3 października – 100. rocznica śmierci Władysława Zamoyskiego Patrona Roku 2024
W tym roku obchodzimy 100. rocznicę śmierci wybitnego Polaka, działacza społecznego, fundatora Zakładów Kórnickich oraz założyciela Towarzystwa Gimnastycznego Sokół w Krakowie – Władysława Zamoyskiego. Urodził się w Paryżu i przez długi okres swojego życia związany był z Francją. Był członkiem francuskiej komisji rządowej na wystawę powszechną w Sydney i odbył podróż po Australii i Oceanii, skąd przywiózł bogate zbiory etnograficzne i mineralogiczne. W 1881 r. objął dobra kórnickie zapisane mu przez Jana Działyńskiego. Był rzecznikiem polskiej własności w Prowincji Poznańskiej, a jednym z najważniejszych przejawów jego działalności było wykupowanie polskich majątków zagrożonych przejęciem przez Niemców. Na dziesięciolecia związał się z Podhalem. W 1889 r., pragnąc uchronić tatrzańska przyrodę od rabunkowej gospodarki leśnej, nabył dobra zakopiańskie, czyli znaczną część obecnych Tatr Polskich. W samym Zakopanem przyczynił się do budowy elektrowni, wodociągów, szkoły, szpitala, poczty i nowego gmachu Muzeum Tatrzańskiego a także Bazaru Polskiego na Krupówkach. Dzięki staraniom Władysława Zamoyskiego powstała linia kolejowa z Chabówki do Zakopanego. Przez wiele lat był zaangażowany w walkę i proces o Morskie Oko oraz dolinę Rybiego Potoku. Dzięki jego wysiłkom w 1902 r. trybunał arbitrażowy w Grazu przyznał największe z tatrzańskich jezior stronie polskiej. Ustalony wówczas przebieg granicy nie uległ zmianie do dziś. Władysław Zamoyski swoje ascetyczne życie poświęcił w całości służbie ojczyźnie i narodowi, a zwieńczył je przekazaniem całego majątku wraz z Biblioteką Kórnicką, narodowi polskiemu, czynem świadcząc o tym, że sprawy kraju były dla niego najważniejsze. W celu przybliżenia postaci tego polskiego działacza i patrioty, a przede wszystkim uhonorowania jego dokonań dla Polski został on ogłoszony Patronem Roku 2024.
Źródło zdjęcia:
Wierchy: rocznik poświęcone górom i góralszczyźnie. R. 3. Kraków ; Lwów : Księgarnia Wydawnicza Hermana Altenberga we Lwowie ; Drukarnia „Słowa Polskiego”, 1925. - s. 2
https://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/publication/57550/edition/51444/content
[dostęp: 27.09.2024]
11 października - Noc Bibliotek
Noc Bibliotek to wielkie święto bibliotek i czytania. Ogólnopolska akcja zainicjowana w 2015 r. zachęca do korzystania z zasobów bibliotek jako najbardziej dostępnych instytucji kultury z propozycjami dla osób w każdym wieku. Ten dzień to okazja do zapoznania się ze zbiorami i miejscami niedostępnymi na co dzień dla czytelników, a przy okazji udział w przygotowanych propozycjach artystycznych czy edukacyjnych. Akcję zainicjowało, organizuje, koordynuje i promuje Centrum Edukacji Obywatelskiej przy wsparciu współorganizatorów: Instytutu Książki, Fundacji ABC XXI Cała Polska Czyta Dzieciom, Fundacji Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego, licznych partnerów i patronów medialnych oraz dzięki dofinansowaniu ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Hasło tegorocznej akcji to:
Moc bibliotek
(Noc Bibliotek – Noc czytania – Moc czytania – Moc Bibliotek)!
Z okazji jubileuszowego X wydania Ogólnopolskiej Nocy Bibliotek zapraszamy do Centralnej Biblioteki Statystycznej. Przedstawimy największą moc biblioteki, która wspiera naszych czytelników w ich poszukiwaniach oraz siłę bibliotecznej społeczności. Noc Bibliotek w CBS to okazja do odkrywania zasobów naszej naukowej książnicy statystycznej. To miejsce, gdzie wiedza znalazła swój dom, ale to także przyjazne miejsce spotkań dla wszystkich. Porozmawiajmy wspólnie o tym co statystyczne i o tym co ważne dla bibliotek i dla czytelników.
X Noc Bibliotek w Centralnej Bibliotece Statystycznej
8:00
Uruchomienie nowego wirtualnego spaceru po Centralnej Bibliotece Statystycznej
10:00
Inauguracja wystawy fotografii prezentującej piękno bibliotek z różnych części świata
12:00-14:00
Wykład dr Bożeny Łazowskiej „Stan badań i perspektywy badawcze nad historią Generalnego Gubernatorstwa w liczbach (1939-1944)” – wykład transmitowany również na kanale YouTube Głównego Urzędu Statystycznego
www.youtube.com/c/GłównyUrządStatystycznyGUS
Wykład dr Bożeny Łazowskiej będzie nawiązaniem do wykładu wygłoszonego podczas IV Kongresu Statystyki Polskiej. Z prezentacją można zapoznać się na stronie Kongresu (sesja 16)
15:00-16:00
Spotkanie koła Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich w Centralnej Bibliotece Statystycznej
20:00
Transmisja uroczystości inauguracyjnej X Nocy Bibliotek w Pałacu Rzeczypospolitej na placu Krasińskich w Warszawie
10:00-22:00
Prezentacja zbiorów, historycznych źródeł informacji oraz zwiedzanie magazynów Centralnej Biblioteki Statystycznej
Noc Bibliotek to wydarzenie, które jednoczy wszystkich miłośników książek. W ramach wydarzenia organizowana jest akcja Podziel się książkami. Centralna Biblioteka Statystyczna włącza się w przedsięwzięcie, które polega na przynoszeniu do placówki książek oraz dzieleniu się nimi z innymi odbiorcami. Zapraszamy do wymieniania się książkami i dziękujemy wszystkim, którzy do tej pory przyłączyli się do akcji. Książki czekają na swoich czytelników, a czytelnicy wypatrują nowych książek.
Zachęcamy do czytania i korzystania z zasobów Centralnej Biblioteki Statystycznej.
Wystawa warta obejrzenia Józef Chełmoński w Muzeum Narodowym w Warszawie
Ekspozycja, na której można oglądać pawie 120 dzieł wybitnego polskiego malarza Józefa Chełmońskiego, jest efektem prac badawczych realizowanych wspólnie przez Muzea Narodowe w Warszawie, Poznaniu i Krakowie. Pejzaże i sceny z życia mieszkańców wsi wykreowane przez Józefa Chełmońskiego, zajmują szczególne miejsce w historii sztuki polskiej XIX i początku XX wieku. Te stałe motywy jego twórczości stanowią o tym, że nazywany jest kronikarzem polskiej wsi. Obraz wiejskiego życia uzupełniają widoki jarmarków, końskich targów, chat czy karczmy. Dynamika w prezentowaniu ludzi i zwierząt (m.in. ukochanych przez artystę koni) splata się z chęcią ukazania skupienia i ciszy. Monograficzna wystawa podkreśla znakomity zmysł obserwacji artysty i jego wybitne umiejętności przenoszenia zapamiętanych szczegółów, dynamiki i wrażliwości na płótno. Prezentowana kolekcja obrazów i rysunków Józefa Chełmońskiego pochodzi ze zbiorów Muzeum Narodowego Warszawy, ale także z blisko 20 innych placówek: muzeów krajowych i zagranicznych, m.in. z Węgier i USA, kolekcji prywatnych i zbiorów spadkobierców artysty.
Wystawa zaplanowana została w trzech odsłonach, które kolejno nastąpią: w Muzeum Narodowym w Warszawie od 27 września 2024 r. do 26 stycznia 2025 r., w Muzeum Narodowym w Poznaniu od 6 marca do 29 czerwca 2025 r. oraz w Muzeum Narodowym w Krakowie od 8 sierpnia do 30 listopada 2025 r. Ekspozycji towarzyszą: dwutomowy katalog, przewodnik po wystawie oraz liczne wydarzenia kulturalne: warsztaty, oprowadzania, koncerty i debaty. Muzeum przygotowało również płytę winylową z muzyką inspirowaną naturą i twórczością Chełmońskiego. Zwiedzający mogą skorzystać z audioprzewodników czytanych przez Krystynę Czubównę i Adama Wajraka (do pobrania na stronie muzeum).
27 września Światowy Dzień Turystyki
Międzynarodowy Dzień Turystyki ustanowiła Światowa Organizacja Turystyki (UNWTO) w 1980 r. Datę 27 września wybrano na pamiątkę przyjęcia Statutu UNWTO w 1970 r. Głównym celem tego dnia jest promowanie turystyki jako sposobu na zrozumienie różnych kultur, rozwijanie świadomości ekologicznej oraz poprawę stosunków międzynarodowych. Chodzi także o podkreślenie roli turystyki w rozwoju społecznym i gospodarczym. Co roku Światowy Dzień Turystyki organizowany jest pod innym hasłem. Tegoroczne hasło brzmi: Turystyka i pokój, a gospodarzem obchodów została wybrana Gruzja. Hasło ukazuje złożoność turystyki i zachodzących w niej procesów, a także pokazuje jej interdyscyplinarny i pokojowy charakter, przejawiający się w różnych dziedzinach życia społeczno-gospodarczego. Dzień Turystyki obchodzony jest jako święto turystów, a także ludzi, którzy zawodowo zajmują się turystyką. Jest okazją do wymiany doświadczeń, uhonorowania osób zasłużonych dla turystyki oraz promocją zrównoważonej turystyki dostępnej dla każdego. Z okazji Światowego Dnia Turystyki organizowane są różnego rodzaju kampanie informacyjne, seminaria, konferencje i wydarzenia kulturalne, takie jak otwarte dni w muzeach, bezpłatne wycieczki, prezentacje kulinarnych specjałów czy warsztaty rękodzielnicze. Turystyka jest również motorem napędzającym gospodarkę oraz doświadczaniem nowej wiedzy i emocji. Światowy Dzień Turystyki każdego roku stanowi okazję do refleksji nad rolą podróży w naszym życiu oraz nad potrzebą odpowiedzialnego i zrównoważonego podróżowania.
Turystyka jest sposobem na odpoczynek, wspaniałą okazją do poznania nowego miasta, ludzi, kraju, a jednocześnie kultury i tradycji. Istnieją różne rodzaje turystyki. Turystyka krajowa jest nakierowana na zwiedzanie własnego kraju. Agroturystyka związana jest z poznawaniem zwyczajów i historii oraz aspektu etnicznego odwiedzanych terenów. Turystyka rekreacyjna skierowana jest na wymarzony odpoczynek po intensywnym czasie pracy lub nauki. Turystyka gastronomiczna to odkrywanie narodowych potraw, ale także historii i kultury miejscowości. Turystyka miejska skupia się na zwiedzaniu miast, podziwianiu zabytków, muzeów i architektury. Celem turystyki przyrodniczej jest nawiązanie relacji z naturą. Podróże morskie, rowerowe, turystka sportowa czy religijna – rodzajów i celów podróży jest wiele, w zależności od upodobań i potrzeb. Podróżowanie kształtuje naszą osobowość oraz sposób postrzegania świata.
W ramach statystyki publicznej gromadzone i udostępniane są wyniki badań, które dostarczają informacji o turystyce i potencjale turystycznym Polski jako istotnym składniku rozwoju społeczno-ekonomicznego kraju. Są to dane odnoszące się między innymi do turystycznej bazy noclegowej i jej terytorialnego wykorzystania, uczestnictwa w podróżach, różnych typach wypoczynku. Prezentowana jest także charakterystyka ruchu granicznego, jego natężenia i struktury oraz pogłębiona analiza wartości i struktury wydatków poniesionych przez cudzoziemców w Polsce i Polaków za granicą. Pozwalają one na wieloaspektowe porównania, również w ujęciu międzynarodowym. Centralna Biblioteka Statystyczna udostępnia opracowania krajowych i zagranicznych urzędów statystycznych, roczniki i kompendia organizacji międzynarodowych, ale również opracowania organizacji turystycznych i uczelni wyższych. Corocznym opracowaniem branżowym Głównego Urzędu Statystycznego jest publikacja Turystyka (wydana po raz pierwszy w 1967 r.) oraz Ruch graniczny oraz wydatki cudzoziemców w Polsce i Polaków za granicą. Ciekawym aspektem badań statystycznych są te prowadzone przez krajowe urzędy i omawiające regionalne atrakcje turystyczne. Źródłem pozyskiwania międzynarodowych danych z zakresu turystyki są publikowane raporty i bazy, między innymi Eurostatu, OECD i WTO.
Zdjęcie pochodzi z fotobazy GUS
Jesień w Warszawie: wybrane propozycje kulturalno-historyczne
Biblioteka Publiczna m. st. Warszawy w Dzielnicy Wawer
zaprasza na bezpłatne spotkania w ramach cyklu Wagabunda Wawerska, czyli podróże historyczne. Przewodnikiem będzie Piotr Ajdacki, historyk i varsavianista.
Tematy i terminy spotkań:
Podróże małe i duże – Tony Halik – 3 października, godz. 18:00, skwer przy Urzędzie Dzielnicy Wawer, Międzylesie.
Linia otwocka – 24 października, godz. 18:00, Skwer Nauczycieli Tajnego Nauczania, Falenica.
Miejsca Pamięci Narodowej w dzielnicy Wawer – 14 listopada, godz. 18:00, Biblioteka w Międzylesiu, ul. Żegańska 1 (przy Urzędzie Dzielnicy).
Dawne obyczaje andrzejkowo-bożonarodzeniowe – 5 grudnia, godz. 18:00, Biblioteka w Falenicy, ul. Walcownicza 2 (budynek Kulturoteki).
Zbrodnia Wawerska – 27 grudnia, godz. 18:00, Biblioteka w Międzylesiu, ul. Żegańska 1 (przy Urzędzie Dzielnicy).
65. Sezon Koncertów Chopinowskich
Koncerty odbywają się w każdą niedzielę o godz. 12:00 i 16:00 w Łazienkach Królewskich pod pomnikiem Fryderyka Chopina. Ostatnie zaplanowane są na:
22 września: Jan Zieliński (12:00), Filip Wojciechowski (16:00)
29 września: Rinko Kobayashi (12:00), Karol Radziwonowicz (16:00)
Ogród Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego
Na wiślanej skarpie w centrum Warszawy mamy okazję zobaczyć jedną z atrakcji stolicy. To miejsce dla pasjonatów przyrody, wielbicieli widoków i osób szukających wytchnienia. Godziny otwarcia:
1 maja – 30 września: 8:00-20:00
1 - 31 października: 8:00-18:00
Biblioteka Zamku Królewskiego
Posiada zbiór ponad 50 tys. książek i czasopism, 4 tys. katalogów aukcyjnych dzieł sztuki i 2,9 tys. starych druków. Przy bibliotece od roku 2002 działa Gabinet Genealogiczno-Heraldyczny. Jego księgozbiór to depozyt Polskiego Towarzystwa Heraldycznego.
Czytelnia czynna: od poniedziałku do piątku w godz. 10.00 – 15.30.
Wystawa w Łazienkach Królewskich
W Koszarach Kantonistów w Łazienkach Królewskich od 19 września 2024 r. do 2 marca 2025 r. można oglądać wystawę Miasto zwierząt. Pokazuje ona na przykładzie Warszawy wybrane ptaki i ssaki żyjące w polskich miastach. Są to osobniki zamieszkujące obszary wchłonięte przez rozrastające się metropolie oraz korzystające z warunków stworzonych przez miejską zabudowę. Na wystawę składa się blisko 50 eksponatów, w trzech zaaranżowanych strefach: lasy i parki miejskie, rzeka (Wisła) oraz centrum miasta. Całość dopełnią wielkoformatowe fotografie oraz plansze z tekstami na temat zwierząt i ich roli w mieście. Prezentowane eksponaty pochodzą ze zbiorów Muzeum Łazienki Królewskie - oddział Muzeum Łowiectwa i Jeździectwa, Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Instytutu Nauk Leśnych oraz Samodzielnego Zakładu Zoologii Leśnej i Łowiectwa. Wystawę można oglądać od wtorku do soboty (w piątki-bezpłatnie).
Spacer - Praskie judaica. Szlakiem dziedzictwa kulturowego Starej Pragi
W ramach Europejskich Dni Dziedzictwa 27 września 2024 r. organizowany jest bezpłatny spacer Praskie judaica. Szlakiem dziedzictwa kulturowego Starej Pragi. To opowieść o dawnych mieszkańcach najstarszej części Pragi: pobożnych rabinach, hałaśliwych handlarzach, bogatych przemysłowcach i kamienicznikach oraz spokojnych rzemieślnikach, żydowskich gangach i przemytnikach, o telegrafie oraz sporach o sport i budowę żydowskiego akademika. Kulminacją wydarzenia będzie zwiedzanie żydowskiej łaźni rytualnej, czyli mykwy połączone z wykładem na temat historii miejsca i odbywanych tu ceremonii. Zbiórka: Markowska 15, godz. 15.00
10 września – 50. rocznica śmierci Melchiora Wańkowicza Patrona Roku 2024
Sejm Rzeczypospolitej Polskiej dla uhonorowania roli kronikarza historii Polski ustanowiło rok 2024 Rokiem Melchiora Wańkowicza. Był odważnym i wnikliwym dziennikarzem i publicystą, pisarzem, przez wielu uznawany za ojca polskiego reportażu. Jego najważniejszym dziełem był trzytomowy cykl reportaży wojennych zatytułowany Bitwa o Monte Cassino. W jego pisarstwie można także wyróżnić charakterystyczne cechy dla literatury pamiętnikarsko-wspomnieniowej (Ziele na kraterze, Tędy i owędy), felietonistyki (Karafka La Fontaine’a) i reportażu historyczno-geograficznego (W kościołach Meksyku). Opisywał własne losy, ale przede wszystkim pisał o spotkanych Polakach, losach emigrantów i tworzeniu wojsk polskich. Książki Melchiora Wańkowicza zadziwiają pisarskim warsztatem, fabułą pełną anegdot i bezpośrednich zwrotów do czytelnika, po prostu literackim mistrzostwem.
Zdjęcie pochodzi z Narodowego Archiwum Cyfrowego
Polscy uczniowie zwycięzcami Międzynarodowej Olimpiady Ekonomicznej
Międzynarodowa Olimpiada Ekonomiczna to coroczny konkurs ekonomiczny organizowany dla uczniów szkół ponadpodstawowych. Celem zawodów jest stymulowanie aktywności młodych ludzi zainteresowanych ekonomią, biznesem i finansami przez twórcze rozwiązywanie problemów. W dniach 1-4 września 2024 r. pięcioro najlepszych laureatów XXXVII Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej z Polski rywalizowało z reprezentantami 33 krajów podczas Międzynarodowej Olimpiady Ekonomicznej w Grecji. Funkcję gospodarza pełniła International Olympic Academy. Przedstawiciele szkół średnich z całego świata mierzyli się w trzech etapach – dwóch testowych oraz ustnym. W tej rywalizacji najlepiej spisali się Polacy, którzy zdobyli 5 medali, co dało im 1. miejsce w klasyfikacji drużynowej. Złote krążki zdobyli uczniowie z: XIV Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Staszica w Warszawie oraz z Publicznego Liceum Ogólnokształcące Uniwersytetu Łódzkiego w Łodzi. Licealista z Warszawy wygrał również zdecydowaną przewagą punktów klasyfikację generalną całych zawodów. Srebro w zawodach zdobyli pozostali polscy przedstawiciele z Akademii Dobrej Edukacji im. Macieja Płażyńskiego w Gdańsku, I Liceum Ogólnokształcącego im. Stanisława Staszica w Lublinie oraz Liceum Ogólnokształcącego św. Marii Magdaleny w Poznaniu. To już trzeci rok z rzędu, gdy laureat Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej wygrywa międzynarodowe finały.
Opiekę merytoryczną i organizacyjną nad polską reprezentacją sprawowało Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, które od 1987 r. organizuje Olimpiadę Wiedzy Ekonomicznej. Celem Olimpiady jest edukacja ekonomiczna młodzieży, umacnianie wiedzy o współczesnej gospodarce oraz wspieranie rozwoju uczniów szczególnie uzdolnionych. Przyjęta formuła Olimpiady ma na celu zarówno sprawdzenie zdobytej wiedzy ekonomicznej, jak i sprzyjanie rozwojowi samodzielnego myślenia.
7 września Narodowe Czytanie 2024
Narodowe Czytanie to coroczna akcja wspólnego czytania wybranej lektury. Przyłączyć się mogą wszystkie chętne osoby prywatne oraz instytucje publiczne w kraju i za granicą. W ramach tegorocznej 13. odsłony Narodowego Czytania przypomniany będzie Kordian Juliusz Słowackiego. Dramat napisany przez autora w 1834 r., stał się polemiką z mesjanistyczną wizją dziejów naszego narodu. Ukazuje postać tytułowego bohatera w kontekście powstania listopadowego. Dzieło opisuje historię nieudanego spisku na życie cara Mikołaja I. Główny bohater targany wewnętrznymi dylematami, nie jest w stanie dokonać zamachu, postać stanowi archetyp romantycznego indywidualisty. W utworze pojawiają się motywy nieszczęśliwej miłości, wewnętrznych rozterek oraz poszukiwania własnej tożsamości.
Akcja Narodowego Czytania ma za zadanie wspólną celebrację pięknego polskiego języka, popularyzację czytelnictwa, zwrócenie uwagi na bogactwo literatury i potrzebę dbałości o polszczyznę oraz wzmocnienie poczucie wspólnej narodowej tożsamości. Wspólne czytanie organizowane jest w wielu miejscach w całej Polsce. To z udziałem Pary Prezydenckiej odbędzie się w Ogrodzie Saskim w Warszawie. Centralna Biblioteka Statystyczna zachęca wszystkich do udziału w wydarzeniu.
Zbiórka książek 2024 dla Fundacji Zaczytani.org
Od 9 września do 4 października czekamy na książki.
Wzorem lat ubiegłych zapraszamy do wzięcia udziału w kolejnej Wielkiej Zbiórce Książek organizowanej na rzecz fundacji Zaczytani.org.
W ramach akcji, której inicjatorem jest Główny Urząd Statystyczny zbieramy książki:
- dla dzieci i dorosłych
- wydane w języku polskim po 2000 r.
- w dobrym stanie
Nie przyjmujemy : słowników, kodeksów, encyklopedii, czasopism, atlasów, przewodników, poradników, książek kucharskich i ogrodniczych.
Punkt zbiórki mieści się w Czytelni Centralnej Biblioteki Statystycznej.
Zebrane pozycje posłużą do otwarcia Zaczytanych Bibliotek m.in. w szpitalach, domach dziecka, domach seniora, domach pomocy społecznej, hospicjach, świetlicach środowiskowych, ośrodkach dla osób w kryzysie bezdomności, domach samotnej matki.
Czekamy na wszystkich chętnych, którzy zechcą wesprzeć zbiórkę książek.
