman’s Yearbook dostępny jest od 29 edycji z 1892 r.