27 sierpnia – 130. rocznica urodzin Kazimierza Wierzyńskiego Patrona roku 2024
Kazimierz Wierzyński to jeden z największych polskich poetów XX wieku, nazywany młodszym bratem po piórze Juliusza Słowackiego. Debiutował w 1913 r. wierszem Hej, kiedyż, kiedyż, ale właściwym debiutem był tomik Wiosna i wino z 1919 r. Dzięki radosnej narracji przyniósł mu uznanie i rozgłos. Kolejne zbiory wierszy to m.in. Wróble na dachu, Wielka Niedźwiedzica, Pamiętnik miłości, Rozmowa z puszczą. Za Laur olimpijski, który przedstawiał emocje sportowe, otrzymał złoty medal w olimpijskim konkursie sztuki i literatury w Amsterdamie w 1928 r. Książką, którą sam Wierzyński uznał za ważną była Wolność tragiczna. Jej bohaterem był Józef Piłsudski, a myślą przewodnią pytanie o przyszłość niedawno odzyskanej, a już ponownie zagrożonej wolności Polski. W latach wojennych poeta w swoich wierszach dodawał ducha żołnierzom, zagrzewał do walki o wolność ojczyzny i ocalenie wartości humanistycznych. Oprócz poezji opublikował także dwa tomy opowiadań o tematyce wojennej, wybór recenzji i felietonów teatralnych, książkę o Fryderyku Chopinie, a także zbiór esejów o charakterze wspomnieniowym Cygańskim wozem. Miasta, ludzie, książki. Był stałym współpracownikiem miesięcznika Skamander i Wiadomości Literackich, recenzentem literackim i teatralnym Gazety Polskiej, redagował tygodnik Kultura, a także Przegląd Sportowy. Po wybuchu wojny został ewakuowany wraz z zespołem Gazety Polskiej do Lwowa, następnie przez Francję, Portugalię i Brazylię do Stanów Zjednoczonych. Publikował w wydawnictwach londyńskich i paryskim Instytucie Literackim, współpracował z Radiem Wolna Europa. W 1964 r. przeniósł się do Europy, osiadając początkowo w Rzymie, a następnie w Londynie, gdzie zmarł. W 1978 r. jego prochy przeniesiono do kraju. W związku z przypadającą rocznicą urodzin poety i w uznaniu jego dokonań literackich i podtrzymywania ducha polskiej niezawisłości rok 2024 ogłoszono Rokiem Kazimierza Wierzyńskiego.
Wystawy warte obejrzenia
Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki
Znikanie
Do 6 października br. można oglądać wystawę autorstwa Anny Rendeckiej. Tytułowe „zanikanie” to proces zacierania osobowości, tak dzieje się w przypadku osób dotkniętych chorobą Alzheimera. Stopniowa utrata kontaktu z rzeczywistością i wszystkich wspomnień, doprowadza do zanikania takiej osoby dla siebie i otoczenia. Dzieło powstało na podstawie osobistych doświadczeń artystki. Bohaterką pracy jest nie tylko osoba chora, ale też członkowie najbliższej rodziny, których ta sytuacja dotyka w równym stopniu. Ich wizerunki zostały przedstawione w postaci wielkoformatowych portretów, a następnie wydrukowane w technice sitodruku na tzw. sitickersach. Oklejone stickersami pomieszczenia to jeden z symboli zaniku pamięci, oznaka postępującej choroby. Samoprzylepne karteczki są powszechnie używane przez osoby cierpiące na zaburzenia pamięci, aby przypominać o terminach spotkań, przywoływać nazwy przedmiotów, imiona bliskich. Przesłanie prac ma uniwersalny charakter, silnie oddziałujący na emocje widza. Zanikanie to nie tylko opowieść o dogasaniu osoby dotkniętej chorobą — to również próba ocalenia i zatrzymania obrazów, zanim znikną z pamięci.
Łazienki Królewskie – Galeria Plenerowa
Wystawa fotografii z albumu „Kolor powstania 1944”
Na plenerowej wystawie w Łazienkach Królewskich zobaczyć można 30 spośród 100 fotografii, które znalazły się w albumie Kolor powstania 1944. Powiększone do dużych formatów zdjęcia z krótkimi opisami zostały umieszczone w Galerii Plenerowej Muzeum Łazienek Królewskich. Wybór najistotniejszych ujęć z powstańczego zrywu powierzono znanemu fotoreporterowi Chrisowi Niedenthalowi, który stworzył swego rodzaju historyczny reportaż. Wystawę można oglądać do 30 września br.
Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski
Jerzy Kalina: Rozpętać sztukę
Ekspozycja jest retrospektywą i zarazem pierwszą tak dużą indywidualną wystawą Jerzego Kaliny w Warszawie. Celem wystawy jest ukazanie różnorodności w twórczym działaniu artysty, który w swoim dorobku ma obrazy, rzeźby, instalacje, ale także teatr, film animowany oraz kompozycje dźwiękowe. Większość prac zostanie na wystawie pokazana po raz pierwszy. To kilkaset rysunków, projekty kostiumów i scenografii teatralnych, dokumentacja realizacji architektonicznych i rzeźbiarskich, instalacji i performansów. Szczególne miejsce zajmie instalacja poświęcona Zbrodni Katyńskiej wraz z projektową dokumentacją powstawania Muzeum Katyńskiego w Warszawie. Wystawę można oglądać do 29 września br.
20. rocznica śmierci Czesława Miłosza Patrona Roku 2024
Wybitny polski poeta, prozaik, eseista, historyk literatury, tłumacz i dyplomata Czasław Miłosz zadebiutował w 1930 r. na łamach uniwersyteckiego pisma Alma Mater Vilnensis. Po wybuchu II wojny do czerwca 1940 r. przebywał w Wilnie, a następnie w Warszawie i Krakowie. Po wojnie podjął pracę w dyplomacji, pełnił rolę polskiego attaché kulturalnego w Stanach Zjednoczonych i Paryżu. W 1951 r. wystąpił o azyl polityczny we Francji. Przez wiele lat współpracował z Kulturą Jerzego Giedroycia. W 1953 r. nakładem Instytutu literackiego w Paryżu wydano Zniewolony umysł, dzieło analizujące działania propagandy komunistycznej i procesy kierujące pisarzami ulegającymi nowej władzy. Oprócz edycji w języku polskim wkrótce ukazała się również angielska - dla czytelników w USA, Wielkiej Brytanii i Kanadzie. W następnych latach ukazały się kolejne dzieła Miłosza, a Jerzy Giedroyć przedstawił jego kandydaturę do Nagrody Nobla. W 1960 r. pisarz przeprowadził się do Stanów Zjednoczonych. Przez wiele lat książki Czesława Miłosza nie były wydawane w Polsce. Dopiero otrzymana przez niego w 1980 r. literacka Nagroda Nobla spowodowała, że zaczęto oficjalnie publikować jego utwory. W 1993 r. poeta powrócił na stałe do ojczyzny. W poezji Czesława Miłosza intelektualność łączy się z sugestywnością metafor, twórca krytykuje między innymi, brak moralności i podaje wskazówki zmian ludzkiej mentalności. Jego twórczość stanowi przykład pisarstwa sylwicznego, komponowanego na pograniczu wypowiedzi poetyckiej, eseistycznej i prozatorskiej. Oprócz wielu tomów poezji Czesław Miłosz wydał kilkanaście zbiorów esejów, m.in. Ziemię Ulro, Ogród nauk, Widzenia nad zatoką San Francisco, Rodzinną Europę oraz powieści, np. Zdobycie władzy czy Dolina Issy. W uznaniu zasług w kształtowaniu polskiej literatury i języka oraz ze względu na uniwersalny wymiar jego twórczości rok 2024, został ogłoszony Rokiem Czesława Miłosza.
9 sierpnia Światowy Dzień Miłośników Książki
Książka obrazkowa dla dorosłych
Dzień Miłośników Książek to święto czytelników i książek. Hasło, które charakteryzuje emocje dzisiejszego święta i łączy wszystkich miłośników książek to: Czytam, bo lubię. Na szczęście chęć do czytania książek nie gaśnie i niezmiennie trwa od wieków. Miłośnicy książek mają swoje preferencje, ulubione gatunki literackie i autorów, jednak wszystkich czytelników łączy książka, którą warto czytać i o niej rozmawiać. Czytamy książki, o których usłyszeliśmy, otrzymaliśmy w prezencie, albo polecił nam je znajomy czy rodzina. Mogą one być sentymentalnym powrotem do przeszłości, odkryciem, motywacją, relaksem czy ukojeniem. Jednym z zaskoczeń na rynku wydawniczym mogą być książki obrazkowe dla dorosłych. Na pograniczu literatury i sztuk wizualnych powstają publikacje określane jako picture booki, książki obrazkowe lub obrazowe, książki ikonotekstowe bądź ikonolingwistyczne, wreszcie – słowoobrazy i tekstoobrazy. W dobie Internetu komunikaty przekazywane są poprzez litery, obrazy czy dźwięki. Czytanie nie oznacza już tylko kontaktu z tekstem, ale także z innymi znakami, np. piktogramami czy zdjęciami. Można uznać, że pojawienie się książek obrazowych jest efektem przemian w kulturze. Przyzwyczailiśmy się, że jeśli książka ma dużo ilustracji, a mało tekstu oznacza, że jest przeznaczona dla dzieci. Im mniej jest w niej do oglądania, a więcej do czytania, tym starsi są jej adresaci. Książek obrazkowych nie należy mylić z komiksami, ponieważ te drugie to raczej książki z ilustracjami – zdarzenia w nich są podzielone na sceny, w których prowadzone są krótkie dialogi. W książce obrazkowej ilustracje są znacznie większe i strona składa się nie tyle z serii obrazów, ale pojedynczych przedstawień, które mają przekazać określone znaczenia czy wartości, jakie proponuje autor książki. Różnica nie jest tylko semantyczna, w komiksach pokazywana jest przede wszystkim akcja, a w książkach obrazkowych oglądamy symbole i idee. Książki obrazkowe to często małe dzieła sztuki, których lektura powinna zacząć się już od okładki, przez wyklejkę, stronę tytułową i dopiero później można przejść do zasadniczej treści. Obraz jest równoprawnym środkiem artystycznym, który uzupełnia część pisaną, a sam tekst bez ilustracji niewiele znaczy. Zdarza się i tak, że najpierw powstaje graficzna strona książki, a później tekst. Bardzo często są to książki poetyckie, filozoficzne, pełne różnych metafor, alegorii, ale też książki non-fiction lub popularnonaukowe. To artystyczna działalność odnosząca się do ważnych, nierzadko bolesnych spraw, wymagająca od odbiorcy wielkiej uważności percepcyjnej i emocjonalnej. Idea tworzenia książek obrazkowych wiąże się z ich unikatową, innowacyjną, otwartą na zmieniającą się rzeczywistość konwencją, która łączy w sobie uniwersalne wartości oraz wysoki poziom artystyczny. Jest to połączenie słowa i obrazu, sztuki i projektowania, która dobitniej przekaże treści. Za pierwszą w Polsce książką obrazkową przeznaczoną zdecydowanie dla dorosłego czytelnika było autorskie Love story Oli Cieślak, wydane przez wydawnictwo Dwie Siostry w 2008r. Przekaz opowiedziany został w poetyce haftowanych, kuchennych makatek. Książki obrazkowe to ciekawy pomysł na prezent.
Zapraszamy do skorzystania ze zbiorów głównych CBS - z literatury naukowej i popularnonaukowej (Czytelnia CBS p. 67 blok D) oraz do Biblioteki Beletrystycznej, gdzie można sięgnąć po książki z literatury pięknej (Biblioteka Beletrystyczna p. 298 II piętro, rotunda).
Propozycje książek obrazkowych dla dorosłych:
A ja czekam / Davide Cali, Serge Bloch. Warszawa, 2005
Cienka czerwona nitka łączy różne wydarzenia z życia w całość. Wydarzenia radosne i smutne, oczekiwane i niespodziewane, ale zawsze poruszające do głębi.
Love story / Ola (Aleksandra) Cieślak. Warszawa, 2008
Książka o miłości - fabularna, zabawna i romantyczna.
Babcia robi na drutach / Uri Orlev (właściwie Henryk Jerzy Orłowski), Marta Ignerska. Warszawa, 2009
Opowieść o inności i tolerancji, zapewne bazująca na przeżyciach autora z dzieciństwa w okupowanej Warszawie.
Król i morze: 21 krótkich opowiastek / Heinz Janisch, Wolf Erlbruch. Warszawa, 2010
W każdym z nas kryje się Król, raz wściekły z powodu swej bezsilności, drugi raz zdumiony swą władzą, a czasem po prostu zachwycony królestwem, które go otacza. Filozofia i egzystencjalizm połączone z humorem oraz zachwytem przyrodą
Masz prawa, człowieku: picture book na podstawie Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka: praca zbiorowa / Małgorzata Węgrzecka, Iwona Zabielska-Stadnik, Anita Andrzejewska i inni. Warszawa, 2014
Powszechna Deklaracja Praw Człowieka w formie książki obrazkowej. Pierwszy tom w wykonaniu polskich ilustratorów, drugi to wizja artystów z całego świata (np. Alan Lee, Satoshi Kitamura, Korky Paul, Axel Scheffer, Jane Ray).
Książę w cukierni / Marek Bieńczyk, Joanna Concejo. Warszaw, 2016
Żartobliwa powiastka o szczęściu … nie do końca. Jeden z bohaterów Bieńczyka mówi że, ze szczęściem są same kłopoty. I mnoży przykłady nowych kłopotów, analizując powody ulotności szczęścia.
Mapy: obrazkowa podróż po lądach, morzach i kulturach świata / Aleksandra Mizielińska, Daniel Mizieliński. Warszawa, 2016
Niezwykła podróż dookoła świata. 67 ogromnych map prowadzi czytelników przez 58 krajów i 6 kontynentów. Na każdej z nich są niezliczone ilustracje, szczegóły i ciekawostki, które przenoszą w wyjątkowe miejsca.
Oczy / Iwona Chmielewska. Wrocław, 2016
Książka o różnicach w postrzeganiu świata przez widzących i niewidomych. O tym jak zmysły wpływają na doświadczanie.
Kiedy dojrzewają porzeczki / Joanna Concejo. Lusowo, 2017
Cytat z noty wydawcy: piękna i poruszająca opowieść o starości, samotności, czekaniu i odchodzeniu. (...) Pełna symboli i emocji opowieść o świecie, który przeminął, ale na zawsze pozostaje częścią naszego życia
Zagubiona dusza / Olga Tokarczuk, Joanna Concejo. Warszawa, 2017
Był sobie raz pewien człowiek, który bardzo dużo i bardzo szybko pracował i już dawno zostawił swoją duszę gdzieś daleko za sobą. Bez duszy żyło mu się nawet dobrze – spał, jadł, pracował, prowadził samochód, a nawet grał w tenisa. Czasem jednak miał wrażenie, że wokół niego jest zbyt płasko, jakby poruszał się po gładkiej kartce z zeszytu do matematyki, kartce, którą pokrywają równiutkie kratki… To książka o czekaniu, cierpliwości i uważności, o zagubieniu w codzienności i odnajdywaniu siebie.
Dwoje ludzi / Iwona Chmielewska. Poznań, 2022
Poetycka opowieść o miłości, związku i relacjach między dwojgiem ludzi.
Przyjaźń. To, co nas łączy / Heike Faller, Valerio Vidali; tłumaczenie Iwona Mączka. Warszawa, 2022
Opowieść o przyjaźni na całe życie, o przyjaźni, która szybko się kończy, o przyjaźni głębokiej, ale też ulotnej i przemijającej. Przyjaźń jest potrzebna każdemu – bez względu na wiek. Wspaniały prezent dla kogoś, za kim się tęskni.
No chodź / Sebastien Joanniez, Joanna Concejo. Warszawa, 2023
Każdy czytelnik nawet w najbardziej zabałaganionym świecie znajdzie miejsce dla siebie. I z pewnością nie będzie w tym świecie sam. Ta prosta książka obrazkowa jest jak zabawna dziecięca wyliczanka, w której autorzy postanowili ukryć niespodziankę…
5 sierpnia - rocznica stracenia Romualda Traugutta
W uznaniu zasług dla Polski niezłomnego dyktatora Powstania Styczniowego Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ustanowił rok 2024 Rokiem Romualda Traugutta.
17 października 1863r. Romuald Traugutt przyjął funkcję wodza powstania. Działał pod pseudonimem Michał Czarnecki. Rosjanie aresztowali go w nocy z 10 na 11 kwietnia 1864r. w Warszawie. Przetrzymywany był na Pawiaku, a później w X Pawilonie Cytadeli Warszawskiej. Po niezłomnej postawie w śledztwie, Romuald Traugutt został skazany na karę śmierci. Wyrok wykonano 5 sierpnia 1864r. na stokach Cytadeli w obecności 30 tysięcy rodaków. Jego szczątki nie zostały dotychczas zidentyfikowane. Heroiczna postawa sprawiła, iż kilkakrotnie pojawiała się inicjatywa beatyfikacji Romualda Traugutta jako „patrona narodu polskiego”.
4 sierpnia – 120. rocznica urodzin Witolda Gombrowicza Patrona Roku 2024
Witold Gombrowicz należy do najwybitniejszych polskich i światowych pisarzy XX w.
Był jednym z autorów kręgu „Kultury” paryskiej, emigracyjnego periodyku redagowanego przez Jerzego Giedroycia, skupiającego najwybitniejsze umysły i najświetniejsze pióra polskiej emigracji. Pierwszy cykl jego opowiadań pt. Pamiętnik z okresu dojrzewania ukazał się w 1933r., a rozgłos przyniosła mu powieść Ferdydurke, opublikowana w 1938r. Od roku 1939 Gombrowicz przebywał na emigracji w Argentynie, zaś ostatnie lata życia spędził jako emigrant we Francji. Do najważniejszych utworów Gombrowicza zalicza się: powieści – Ferdydurke, Trans-Atlantyk, Pornografia i Kosmos oraz dramaty – Iwona, księżniczka Burgunda, Operetka i Ślub. Ważną częścią jego twórczości jest Dziennik, łączący kreację autobiograficzną z dyskursem filozoficzno-politycznym. W czasach PRL Gombrowicz był eliminowany z obiegu kulturalnego. Pierwsze, krajowe wydanie dziewięciu tomów dzieł Gombrowicza - z widocznymi ingerencjami cenzury, nastąpiło w 1986r., tj. 17 lat po śmierci pisarza. Umiejętność konstruowania portretu psychologicznego, wnikliwy, utrzymany w duchu egzystencjalizmu, obraz relacji międzyludzkich, demaskatorskie podejście do schematów zachowań społecznych oraz bezkompromisowość w ocenie zdarzeń politycznych czy zjawisk społeczno-kulturalnych, to charakterystyczne cechy twórczości Witolda Gombrowicza. Jego utwory zostały przetłumaczone na wiele języków i doczekały się licznych opracowań oraz naukowych analiz. Dopiero ostatnia dekada życia autora obfitowała w liczne wyróżnienia, potwierdzające rangę jego literackich dokonań. Postawa Gombrowicza – pisarza pokazuje, jak ważne dla rozwoju cywilizacji i kultury pozostają twórcze indywidualności, posiadające odwagę kwestionowania świata zastanego. Dla uhonorowania jego zasług i docenienia rangi twórczości, Witold Gombrowicz został uchwałą Senatu RP ogłoszony Patronem roku 2024. W prowansalskim Vence, w ostatnim mieszkaniu zajmowanym przez Witolda i Ritę Gombrowiczów, otwarto w roku 2017 międzynarodową, polsko-francuską instytucję kultury - Muzeum Witolda Gombrowicza/Espace Muséal Gombrowicz. Z kolei Muzeum Witolda Gombrowicza w Polsce ulokowane jest we Wsoli
na Ziemi Radomskiej – rodzinnej ziemi Gombrowiczów. To tutaj 4 sierpnia tego roku odbędą się 120. urodziny Pisarza uświetnione m.in. premierą filmu „Itek. Dzieciństwem podszyty” w reżyserii Roberta Utkowskiego. Szczegóły w linku Wydarzenia : Gombrowicz (muzeumgombrowicza.pl)
Biblioteka wczoraj - dziś – jutro.
Dyrektor Centralnej Biblioteki Statystycznej im. Stefana Szulca w Warszawie ma przyjemność zaprosić do obejrzenia wystawy plenerowej Biblioteka wczoraj - dziś – jutro.
W 106. roku od powołania Głównego Urzędu Statystycznego, którego ważną częścią od zarania była biblioteka naukowa, powstała syntetyczna ekspozycja przedstawiająca działalność książnicy statystyki polskiej. Głównym założeniem wystawy, a zarazem jej koncepcją, jest zaprezentowanie szerokiemu gronu odbiorców, Warszawiaków i gości stolicy, dziejów oraz współczesnego potencjału Biblioteki.
Biblioteka GUS, a od 1968 roku - Centralna Biblioteka Statystyczna, rozpoczęła swoją działalność w roku 1918. Instytucja od lat wspiera służby statystki publicznej jako zaplecze naukowe a także czynnie uczestniczy w promowaniu dokonań statystyki publicznej poprzez gromadzenie i udostępnianie publikacji oraz informacji statystycznej. Biblioteka edukuje: organizuje lekcje biblioteczne oraz kolejne edycje Ogólnopolskiego Konkursu Statystycznego dla szkół średnich. Te i inne inicjatywy stanowią zaledwie ułamek szeroko zakrojonej działalności Biblioteki na rzecz upowszechniania wiedzy o statystyce polskiej oraz
z zakresu statystyki publicznej.
Wystawa plenerowa to 22 plansze, podzielone na bloki tematyczne: część poświęconą dziejom Biblioteki, prezentującą momenty przełomowe w jej historii oraz strefę charakteryzującą profil gromadzenia zbiorów, jak również najcenniejsze i unikatowe, ilustrowane fotografiami, cymelia,
a także publikacje najnowsze. W planie uniwersalnym, wystawa pokazuje przemiany w funkcjonowaniu biblioteki naukowej na przestrzeni XX/XXI wieku, od biblioteki tradycyjnej do biblioteki cyfrowej.
Wystawę można będzie oglądać codziennie od 26 lipca. Znajduje się ona na parkanie Głównego Urzędu Statystycznego w pięknym otoczeniu Parku Pole Mokotowskie. Koncepcję i projekt ekspozycji opracowała pani Małgorzata Czapalska – kurator wystawy. Nadzór i opiekę merytoryczną sprawuje Centralna Biblioteka Statystyczna – komisarz wystawy.
Jednocześnie zachęcamy do zapoznania się z innymi naszymi ekspozycjami, znajdującymi się na parterze budynku Głównego Urzędu Statystycznego w sąsiedztwie Czytelni Biblioteki.
80. rocznica Powstania Warszawskiego
Powstanie Warszawskie było największą akcją zbrojną podziemia w okupowanej przez Niemców Europie. 1 sierpnia 1944 r. o godzinie 17 do walki stanęło ok. 40-50 tys. Powstańców. Trwało 63 dni. W czasie walk w Warszawie zginęło ok. 18 tys. Powstańców, a 25 tys. zostało rannych. Po kapitulacji wielu z nich wywieziono do obozów koncentracyjnych bądź na przymusowe roboty do Rzeszy. Również wśród ludności cywilnej straty były ogromne. Pozostałych przy życiu mieszkańców Warszawy wypędzono ze zniszczonego miasta, które po powstaniu Niemcy niemal całkowicie zburzyli. Powstanie, choć nie osiągnęło celów ani wojskowych, ani politycznych, było wyjątkowe w skali okupowanej Europy. Dla kolejnych pokoleń Polaków stało się symbolem męstwa w walce o niepodległość. Data 1 sierpnia godzina 17 - czyli Godzina W, rozpoczynająca jeden z największych zrywów niepodległościowych w historii Polski - to wyjątkowy Dzień i Godzina dla Warszawiaków, ale też dla całej Polski. Wtedy w całym kraju na chwilę zamiera ruch, wyją syreny, a wszyscy zatrzymują się, aby uczcić pamięć Bohaterek i Bohaterów Powstania – żołnierzy, harcerzy, cywilów i wszystkim tych, którzy byli gotowi walczyć o Warszawę i Polskę. Obchody 80. rocznicy Powstania Warszawskiego przebiegają pod hasłem W jak wolność. Przed nami dni pamięci, zadumy, które uczcimy w miejscach upamiętniających powstańczy zryw stolicy. Obchodom towarzyszyć będą apele pamięci, konferencje, wystawy, prezentacje, koncerty, a przede wszystkim spotkania z żyjącymi świadkami tamtych dni – Powstańcami Warszawskimi. Szczegółowy program obchodów 80. rocznicy Powstania Warszawskiego jest dostępny na stronie internetowej: www.1944.pl/artykul/program-obchodow-80.-rocznicy-powstania-warszaw,5518.html
Bogdan Bartnikowski, uczestnik Powstania, wspomina: Czasy Powstania Warszawskiego to były dla nas, Warszawiaków, wielkie chwile, na które czekaliśmy coraz bardziej niecierpliwie. Nastroje wśród młodzieży warszawskiej były coraz bardziej wspaniałe, bo chcieliśmy się wyzwolić sami - własnymi rękami. Dlatego przystąpiliśmy do tej nierównej walki. Przeżywaliśmy chwile radości, załamania, znowu radości. Są ciągle bardzo młodzi ludzie, którzy czekają na nasze opowieści i w miarę możliwości usiłują nam pomagać. Są cały czas razem z nami. To dla nas bardzo ważne. W ten sposób upewniamy się, że pamięć o tym wspaniałym zrywie nie zniknie.
2024 – Rok Polskich Olimpijczyków
POLSKA INAUGURACJA OLIMPIJSKA – VIII Letnie Igrzyska Olimpijskie Paryż 1924
Między 4 maja a 27 lipca 1924r. w Paryżu odbyły się VIII Letnie Igrzyska Olimpijskie. Wystąpili przedstawiciele 44 krajów, w tym po raz pierwszy z Polski.
Polski Komitet Igrzysk Olimpijskich wystawił 81-osobową ekipę sportowców, która odniosła dwa sukcesy. Czwórka kolarzy torowych w składzie: Józef Lange, Jan Łazarski, Tomasz Stankiewicz i Franciszek Szymczyk zajęła drugie miejsce i otrzymała srebrny medal w wyścigu na 4 km na dochodzenie, a porucznik Adam Królikiewicz w konkursie skoków, na koniu Picador, wywalczył trzecią lokatę i medal brązowy. Były to pierwsze medale olimpijskie w dziejach polskiego sportu. W stulecie tych wydarzeń w uznaniu zasług sportowców, rok 2024 został ogłoszony Rokiem Polskich Olimpijczyków.
Do dziś polscy olimpijczycy w startach na letnich i zimowych igrzyskach zdobyli ponad 300 medali. Tę liczbę powiększają jeszcze nagrody przyznane polskim artystom na Olimpijskich Konkursach Sztuki i Literatury, które towarzyszyły zawodom sportowym w latach 1912-1948.
Od 26 lipca do 11 sierpnia 2024r. w Paryżu będą trwały Letnie Igrzyska Olimpijskie, które są 33. edycją nowożytnej olimpiady. Na igrzyska przyjedzie 10,5 tys. zawodników i zawodniczek reprezentujących 183 kraje świata. Wezmą udział w 329 konkurencjach i 32 dyscyplinach. Tak jak przed stu laty weźmie w niej udział polska reprezentacja, która składa się z 213 sportowców.
Nagrody literackie w 2024 r. c.d.
Nagroda Fundacji im. Kościelskich
Nagroda Fundacji im. Kościelskich (zwana także Nagrodą Kościelskich) to wyróżnienie literackie przyznawane od 1962 r. przez Fundację im. Kościelskich z siedzibą w Genewie. Fundacja ta powstała na mocy testamentu zmarłej w lipcu 1959 r. Moniki Kościelskiej, wdowy po Władysławie Auguście Kościelskim, wydawcy, poecie i mecenasie sztuki. Celem fundacji jest wspieranie rozwoju literatury i poezji polskiej, poprzez przyznawanie nagród młodym twórcom polskim (głównie pisarzom i krytykom literackim), którzy nie ukończyli 40. roku życia, zamieszkałym w kraju lub na emigracji. W skład jury wchodzą członkowie Rady oraz znawcy polskiej literatury współczesnej. Przyznawane wyróżnienie stanowi najwyższą poza granicami kraju, stałą, polską nagrodę literacką. Do ponad stuosobowego grona jej laureatów należą najwybitniejsi polscy prozaicy, poeci i krytycy literaccy.
Laureatką Nagrody Kościelskich 2023 została Urszula Honek za tom opowiadań Białe noce (Wydawnictwo Czarne, 2022). Książkę charakteryzuje wyjątkowa zdolność łączenia ostrego spojrzenia na rzeczywistość z językową magią, która splata żywych i umarłych, ludzi i zwierzęta, tradycje poetyckie i prozę współczesną - napisano w uzasadnieniu werdyktu.
Nagroda Literacka Skrzydła Dedala
W roku 2015 r. Biblioteka Narodowa ustanowiła Nagrodę Literacką Skrzydła Dedala. Nagroda nawiązuje do idei Nagrody im. Andrzeja Kijowskiego, przyznawanej w latach 1985–1989 przez Komitet Kultury Niezależnej, a następnie w latach 1995–2008 przez Zakład Narodowy im. Ossolińskich we Wrocławiu (Ossolineum). Wyróżnienie to przyznawane jest corocznie pisarzom za książkę lub całokształt twórczości w dziedzinie literatury pięknej, ze szczególnym uwzględnieniem prozy, krytyki literackiej, artystycznej, historii oraz szeroko rozumianej problematyki społecznej. W ocenie jury brane są pod uwagę istotne walory poznawcze twórczości nominowanych autorów, a także niekonwencjonalność sądów, opinii, odwaga i precyzja myśli oraz piękno słowa. Laureatów wyłania Jury, powołane przez Dyrektora Biblioteki Narodowej. Nagrodę Literacką Skrzydła Dedala za 2023 r. otrzymał Andrzej Kopacki, eseista, poeta, tłumacz niemieckojęzycznej liryki i prozy, profesor literaturoznawstwa w Instytucie Germanistyki Uniwersytetu Warszawskiego oraz redaktor miesięcznika Literatura na Świecie. Jury przyznało nagrodę: za twórcze poszukiwanie języka poetyckiego, który w zmodyfikowanych formach klasycznych wyraża zagubienie człowieka pospolitego w chaotycznym świecie współczesnym.
Nagroda Identitas
Nagroda Identitas to polskie wyróżnienie dla monografii historycznych oraz prac z zakresu humanistyki i literatury pięknej. Przyznawane jest w dwóch kategoriach jako Nagroda Historyczna i jako Nagroda Literacka. Regulamin dopuszcza ponadto, obok nagrody głównej, przyznanie dwóch wyróżnień. Pierwsze wręczenie nagród nastąpiło w 2014 r. Od 2020 r. Nagrodę Identitas otrzymują pisarze do 41. roku życia, we wcześniejszych latach nie było ograniczeń wiekowych. Propozycje książkowe można było zgłaszać do 19 kwietnia b.r. Nominacje do Nagrody Identitas 2024 wiążą się z zaproszeniem sześciorga polskich autorów na warsztaty na wyspie Uløya, za kręgiem polarnym. Jeden twórca spośród tego grona otrzyma nagrodę. Podczas warsztatów w Arktyce zespół ekspertów przeprowadzi cztery sesje. Jedna z nich poświęcona będzie wpływowi na najnowsze polskie narracje myślenia o bezpieczeństwie. Laureat Identitas 2024 otrzyma między innymi statuetkę autorstwa Studia NoArt. Nominacje ogłoszone zostaną pod koniec lipca 2024 r. Dzieła całej szóstki nominowanych będą promowane przez 6 miesięcy przez Fundację Identitas i jej partnerów. Wśród dotychczasowych laureatów i nominowanych do Nagrody Identitas znaleźli się między innymi Marta Kwaśnicka, Jarosław Marek Rymkiewicz, Maciej Pieprzyca, Ryszard Kaczmarek, Krzysztof Koehler, Zbigniew Rokita, Tomasz Grzywaczewski, Andrzej Muszyński, Bogdan Podgórski, Marcin Cielecki, Radek Rak, Anna Janko, Agnieszka Kołakowska, Marta Madejska, Michał Gołębiowski, Marcin Makowski, Paweł Rzewuski, Kazimierz Orłoś, Mariusz Urbanek, Jan Baron, Małgorzata Lebda i Przemysław Dakowicz.
W 2023 r. do Nagrody Identitas nominacje otrzymali:
Jan Baron Psińco (wyd. Convivo),
Małgorzata Lebda Mer de Glace (wyd. Warstwy),
Agata Ludwikowska Granit (wyd. SPP w Łodzi),
Jan Maciejewski Milczenie katedry (wyd. Teologia Polityczna),
Andrzej Muszyński Bez. Balladę o Joannie i Władku z jurajskiej doliny (Wydawnictwo Literackie),
Adrian Sinkowski Atropinę (wyd. Biblioteka Toposu).
Zwyciężył Jan Maciejewski za zbiór tekstów Milczenie katedry. Dodatkowe wyróżnienie otrzymał Andrzej Muszyński za książkę Bez. Ballada o Joannie i Władku z jurajskiej doliny.
106. rocznica powołania Głównego Urzędu Statystycznego i Centralnej Biblioteki Statystycznej im. Stefana Szulca
13 lipca 1918 roku Rada Regencyjna Królestwa Polskiego wydała Reskrypt o utworzeniu i organizacji Głównego Urzędu Statystycznego. GUS to centralny urząd administracji państwowej zajmujący się zbieraniem, opracowywaniem i udostępnianiem informacji statystycznych. Do najważniejszych jego zadań należy także przeprowadzanie spisów powszechnych. Na przestrzeni lat GUS, w celu lepszego zaspokojenia potrzeb użytkowników zmienia się i doskonali. Rozwija badania statystyczne poprzez wdrażanie nowych metod i narzędzi zbierania danych oraz ich przetwarzania. Zwiększany jest zakres udostępniania wieloaspektowych danych o gospodarce i społeczeństwie, a także pogłębionych analiz makroekonomicznych. Systematycznie prowadzone są działania popularyzatorskie, promujące efekty pracy i produkty statystyki publicznej.
W propagowaniu dokonań statystyki publicznej czynnie uczestniczy Centralna Biblioteka Statystyczna im. Stefana Szulca. Powstała ona równolegle z GUS, jako biblioteka Urzędu, od 1968 r. funkcjonuje jako samodzielna instytucja. W naszych zbiorach znaleźć można między innymi:
- wszystkie publikacje wydane przez Główny Urząd Statystyczny od 1918 roku,
- najważniejsze publikacje urzędów statystycznych,
- wiele dawnych i najnowszych statystyk z Polski i całego świata,
- opracowania demograficzne, ekonomiczne, rolnicze, finansowe i mnóstwo innych cennych publikacji z różnych dziedzin
Ciekawe i unikalne cymelia statystyczne można obejrzeć także on-line dzięki Bibliotece Cyfrowej. Zbiory Centralnej Biblioteki Statystycznej przeznaczone są dla wszystkich, a wszelkie informacje można uzyskać osobiście, poprzez kontakt e-mailowy bądź telefoniczny.
Nagrody literackie w 2024 r.
Nagroda im. Jana Długosza 2024
Jesienią odbędą się w Krakowie 27. Międzynarodowe Targi Książki. Jednym z wydarzeń towarzyszących targom jest przyznanie Nagrody im. Jana Długosza. To konkurs popularyzujący i honorujący dzieła wnoszące istotny wkład w rozwój nauki i kultury, napisane przez polskiego autora, wydane w roku poprzedzającym przyznanie Nagrody. Mogą do niego przystąpić wszystkie wydawnictwa, które wydały publikacje z dziedziny szeroko pojętej humanistyki. Spośród zgłoszonych książek Jury Konkursu wybiera 10 nominowanych pozycji, które ubiegają się o nagrodę
główną i statuetkę dłuta prof. Bronisława Chromego. Jej wręczenie odbędzie się podczas gali finałowej przewidzianej na 24 października br. Według Jury, zgłaszane do Konkursu dzieła to pozycje wysokiej próby, które dzięki walorom znakomitego języka i przejrzystego stylu mogą trafić nie tylko do wąskiego grona naukowców, ale także do środowisk nieprofesjonalnych czytelników i tym samym stać się tematem szerszej debaty publicznej, przyczyniając się do budowania naszej świadomości historyczno-kulturowej. W 2023 r. Nagrodę im. Jana Długosza otrzymał Konstanty Gebert za książkę Ostateczne rozwiązania. Ludobójcy i ich dzieło. To niezwykle poruszająca monografia, która bada historię ludobójstw ostatnich 120 lat, rozważając źródła i konsekwencje tych okrutnych wydarzeń. Przesłanie autora jest jasne - należy zrozumieć mechanizmy, które prowadzą do ludobójstw, aby uniknąć ich powtórzenia.
Literacka Nagroda Europy Środkowej Angelus 2024
Do jednego z najważniejszych wydarzeń kulturalno-literackich należy przyznanie Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus. Pierwsza edycja Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus odbyła się w 2006 r., a od 2010 przyznawany jest także Angelus za przekład – dla tłumaczek i tłumaczy nagrodzonej książki. Jest to jedyna przyznawana w kraju nagroda, która wskazuje i promuje najlepsze książki autorów pochodzących lub tworzących w krajach Europy Środkowej. Fundatorem jest miasto Wrocław. Do nagrody zgłaszać można polskie wydania pochodzących z 23 krajów książek, które swoje pierwsze polskie wydania miały w 2023 r. Pulę angelusowych wyróżnień uzupełnia Nagroda im. Natalii Gorbaniewskiej – upamiętniająca pierwszą przewodniczącą jury Angelusa, a przyznawana przez publiczność w internetowym głosowaniu na książki z finałowej siódemki. Nagroda Angelus pełni ważną rolę popularyzatorską, pozwala zaznajomić się z aktualnym dorobkiem literackim Europy Środkowej i poznać współczesne problemy regionu. Do jej laureatów należą, m. in.: Oksana Zabużko, Georgi Gospodinow, Pavol Rankov czy Swietłana Aleksijewicz. Do tegorocznej 19. edycji zostało zakwalifikowanych 120 książek (pełna lista na stronie: https://angelus.com.pl). Wszystkie osoby nagrodzone Angelusem 2024 poznamy 19 października, podczas wspólnej gali Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus i Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius.
Nagroda Literacka Nike
Nagroda Literacka Nike przyznawana jest od 1997 r. Jej celem jest promocja polskiej literatury współczesnej. Fundatorami nagrody są Gazeta Wyborcza i Fundacja Agory. Laureat nagrody wyłaniany jest w trójetapowym konkursie. Pierwszy etap to przyznanie przez jury 20 nominacji, następnie wybór siedmiu finalistów i ostatecznie wyłonienie zwycięscy. Statuetkę Nike zaprojektował Gustaw Zemła. Oprócz wyróżnienia przyznawanego przez kapitułę konkursu, przyznawana jest również Nagroda Nike Czytelników. Ocenie podlegają książki wszystkich gatunków – od poezji, poprzez dramat, po reportaż, jednak szczególny nacisk jury kładzie na powieści. Wśród laureatów nagrody są m.in. Czesław Miłosz, Olga Tokarczuk, Mariusz Szczygieł, Marcin Wicha, Andrzej Stasiuk, Grzegorz Piątek i Dorota Masłowska. O Nike 2024 mogą się ubiegać książki oryginalnie napisane w języku polskim, których pierwsze wydanie przypadło na rok 2023. W 2023 r. spośród siedmiu finalistów: Wiktorii Bieżuńskiej Przechodząc przez próg, zagwiżdżę (wyd. Cyranka), Mateusza Górniaka Trash story (wyd. Korporacja Halart), Zyty Rudzkiej Ten się śmieje, kto ma zęby (wyd. W.A.B.), Anny Bikont Cena. W poszukiwaniu żydowskich dzieci po wojnie (wyd. Czarne), Ilony Wiśniewskiej Migot. Z krańca Grenlandii (wyd. Czarne), Grzegorza Piątka Gdynia obiecana. Miasto, modernizm, modernizacja 1920-1939 (wyd. W.A.B.) oraz Piotra Sommera Lata praktyki (wyd. WBPCiAK) nagrodę Nike otrzymała Zyta Rudzka za niekonwencjonalną formę powieści Ten się śmieje, kto ma zęby, o historii małżeństwa fryzjerki męskiej i dżokeja. Nike Czytelników przypadła Grzegorzowi Piątkowi za książkę Gdynia obiecana. Miasto, modernizm, modernizacja 1920-1939 – opowieść o mieście stworzonym od podstaw, które w wyniku dynamicznego rozwoju, osiągnęło spektakularny sukces.
Uroczysta gala wręczenia Nagrody Literackiej Nike 2024 oraz Nagrody Literackiej Nike Czytelników 28. edycji odbędzie się 6 października br.
IV Kongres Statystyki Polskiej
W dniach 2-4 lipca 2024 r. w Warszawie odbył się IV Kongres Statystyki Polskiej. Wzięli w nim udział polscy i zagranicznych naukowcy, eksperci, przedstawiciele instytucji publicznych i mediów. W ciągu trzech dni odbyło się ponad 100 wykładów i paneli dyskusyjnych z prelegentami z różnych obszarów statystyki.
Organizatorami wydarzenia były Główny Urząd Statystyczny oraz Polskie Towarzystwo Statystyczne. Główny cele, które postawili przed sobą organizatorzy, to pielęgnowanie tradycji wspólnych spotkań i pogłębiania dialogu między statystyką publiczną a środowiskiem naukowym.
W Kongresie uczestniczyli również przedstawiciele Centralnej Biblioteki Statystycznej.
W ramach sesji poświęconej historii polskiej statystyki dr Bożena Łazowska wygłosiła wykład pt. „Stan badań i perspektywy badawcze nad historią Generalnego Gubernatorstwa w liczbach (1939-1944).
Dla uczestników dostępne było również stoisko informacyjne Centralnej Biblioteki Statystycznej, przy którym można było spotkać się z naszymi pracownikami, zaopatrzyć w publikacje GUS oraz biblioteczne materiały promocyjne i informacyjne, a także obejrzeć nową edycję wirtualnego spaceru po bibliotece i cyfrowe wersje publikacji z naszych bogatych zasobów. Odwiedzającym stoisko gościom udzielaliśmy również informacji na temat zbiorów biblioteki oraz danych dostępnych w publikacjach, bazach wiedzy i na portalu Głównego Urzędu Statystycznego.
Dziękujemy wszystkim, którzy odwiedzili nasze stoisko podczas Kongresu. Jesteśmy wdzięczni za zainteresowanie i wszystkie miłe słowa z Państwa strony. Zapraszamy teraz do odwiedzenia Centralnej Biblioteki Statystycznej. Tutaj na co dzień czekamy na wszystkich miłośników statystyki i udostępniamy historyczne i współczesne dane z całego świata.
Nagrody literackie przyznane w 2024 r.
Nagroda Literacka Warszawy 2024
Przyznawana w tym roku po raz 17 Nagroda Literacka Warszawy to kontynuatorka nagrody o tym samym tytule z lat 1928-1938. Pierwszym laureatem był najstarszy syn Adama Mickiewicza – Władysław, publicysta, tłumacz i wydawca, ostatnim przed wybuchem wojny został Leopold Staff. Po wojnie warszawska nagroda literacka przyznawana była pisarzom i publicystom nieregularnie i pod różnymi nazwami. Pierwszym laureatem został w 1948 r. Kazimierz Brandys, ostatnimi zaś Miron Białoszewski i Jerzy Waldorff (w roku 1980). Konkurs reaktywowano w 2008 r. uchwałą Rady m. st. Warszawy. Ocenie podlegają publikacje w kategoriach: proza, poezja, literatura dla dzieci i młodzieży oraz warszawski twórca, a od 2022 r. również komiks i powieść graficzna. Nominacje mogą zgłaszać czytelnicy, wydawcy, księgarze i bibliotekarze. Miasto jest organizatorem konkursu i fundatorem nagród. Jury w tym roku wskazało 15 najlepszych prac spośród zgłoszonych 755 książek.
Proza
W kategorii proza nominacje otrzymali:
Grzegorz Bogdał Idzie tu wielki chłopak, Wydawnictwo Czarne – zbiór opowiadań
Tomasz Różycki Złodzieje żarówek, Wydawnictwo Czarne – poemat prozą o życiu pod koniec lat 80
Aleksandra Tarnowska Wniebogłos, Wydawnictwo ArtRage – opowieść o dorastaniu na polskiej wsi w latach 70
Laureatem w tej kategorii został Tomasz Różycki.
Poezja
W tej kategorii jury do nagrody nominowało następujących kandydatów:
Justyna Kulikowska Obóz zabaw, Wydawnictwo Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Poznaniu – co może język wobec przemocy
Marcin Orliński Późne słońce, Wydawnictwo Wolno - tom o doświadczaniu świata
Marta Podgórnik Erwin i Fatum, Wydawnictwo Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Poznaniu – wolność w życiu
Zdobywczynią nagrody została Justyna Kulikowska.
Literatura dziecięca (tekst i ilustracje)
W 2024 r. nominacje w tej kategorii otrzymali:
Anna Kaźmierak (tekst i ilustracje) Gdzie ty jesteś, koguciku?, Wydawnictwo Wytwórnia – kolorowa siła polskiej tradycji ludowej
Marta Lipczyńska-Gil (tekst) Marta Ignerska (ilustracje) Ferment w mieście, Wydawnictwo Hokus-Pokus – kolorowy zawrót głowy w mieście
Maria Strzelecka (tekst i ilustracje) Hajda. Beskid bez kitu, Wydawnictwo Libra PL – historie opowiadane m. in. o Łemkach na tle beskidzkiego krajobrazu
Nagrodę otrzymała Maria Strzelecka.
Książka o tematyce warszawskiej
Tu nominacje otrzymali:
Katarzyna Chudyńska-Szuchnik Świdermajerowie, Wydawnictwo Dowody – historia podwarszawskich miejscowości letniskowych
Tymon Grabowski Paskudnik Warszawski, Wydawnictwo Złomnik - opowieść fotograficzno- narracyjna o Warszawie „B”
Michał Książek Atlas dziur i szczelin, Wydawnictwo Znak – dziennik o dzikiej naturze żyjącej obok miejskiego otoczenia i człowieka
Nagrodę zdobył Michał Książek za publikację „Atlas dziur i szczelin”
Komiks i powieść graficzna
Nominacje otrzymali następujący autorzy i utwory:
Katarzyna „Falauke” Czarna Czy wszystko smakuje?, Kultura Gniewu – portret i sekrety branży gastronomicznej
Maciej Sieńczyk Spotkanie po latach, Wydawnictwo Literackie – opowieść surrealistyczna
Jacek Świdziński Festiwal, Kultura Gniewu – co się dzieje, gdy projekt propagandowy wymyka się spod kontroli człowieka
Nagrodę otrzymał Maciej Sieńczyk za „Spotkanie po latach”.
Nagroda Wielkiego Kalibru 2024
Nagroda Wielkiego Kalibru to nagroda dla najlepszej polskiej powieści kryminalnej lub sensacyjnej roku napisanej w języku polskim. Organizatorem konkursu jest wydawnictwo EMG we współpracy z Biurem Promocji Urzędu Miejskiego we Wrocławiu. Nagroda przyznawana jest od 2004 r., a pierwszym laureatem był Marek Krajewski. Oprócz Nagrody Wielkiego Kalibru przyznawane są: Nagroda Wielkiego Kalibru Czytelników, Nagroda Specjalna im. Janiny Paradowskiej oraz Nagroda Edytorska Międzynarodowego Festiwalu Kryminału. Jury w maju ogłosiło siedem tytułów książek, które zostały zakwalifikowane do finału tegorocznej edycji konkursu. W tym roku Nagroda Wielkiego Kalibru zostanie przyznana po raz dwudziesty pierwszy. W 2023 r. nagrodą Wielkiego Kalibru za 2022 r. uhonorowano Marka Stelara za powieść Krzywda, wydaną nakładem Wydawnictwa Filia. Nagrodę Wielkiego Kalibru Czytelników przyznano Maciejowi Siembiedy za Katharsis. Nagroda Specjalna znalazła się w rękach Anny Potyry za książkę Pakt. Natomiast Nagroda Edytorska trafiła do Anny Kańtoch za Jesień zapomnianych.
Publikacje, które zostały zakwalifikowane do finału Nagrody Wielkiego Kalibru 2024 to:
Mariusz Czubaj Półmistrz (Znak Crime)
Tomasz Duszyński Małomiasteczkowy (Skarpa Warszawska)
Grzegorz Dziedzic Gangway ( Wydawnictwo AGORA)
Agnieszka Graca Czarny poniedziałek (Wydawnictwo Agora)
Juliusz Machulski Wisząca małpa (Wydawnictwo Sonia Draga)
Anna Potyra Kat (Zysk i S-ka Wydawnictwo)
Marek Stelar Milczenie (Wydawnictwo Filia)
Zwycięzców poznaliśmy na uroczystej gali, w trakcie Międzynarodowego Festiwalu Kryminału Wrocław 2024. Laureatką nagrody głównej została Agnieszka Graca, laureatem Nagrody Specjalnej im. Janiny Paradowskiej został Juliusz Machulski, Nagrodę Czytelników Wielkiego Kalibru otrzymał Marek Stelar i powieść „Milczenie”.
Nagroda im. Marcina Króla 2024
W 2022 r. przez Fundację Batorego została ustanowiona Nagroda im. Marcina Króla, która ma wspierać rozwój debaty publicznej poprzez zachętę do pogłębionej refleksji nad zjawiskami i trendami współczesności oraz wyzwaniami przyszłości, tworzenia nowych idei i prób opisu rzeczywistości, poszukiwania odpowiedzi na kryzys demokracji i wartości demokratycznych oraz poszerzania przestrzeni intelektualnego dyskursu ponad podziałami. Wyróżnienie przyznawane jest za najlepszą opublikowaną w roku poprzednim, polską książkę z dziedziny historii idei i badań nad przyszłością, filozofii, myśli społecznej i politycznej, refleksji nad cywilizacją i kulturą. Do finału Nagrody im. Marcina Króla 2024 zakwalifikowano:
Maciej Kisilowski, Anna Wojciuk (red., praca zbiorowa) Umówmy się na Polskę (Wydawnictwo Znak)
Renata Lis Moja ukochana i ja (Wydawnictwo Literackie)
Jacek K. Sokołowski Transnaród. Polacy w poszukiwaniu politycznej formy (Ośrodek Myśli Politycznej)
Magda Szcześniak Poruszeni. Awans i emocje w socjalistycznej Polsce (Krytyka Polityczna)
Jan Tokarski W cieniu katastrofy. «Encounter» (Kongres Wolności Kultury i pamięć XX wieku, Znak)
Laureatem nagrody w 2024 r. został Jan Tokarski.
Nagroda im. Ryszarda Kapuścińskiego
Nagroda ustanowiona została w 2010 r. przez Radę Miasta Stołecznego Warszawy. Przyznawana jest autorowi najlepszego reportażu literackiego wydanego po polsku, w Polsce, w danym roku oraz autorowi najlepszego przekładu reportażu literackiego na język polski. Ma na celu wyróżnianie najwartościowszych książek reporterskich, które podejmują ważne problemy współczesności, zmuszają do refleksji, pogłębiają wiedzę o świecie innych kultur, a także by upamiętniać dziedzictwo Ryszarda Kapuścińskiego, wybitnego reportera, dziennikarza, publicysty i poety.
W ubiegłym roku nagroda powędrowała do Anny Goc za Głuszę, reportaż opowiadający o polskim języku migowym. W swojej książce autorka oddaje głos głuchym, w narracji pełnej emocji i bezpośredniości. Dotąd o głuchych wypowiadali się głównie ci, którzy słyszą. Teraz głusi chcą opowiedzieć o sobie sami.
Do 15. edycji Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego za najlepszy reportaż literacki wydany po polsku w 2024 r. zgłoszono 145 książek (105 z nich powstało po polsku, 40 to tłumaczenia). Książki wyszły nakładem 38 wydawnictw. Spośród wszystkich zgłoszonych książek jury wybrało dziesięć, które przeszły do kolejnego etapu konkursu. Były to:
Marta Abramowicz Irlandia wstaje z kolan (Wydawnictwo Krytyki Politycznej)
Martín Caparrós Ñameryka, przeł. Wojciech Charchalis (Wydawnictwo Literackie)
Ersin Karabulut Kroniki ze Stambułu, tom 1, przeł. Ada Wapniarska (Wydawnictwo timof comics)
Katarzyna Kobylarczyk Ciałko. Hiszpania kradnie swoje dzieci (Wydawnictwo Czarne)
Michał Książek Atlas dziur i szczelin (Wydawnictwo Znak Literanova)
Joanna Kuciel-Frydryszak Chłopki. Opowieść o naszych babkach (Wydawnictwo Marginesy)
Fernanda Melchor To nie jest Miami, przeł. Tomasz Pindel (Wydawnictwo ArtRage)
Małgorzata Nocuń Miłość to cała moja wina. O kobietach z byłego Związku Radzieckiego (Wydawnictwo Czarne)
Paweł Pieniążek Opór. Ukraińcy wobec rosyjskiej inwazji (Wydawnictwo W.A.B.)
Bartosz Żurawiecki Ojczyzna moralnie czysta. Początki HIV w Polsce (Wydawnictwo Czarne)
Jurorzy Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego po raz pierwszy w historii nagrody wyróżnili komiks.
Z dziesiątki wybranych książek Jury wybrało pięć tytułów, które przeszły do finału:
Irlandia wstaje z kolan Marty Abramowicz, Kroniki ze Stambułu. Tom 1 Ersina Karabuluta, przeł. Ada Wapniarska, Atlas dziur i szczelin Michała Książka, Ojczyzna moralnie czysta. Początki HIV w Polsce Bartosza Żurawieckiego oraz To nie jest Miami Fernandy Machor.
Ostatecznie nagroda w 2024 roku powędrowała do Fernandy Melchor, autorki zbioru opowiadań "To nie jest Miami".
Nagroda Literacka im. Marka Nowakowskiego
Nagroda Literacka im. Marka Nowakowskiego ustanowiona w 2017 r. przez Bibliotekę Narodową w trzecią rocznicę śmierci wybitnego prozaika o wielkiej społecznej wrażliwości, wyróżnia autorów opowiadań, szczególnie o tematyce warszawskiej. Opowiadanie lub cykl opowiadań powinno charakteryzować się niekonwencjonalnością sądów, odwagą i precyzją myśli oraz pięknem słowa. Jej (nagrody) cechą szczególną jest docenienie małej formy, bardzo wymagającej pisarsko. Nagroda przyznawana jest corocznie. Nagrodzonemu wręczana jest statuetka autorstwa prof. Macieja Aleksandrowicza. Mottem Nagrody są słowa Nowakowskiego „Nie jesteśmy znikąd”. Pierwszym laureatem wyróżnienia był Wojciech Chmielewski, nagrodzony w 2017 r. za całokształt twórczości. Kapituła Nagrody Literackiej im. Marka Nowakowskiego za 2023 r. nagrodziła Aleksandrę Majdzińską za tom Szalom bonjour Odessa. To sugestywny portret wyjątkowego miasta sprzed rosyjskiej agresji na Ukrainę, opisanego przez polską pisarkę w krótkich realistycznych obrazkach.
W 2024 r. nagoda trafiła do Piotra Pazdeja za tom Ostatnia sarna na ziemi, jak podano, „Za znakomicie skonstruowane, napisane oszczędnym, precyzyjnym stylem realistyczne opisy zrujnowanego świata nieodległej przyszłości, zmuszające do refleksji nad kondycją współczesnego człowieka i świata”.
Dzień Ojca
23 czerwca obchodzimy kolejne ważne święto. Jest nim Dzień Ojca, w którym każde dziecko ma szczególną okazję do złożenia życzeń swojemu tacie.
Dzień Ojca wraz z Dniem Matki, Dniem Dziecka, Dniem Babci i Dniem Dziadka przypomina nam jak ważny dla wszystkich pozostałych jest każdy z członków rodziny.
Z wszystkich wspomnianych, jest to święto chyba najmniej popularne, choć ma już długą tradycję i jest znane w wielu krajach świata. Najwcześniej, bo już w 1910 roku, obchodzone było w Stanach Zjednoczonych, początkowo jako święto lokalne a od roku 1972 jako oficjalne w całym kraju. W Polsce pomysł ustanowienia święta ojców zaczęto promować w łódzkiej prasie w roku 1965. Pomysł spotkał się powszechnym poparciem, a poeta Jan Sztaudynger zaproponował datę obchodów 23 czerwca i tak Dzień Ojca został ogłoszony po raz pierwszy.
Okazuje się, że w poszczególnych krajach święto to obchodzone jest w różnych dniach. 19 marca świętują ojcowie we Włoszech, Hiszpanii i Portugalii, 5 czerwca w Danii. W niektórych państwach jest to święto ruchome. Na Litwie na przykład obchodzone jest w pierwszą niedzielę czerwca, w Austrii w drugą, w Turcji, Holandii, Francji, Wielkiej Brytanii i na Ukrainie w trzecią, w Niemczech zaś w dniu Święta Wniebowstąpienia Pańskiego.
Niezależnie od daty i miejsca, święto jest wspaniałą okazją do przypomnienia o ważnej roli każdego taty w procesie wychowania oraz podziękowania mu i złożenia życzeń.
Centralna Biblioteka Statystyczna również składa wszystkim ojcom najserdeczniejsze życzenia z okazji ich święta.
Życzymy wszystkiego najlepszego a przede wszystkim dumy i radości z waszych, zarówno tych najmłodszych jak i nieco starszych, pociech. Życzenia kierujemy również do tych, którzy podjęli trud rodzicielstwa zastępczego, którego święto obchodzimy 30 maja.
14 czerwca Światowy Dzień Krwiodawcy
Światowy Dzień Krwiodawcy został ustanowiony 14 czerwca 2004 r. przez Światową Organizację Zdrowia, Międzynarodową Federację Towarzystw Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca, Międzynarodową Federację Organizacji Krwiodawców oraz Międzynarodowe Towarzystwo Transfuzjologiczne. Obchodzony jest corocznie w dniu urodzin Karla Landsteinera, który w 1901 r. odkrył grupy krwi. Za swoje osiągnięcie w 1930 r. otrzymał Nagrodę Nobla. Krew i produkty krwiopochodne są niezbędne między innymi dla: skutecznego leczenia kobiet cierpiących na krwawienia związane z ciążą i porodem, dzieci z ciężką anemię wywołaną malarią i niedożywieniem, pacjentów z chorobami krwi i szpiku kostnego oraz dziedzicznymi zaburzeniami hemoglobiny i stanami niedoboru odporności, ofiar wypadków i katastrof a także pacjentów poddawanych zaawansowanym zabiegom medycznym i chirurgicznym. Aby zapewnić każdemu, kto potrzebuje transfuzji, dostęp do bezpiecznej krwi, wszystkie kraje potrzebują dobrowolnych, nieodpłatnych dawców krwi, którzy będą ją regularnie oddawać. Dlatego w Dniu Krwiodawcy społeczeństwo informowane jest o potrzebie regularnego oddawania krwi oraz składane są szczególne podziękowania dla wszystkich dawców krwi, którzy ratują ludzkie życie. Promując to wydarzenie przeprowadzane są: kampanie informacyjne na portalach społecznościowych, specjalne tematyczne transmisje w mediach, spotkania i warsztaty, imprezy muzyczne i artystyczne dla dawców krwi i ich najbliższych, ale przede wszystkim zmasowane akcje, w Polsce i na świecie, polegające na oddawaniu krwi w punktach krwiodawstwa czy przystosowanych do tego autobusach.
53 Ogólnopolski Konkurs Statystyczny zakończony
Zakończyła się pięćdziesiąta trzecia edycja Ogólnopolskiego Konkursu Statystycznego, który od 1968 r. organizowany jest przez Centralną Bibliotekę Statystyczną im. Stefana Szulca. Konkurs odbył się pod patronatem Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Jak zawsze uczniowie szkół średnich przygotowali i przesłali na adres biblioteki wiele interesujących i wartościowych prac. W tym roku uczestnicy na podstawie "Małego Rocznika Statystycznego Polski" oceniali rolę sportu i turystyki w życiu codziennym Polaków, uczestnictwo Polaków w kulturze i analizowali dochody i wydatki gospodarstw domowych w Polsce.
Jak zwykle poziom konkursu był bardzo wysoki. Wybór laureatów był dla jurorów dużym wyzwaniem. Oprócz pierwszej nagrody jury przyznało dwie drugie i dwie trzecie nagrody ex aequo oraz wyróżnienia. Pełna lista laureatów i przyznanych nagród jest opublikowana na stronie internetowej Centralnej Biblioteki Statystycznej w zakładce „Konkurs”.
Dziękujemy serdecznie wszystkim uczestnikom i ich nauczycielom za wzięcie udziału w naszym konkursie. Gratulujemy zwycięzcy i wszystkim nagrodzonym. Zapraszamy też do udziału w przyszłorocznej, 54. edycji Ogólnopolskiego Konkursu Statystycznego
1 czerwca Międzynarodowy Dzień Dziecka
Być jak dziecko. Wspólne układanie puzzli.
Do jednej z popularniejszych form zabawy należy układanie puzzli, polegające na składaniu dużego obrazka z małych fragmentów. Początkowo puzzle były używane jedynie do edukacji dzieci, ale z czasem stały się popularnym sposobem spędzania wolnego czasu. W dzisiejszych czasach puzzle są już nie tylko formą rozrywki, ale także narzędziem do relaksu i medytacji, a także służą jako element terapii. Za twórcę pierwszych puzzli uważany jest John Spilsbury, londyński grawer i kartograf. Aby ułatwić naukę geografii w 1760 r. naklejał drukowane mapy na cienkie deski z mahoniu i rozcinał całość wzdłuż granic państw. Ta forma pomocy naukowych rozprzestrzeniła się w całej Anglii i była stosowana także do nauczania innych przedmiotów. Oprócz układanek dla dzieci tworzono również puzzle dla dorosłych, Miały dostosowaną do nich tematykę, np. przedstawiały wydarzenia lub ówczesne osobistości. W drugiej połowie XIX w. puzzle dotarły do pozostałych państw Europy oraz USA. Stały się bardzo popularne, a wiele firm je produkujących powstało właśnie w XIX w. Następnie puzzle zaczęły być produkowane z tektury, co umożliwiło produkcję bardziej skomplikowanych wzorów. Najczęściej składają się z 500, 1000, 1500 i 2000 elementów. Największy jak dotąd "puzzlowy" rysunek dostępny na rynku zawierał 12 tysięcy elementów. Odmianą klasycznej układanki są puzzle trójwymiarowe oraz kuliste. Rekordowe puzzle ułożone zostały przez studentów Uniwersytetu Ekonomicznego Ho Chi Minh w Wietnamie w 2011r. Składały się z ponad 550 000 elementów. W Polsce puzzle pojawiły się w 1985 r. Wprowadził je na nasz rynek Kazimierz Wierzbicki, trener koszykówki kobiet i założyciel firmy Trefl. Najmniejsze puzzle produkowane w tej firmie składają się z 24, największe - z 2000 części. Puzzle popularne są na całym świecie, a ich układanie jest idealną aktywnością dla każdego, a także całych rodzin.
Z okazji Dnia Dziecka życzymy wszystkiego najlepszego i wspaniałej zabawy we wspólnym układaniu puzzli.
Zachęcamy do zabrania do domu przygotowanych przez CBS układanek.
Wyłożone są one przy Czytelni CBS p. 67 blok D.
Źródło zdjęcia: www.trefl.com, 2024,
https://www.trefl.com/blog/post/dlatego-warto-ukladac-puzzle [dostęp: 2024-05-29]
Akcja Bookcrossing w Centralnej Bibliotece Statystycznej
Bookcrossing to przedsięwzięcie, które łączy coraz większą liczbę amatorów czytania na całym świecie.
Wędrująca książka, czyli bookcrossing właśnie jest formą ruchomej biblioteki, mającą na celu popularyzację czytelnictwa, zjednoczenie osób uwielbiających czytanie i stałe powiększanie tego grona. W jego ramach przeczytane przez siebie książki można zostawiać w specjalnie przygotowanych miejscach /na półkach, stolikach, regałach/, a te z kolei ulokowane są np. w parkach, przy przystankach autobusowych, na klatkach schodowych w blokach, w kawiarniach, ale także w instytucjach publicznych: szkołach, muzeach, bibliotekach. Egzemplarz pozostawiony przez jedną osobę może wziąć ktoś inny, kto potem umieści go być może na zupełnie innej półce. Biorąc jedną książkę ze sobą, można – ale nie trzeba – zostawić inną pozycję.
Właśnie mija rok, od kiedy przed wejściem do czytelni Centralnej Biblioteki Statystycznej pojawił się regał przeznaczony do dzielenia się książkami.
Zasady są proste:
• przynieś przeczytaną, niepotrzebną książkę i zostaw ją tutaj.
• zabierz inną do domu i przeczytaj
• po przeczytaniu możesz, choć nie musisz, przynieść ją z powrotem i wybrać kolejną
Zatem, jeśli masz w swoich zbiorach książki, które już przeczytałeś i chcesz je podarować komuś innemu lub uratować je przed zniszczeniem, przynieś je do naszej biblioteki.
Zapraszamy do wymieniania się książkami.
Nasz regał z wolnymi książkami czeka przy Czytelni CBS p. 67 Blok D.
W 2024 roku XXI edycja Święta Wolnych Książek odbywa się 29 maja. Z tej okazji Centralna Biblioteka Statystyczna organizuje kolejną akcję. W dniu Święta przed gmachem GUS przy alei Niepodległości 208, gdzie mieści się nasza biblioteka, będziemy obdarowywać książkami wszystkich miłośników czytania. Wychodząc z publikacjami na zewnątrz chcemy się z Państwem spotkać i zachęcić do czytania wartościowej literatury beletrystycznej oraz naukowej a przede wszystkim zaprosić do naszej biblioteki, gdzie jest ona dostępna na co dzień.
Do zobaczenia!
Wystawa Bzzz!
Centrum Nauki Kopernik zaprasza na stałą, interaktywną wystawę Bzzz! To wydzielona przestrzeń stymulująca dzieci do eksperymentowania i poznawania otaczającego świata. Jak wygląda świat oczami węża albo ryby? Co robi pszczoła w ulu? Co kryje się w korzeniach drzewa? Jak zbudować tamę wodną? Jak pachnie lis, a jak sosna? Przestrzeń zaprojektowano tak, aby wykorzystać potrzebę ruchu dzieci i skierować ją na tory samodzielnego odkrywania przyrody. Wystawa jest przeznaczona dla dzieci do 5 lat, w towarzystwie opiekuna.
26 maja Dzień Mamy
Do świąt, które dla większości z nas ma znaczenie szczególne, z całą pewnością zaliczyć można Dzień Mamy. Obchodzony jest w ponad 150 krajach, a jego data zależy od państwa, w którym jest świętowany. Oficjalnie Dzień Matki, jako święto kalendarzowe pojawiło się w Polsce w 1914 r. i obchodzone było w Krakowie. Co ciekawe, zanim ustalono datę Dnia Matki na 26 maja, celebrowano go dwa tygodnie wcześniej, a organizatorem święta był Polski Czerwony Krzyż. Po uzyskaniu przez Polskę niepodległości zwyczaj umocnił się i stał częścią naszej tradycji. Polska jako jedyny kraj na świecie obchodzi Dzień Mamy 26 maja. Chociaż współczesna forma święta jest stosunkowo młoda, to w różnych kulturach na przestrzeni wieków istniały święta poświęcone zarówno macierzyństwu, jak i płodności. Starożytne kultury miały własne święta ku czci matek, często reprezentowanych przez boginie-matki, symbole płodności i urodzaju.
W XVII-wiecznej Anglii zwyczajem były niedziele u matki - Mothering Sunday. W tym dniu odprawiano wówczas msze w katedrze, a matkom składano podarki w zamian za błogosławieństwo. Tradycja przetrwała do dziś.
W Stanach Zjednoczonych Ameryki obchody zostały zapoczątkowane za sprawą Anny Jarvis z Filadelfii, która zorganizowała 12 maja 1907 r. nabożeństwo na cześć swojej zmarłej matki, działaczki na rzecz kobiet. Przeprowadzona przez nią kampania mająca na celu popularyzację Dnia Matki przyniosła spodziewany rezultat i już po kilku latach większość stanów obchodziła to święto w drugą niedzielę maja, a w 1914 r. prezydent Woodrow Wilson uczynił je świętem państwowym.
Obchody Dnia Matki we Francji (Fete des Meres) zainicjował Napoleon Bonaparte, honorując rolę kobiet poprzez wręczanie im odznaczeń. Działania te miały podnieść wskaźnik urodzeń. Oficjalnie Dzień Matki ustalono dopiero w 1950 r. Tamtejsze mamy najczęściej dostają od dzieci własnoręcznie upieczone ciasto i laurki.
Dla Australijczyków Dzień Matki jest bardzo ważnym świętem. Jednym z tamtejszych zwyczajów jest przypinanie sobie do ubrań kolorowych goździków. Symbolizują one miłość matki spinającą rodzinę i dbającą o dzieci i dom.
We włoskiej kulturze matka jest jedną z ważniejszych postaci, nie tylko w rodzinie, ale także w życiu społecznym. Tego dnia dzieci spędzają czas z rodzicami, starając się umilić im wspólne chwile. Tradycją jest również wspólne wychodzenie do restauracji, gdzie zamawiany jest tradycyjny włoski sernik w kształcie serca.
U Hindusów święto jest bardzo kolorowe i huczne. Powiązane jest ono z kultem bogini matki Durga. Jest to bóstwo symbolizujące opiekę nad domownikami. Tego dnia mamom nie wolno zbliżać się do kuchni ani sprzątać. Wszystkie te obowiązki biorą na siebie inni domownicy.
Meksykanie Dzień Matki obchodzą w kościołach i kaplicach, gdyż jest to wydarzenie religijne. Dzieci budzą swoje mamy i śpiewają im okazjonalne piosenki. W domu, po powrocie z kościoła, mamy zwolnione są ze wszystkich codziennych obowiązków.
W Hiszpanii Dzień Matki od początku powiązany był z religijnym świętem Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny, który przypada na 8 grudnia. Dopiero w roku 1965 oba święta zostały rozdzielone i Dzień Matki przeniesiony został na pierwszą majową niedzielę. Mamy otrzymują drobne prezenty i własnoręcznie szykowane upominki. Nie brakuje też kwiatów czy czekoladek. W północnej części Hiszpanii tradycją jest podawanie mamie śniadania do łóżka.
W Chinach nie jest to święto narodowe i nie obchodzi się go powszechnie. Tam gdzie się go jednak celebruje, obdarza się mamy białymi liliami.
W Tajlandii przygotowania do święta zaczynają się kilka tygodni wcześniej. Tajlandczycy ozdabiają domy flagami narodowymi, girlandami z kwiatów, światełkami i portretami Królowej. Odbywają się procesje i pokazy fajerwerków.
Wieczorem, przed Dniem Matki w Ekwadorze, na miasto wyjeżdżają nietypowe pojazdy… ciężarówki z mężczyznami, którzy śpiewają mamom serenady.
W Japonii na Dzień Mamy przygotuje się specjalne potrawy z jajek: omlet i pudding.
W Polsce Dzień Matki jest bardzo popularnym świętem. Tego dnia mamy otrzymują od swoich dzieci życzenia i prezenty. W zależności od wieku dziecka najpopularniejszymi prezentami są laurki i kwiaty. Najpiękniejszym jednak prezentem, może być towarzyszący życzeniom uśmiech i ogromna wdzięczność, które naszym mamom powinniśmy przekazywać na co dzień, ale w dniu ich święta w szczególności.
Centralna Biblioteka Statystyczna wszystkim Mamom składa najserdeczniejsze życzenia.
Międzynarodowe Targi Książki w Warszawie
Zapraszamy serdecznie na Międzynarodowe Targi Książki w Warszawie, które odbywają się w dniach 23-26 maja w Pałacu Kultury i Nauki i na placu Defilad.
W jednym miejscu spotykają się miłośnicy literatury oraz instytucje i media związane z książką i kulturą. Organizatorzy targów przygotowali bogaty program wydarzeń i spotkań. Zaprezentują się wystawcy i twórcy z Polski i zagranicy. W tym gronie znajdują się również Zakład Wydawnictw Statystycznych, Główny Urząd Statystyczny i Centralna Biblioteka Statystyczna, które zapraszają do swojego stoiska targowego.
Zakład Wydawnictw Statystycznych jest wydawcą publikacji instytucji statystyki publicznej, dystrybutorem wydawnictw Głównego Urzędu Statystycznego.
Centralna Biblioteka Statystyczna posiada i udostępnia największy w Polsce księgozbiór z dziedziny statystyki i dyscyplin pokrewnych, od historycznych publikacji z XIX w. po najnowsze wyniki badań, polskie i zagraniczne wydawnictwa statystyczne, w tym wszystkie publikacje GUS, między innymi roczniki branżowe i wyniki spisów powszechnych a także szczegółowe opracowania regionalne - w formie drukowanej i cyfrowej. Prowadzi też działalność naukową i edukacyjną.
Na naszym stoisku na wszystkich zainteresowanych czekają wartościowe książki z dziedziny statystyki oraz materiały informacyjne i promocyjne a także pracownicy GUS, ZWS i bibliotekarze z Centralnej Biblioteki Statystycznej udzielający informacji na temat dostępnych wydawnictw oraz prowadzonych działań.
Zapraszamy serdecznie do odwiedzenia naszego stoiska targowego nr 105. Znajduje się ono w sali Korczaka w Pałacu Kultury i Nauki.
Lekcja biblioteczna dla uczniów
20.05.2024 Centralną Bibliotekę Statystyczną odwiedzili uczniowie LXXII Liceum Ogólnokształcącego im. gen. Jakuba Jasińskiego w Warszawie. W czytelni odbyła się lekcja biblioteczna, podczas której uczniowie mogli poznać historię biblioteki, zobaczyć najciekawsze publikacje ze zbiorów, obejrzeć znajdujące się w czytelni wystawy książek i zdjęć oraz prezentację pokazującą zasoby statystycznej biblioteki cyfrowej dostępnej na stronie internetowej CBS. Spotkanie zakończyło się zwiedzaniem bibliotecznych magazynów.
Dziękujemy serdecznie za tę miłą wizytę zapraszamy do korzystania ze zbiorów i czekamy na kolejne lekcje, które organizujemy w naszej bibliotece.
Wystawy warte obejrzenia
Surrealizm. Inne mity
W Muzeum Narodowym w Warszawie do 11 sierpnia b. r. można oglądać przekrojową wystawę Surrealizm. Inne mity. Rozpoczynają ją prace z dwudziestolecia międzywojennego, a kończą dzieła twórców związanych z założonym w latach 50. XX w. międzynarodowym ruchem Phases. Oprócz prac własnych Muzeum Narodowego w Warszawie prezentowane są dzieła wypożyczone z innych muzeów polskich, m. in. Muzeum Narodowego we Wrocławiu, Muzeum Sztuki w Łodzi, Muzeum Narodowego w Krakowie, Muzeum Fotografii w Krakowie i Muzeum Tatrzańskiego w Zakopanem oraz zagranicznych, takich jak Centre Georges Pompidou w Paryżu, Mumok – Museum moderner Kunst Stiftung Ludwig Wien w Wiedniu a także kolekcji prywatnych.
ELEVEN Crème de la crème zamkowych nabytków – malarstwo
Zamek Królewski w Warszawie zaprasza na pokaz 11 obrazów pochodzących z okresu od XIV do XX w. Są to dzieła artystów polskich, w Polsce tworzących, ale również przedstawicieli ośrodków sztuki z całej Europy. Wystawa pokazuje różnorodność stylów, epok, tematyki, a także historii pochodzenia. Zaprezentowane zostaną między innymi obrazy: Matka Boska karmiąca Defendente Ferrariego, Albert Kazimierz Sasko-Cieszyński Marcello Bacciarellego czy Widok Kapitolu z kościołem Santa Maria in Aracoeli Bernardo Bellotto. Wystawę będzie można oglądać od 24 maja do 14 lipca b.r.
Rzeczy warszawskie
Ekspozycje Rzeczy warszawskie, Dane warszawskie i Dzieje kamienic to trzy części wystawy głównej Muzeum Warszawy. Rzeczy warszawskie to przedmioty pokazywane w 21 pomieszczeniach. Są pretekstem do opowiedzenia historii osób, wydarzeń i procesów, które zbudowały współczesną Warszawę. Nie jest to odtwarzanie wprost dziejów miasta, ale propozycja do samodzielnego odkrywania jego historii. Poprzez wystawę Dane warszawskie, prezentowanej na wykresach, mapach i innych przedstawieniach graficznych można precyzyjnie pokazać ekonomiczne i społeczne przemiany miasta, jego przestrzenny i demograficzny rozwój, architektoniczne metamorfozy i cywilizacyjne przeobrażenia. Wśród zachowanych do dziś, najstarszym kartograficznym obrazem jest tak zwany plan Hoppego, datowany na rok 1641. Dzieje zmian struktury północnej części Rynku oraz elementy architektury kamienic są punktem wyjścia do prowadzenia samodzielnych odkryć związanych z tym miejscem. Opowiada o tym część wystawy głównej- Dzieje kamienic. Muzeum Warszawy zajmuje 11 kamienic, całą północną stronę Rynku Starego Miasta, zwaną stroną Dekerta.
Rzeczy, ludzie, duchy
Artystka Jadwiga Sawicka od 18 maja do 31 grudnia b. r. prezentuje wyjątkową interwencję artystyczną w oknach Muzeum Warszawy i wchodzi w dialog z wystawą główną Rzeczy warszawskie. Nadaje na okres kilku miesięcy nowe życie i nowy wyraz fasadom muzealnych kamienic. Zwraca uwagę, że te wszystkie kamienice, na pozór osobne domy, to jedna instytucja, siedziba muzeum miejskiego o prawie stuletniej historii. Zwraca też uwagę na, z pozoru zwykłe przedmioty, które są ważne, bo za każdym z nich kryje się człowiek. To ludzie je wytworzyli, posiadali i właśnie dzięki nim dowiadujemy się o ich przeszłości.
Dni otwarte Funduszy Europejskich i spotkanie z uczniami
10 maja 2024 r. przy okazji Dni Otwartych Funduszy Europejskich zorganizowanych w GUS Centralna Biblioteka Statystyczna na swoim stoisku informacyjnym promowała produkty współfinansowane z funduszy unijnych, między innymi zdigitalizowany zasób Statystycznej Biblioteki Cyfrowej. Przedstawiona została także prezentacja poświęcona projektowi SISP-2 zrealizowanemu w naszej placówce.
Tego dnia bibliotekę odwiedzili również uczniowie klasy piątej z jednej z warszawskich szkół podstawowych wraz z opiekunami. Podczas wizyty goście dowiedzieli się o naszej historii, działalności oraz bogatym księgozbiorze. Duże wrażenie na słuchaczach wywarł pokaz historycznych publikacji oraz niebanalne formy wydawnicze i graficzne książek i czasopism. Zainteresowanie i zakres zadawanych przez młodzież pytań nie ograniczał się tylko do zasobów naszej biblioteki. Kulminacyjnym punktem spotkania był wspólny spacer po zakątkach bibliotecznych magazynów, do których dostęp nie jest na co dzień tak powszechny. Wycieczka piątoklasistów wypadła na piątkę i mamy nadzieję na kolejne wizyty.
Zapraszamy wszystkich do odwiedzin naszej czytelni, strony internetowej oraz korzystania z naszych bogatych zbiorów.
Spotkanie z Seniorami
9 maja 2024 r. w ramach Ogólnopolskiego Tygodnia Bibliotek odwiedziła nas grupa senioralna z warszawskiego Ośrodka Pomocy Społecznej Bielany. Podczas spotkania zapoznaliśmy naszych gości z historią Centralnej Biblioteki Statystycznej oraz zakresem działań prowadzonych w obrębie statystyki publicznej. Przekazywanym informacjom towarzyszył film o historii GUS. Dużym zainteresowaniem zebranych cieszył się pokaz zbiorów biblioteki, różnorodnych pod względem tematycznym i jeśli chodzi o formy wydawnicze, od tych najstarszych po współczesne. Zaprezentowane zostały książki warte przeczytania oraz serie kalendarzy branżowych, religijnych, ogólnospołecznych, politycznych i fachowych, dostępnych w zbiorach biblioteki. Opowieści o ciekawostkach z przeszłości umieszczanych w terminarzach, wywołały ożywioną dyskusję i wspomnienia. Wizytę zakończył wspólny spacer po znajdujących się w naszej bibliotece miejscach na co dzień nieodwiedzanych przez czytelników.
Dziękujemy serdecznie za spotkanie i możliwość podzielenia się informacjami o naszym niepowtarzalnym zasobie bibliotecznym. Zapraszamy do kolejnych odwiedzin i korzystania z naszych zbiorów.
Dzień Bibliotekarza i Bibliotek
8 maja 2024 r. w Centralnej Biblioteki Statystycznej obchodziliśmy Dzień Bibliotekarza i Bibliotek. Dzień ten rozpoczynał również Ogólnopolski Tydzień Bibliotek, ogłoszony już po raz 21. przez Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich.
Z tej podwójnej okazji od rana witaliśmy wszystkich pracowników gmachu Głównego Urzędu Statystycznego rozdając nasze gadżety promocyjne i materiały informacyjne. Przez cały dzień można było również obejrzeć w towarzystwie bibliotekarzy nasze magazyny, stanowisko digitalizacyjne i przygotowane z tej okazji wystawy, w tym najstarsze oraz najnowsze publikacje ze zbiorów. Akcja spotkała się z zainteresowaniem i jest kontynuowana w kolejnych dniach. Dzięki temu bibliotekę zwiedziło już prawie 70 osób.
Dziękujemy wszystkim, z którymi mogliśmy się spotkać i zaprezentować nasze zasoby. Dziękujemy za wizyty i otrzymane życzenia. Zapraszamy do korzystania ze znajdujących się w naszych zbiorach publikacji, które dla Państwa gromadzimy i z radością codziennie udostępniamy.
8-15 maja Tydzień Bibliotek
Biblioteka - miejsce na czasie
Ogólnopolski Tydzień Bibliotek jest organizowany od 2004 r. Każda z 21 edycji, promujących czytelnictwo i biblioteki, przebiega pod innym hasłem, którego wyboru dokonuje Zarząd Główny Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich – pomysłodawca i koordynator akcji. W tym roku hasło brzmi: Biblioteka – miejsce na czasie, a autorką jest Katarzyna Pawluk z Miejskiej Biblioteki Publicznej w Opolu. Przesłanie hasła związane jest z uniwersalnością, dostępnością, różnorodnością biblioteki jako instytucji społecznej, ale przede wszystkim przestrzenią do nauki, działań kulturalnych, spotkań i wymiany poglądów. Biblioteka otwiera się na zmieniające się potrzeby społeczeństwa, uwzględnia nowe trendy i innowacyjne formy przekazu wiedzy i kultury.
Tydzień Bibliotek to wydarzenie dla wszystkich miłośników książek i bibliotek. To czas, by odwiedzić bibliotekę, wypożyczyć książki, ale także wziąć udział w wydarzeniach, które na te dni przygotowują bibliotekarze. Do tego święta książki, czytelników i bibliotekarzy przyłącza się również Centralna Biblioteka Statystyczna im. Stefana Szulca i zaprasza wszystkich chętnych do:
- spaceru po bibliotece i odwiedzeniu miejsc na co dzień niedostępnych dla czytelników
- obejrzenia wystawy plakatów zaprojektowanych w związku z Tygodniem Bibliotek w latach 2006-2024
- zapoznania się z nowościami wydawniczymi, które są dostępne w Centralnej Bibliotece Statystycznej
Zapraszamy wszystkich do czytelni Centralnej Biblioteki Statystycznej, w której organizujemy lekcje biblioteczne i wykłady dla grup w różnym wieku. Forma, treść i czas spotkania zawsze dopasowane są do danej grupy. Wszystkich zainteresowanych zapraszamy do kontaktu telefonicznego lub e-mailowego z naszym informatorium:
e-mail:
tel. 22 608 33 75
233. rocznica uchwalenia Konstytucji 3 maja 1791 r.
Konstytucja 3 maja uchodzi w polskiej tradycji historycznej za jedno z najważniejszych osiągnięć systemu parlamentarnego. To nie tylko akt prawny, ale przede wszystkim ważna część naszej tożsamości i powód słusznej dumy. Ustawa Rządowa z dnia 3-go maja 1791 roku regulowała ustrój prawny Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Była pierwszym w Europie i drugim na świecie, po konstytucji amerykańskiej z 1787 r., spisanym aktem takiej rangi. Projekt nowej konstytucji został opracowany przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego z udziałem, między innymi, Stanisława Małachowskiego, Ignacego Potockiego, Hugo Kołłątaja oraz sekretarza króla Scipione Piattoliego. Obrady sejmowe i przyjęcie Konstytucji odbyły się na Zamku Królewskim w Warszawie. Akt został uchwalony przez połączone stany w Sali Senatorskiej. Konstytucja 3 maja ujęta była w 11 artykułach. Wprowadzała trójpodział władzy na ustawodawczą (dwuizbowy parlament), wykonawczą (król) i sądowniczą. Zmieniała ustrój państwa na monarchię dziedziczną, ograniczyła znacząco demokrację szlachecką, odbierając prawo głosu i decyzji w sprawach państwa szlachcie nieposiadającej ziemi, wprowadziła częściowe zrównanie praw osobistych mieszczan i szlachty oraz zapewniła chłopom ochronę państwa, w ten sposób łagodząc nadużycia pańszczyzny. Ograniczała nadmierne immunitety prawne i polityczne przywileje. Konstytucja została jednak obalona przez konfederację targowicką.
Mimo rozbiorów i utraty niepodległości Konstytucja przypominała o walce o niepodległość. Zdaniem jej dwóch współautorów Ignacego Potockiego i Hugo Kołłątaja była „.. ostatnią wolą i testamentem gasnącej Ojczyzny”. W Polsce uznaje się ten akt za ukoronowanie wszystkiego, co dobre i oświecone w naszej historii i kulturze. W okresie dwudziestolecia międzywojennego święto Konstytucji 3 maja było obchodzone jako najważniejsze święto państwowe. Od 1989 r. znów jest świętem narodowym, a od 2007 r. obchodzone jest również na Litwie. Oryginał rękopiśmienny Konstytucji 3 maja 1791 znajduje się w Archiwum Głównym Akt Dawnych.
Pliki do pobrania
2 maja Dniem Flagi Rzeczypospolitej Polskiej
Flaga Polski towarzyszy nam w ważnych chwilach. Dzień Flagi został ustanowiony przez Sejm w 2004 r. na mocy nowelizacji ustawy o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej. Zdecydowano, że symbol narodowy jakim jest flaga, zasługuje na swój dzień w kalendarzu. Nowelizacja umożliwia używanie flagi narodowej nie tylko w czasie świąt państwowych i w określonych przepisami sytuacjach, ale w każdej sytuacji przy zachowaniu należytej czci i szacunku. Dzień Flagi to dzień o znaczeniu symbolicznym, przypominający naszą historię i tradycję narodową. To również znakomita okazja do propagowania informacji i rozmowy o polskich symbolach narodowych i tożsamości. Z okazji święta Polacy z dumą eksponują Biało-Czerwoną poprzez wywieszanie flag, np. w oknach swoich mieszkań i przed domami, czy noszenie ich w postaci biało-czerwonej kokardy narodowej w klapie płaszcza, marynarki lub żakietu. W tym dniu organizowane są w całym kraju różnego rodzaju akcje, manifestacje i pikniki patriotyczne.
Zachęcamy do zapoznania się z przygotowanym przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji miniprzewodnikiem Biało-Czerwona:
2 maja Dzień Polonii i Polaków za Granicą
Dzień Polonii i Polaków za Granicą ustanowiony został w 2002 r. przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej z inicjatywy Senatu RP, w dowód uznania dla wielowiekowego dorobku i wkładu Polonii i Polaków za granicą w odzyskanie przez Polskę niepodległości, wierność i przywiązanie do polskości oraz pomoc krajowi w najtrudniejszych momentach, w celu potwierdzenia więzi z Macierzą i jedności wszystkich Polaków, tak mieszkających w kraju, jak i żyjących poza nim. Święto to nawiązuje do przedwojennej tradycji obchodzenia 2 maja jako Dnia Opieki nad Rodakami na Obczyźnie i realizuje jedną z uchwał podjętych przez II Zjazd Polonii i Polaków z Zagranicy, który odbył się w Pułtusku w 2001 r. Opiekunem Polonii jest Marszałek Senatu RP. Istotą Dnia Polonii i Polaków za Granicą jest pamięć o polskiej historii i tradycji, opieka nad polskim dziedzictwem kulturalnym oraz podtrzymywanie związków z krajem. Według danych Ministerstwa Spraw Zagranicznych poza Polską mieszka ok. 20 mln osób polskiego pochodzenia, najwięcej w USA, Kanadzie, Wielkiej Brytanii, Francji, Niemczech i na Litwie. Obchody święta koncentrują się wokół wydarzeń o charakterze patriotycznym połączonych z festynami i występami artystycznymi promującymi polską kulturę i ojczysty język. Podczas uroczystości można także kupić polskie książki czy regionalne przysmaki. Jedną z ważniejszych inicjatyw służącą promowaniu i popularyzowaniu działalności Polonii jest utworzona w 2012 r., w ramach projektu „Współpraca z Polonią i Polakami za granicą” ogłoszonego przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Polonijna Biblioteka Cyfrowa. Ma ona uniwersalny charakter, posiada obiekty niedostępne w innych bibliotekach cyfrowych i stanowi istotne źródło historyczne dokumentujące losy Polaków poza krajem w XIX i XX w. Powodem założenia PBC oraz jej głównym celem jest zabezpieczenie i udostępnianie zbiorów organizacji zrzeszających polską diasporę na świecie, które to organizacje nie dysponują środkami na digitalizację poloników oraz ich prezentację w Internecie. Dzięki współpracy Wydziału Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii Uniwersytetu Warszawskiego z wieloma instytucjami polonijnymi na całym świecie, w zbiorach PBC znajdują się niezwykle wartościowe dla historii i nauki polskiej archiwalia, książki, fotografie oraz czasopisma. PBC oferuje obiekty stanowiące ogromnej wagi źródło historyczne, dokumentujące losy Polaków poza krajem w XIX i XX w. Misją PBC jest zabezpieczanie oraz udostępnienie poloników posiadanych przez różnego typu organizacje i instytucje polskie i polonijne funkcjonujące na obczyźnie, a także zgromadzone przez kolekcjonerów prywatnych. Kolekcja PBC podzielona jest na cztery główne kategorie: prasa, książki, archiwalia i audycje Sekcji Polskiej Radia Watykańskiego. Czytelnik ma bezpośredni i bezpłatny dostęp on-line do zdigitalizowanych materiałów źródłowych, mających trwałą wartość historyczną, kulturową lub bibliofilską. Zachęcamy do skorzystania z umieszczonej na stronie internetowej GUS Bazy organizacji oraz instytucji polskich i polonijnych za granicą, która jest tworzona w oparciu o dane zbierane w ramach badania stałego Polacy i Polonia na świecie, a także ze zbiorów Centralnej Biblioteki Statystycznej.
Wystawy warte obejrzenia
Łazienki Królewskie w Warszawie
Konstytucja 3 maja
Od 1 do 8 maja b.r. w Pałacu na Wyspie prezentowana będzie kopia Konstytucji 3 maja 1791 r., wypożyczona z Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie. Dokument ten jest niewątpliwie jednym z najważniejszych symboli niepodległości Polski. Stanowi cenne źródło historyczne, ważny tekst prawny, a także wydarzenie historyczne. Z okazji 233. rocznicy uchwalenia Konstytucji muzealni edukatorzy będą opowiadać w Pałacu na Wyspie (Sala Salomona) o okolicznościach powstania ustawy zasadniczej, jej najważniejszych postanowieniach oraz historycznym znaczeniu. Muzeum zaprasza 1 maja w godz. 10.00-17.00, 2-3 maja w godz. 10.00-18.00, 4 maja w godz. 12.00-20.00, 5 maja w godz. 10.00-16.00 oraz 7 i 8 maja w godz. 10.00-17.00.
Sztuka dobrego myślenia. Dziedzictwo Stanisława Herakliusza Lubomirskiego
Z okazji 350. rocznicy nabycia dóbr ujazdowskich przez Stanisława Herakliusza Lubomirskiego zorganizowana została ekspozycja poświęcona temu wybitnemu pisarzowi i politykowi. Był osobą o wszechstronnych zainteresowaniach i bogatej biografii. Ekspozycja składa się z dwóch części. W Pałacu na Wyspie poznamy historię barokowej Łaźni marszałka, której ślady wciąż są widoczne w architekturze rezydencji ostatniego króla Polski. Jedno z pomieszczeń pawilonu, ozdobione XVII-wiecznymi sztukateriami, udostępnione jest po raz pierwszy w historii Muzeum. Zasadnicza część wystawy usytuowana jest w Podchorążówce. Obejrzeć można znakomite obrazy i grafiki, m.in. autorstwa Rembrandta, zagadkowe rysunki i starodruki, w tym projekty barokowych budowli, srebrne naczynia liturgiczne i biesiadne oraz przedmioty wyciągnięte prosto z krypty. Prezentację różnorodnych pamiątek po marszałku Lubomirskim wzbogaci multimedialny pokaz. Wyjątkowe zabytki zostały użyczone przez 15 instytucji polskich oraz pięciu zagranicznych. Wystawę można oglądać od 26 kwietnia do 1 września b.r.
Przyroda i myślistwo w XX-wiecznej grafice.
95. rocznica powrotu żubra do Puszczy Białowieskiej
W Koszarach Kantonistów do 30 czerwca b.r. można oglądać wystawę poświęconą historii łowiectwa w Polsce m.in. kilkadziesiąt XX-wiecznych grafik o tematyce przyrodniczej i łowieckiej. Autorami są artyści minionego wieku, należący do kanonu najwybitniejszych polskich grafików. Ekspozycję uzupełniają karty pocztowe, kolekcja filatelistyczna, falery oraz literatura związanych z polskim żubrem. Prace pochodzą ze zbiorów członków Polskiego Związku Łowieckiego oraz Klubu Kolekcjonera i Kultury Łowieckiej PZŁ.
23 kwietnia Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich
Pomysły na przechowywanie książek w domu.
Corocznie obchodzony Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich poświęcony jest promocji literatury i czytelnictwa a także problematyce związanej z ochroną praw autorskich. Organizowane są między innymi spotkania literackie z udziałem pisarzy i poetów czy pokazy projektów łączących teatr, muzykę i literaturę. Jest to święto, które staje się okazją do dyskusji nad rolą książki w społeczeństwie. Książka bowiem to nieodzowny element prawie każdego domu. Czytelnicy, którzy lubią mieć książki w domu, prędzej czy później zetkną się z problemem ich przechowywania. W tym celu proponujemy kilka rozwiązań, które ułatwią, a może zainspirują do szukania nowych pomysłów. Inicjatywy muszą być estetyczne, ale przede wszystkim funkcjonalne. Sprawdzone rozwiązania dopasowane do naszych potrzeb i możliwości pozwolą nie tylko świetnie zorganizować przestrzeń w domu, ale również zadbać o żywotność ukochanych woluminów.
Do najbardziej klasycznych form przechowywania książek należą regały: narożne, schodkowe czy wiszące, szafki, klasyczne półki i eleganckie witryny z przeszklonymi szafkami. Biblioteczki w gotowej formie, zarówno w postaci mniejszych, jak i większych regałów można zakupić w sklepach. Alternatywą dla gotowego regału może być zamówienie mebla u profesjonalnego stolarza, dzięki czemu sposoby na przechowywanie książek dostosowane będą do indywidualnych możliwości, jakie daje pomieszczenie. Posiadacze dużych kolekcji książek i braku miejsca na półkach, mogą rozważyć zastosowanie regałów na kółkach. Dzięki temu łatwo i szybko da się przesunąć regał w dowolne miejsce w mieszkaniu i uzyskać dostęp do książek bez konieczności ich przenoszenia. Tradycyjne regały do przechowywania książek, nawet te pakowne i duże mogą okazać się za małe na obszerne księgozbiory prawdziwych miłośników. Co zatem zrobić w takiej sytuacji? Rozwiązaniem mogą być wszelkie wnęki i niebanalne miejsca w naszym domu, takie jak schowki, a nawet klatki schodowe czy same schody. W domu lub mieszkaniu można zastosować specjalnie zaprojektowane półki pod stopniami schodków, a w przypadków skosów przygotować specjalną zabudowę lub sięgnąć po regały modułowe, które wpasują się we wnękę. Dobrym pomysłem na przechowywanie książek w małym mieszkaniu są oczywiście szafki i półki wiszące o ciekawych kształtach, np. drzew, plastrów miodu, napisów itp. Półki to rozwiązanie uniwersalne i pozwalające na szybkie odnalezienie poszukiwanej pozycji. Ważne, aby były one dostosowane do wielkości i wagi książek oraz dostępne dla wszystkich domowników. Można także zdecydować się na przygotowanie półek z drewnianych skrzynek i palet. Ciekawym rozwiązaniem jest wykorzystanie tzw. niewidocznych półek, na przykład wokół łóżka. Sprawiają one wrażenie, że książki utrzymują się w powietrzu, ułożone jedna na drugiej lub tworzą fantazyjne fale. Niewidzialna półka to rozwiązanie dla tych, którzy nie lubią dużych regałów, dla pasjonatów minimalistycznego desingu. Zabudowa całej ściany, także nad drzwiami, pomiędzy oknami, a nawet dookoła telewizora lub lustra – pozwoli na wykorzystanie do maksimum przestrzeni, która w normalnym wypadku pozostałaby niezagospodarowana. Często trzeba jednak zaopatrzyć się wówczas w drabinkę. Miejsce na książki w małym mieszkaniu znajdzie się również wewnątrz mebli. To bardzo pomysłowa koncepcja, zwłaszcza gdy posiadamy łóżko z pojemnikiem, podnóżek z ukrytym schowkiem, bądź kanapę z miejscem do przechowywania. Do stworzenia biblioteczki posłużyć mogą także wszelkie luki i wnęki, a także parapety. Pamiętać oczywiście musimy o odpowiednim zabezpieczeniu książek przed słońcem i wilgocią. Jeżeli natomiast nie chcemy, aby nasze zbiory były widoczne, możemy zastosować ozdobne pudełka lub kosze. To dobre rozwiązanie, gdy chcemy mieć książki pod ręką, ale nie chcemy ich eksponować. Kosze i pudełka mogą być ustawione zarówno na półce jak i na podłodze. Ponadto mogą służyć jako dodatkowy element dekoracyjny naszego wnętrza. Warto rozważyć także inne, bardziej oryginalne pomysły. Można wykorzystać skrzynie lub kufry. Innym, coraz częściej spotykanym rozwiązaniem, jest zawieszenie książek na ścianie za pomocą specjalnych uchwytów i taśm. Ważną kwestią jest także umiejętne przechowywanie książek w pokoju dziecięcym. Warto pomyśleć o kąciku do czytania z miejscem do ich układania. Z pewnością przydadzą się lekkie półki, pojemniki, wózki na kółkach i organizery, które pomogą w nauce, ale również ułatwią robienie porządków.
Niezależnie od tego, na jaki sposób przechowywania książek się zdecydujemy, warto pamiętać o tym, by książki były odpowiednio ułożone, np. według kategorii lub alfabetycznie, według tytułów czy nazwisk autorów. Dzięki temu w bardzo łatwy sposób będzie można znaleźć interesujący tytuł oraz utrzymać porządek w kolekcji. Można również zastosować oznaczenia na półkach lub koszach, aby ułatwić orientację w księgozbiorze. Jest zatem wiele sposobów na przechowywanie książek w domu. Ważne, aby dobrać odpowiednie rozwiązanie, które będzie dostosowane do naszych potrzeb i warunków mieszkaniowych oraz umożliwi wygodny do nich dostęp i nie narazi woluminów na uszkodzenie.
Centralna Biblioteka Statystyczna im. S. Szulca zachęca do odkrywania świata książek. Nasze zbiory są bogate zarówno pod względem tematyki, jak i form wydawniczych. Wszystkie książki czekają na swoich czytelników. Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich to znakomita okazja, aby zapoznać się z naszymi zbiorami osobiście (Czytelnia CBS p. 67 Blok D) bądź poprzez stronę internetową i udostępnioną tam Bibliotekę Cyfrową (https://cbs.stat.gov.pl).
19 kwietnia 2024 r. - 81. Rocznica Powstania w Getcie Warszawskim
Powstanie w Getcie Warszawskim wybuchło 19 kwietnia 1943 r. i trwało do 16 maja. Bezpośrednią przyczyną wywołanego przez żydowskie podziemne formacje zbrojne powstania była decyzja Niemców o ostatecznej likwidacji getta. Powstanie kwietniowe było największym zbrojnym zrywem Żydów podczas II wojny światowej, a zarazem pierwszym powstaniem miejskim w okupowanej Europie. Powstanie i wojnę przeżyło niewielu. Wśród nich był Marek Edelman i to właśnie od jego gestu – składania 19 kwietnia żółtych żonkili pod pomnikiem Bohaterów Getta – wziął się symbol akcji społeczno-edukacyjnej Żonkile. Wolontariusze wręczają na ulicach Warszawy żółte papierowe żonkile. Nosząc je, oddajemy hołd i czcimy pamięć o walczących i ponad pięćdziesięciu tysiącach ukrywających się w ruinach getta cywilach. Kwiaty są znakiem naszej pamięci o tych, którzy w beznadziejnej sytuacji egzystencjalnej walczyli o człowieczeństwo. Symboliczne żółte kwiaty można będzie też, podobnie jak w ubiegłych latach, pobrać z tzw. żonkilomatów w pięciu miejscach:
- skrzyżowanie Targowa/Ząbkowska;
- skrzyżowanie Królewska/pasaż Niżyńskiego;
- Pl. Bankowy, przy skrzyżowaniu al. Solidarności i ul. gen. Andersa;
- Pl. Wilsona, między ulicami Mickiewicza i Słowackiego;
- skrzyżowanie Wołoska/Domaniewska.
Aby uczcić pamięć bohaterów tamtych wydarzeń o godzinie 12 zostaną włączone syreny wojewódzkiego systemu ostrzegania i alarmowania.
W Muzeum POLIN odbędzie się także spotkanie Niemi świadkowie. Rzeczy z Muranowa, połączone z prezentacją artefaktów - rzeczy znalezionych w czasie badań archeologicznych przed budową muzeum (w 1998 i 2009 r.), jak i przedmiotów osobistych, zdjęć i dokumentów przedwojennych mieszkańców Muranowa. Obydwa rodzaje pamiątek, te wykopane i te przekazane do zbiorów, są ocalałymi śladami codziennego życia.
Jednym z zaproszonych gości będzie profesor Jacek Leociak z Instytutu Badań Literackich PAN, Centrum Badań nad Zagładą Żydów, który jest autorem książki Podziemny Muranów z fotografiami Artura Żmijewskiego. Premiera książki opublikowanej przez Wydawnictwo Czarne odbyła się 10 kwietnia 2024 r. Autor przedstawia w niej obraz dawnego Muranowa nałożonego na dzielnicę, która dziś tętni życiem, po to, by upamiętnić coś, co wymyka się wyobraźni. Szczególnie skupia się na tym, co pod ziemią. Opisuje życie w getcie podczas powstania: przygotowywanie skrytek, schowków, schronów w piwnicach, budowę podziemnych bunkrów. Przytacza historie niemych świadków Zagłady przechowanych w ruinach: przedmiotów codziennego użytku, garnków, kluczy, zbutwiałego i nadpalonego dziennika.
Dokładny plan obchodów 81. Rocznicy Powstania w Getcie Warszawskim można znaleźć na stronie www.polin.pl/pl/akcja-zonkile-2024-program
Zaproszenie na lekcje biblioteczne i spotkania dla uczniów
Szanowni Państwo,
zapraszamy do udziału w lekcjach bibliotecznych, które organizujemy w Centralnej Bibliotece Statystycznej.
Nasz księgozbiór jest największym zbiorem wydawnictw statystycznych w kraju i jednym
z największych w Europie, obejmuje ponad pół miliona woluminów. To nieocenione źródło wiedzy dla uczniów, studentów i nauczycieli, zwłaszcza podczas pisania wszelkich prac naukowych, rocznych, semestralnych, zaliczeniowych.
W naszej bibliotece organizujemy spotkania - lekcje biblioteczne dla uczniów, podczas których m.in. opowiadamy o naszej bibliotece, sposobach korzystania ze zbiorów oraz prezentujemy najciekawsze publikacje. Prezentujemy również informacje o roli statystyki publicznej – w historii i w teraźniejszości. Jesteśmy przewodnikami po nowych źródłach
danych w postaci baz wiedzy statystyki publicznej oraz naszej biblioteki cyfrowej.
Wizyta w bibliotece naukowej wydaje się ciekawym pomysłem na twórczą wycieczkę
z uczniami. Forma spotkania jest dostosowana do potrzeb i wieku uczestników. Z naszych doświadczeń wynika, że najlepiej sprawdza się lekcja 45 minutowa, ale jesteśmy otwarci na Państwa potrzeby.
Dobrą okazją do odwiedzin może być XXI Ogólnopolski Tydzień Bibliotek, odbywający się w dniach 8-15 maja 2024 r.
Wszystkie informacje o Centralnej Bibliotece Statystycznej można znaleźć na naszej stronie internetowej: https://cbs.stat.gov.pl
Zachęcamy do spotkania w naszej siedzibie. Centralna Biblioteka Statystyczna mieści się w budynku Głównego Urzędu Statystycznego, przy Alei Niepodległości 208 w Warszawie.
Gdyby nauczyciele i uczniowie Państwa szkoły chcieli odwiedzić Centralną Bibliotekę Statystyczną, zarówno w czasie Tygodnia Bibliotek, jak i w innym terminie, to zapraszam serdecznie do kontaktu z naszym Działem Informacji Naukowej:
nr telefonu: 22 608 33 75
e-mail:
Wystawy warte obejrzenia
Dar Paderewskiego
Od 26 kwietnia b.r. w Muzeum Wnętrz w Otwocku, Oddziale Muzeum Narodowego w Warszawie można oglądać wystawę ponad 220 dzieł sztuki i pamiątek po wielkim pianiście, polityku i patriocie Ignacym Janie Paderewskim. Zgromadzone na ekspozycji obiekty to dar Paderewskiego dla Muzeum Narodowego, przekazany zapisem testamentowym w 1930 r. Eksponowane są między innymi: instrumenty muzyczne, w tym fortepian Steinway & Sons, batuty i puchary z dedykacjami od orkiestr symfonicznych, kolekcja porcelany z Chin i Japonii, zdobiony filigranem wizytownik, obrazy Jacka Malczewskiego czy Henryka Siemiradzkiego. Po obejrzeniu kolekcji można pospacerować w okalającym pałac parku. W niedziele lipca i sierpnia o godzinie 17, odbywają się dodatkowo koncerty muzyki klasycznej.
Wstępem do zwiedzania wystawy może być wykład Karoliny Zalewskiej, historyczki sztuki i edukatorki Muzeum Narodowego w Warszawie zatytułowany Ignacy Jan Paderewski: wirtuoz, dyplomata, kolekcjoner. Spotkanie zaplanowane zostało na 25 kwietnia b.r. o godz. 18 w Kinie MUZ w gmachu głównym Muzeum. Wydarzenie transmitowane będzie na Facebooku na profilu muzeum (bezpłatne wejściówki dostępne są on-line i w kasie placówki)
Portret artysty
10 kwietnia b.r. w Muzeum Narodowym w Warszawie została zaprezentowana VIII odsłona Gabinetu Fotografii. Pierwsze fotograficzne ateliers portretowe powstały w 1840 r. Kolejne dekady historii fotografii przyniosły niezwykle dynamiczny rozwój gatunku – portret stał się w konsekwencji jednym z najważniejszych tematów. W Muzeum Narodowym w Warszawie można obejrzeć bogaty zbiór fotograficznych wizerunków artystów polskich II połowy XIX wieku, np. portrety Aleksandra Gierymskiego w plenerze, Henryka Siemiradzkiego w góralskim serdaku czy zespół wizerunków młodych polskich malarzy z Monachium. Fotograficzne portrety nie były jedynie prywatną pamiątką, ale także ważnym elementem funkcjonowania twórców w sferze publicznej. Wielkoformatowa odbitka portretu Jana Matejki autorstwa Jana Mieczkowskiego z 1877 r. zawisła z inicjatywy fotografa na wystawie w warszawskiej Zachęcie w tym samym roku. Jednocześnie mniejsze wersje tejże fotografii trafiały do prywatnych albumów miłośników talentu malarza. Ekspozycję można oglądać do 21 lipca.
Datament
Do 19 maja b.r. w Zachęcie-Narodowej Galerii Sztuki można obejrzeć wystawę Datament, która pokazuje współczesną relację człowieka z danymi i sposobami ich przetwarzania. Na ekspozycji został podkreślony ich niekwestionowany wpływ na nasze życie. Instalacja składa się z czterech wykonanych ze stali modeli siatkowych, przeniesionych ze środowiska cyfrowego. Przedstawia algorytmicznie wygenerowane statystyczne domostwa z Hongkongu, Polski, Meksyku i Malawi, które odpowiadają podstawowym funkcjom mieszkalnym. Ekspozycja wykorzystuje język architektury i pozwala zmierzyć się z problematyką wszechobecności danych poprzez fizyczne doświadczenie. Instalacja Datament była prezentowana w Pawilonie Polonia, czyli w polskim pawilonie narodowym na 18. Biennale Architektury w Wenecji w roku ubiegłym, zyskując bardzo pozytywne międzynarodowe recenzje.
100. rocznica Rozporządzenia o zmianie ustroju pieniężnego
Reforma walutowa i uzdrowienie skarbu były najważniejszymi zadaniami powołanego 19 grudnia 1923 r. pozaparlamentarnego gabinetu, na czele którego stanął Władysław Grabski. W chwili obejmowania przez niego urzędu premiera sytuacja gospodarcza w Polsce była wyjątkowo trudna. Panująca hiperinflacja powodowała, iż ceny rosły z dnia na dzień. 11 stycznia 1924 r. Sejm uchwalił Ustawę o naprawie Skarbu Państwa i reformie walutowej. Zgodnie z nią rząd premiera Grabskiego otrzymał specjalne pełnomocnictwa w zakresie spraw dotyczących zmiany ustawodawstwa podatkowego, wprowadzenia nowego systemu monetarnego i waluty, ogłoszenia statutu Banku Emisyjnego, sprzedaży przedsiębiorstw państwowych oraz zaciągania pożyczek. W tym samym czasie powołany został Komitet Organizacyjny Banku Polskiego, na czele którego stanął finansista Stanisław Karpiński.
14 kwietnia 1924 r. prezydent Stanisław Wojciechowski wydał Rozporządzenie o zmianie ustroju pieniężnego. Ustalono w nim m.in. relację marki polskiej do nowej waluty – złotego: 1,8 miliona marek polskich za 1 złotego. 29 kwietnia1924 r. złoty, emitowany przez nowy Bank Polski, stał się nową polską walutą. Rozważano także inne propozycje nazwy dla nowej waluty: piast, pol czy też lech. Bank Polski SA rozpoczął swoją działalność 28 kwietnia 1924 r.
Rok 2024 rokiem Romualda Traugutta
W uznaniu zasług ostatniego wodza Powstania Styczniowego, Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ustanowił rok 2024 Rokiem Romualda Traugutta. Jako Polak i jako żołnierz wykazał się on niepodważalnymi zaletami: prawością, fachowością i zimną krwią w obliczu niebezpieczeństwa. Romuald Traugutt początkowo nie był zwolennikiem powstania. Choć namawiano go do objęcia dowództwa, zwlekał z decyzją. W kwietniu 1863 r. postanowił dołączyć do powstańców. Jako dowódca oddziału kobryńskiego ścierał się z Rosjanami pod Horkami i Kołodnem. Później wyjechał do Warszawy, gdzie oddał się do dyspozycji Wydziału Wojny Rządu Narodowego. 15 sierpnia mianowano go generałem i wysłano do Paryża, gdzie bez powodzenia poszukiwał wsparcia dla powstania. Po powrocie 17 października 1863 r. przyjął funkcję dyktatora powstania i prowadził ją w ścisłej konspiracji. Ukrywając się pod pseudonimem Michał Czarnecki, Romuald Traugutt podjął wiele inicjatyw, aby zreorganizować oddziały powstańcze. Chciał, aby słabo przygotowane wojsko stało się regularną armią. Rosjanie aresztowali go w nocy z 10 na 11 kwietnia 1864 r. w Warszawie. Traugutt przetrzymywany był na Pawiaku, a później w X Pawilonie Cytadeli Warszawskiej. Przesłuchiwano go wielokrotnie, bez efektu. Podczas jednego z przesłuchań wypowiedział swoje kredo polityczne: Idea narodowości jest tak potężną i czyni tak wielkie postępy w Europie, że ją nic nie pokona. Romuald Traugutt został skazany na karę śmierci. Wyrok wykonano 5 sierpnia 1864 r.
175. rocznica śmierci Juliusza Słowackiego
Juliusz Słowacki zmarł 3 kwietnia 1849 r. w Paryżu. W 1927 r. na polecenie marszałka Józefa Piłsudskiego prochy poety zostały sprowadzone do Polski i złożone na Wawelu. Juliusz Słowacki należy do grona najwybitniejszych polskich poetów, dramatopisarzy, epistolografów i przedstawicieli romantyzmu. Obok Adama Mickiewicza i Zygmunta Krasińskiego określany jest jako jeden z Wieszczów Narodowych. Utwory Słowackiego, zgodnie z duchem epoki i ówczesną sytuacją narodu polskiego, podejmowały istotne problemy związane z przeszłością narodu, walką narodowowyzwoleńczą i przyczynami niewoli, ale także poruszały uniwersalne tematy egzystencjalne. Jego twórczość, na którą składają się wiersze, powieści poetyckie, poematy i dramaty, wyróżnia się mistycyzmem, wspaniałym bogactwem wyobraźni, poetyckich przenośni i języka. Jako liryk zasłynął pieśniami odwołującymi się do orientu, źródeł ludowych i słowiańszczyzny. Był poetą nastrojów, mistrzem operowania słowem. Obok Cypriana Norwida i Tadeusza Micińskiego uważany jest za największego z mistyków polskiej poezji. Wywarł ogromny wpływ na późniejszych poetów Młodej Polski i dwudziestolecia międzywojennego. W tym roku lekturą cyklu Narodowego Czytania jest dramat Kordian Juliusza Słowackiego.
Aktualnie w repertuarze polskich teatrów można znaleźć m.in. następujące inscenizacje utworów artysty:
„Kordian” - Teatr Narodowy, Warszawa
„Ksiądz Marek” - Teatr Klasyki Polskiej, Warszawa
„Lilla Weneda” - Teatr Wybrzeże, Gdańsk
„Balladyna” - Teatr Nowy, Zabrze
„Balladyna” - Teatr Dramatyczny im. Jerzego Szaniawskiego, Wałbrzych
2 kwietnia Światowy Dzień Świadomości Autyzmu
Każdego roku, 2 kwietnia obchodzony jest Światowy Dzień Wiedzy o Autyzmie. Dzień został ustanowiony przez przedstawicieli państw członkowskich Organizacji Narodów Zjednoczonych 21 stycznia 2008 r. Głównym przesłaniem jest podnoszenie świadomości społeczeństwa o problemach osób z autyzmem.
Czym jest autyzm:
- nie jest chorobą, to inny sposób funkcjonowania;
- występuje u ludzi wszystkich płci i w różnym wieku;
- może utrudniać funkcjonowanie w społeczeństwie, być czynnikiem nasilającym zaburzenia depresyjne, lękowe, odżywiania;
- to różnorodność – ma różne cechy i ich nasilenie;
- to niejednoznaczność.
Osoby dotknięte autyzmem mają problemy z komunikacją, postrzeganiem świata czy prawidłowym rozumieniem relacji społecznych, jednak ich spojrzenie na świat nie jest ani lepsze, ani gorsze. Jest po prostu inne. Według Światowej Organizacji Zdrowia ponad 400 tysięcy osób w Polsce jest w spektrum autyzmu. 2 kwietnia organizowane są wydarzenia, konferencje i spotkania, których celem jest zwiększenie świadomości społecznej na temat autyzmu oraz zwrócenie uwagi na potrzebę większej empatii i tolerancji dla odmiennych możliwości i potrzeb osób ze spektrum autyzmu. Kampania przyczynia się również do kształtowania właściwych postaw oraz przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu. W swoim przesłaniu z 2 kwietnia 2012 r. sekretarz generalny Organizacji Narodów Zjednoczonych podkreślił, że:
Coroczne obchody Światowego Dnia Wiedzy na temat Autyzmu mają zachęcić do podejmowania takich działań i zwrócić uwagę na niedopuszczalną dyskryminację, nadużycia i izolację, jakich doświadczają ludzie dotknięci autyzmem i ich najbliżsi. Jak podkreśla Konwencja Praw Osób Niepełnosprawnych, osoby z autyzmem są równe wobec prawa i przysługują im wszystkie prawa człowieka i podstawowe wolności.
200. rocznica urodzin Zygmunta Fortunata Miłkowskiego
23 marca 1824 r. na Podolu urodził się Zygmunt Fortunat Miłkowski, polski pisarz, publicysta, żołnierz, działacz niepodległościowy oraz twórca idei obrony czynnej i skarbu narodowego. Pisał pod pseudonimami Teodor Tomasz Jeż, Władysław Bonar, Z.F.M. i Fortunat Metko. Był autorem 80 powieści, w których opisywał życie Polaków i Ukraińców na terenie Rusi, XIX-wieczne wojny i powstania narodowe, dokumentował życie epoki, relacje etniczne i społeczne szlachty i chłopów oraz sagi rodzinne. Był także twórcą obszernej publicystyki społeczno-politycznej. Debiutował utworem Wasyl Hołub, opublikowanym w 1858 w Dzienniku Literackim. Zmarł 11 stycznia 1915 r. w Lozannie. Sejm RP uchwałą z 28 lipca 2023 r. ustanowił rok 2024 Rokiem Zygmunta Miłkowskiego.
Wystawy warte obejrzenia
Formalnie rzecz biorąc. Rzeźbiarskie wizerunki Fryderyka Chopina
W Muzeum Fryderyka Chopina w Warszawie (Pałac Ostrogskich ul. Okólnik 1) można do 4 sierpnia b.r. obejrzeć wystawę osiemnastu rzeźb Fryderyka Chopina. Wszystkie powstały w XX w. Rzeźby o dużej różnorodności, to próby odtworzenia wizerunku kompozytora według własnej wyobraźni różnych artystów. Prezentowane dzieła należą do grupy rzeźb pełnoplastycznych, tzn. takich, które można i należy oglądać z różnych perspektyw.
Doświadczać Chopina
Muzeum Fryderyka Chopina w Warszawie zaprasza do zwiedzania stałej ekspozycji rozmieszczonej na czterech poziomach w Pałacu Ostrogskich. Na zwiedzających czekają specjalne efekty w postaci muzyki, zapachu i światła, które pobudzają zmysły i w nowatorski sposób przekazują informacje na temat życia i twórczości jednego z najwybitniejszych polskich kompozytorów. Ideą wystawy jest chęć namówienia do indywidualnego zwiedzania i doświadczania Chopina. Na zwiedzających czeka zestaw różnorodnie sprofilowanych informacji, dotyczących np. okresu warszawskiego czy działalności w Paryżu, dostosowanych do wieku i preferencji odwiedzających. Własną ścieżkę zwiedzania można zdefiniować za pomocą biletu wyposażonego w technologię RFID. Preferencje zostaną zapisane na plastikowej karcie zbliżeniowej.
Włoskie widoki van Wittela
Od 22 marca do 23 czerwca b.r. Zamek Królewski w Warszawie zaprasza do obejrzenia pejzaży autorstwa Gaspara van Wittela. Artysta przyszedł na świat w połowie XVII w. w Północnych Niderlandach. W wieku 20 lat na stałe zamieszkał w Rzymie oczarowany krajobrazami Italii. Malarza nazwano ojcem włoskiej szkoły wedutyzmu, która słynęła z przedstawiania wiernie widoków miejskich. Gaspar van Wittel w mistrzowski sposób łączył topograficzną poprawność z atmosferą włoskich miast. Na ekspozycję składa się 13 obrazów i 2 rysunki. To przede wszystkim widoki Rzymu i Neapolu, które były szczególnie ważne dla kariery artystycznej malarza.
Trwa 53. edycja Ogólnopolskiego Konkursu Statystycznego
53. edycja Ogólnopolskiego Konkursu Statystycznego jest organizowana przez Centralną Bibliotekę Statystyczną im. Stefana Szulca pod patronatem Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.
Konkurs skierowany jest do uczniów szkół średnich: liceów ogólnokształcących, liceów profilowanych i techników.
Celem Konkursu jest rozwijanie umiejętności i wiedzy młodzieży w zakresie statystyki, zdobywanej w szkole na lekcjach matematyki, geografii, zarządzania informacją, podstaw przedsiębiorczości w oparciu o "Mały Rocznik Statystyczny Polski".
Konkurs ma charakter korespondencyjny. Polega na opracowaniu jednego z trzech podanych do wyboru tematów w oparciu o wiedzę uzyskaną z „Małego Rocznika Statystycznego Polski", publikacji którą Ministerstwo Edukacji Narodowej rekomenduje dla bibliotek szkół ogólnokształcących i zawodowych jako pomoc naukową dla młodzieży.
Czas na zgłaszanie prac konkursowych trwa do 30 kwietnia br. Szczegóły na temat konkursu zostały zawarte w regulaminie znajdującym się na stronie internetowej biblioteki w zakładce „Konkurs” (https://cbs.stat.gov.pl/konkurs/). Tam też opublikowane zostały tematy konkursowe do opracowania. „Mały Rocznik Statystyczny Polski” w wersji cyfrowej dostępny jest na stronie internetowej Głównego Urzędu Statystycznego oraz w bibliotece cyfrowej Centralnej Biblioteki Statystycznej.
Zapraszamy do uczestnictwa!
21 marca Światowy Dzień Zespołu Downa
Corocznie 21 marca obchodzony jest Światowy Dzień Zespołu Downa (World Down Syndrome Day). Święto objęła patronatem Organizacja Narodów Zjednoczonych. Pomysłodawcą wydarzenia był Stylianos E. Antonarakis – genetyk z uniwersytetu w Genewie, a inauguracja miała miejsce w Singapurze 21 marca 2006 r. Data obchodów nie jest przypadkowa. Dzień 21 marca patronuje rozpoczynającej się wiośnie i narodzinom ludzi niezwykłych, data wiąże się również z istotą zaburzenia – trisomią 21 chromosomu. Z tej okazji na całym świecie odbywają się imprezy, których celem jest zwiększenie świadomości społecznej dotyczącej zespołu Downa, propagowanie praw ludzi z tą wadą genetyczną i integracja z nimi. Światowy Dzień Osób z Zespołem Downa jest okazją do poznania się, wymiany doświadczeń i wiedzy. Symbolem ludzi niezwykłych są dwie różne i kolorowe skarpetki. Niedopasowane skarpetki zwracają uwagę na problemy, z jakim borykają się osoby z zespołem Downa. Kolorowa skarpetka to symbol niepasującego chromosomu, ale także okazanie szacunku i zrozumienia. Dlatego zachęcamy wszystkich do okazania wsparcia i solidarności z osobami z tą wadą genetyczną i ich rodzinami.
Przyłączyć się do świętowania 21 marca można w bardzo różny sposób:
- zdalnie: śledząc profile akcji na Facebooku, Twitterze i YouTube;
- aktywnie: organizując wydarzenie w swojej okolicy i rejestrując je na stronie WDSD w odpowiedniej zakładce, wpisując nazwę, dodając zdjęcie i krótki opis;
- biorąc udział w jednej z organizowanych imprez
Pamiętajmy, że osoba z zespołem Downa:
choć ma poważne problemy ze zdrowiem, to cieszy się życiem
chce poznawać świat i zdobywać nowe doświadczenia
ma marzenia i docenia życie
nie chce być wyręczana, po prostu trzeba Jej pokazać jak coś zrobić
tęskni
odczuwa lęk przed porażką
cierpi i bywa onieśmielona
chce się komunikować, ale nie zawsze potrafi
chętnie pomaga innym
chce przekraczać stereotypy
kocha bezinteresownie
Finał VIII edycji Olimpiady Statystycznej
13 marca 2024 r. odbył się Finał VIII edycji Olimpiady Statystycznej. Podobnie jak w latach wcześniejszych finaliści zjawili się w Warszawie, by wziąć udział w ostatnim, wyłaniającym zwycięzców etapie zmagań. Miał on formę pisemną i, co stało się już tradycją, został przeprowadzony w czytelni Centralnej Biblioteki Statystycznej. Już po raz kolejny mogliśmy zatem gościć najlepszych olimpijczyków z całej Polski.
Gratulujemy zwycięzcom oraz wszystkim finalistom tegorocznej edycji Olimpiady. Życzymy kolejnych sukcesów oraz zapraszamy korzystania z dostępnych u nas publikacji, największego w kraju zbioru wydawnictw statystycznych z całego świata.
Wystawy warte obejrzenia
Ceramika. Sztuka materii
Od 23 lutego do 19 maja b.r. w Zachęcie – Narodowej Galerii Sztuki można oglądać wystawę ponad stu oryginalnych obiektów ceramicznych autorstwa Henryka Luli. Ekspozycja to przegląd prac artysty powstałych w przeciągu pół wieku. Na wystawie zaprezentowane zostały również kopie zrekonstruowanych kafli renesansowego Wielkiego Pieca z Dworu Artusa w Gdańsku. Ich wykonanie zostało zlecone Henrykowi Luli w 1992 r., a samą rekonstrukcję zakończono w r. 1995. Ważną realizacją architektoniczną tego autora jest monumentalna płaskorzeźba ceramiczna w domu wczasowym Ministerstwa Sprawiedliwości w Lisim Jarze koło Jastrzębiej Góry, którą to płaskorzeźbę również pokazano na wystawie. Ceramiczne, unikatowe przedmioty pochodzą z wielu kolekcji i muzeów, m.in. z Muzeum Narodowego w Warszawie, Muzeum Gdańska, kolekcji z Poznania, Wałbrzycha i Olsztyna.
Teraz wolę widoki
Wystawa obrazów Krzysztofa Klimka prezentowana w Zachęcie – Narodowej Galerii Sztuki do 26 maja b.r. to szeroki wybór realistycznego malarstwa pejzażowego, które od roku 2004, obok realizowanego wcześniej nurtu geometryczno-abstrakcyjnego, stanowi trzon twórczości artysty. Ekspozycja blisko 60 dzieł przedstawia przekrój tematów i motywów malarskich na przestrzeni lat. Pejzaże ujawniają fascynację kolorem, fakturą i geometrią motywów. Prezentowane są codzienne widoki — zwyczajność, świat widziany z bliska, bez patosu i idealizacji, pełen naturalności. Obok obrazów olejnych, na wystawie pokazane zostały także fotografie artysty powstałe w latach 80. i 90. XX w. Czarno-biały cykl to swoista kronika codzienności. W kontekście wystawy stanowi tło dla aktualnych działań malarskich artysty.
Imago Poloniae – Kolekcja Tomasza Niewodniczańskiego
Zachęcamy do odwiedzenia Zamku Królewskiego w Warszawie i obejrzenia wystawy stałej Imago Poloniae – Kolekcja Tomasza Niewodniczańskiego. Obejrzeć można historyczne mapy dawnych ziem polskich, atlasy, rękopisy, polskie znaczki pocztowe, ordery i numizmaty. Wśród archiwaliów szczególnie cenne są dokumenty królewskie, w tym rękopisy królów, m.in. Jana III Sobieskiego i Stanisława Augusta Poniatowskiego a także dokumenty związane z historią polskiej literatury, m.in. listy Adama Mickiewicza, Czesława Miłosza, Witolda Gombrowicza oraz rękopisy utworów literackich.
Wystawa "Warszawa w XX leciu międzywojennym"
Na korytarzu Centralnej Biblioteki Statystycznej prezentowana jest wystawa "Warszawa w XX leciu międzywojennym". Czarno-białe fotografie przedstawiają miejsca, budynki, ważne wydarzenia historyczne, ale też sceny z codziennego życia mieszkańców stolicy sprzed stu lat. Budowany tor wyścigów konnych na Służewcu, Most Średnicowy, ulica Nowy Świat, wizyta prezydenta Mościckiego w Muzeum Wojska Polskiego, uroczystości święta 3 maja na Placu Piłsudskiego, przedstawienie operowe w Teatrze Wielkim, czy przystanek tramwajowy w godzinach szczytu zostały uwiecznione w kadrze przez ówczesnych fotografów. Część miejsc jest dziś łatwo rozpoznawalna, wiele z nich zmieniło się nie do poznania, niektóre istnieją tylko na zdjęciach, dawnych filmach i w ludzkiej pamięci. To właśnie pamięć o historii miasta ale też pokazanie jak się bardzo się zmieniło na przestrzeni lat były motywem powstania wystawy. Przypomina ona niezwykle ciekawy i ważny okres w dziejach naszego kraju i jego stolicy, dwudziestolecie międzywojenne, czas odbudowy i przywracania polskiej państwowości po latach zaborów.
Wszystkie zaprezentowane w gablotach fotografie pochodzą z publikacji ze zbiorów Centralnej Biblioteki Statystycznej. Zapraszamy do korzystania z dostępnych u nas książek i czasopism a także do obejrzenia wystawy.
Book folding i Quilling – książkowe origami. Wystawa w Centralnej Bibliotece Statystycznej
W Centralnej Bibliotece Statystycznej można obejrzeć nową wystawę zdjęć. Przedstawia ona prace wykonane z przeznaczonych na makulaturę książek. Dzięki artystom książki zyskały nową formę, stając się obiektami pokazywanymi w galeriach sztuki i na wystawach.
book folding i quilling to metody, które po polsku określa się czasem mianem „książkowego origami”. Pierwsza z nich polega na tworzeniu przestrzennych form poprzez zaginanie kart książek, druga na zwijaniu pasków papieru, które tworzą w ten sposób spirale. Kreatywność artystów nie zna tu właściwie granic i pozwala na stworzenie prawdziwych dzieł sztuki. Podobnie jak w przypadku prezentowanej wcześniej wystawy prac wymagających zniszczenia pierwotnej formy książek, także i w tym przypadku podkreśla się, że przez twórców użyte zostały jedynie takie, które trafiłyby do wyrzucenia bądź przetworzenia. Dzięki artystom nieaktualny katalog reklamowy, stary kalendarz, książka teleadresowa, bądź notes mogą przybierać kształty roślin, zwierząt, przedmiotów codziennego użytku czy znanych symboli, zyskując w ten sposób nową rolę i nową wartość. Wystawa znajduje się w korytarzu obok Czytelni CBS p. 67 blok D.
Zapraszamy do oglądania i dzielenia się wrażeniami.
9 marca Dzień Statystyki Polskiej
9 marca 1789 r. podczas obrad Sejmu Czteroletniego hrabia Fryderyk Józef Moszyński uzasadniał przeprowadzenie spisu statystycznego na ziemiach polskich. W efekcie uchwalono konstytucję o nazwie Lustracja dymów i podanie ludności, zarządzającą przeprowadzenie pierwszego ogólnokrajowego spisu ludności połączonego ze spisem dymów (domów). Przeprowadzono go 22 czerwca 1789 r., a 19 kwietnia 1790 r. zapoznano Sejm z wynikami.
Fryderyk Józef Moszyński stał się pionierem polskiej myśli statystycznej. Dzięki jego działaniom powstały podstawy ewidencji ludności i krajowej statystyki. Moszyński opracował projekt organizacji spisu, podstawowe kategorie spisowe oraz wzory tablic. Zaprezentował także wyniki tego spisu w odrębnych tabelach pokazujących strukturę społeczną i terytorialny rozkład ludności (z wyłączeniem duchowieństwa i szlachty). Rejestr był anonimowy, zawierał dane o ilości mieszkańców gospodarstwa, ich statusie społecznym i zawodowym.
Dla uczczenia tego wydarzenia Rada Główna Polskiego Towarzystwa Statystycznego wraz z Komitetem Statystyki i Ekonometrii Polskiej Akademii Nauk i Głównym Urzędem Statystycznym ustanowiły dzień 9 marca dorocznym Dniem Statystyki Polskiej. Obchody służą ukazaniu roli i znaczenia statystyki w procesie decydowania o rozwoju gospodarczym i społecznym kraju. Polska statystyka publiczna stanowi wsparcie dla parlamentarzystów, rządzących, organów samorządowych, przedsiębiorstw oraz innych podmiotów publicznych i prywatnych. Jest też częścią europejskiego i globalnego systemu statystycznego. Dostarcza aktualnych informacji, przy zachowaniu wysokiej jakości danych. Celem statystyki publicznej jest nie tylko gromadzenie i udostępnianie danych charakteryzujących zjawiska i procesy społeczno-gospodarcze, które zaistniały w przeszłości, ale także dostarczanie informacji służących formułowaniu prognoz. Statystyka towarzyszy nam od dawna i dotyka każdej dziedziny życia.
Centralna Biblioteka Statystyczna gromadzi różne rodzaje dokumentów zawierających bieżące i retrospektywne, polskie i zagraniczne dane statystyczne. Wszystkie materiały udostępniane są w czytelni biblioteki a także online, dzięki zdigitalizowanemu zasobowi umieszczonemu w Bibliotece Cyfrowej. Dostęp do zasobów biblioteki jest powszechny, bezpłatny i przyjazny czytelnikom.
Zachęcamy do zapoznania się z naszymi zbiorami.
Wystawy warte obejrzenia
Zamek Królewski w Warszawie
Wystawa Matejko nieznany. Dzieła z kolekcji prywatnych przedstawia dzieła wieloformatowe artysty w połączeniu z mniej znanymi pracami. Jan Matejko, geniusz polskiego malarstwa nazywany niekiedy wieszczem pędzla to także wrażliwy portrecista i rysownik. Ekspozycja pozwala obejrzeć i docenić jego wszechstronny kunszt. Stanowi wyjątkową okazję, by zobaczyć zebrane w jednym miejscu dzieła pochodzące z kolekcji prywatnych, niezmiernie rzadko pokazywane publicznie. Wystawę można oglądać do 26 maja b.r.
Do 20 kwietnia b.r. w Sali Senatorskiej dostępna jest wystawa Stulecie złotego 1924-2024. Ekspozycję zorganizowano z okazji setnej rocznicy wprowadzenia jednolitej waluty w Rzeczypospolitej Polskiej. Historia złotego polskiego sięga końca średniowiecza, już w XV wieku nazwano tak jednostkę obrachunkową. Ostatecznie jednak w wyniku koniecznej reformy skarbowej i walutowej, premier Władysław Grabski w 1924r. ustanowił złotego polską walutą. W środy wstęp na wystawę jest darmowy.
Wystawa w Atlas Tower w Warszawie
Niewidzialna wystawa to interaktywna podróż w świat całkowitej ciemności, podczas której można wypróbować, jak radzić sobie w codziennych sytuacjach bez pomocy wzroku. Podzielono ją na dwie części. Na pierwszej można oglądać przedmioty, z jakich korzystają osoby niewidome na co dzień. Właściwą częścią niewidzialnej wystawy są pomieszczenia, w których nic nie widać. Najpierw „oglądający” zostają wprowadzeni do strefy zero, gdzie stworzono ciemność absolutną bez żadnego wyposażenia. Dopiero w kolejnych wyciemnionych salach-pokojach napotykają przedmioty. Po wystawie oprowadzają osoby niewidome. Nie wszyscy zdają sobie sprawę, jak wiele przedmiotów ułatwia codzienne życie niewidomych, ani jak bardzo różnią się używane przez nich sprzęty domowe od tych tradycyjnych. Na wystawę można się wybrać do 30 kwietnia b.r.
8 książek na 8 marca. Opowieści o kobietach, nie tylko dla kobiet.
Dzień Kobiet to dobra okazja do sięgnięcia po kilka propozycji książkowych, którymi bohaterkami są kobiety nietuzinkowe, odważne i charyzmatyczne. Proponujemy opowieści, w których nie brak silnych kobiet, pełnych pasji i nierzadko wyprzedzających swoje czasy. Każda z książek opowiada inną historię prawdziwą czy fikcyjną, ale ważną i godną polecenia.
Centralna Biblioteka Statystyczna życzy przyjemnej lektury, a wszystkim Paniom składa najserdeczniejsze życzenia.
Antykwariat cudzych wspomnień. Weronika Wierzchowska. Warszawa, 2024, s. 408
Opowieść o losach Agnieszki i jej rodziny, warszawskich antykwariuszy. Dorastając w starym antykwariacie dziewczyna odbywa sentymentalne podróże w przeszłość, obserwuje losy kobiet z dawnych czasów. Zdobyte w ten sposób doświadczenie bohaterka próbuje wykorzystywać do rozwiązywania swoich życiowych problemów, choć nie zawsze wydaje się to możliwe.
Chłopki. Opowieść o naszych babkach. Joanna Kuciel-Frydryszak. Warszawa, 2023, s. 504
Wspaniała i poruszająca książka Niezwykłe losy kobiet, których życie stanowiło tło dla historii powszechnie uważanych za istotniejsze, wreszcie stają na pierwszym planie.
Posełki. Osiem pierwszych kobiet. Olga Wiechnik. Poznań, 2019, s. 350
Do Sejmu Ustawodawczego po odzyskaniu niepodległości, weszło 442 mężczyzn i 8 kobiet. Wywodziły się z różnych środowisk. Nie mają swoich ulic, ani pomników. Nazywano je posełkami albo posełkiniami, czasem poślicami. Kim były, o co walczyły i jaki poniosły koszt tej walki?
Polak. John Maxwell Coetzee. Kraków, 2024, s. 192
Najnowsza powieść laureata literackiej nagrody Nobla, z polskim wątkiem. Hiszpańska mecenas sztuki i polski pianista spotykają się w Barcelonie, a spotkanie jakich wiele przeradza się w głęboką relację. Historia o rozwijającym się uczuciu staje się na oczach czytelnika, przeprowadzoną w mistrzowski sposób, analizą pragnienia miłości i poczucia bliskości. Wspaniała propozycja nie tylko na dzień kobiet.
Kobiety Kossaków. Joanna Jurgała-Jureczka. Warszawa, 2015, s. 320
Piękne, utalentowane i nieodgadnione - pełna galera kobiet z kilku pokoleń rodu Kossaków. Z opowieści dowiemy się o ich talentach, stosunku do mężczyzn, o tym, jak zachowywały się wobec porażki, tragedii, sukcesu, jak dbały o urodę, ile były w stanie wybaczyć, a czego nigdy nie zapomniały.
Kobieta z biblioteki. Sulari Gentill. Tłumaczenie Janusz Maćczak. Białystok, 2023, s. 400
Cisza panująca w bostońskiej bibliotece zostaje brutalnie przerwana przez krzyk przerażonej kobiety. W oczekiwaniu, aż będzie można opuścić budynek, czworo nieznajomych siedzących przy jednym stoliku nawiązuje rozmowę. Każde z nich ma swój własny powód, by tego ranka przebywać w czytelni. Kto jest mordercą?
Maria Skłodowska-Curie. Kobieta wyprzedzająca epokę. Małgorzata Sobieszczak-Marciniak. Warszawa, 2011, s. 170
Dziesięć bogato ilustrowanych esejów, z których każdy dotyczy innej sfery życia Noblistki.
Siła kobiet. Barbara Wysoczańska. Poznań, 2022, s. 528
Powieść o kobietach, które muszą zmierzyć się z najważniejszymi życiowymi decyzjami. Ich losy połączyła tragiczna historia Ignacego Lubowidzkiego. Czy trójce kobiet uda się odnaleźć wspólny język? Co się stanie, gdy zaczną działać razem?
Pliki do pobrania
53. edycja Ogólnopolskiego Konkursu Statystycznego
Drodzy nauczyciele i uczniowie,
rozpoczęła się 53. edycja Ogólnopolskiego Konkursu Statystycznego. By wziąć w nim udział należy napisać i przesłać pracę na jeden z trzech podanych tematów, korzystając z Małego Rocznika Statystycznego Polski. Do udziału zapraszamy wszystkich uczniów szkół średnich. Regulamin i tematy konkursowe znajdują się na stronie internetowej Centralnej Biblioteki Statystycznej w zakładce Konkurs.
Mały Rocznik Statystyczny Polski w wersji elektronicznej jest dostępny w bibliotece cyfrowej Centralnej Biblioteki Statystycznej.
Mały Rocznik Statystyczny 2023 - link do publikacji
Mały Rocznik Statystyczny 2022 - link do publikacji
Zapraszamy do uczestnictwa.
2024 - Rok Edukacji Ekonomicznej
Edukacja ekonomiczna stanowi fundament dobrobytu narodowego i osobistego.
W. Grabski
Dlaczego nie mamy możliwie wcześniej nauczyć dziecka, czym jest pieniądz,
wynagrodzenie za pracę, aby czuło wartość niezależności,
którą daje zarobek, aby poznało złe i dobre strony posiadania.
J. Korczak
Na mocy uchwały Senat Rzeczypospolitej Polskiej ustanowił rok 2024 Rokiem Edukacji Ekonomicznej. Obchody ściśle wiążą się z:
100-leciem reform gospodarczych Władysława Grabskiego,
100-leciem powstania polskiego złotego,
100-leciem powstania Banku Polskiego oraz Banku Gospodarstwa Krajowego,
100-leciem wydania książki Janusza Korczaka Bankructwo małego Dżeka.
Celem cyklu wydarzeń organizowanych w Roku Edukacji Ekonomicznej jest umożliwienie zapoznania się z historycznymi osiągnięciami polskiej ekonomii, a także wskazanie istotnej roli, jaką pełni edukacja ekonomiczna we współczesnym świecie. To uhonorowanie wysiłku instytucji publicznych, pedagogów i ekonomistów, którzy przed stu laty byli zaangażowani w tworzenie, przekazywanie i popularyzowanie działań ekonomicznych. To także wyrażenie wsparcia i aprobaty dla działań współcześnie funkcjonujących instytucji i podmiotów szerzących wiedzę ekonomiczną wśród społeczeństwa, głównie ludzi młodych. Ważne, aby edukacja ekonomiczna była dostępna dla każdego młodego człowieka, dla którego jest to przecież niezbędny element przygotowania do życia zawodowego i społecznego oraz udziału w tworzeniu nowoczesnej i konkurencyjnej gospodarce narodowej. Niski poziom wiedzy ekonomicznej wpływa na problemy w zarządzaniu finansami osobistymi i osłabia potencjał rozwojowy całego społeczeństwa. Znajomość zasad ekonomii to klucz do świadomego i mądrego zarządzania gospodarstwem domowym, inwestowania, edukowania dzieci, a także pomagania seniorom.
Idee edukacji ekonomicznej podnoszone przez Władysława Grabskiego i Janusza Korczaka, pomimo upływających lat, zmieniających się okoliczności i pojawiających się nowych trendów pozostają ponadczasowe.
Centralna Biblioteka Statystyczna zachęca do odwiedzin i lektury licznych publikacji z zakresu ekonomii, bankowości i edukacji gospodarczej. Oto kilka naszych propozycji:
Ekonomia na talerzu: głodny ekonomista objaśnia świat / Ha-Joon Chang ; przełożyła Aleksandra Paszkowska. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2023
syg. w zbiorach CBS 218072
Narzędzia statystyczne w ekonomii i biznesie / Anna Sączewska-Piotrowska. Katowice : Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, 2023
syg. w zbiorach CBS 218378
Alfabetyzm finansowy na świecie i w Polsce / Andrzej Cwynar. Warszawa : Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, © 2021
syg. w zbiorach CBS 216620
Ekonomia, kultura, wartości albo Trzy oblicza roztropności / pod redakcją Ewy Lechman, Adama Marszka, Przemysława Parszutowicza i Magdaleny Popowskiej. Gdańsk : Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, 2021
syg. w zbiorach CBS 217136
22 lutego - 1 marca obchody 214 rocznicy urodzin Fryderyka Franciszka Chopina
Dzieła Chopina to armaty ukryte w kwiatach
Robert Schumann
Za dzień urodzin Fryderyka Chopina najczęściej przyjmuje się 1 marca 1810 r., choć w metryce chrztu widnieje data 22 lutego. Mimo tej rozbieżności dat, za właściwą zwykle uznawana jest ta marcowa, którą celebrował sam kompozytor i jego rodzina. Chopin uznawany jest za jednego z najlepszych pianistów epoki romantyzmu. Jego talent odkryto, gdy miał zaledwie kilka lat, a wzmianki o genialnym dziecku szybko zachwyciły warszawską arystokrację. Twórca, nazywany poetą fortepianu, wychował się w Polsce, ale większość swojego życia spędził w Paryżu. Jest uważany za jednego z najwybitniejszych kompozytorów romantycznych, a także za jednego z najważniejszych polskich kompozytorów w historii. Elementami charakterystycznymi dla utworów Chopina jest pogłębiona ekspresja oraz czerpanie z wzorców stylistycznych polskiej muzyki ludowej. Komponował m.in. mazurki, nokturny, scherza, ballady, etiudy, preludia, sonety, koncerty. Do najbardziej znanych utworów należą: Etiudia Rewolucyjna, Polonez Fantazja, Życzenie, Preludium deszczowe. Fryderyk Chopin utrzymywał znajomości z najwybitniejszymi osobistościami epoki, takimi jak kompozytorzy: Hector Berlioz, Franciszek Liszt, pisarz Honoré de Balzac i malarz Eugène Delacroix. Przyjaźnił się również z elitą polskiej emigracji: Adamem Mickiewiczem, Julianem Ursynem Niemcewiczem i Cyprianem Norwidem. Zmarł w Paryżu w 1849 r. na gruźlicę. Pochowano go na cmentarzu Père-Lachaise. Do Warszawy wróciło serce Chopina, które spoczęło w kościele Św. Krzyża. Pomnik Fryderyka Chopina w Łazienkach Królewskich jest jednym z najbardziej znanych i najchętniej odwiedzanych w stolicy.
Wystawy warte obejrzenia
Zamek Królewski w Warszawie
Do 3 marca b.r. w Zamku Królewskim można obejrzeć trzy niezwykle interesujące wystawy.
Na pierwszej Geniusz Lwowa. Lwów jako ośrodek sztuki i jego kolekcje artystyczne zaprezentowano malarstwo i rzeźbę od XVII do XX w., pochodzące ze zbiorów Lwowskiej Narodowej Galerii Sztuki oraz Lwowskiego Muzeum Historycznego. Wśród prezentowanej kolekcji można zobaczyć m.in. dzieła Artura Grottgera, Jacka Malczewskiego, Jana Matejki, Henryka Siemiradzkiego oraz perły sztuki zachodnioeuropejskiej.
Druga wystawa Sztuka widzenia. Nowosielski i inni to ekspozycja wybranych rysunków i obrazów prof. Jerzego Nowosielskiego, cytatów z jego wypowiedzi, a także zachowanych materiałów filmowych. Wystawa powstała z okazji setnych urodzin artysty. Stanowi próbę osadzenia jego twórczości w szerszym kontekście sztuki II połowy XX w. i zaprezentowania prac innych twórców, m. in.: Wojciecha Fangora, Stefana Gierowskiego, Władysława Hasiora czy Teresy Pągowskiej. Celem wystawy jest ukazanie dzieł we wzajemnym dialogu.
Wystawa Obraz kolekcji - kolekcja w obrazie to trzecia propozycja. Składają się na nią dzieła sztuki powstałe w XVII w. Ówczesne pasje kolekcjonerskie i naukowe rozpowszechnione na dworach królewskich i książęcych, w domach mieszczan, humanistów, badaczy i artystów były inspiracją dla zjawisk w sztuce i tematem wielu dzieł malarskich. Prezentowane dzieła pochodzą z kolekcji Muzeum Narodowego w Warszawie, Muzeum Narodowego w Krakowie oraz Muzeum Sztuki w Kijowie.
Muzeum Azji i Pacyfiku w Warszawie
W Muzeum Azji i Pacyfiku w Warszawie do 21 kwietnia b.r. można oglądać wystawę Odbicia Piękna. Chińskie malarstwo na szkle z kolekcji Mei Lin. Zaprezentowano 75 obrazów na szkle z końca XIX i XX w. Przedstawiają one sceny z mitologii lub literatury popularnej, przedmioty przynoszące szczęście oraz portrety dzieci i kobiet. Dzieła te ukazują także sceny domowe i zmieniający się wizerunek Chinki żyjącej pod koniec okresu dynastycznego, wchodzącej w nowoczesność, charakteryzującą się nie tylko licznymi zmianami politycznymi, ale przede wszystkim zmianami społeczno-kulturowymi.
Muzeum Warszawskiej Pragi
Muzeum Warszawskiej Pragi w Warszawie zaprasza do zwiedzania wystawy Prawobrzeżne. Bohaterkami wystawy jest dziewięć kobiet związanych z warszawską Pragą: nauczycielka, antropolożka, ceramiczka, aktorka-zakonnica, pływaczka, działaczka syjonistyczna, harcerka, lekarka, malarka i gospodyni salonu artystycznego. Nie są może powszechnie znane, choć doceniane w środowiskach, w których działały. Wszystkie łączy ambicja, determinacja i chęć dokonywania zmian. Wystawę będzie można oglądać do 21 lipca 2024 r.
14 lutego Dzień Zakochanych = Dzień Życzliwości dla Wszystkich ŻYCZLIWYM BYĆ - KAŻDEMU WYPADA
Dziś jak Polska długa i szeroka wysyłamy kartki, smsy, dajemy czekoladki i prezenty. Obchodzimy Dzień Zakochanych czyli Walentynki.
Patronem tego wyjątkowego dnia jest św. Walenty. Żył on około III wieku w jednym z miast Cesarstwa Rzymskiego, które wówczas znajdowało się pod panowaniem Klaudiusza II Gockiego. 14 lutego 269 roku został stracony za sprzeciw wobec woli cesarza. Wokół jego życia urosła legenda o wielkiej, zakazanej, uzdrawiającej miłości.
Świętowanie nie powinno być jednak przymusem czy kłopotem. Ci, którzy nie są zakochani, nie powinni tego dnia czuć się gorzej. Warto świętowanie miłości przekuć w dzień życzliwości dla wszystkich, który również obchodzony jest 14 lutego i ofiarować uśmiech, dobre słowo czy chwilę rozmowy.
Centralna Biblioteka Statystyczna im. S. Szulca
życzy
Wszystkim
dużo uśmiechu i dobrego dnia ☺☺
- po francusku: „Bonjour!”
- po hiszpańsku: „Buenos días!”
- po włosku: „Buongiorno!”
- po japońsku: „おはようございます” (Ohayou gozaimasu)
- w hindi: „शुभ प्रभात” (Shubh Prabhat)
- po arabsku:„صباح الخير” (Sabah al-khair)
- po chińsku: „早上好” (Zǎoshang hǎo)
- po grecku: „Καλημέρα” (Kaliméra)
Co można dać komuś właśnie dziś, jeśli dawno tego nie robiłeś…
- gest uprzejmości
- dobre słowo
- trochę czasu
- uśmiech
- uwagę
190 rocznica napisania „Pana Tadeusza”
13 lutego 2024 r. odchodzimy 190 rocznicę powstania „Pana Tadeusza”. Informacja o ukończeniu pisania dzieła właśnie 13 lutego 1834 r. znajduje się w liście Adama Mickiewicza do jego przyjaciela Antoniego Edwarda Odyńca. Poemat powstał w latach 1832-1834 podczas pobytu autora w Paryżu. Cieszy się szczególnym uznaniem kolejnych pokoleń czytelników i ma status narodowej epopei, propagującej miłość do ojczyzny, przybliżającej szlacheckie obyczaje i polską historię. W świadomości Polaków „Pan Tadeusz” funkcjonuje jako najważniejsze i najpopularniejsze dzieło naszej literatury. Od lat znajduje się na liście obowiązkowych lektur w polskich szkołach. W 2012 był utworem, który był publicznie odczytywany podczas akcji „Narodowe czytanie”
6 lutego - Dzień Bezpiecznego Internetu
Od 2004 r. w Polsce obchodzony jest Dzień Bezpiecznego Internetu. Głównym celem jest uwrażliwienie wszystkich użytkowników na zagrożenia, z jakimi możemy się spotkać podczas korzystania z Internetu i nowoczesnych technologii, a także podnoszenie świadomości na tematy związane z cyberbezpieczeństwem. Hasło, które może towarzyszyć obchodom tego dnia sprowadza się do apelu: chroń siebie i swój komputer. Korzystanie z sieci na stałe wpisało się już w nasze codzienne życie. Komputerów używamy zarówno w celach prywatnych, jak i zawodowych. Umożliwiają nam one komunikację z naszymi bliskimi, robienie zakupów, rozrywkę, a także opłacanie rachunków i załatwianie różnych spraw urzędowych. Jednak od naszej świadomości i codziennych działań, które wykonujemy online zależy, czy nasze komputery i aktywność w świecie wirtualnym są bezpieczne. Jeżeli chcemy poczuć się bezpiecznie powinniśmy chronić nasze dane prywatne (pliki, zdjęcia, dokumenty), dane osobowe oraz pieniądze przechowywane w bankowości elektronicznej. Świadome korzystanie z sieci, nieudostępnianie swoich danych i zabezpieczanie dostępu do nich poprzez zastosowanie złożonych haseł, to proste zasady, aby nie paść ofiarą cyberprzestępców. Warto także pamiętać o kolejnych prostych sposobach bezpiecznego korzystania z komputera i Internetu :
- nie udostępniaj loginów i/lub haseł do kont osobom trzecim
- nie udostępniaj swoich danych osobowych, w szczególności nr PESEL dowodu
- nie otwieraj wiadomości e-mail/sms od nieznanych osób
- nie klikaj w odnośniki otrzymane od nieznanych osób
- uważnie czytaj adresy stron zawarte w wiadomościach e-mail/SMS
- stosuj bezpieczne i trudne do złamania hasła
- wylogowuj się jeżeli zakończyłeś pracę
- aktualizuj wszystkie aplikacje zainstalowane na urządzeniach
- korzystaj tylko z oryginalnego oprogramowania
- zawsze miej zainstalowanego antywirusa
Wiele ważnych informacji odnoszących się do bezpieczeństwa urządzeń mobilnych, czy praktycznych porad jak zachować prywatność używając publicznie dostępnych komputerów oraz sieci bezprzewodowych można znaleźć na stronie internetowej https://stojpomyslpolacz.pl
Pliki do pobrania
23 stycznia Dzień Pisma Ręcznego
W dobie e-maili, komunikatorów i telefonów komórkowych coraz rzadziej wykorzystujemy pismo ręczne. Umiejętność pisania ręcznego nabywamy w okresie dzieciństwa. W trakcie ćwiczeń dochodzimy do wprawy i charakter pisma przez kolejne lata życia za bardzo się nie zmienia. Nauka zajmująca się analizowaniem i badaniem pisma zwana grafologią uznaje, że charakter pisma jest unikalny, jak odcisk palca człowieka. Grafolodzy zwracają uwagę nawet na najdrobniejsze szczegóły i detale, które dla laika są zwyczajnie niezauważalne, chociażby wielkość liter, ich kąt nachylenia, odstępy między literami i słowami. Z pisma odręcznego można odczytać bardzo wiele, miedzy innymi rozpoznać stan emocjonalny towarzyszący człowiekowi w chwili pisania, ale też dowiedzieć się jaką ma osobowość. W niektórych przypadkach pozwala nawet na zdiagnozowanie u człowieka choroby. Dzień Pisma Ręcznego został ustanowiony przez The Writing Instrument Manufactures Association (Stowarzyszenie Producentów Przyborów do Pisania), a jego celem jest zwrócenie uwagi na znaczenie i rolę pisma ręcznego. Jest to też data urodzin Johna Hancocka – jednego z sygnatariuszy Deklaracji Niepodległości, amerykańskiego kupca i polityka, urodzonego w 1737 r. Posługiwał się pięknym, dużym i zamaszystym podpisem. Osoby uczące się kaligrafii niejednokrotnie stawiały go sobie za wzór, do którego następnie dążyły. Autorstwo pierwszego podręcznika do nauki kaligrafii w Polsce, Kalligraphia abo Cancellaria datowanego na rok 1695 przypisuje się Stanisławowi Serafinowi Jagodyńskiemu. W 1778 r. Dominik Gabriel Szybiński wydał Sztukę pisania, czyli naukę o charakterze dla dam i kawalerów. Do szkół naukę kaligrafii wprowadziła Komisja Edukacji Narodowej. W późniejszym okresie dużym powodzeniem cieszyły się książki do nauki ładnego pisania S. Oleszczyńskiego, T. Kosińskiego oraz E. Łypaczewskiego. Na przełomie XIX i XX w. uznanie zyskały publikacje J. Czerneckiego, J. Szablowskiego i S. Tatucha. Z opracowaniem S. Tatucha z 1927 r. zatytułowanym Nauka pisma użytkowego i ozdobnego: podręcznik dla nauczycieli i uczniów seminariów nauczycielskich można zapoznać się m. in. poprzez stronę Podlaskiej Biblioteki Cyfrowej:
Do lat 60 XX w. kaligrafia była umiejętnością, której nauczano w szkołach powszechnych. Celem było wykształcenie wśród dzieci nawyku używana ładnego pisma, którym będą posługiwać się na co dzień. Dzisiaj coraz mniej mamy okazji do tego, by pisać odręcznie. U wielu z nas pisanie ogranicza się do szybkich notatek czy podpisów, przez co staje się mniej staranne.
Pisanie ręczne przynosi niewątpliwie wiele korzyści, między innymi:
- wspomaga rozwój sprawności manualnej oraz precyzji ruchów, a one z kolei są niezbędne dla prawidłowego rozwoju poznawczego
- sprzyja rozwojowi umiejętności czytania, zdolności językowych i krytycznego myślenia
- stymuluje aktywność mózgu i pomaga w rozwoju połączeń synaptycznych
- uczy samokontroli i dyscypliny
- wspomaga i ćwiczy pamięć
- rozwija koncentrację i systematyczność
- wpływa na zmniejszenie popełnianych błędów gramatycznych i stylistycznych
- wyrabia ładny charakter pisma
Niewątpliwie pismo ręczne przechodzi ewolucję, nawet w erze smartfonów i tabletów tworzone są aplikacje, do sporządzania notatek w sposób odręczny. W Dniu Pisma Ręcznego zachęcamy, aby zacząć na nowo rozwijać umiejętność pięknego pisania. Kaligrafia jest niedrogim i niewymagającym hobby (oprócz dozy cierpliwości), a zestawy do niej, zawierające pióra ze stalówką o różnych grubościach, atrament, kałamarz, odpowiedni papier, koperty, pieczęć i wosk do zalakowania to dobry prezent dla każdego. Napisz to pięknie!
WYSTAWA BOOKARTYZM - NOWE ŻYCIE KSIĄŻKI
Centralna Biblioteka Statystyczna zaprasza do obejrzenia wystawy Bookartzm – nowe życie książki.
Bookartyzm to nowa dziedzina sztuki, polegająca na rzeźbieniu w książkach. Zapomnianym woluminom artyści dają drugie, artystyczne życie. Tomy, z których nikt nie zamierzał już korzystać przemieniono w niebanalne i piękne książkowe rzeźby. Dzieła zachwycają swoim wyglądem i dbałością o szczegóły. Mimo iż wątpliwości może budzić fakt, że do ich wykonania konieczne jest pewnego rodzaju zniszczenie książek, artyści uspokajają, że wybierają tylko te egzemplarze, które najpewniej nie byłyby już przez nikogo czytane.
Wystawa znajduje się w korytarzu obok Czytelni CBS p. 67 blok D.
Zapraszamy do oglądania i dzielenia się wrażeniami.
H O R O S K O P
z przymrużeniem oka na 2024 rok dla Czytelników Centralnej Biblioteki Statystycznej
Z g w i a z d c z y t a CeBeStat
Baran
Luka w pamięci sprawi, że zapomnisz hasła dostępu do zasobów Biblioteki. Zgłoś się do Czytelni!
Byk
Unikaj niepotrzebnych stresów i uważaj, by nie przekroczyć terminu zwrotu wypożyczonych pozycji. System czuwa!
Bliźnięta
Zajrzyj do Biblioteki Beletrystycznej. Jakaś francuska powieść może odmienić twoje życie…
Rak
Nie przechodź obojętnie wobec Kącika Pomocy i Relaksu - może, ktoś będzie szukał pomocy, a Ty skierujesz go do odpowiedniego pokoju i wybawisz go z kłopotu. Początek dobrej znajomości?
Lew
Będziesz roztargniony, uważaj zatem by nie minął termin odbioru książek zamówionych online poprzez katalog ALEPH.
Panna
Ktoś wpływowy może zapytać Cię o nowości w zbiorach Biblioteki. Zawczasu obejrzyj wystawę nabytków!
Waga
Znajomość zawartości ostatniego numeru Wiadomości Statystycznych może Ci się przydać prędzej niż myślisz...
Skorpion
Jesteś przepracowany. Odpręży cię lektura najnowszych tygodników dostępnych w Czytelni CBS.
Strzelec
Czeka Cię nawał pracy. Wybawieniem będą bazy danych dostępne na stronie GUS - tu szybko znajdziesz potrzebne informacje.
Koziorożec
Możesz czuć się osłabiony, pamiętaj zatem o pożywnym śniadaniu, które możesz zakupić nieopodal wejścia do Czytelni.
Wodnik
Możesz zostać przyparty do muru. Pamiętaj, że wszelką pomoc uzyskasz w Centralnej Bibliotece Statystycznej.
Ryby
Nieprzewidziane okoliczności mogą uniemożliwić Ci wizytę w Czytelni. Pamiętaj, że wiele tytułów jest dostępnych on-line!
5 grudnia Międzynarodowy Dzień Wolontariusza
Według ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie z dnia 24 kwietnia 2003r. (tekst jednolity Dz. U. z 2023 r. poz. 571) wolontariuszem jest ten, kto dobrowolnie i świadomie oraz bez wynagrodzenia angażuje się w pracę na rzecz osób, organizacji pozarządowych, a także rozmaitych instytucji działających w różnych obszarach społecznych. Ustawa reguluje zatem zasady angażowania wolontariuszy, ich prawa i obowiązki oraz przysługujące im świadczenia. Geneza bezpłatnej i dobrowolnej pracy wykonywanej dla innych sięga czasów starożytnych. W kulturze europejskiej istotny wpływ na rozwój tego typu działań wywarło chrześcijaństwo, w tym działalność zakonów. Znaczący rozwój różnych organizacji pomocowych nastąpił natomiast w XVIII, a zwłaszcza XIX w.
Za początek wolontariatu we współczesnym rozumieniu uznaje się jednak działania zapoczątkowane przez szwajcarskiego pacyfistę Pierra Cérésole (1879–1945) i założoną przez niego w 1920 r. międzynarodową organizację Service Civil International. Organizowała ona obozy dla wolontariuszy, którzy odbudowywali europejskie miasta ze zniszczeń wywołanych przez pierwszą wojnę światową, wspierali osoby poszkodowane i promowali pokojową współpracę międzynarodową. U początku swojego istnienia wolontariat nie miał ram instytucjonalnych, z czasem zaistniał w organizacjach kościelnych, samopomocowych, a wreszcie pozarządowych. W stosunku do idei pierwotnych Cérésola, pole działalności wolontariuszy dzisiaj znacznie się rozszerzyło. Międzynarodowy Dzień Wolontariusza to święto ustanowione przez Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych w 1985 r. między innymi w celu uznania i docenienia wysiłków osób zaangażowanych w działania dla innych oraz pokazania społeczeństwu, jak duży jest ich wkład w rozwój społeczny na poziomie lokalnym, krajowym i międzynarodowym. Jest to również okazja do promowania wolontariatu oraz dzielenia się wiedzą i doświadczeniami. Odbywają się wówczas konferencje, warsztaty, koncerty i inne akcje promujące idee wolontariatu. W roku 1993 r. powstało w Warszawie Centrum Wolontariatu, obecnie istnieje już Sieć Centrów Wolontariatu w całej Polsce. Centrum stara się skupiać wszystkie organizacje i inicjatywy społeczne, które promują bezinteresowną pomoc innym, przygotowują wolontariuszy, organizacje pozarządowe i placówki publiczne chętne do podjęcia współpracy. Głównym obszarem działań Centrów jest ułatwianie nawiązywania kontaktu ochotników z instytucjami i osobami oczekującymi ich pomocy. Więcej informacji można uzyskać na stronie internetowej wolontariat.org.pl . Rodzajów wolontariatu może być wiele: opieka nad zwierzętami, pomoc chorym czy potrzebującym ludziom, opieka nad dziećmi, zaangażowanie w imprezy masowe, zbiórki i akcje publiczne czy działania w ramach organizacji pozarządowych. Wśród jego form warto wymienić również aktywność na rzecz środowiska lokalnego, edukacji, wspierania postaw obywatelskich lub rozwiązań ekologicznych, ochrony praw człowieka czy inicjatyw pokojowych. Pomoc odbywa się poprzez uczestnictwo, pracę fizyczną i umysłową, interwencje, obserwacje czy świadczenie profesjonalnych usług doradczych. Coraz chętniej także firmy decydują się na wolontariat pracowniczy, w ramach którego już współpracująca ze sobą grupa wykorzystuje swoje umiejętności do realizacji niekomercyjnego przedsięwzięcia o dobroczynnym charakterze. Na popularności zyskuje też e-wolontariat, czyli zdalna nieodpłatna praca w sieci, polegająca między innymi: na projektowaniu, administrowaniu, poradnictwie, pisaniu ekspertyz, wniosków czy artykułów, szeroko pojętej promocji (np. działania w social mediach, informowanie o akcji społecznej czy zbiórce charytatywnej online), pomocy w organizowaniu wydarzeń w przestrzeni online (np. warsztatów, webinariów, biegów charytatywnych online).
Światowy Dzień Wolontariatu to inicjatywa, która może pomóc uzmysłowić społeczeństwom, jak wielkie jest znaczenie działań podejmowanych przez wolontariuszy we współczesnym świecie. Dobrowolna i bezpłatna praca na rzecz innych uczy wzajemnego szacunku i empatii. Wolontariuszem może zostać każdy, na dłuższy czas, ale też prowadząc jednorazowe doraźne działania. Pomagać można na różne sposoby np. propagując oddawanie szpiku, zabierając psa ze schroniska na spacery, przygotowując paczkę świąteczną dla potrzebujących. Można umilić czas osobie przebywającej w hospicjum czy opracować hasło do Wikipedii w ramach wolontariatu wirtualnego. Dobrowolna praca jest ogromnym motorem rozwoju, integrowania ludzi i budowania poczucia skuteczności nawet w skali jednostki. Poza tym stanowi dostępną dla każdego formę dobroczynności, ważne, aby się zaangażować. Wszystkim niosącym pomoc wolontariuszom biblioteka składa serdeczne podziękowania.
Na stronach GUS i CBS znajdują się dane statystyczne i publikacje odnoszące się do zagadnień wolontariatu i pomocy społecznej. Zapraszamy do korzystania z baz i publikacji.
BIBLIOTEKI NA ŚWIECIE…
Niemiecka Biblioteka Narodowa
Biblioteka Narodowa Niemiec jest centralną biblioteką i głównym ośrodkiem bibliograficznym tego kraju. Powstanie placówki przypada na 1912 r., chociaż plany odnośnie utworzenia krajowej książnicy były znacznie wcześniej, bo już w 1848 r. Przedstawiciele miasta Lipsk (siedziba corocznych Targów Książki), królestwo Saksonii oraz Stowarzyszenie Księgarzy Niemieckich porozumiały się w sprawie założenia biblioteki z siedzibą w Lipsku, był to pierwowzór narodowej placówki bibliotecznej - Deutsche Bücherei. Cztery lata później otwarto nowy budynek biblioteki, według projektu znanego architekta Oskara Puscha. Trzon biblioteki stanowił istniejący zasób książek, przechowywany do tej pory w Niemieckim Muzeum Narodowym w Norymberdze, poszerzany sukcesywnie o wszystkie publikacje w języku niemieckim (również pozycje z Austrii i Szwajcarii). Tuż po zakończeniu wojny w 1945 r. została ponownie otwarta Książnica Niemiecka (Deutsche Bücherei) w Lipsku, która zatraciła swój poprzedni status centralnej biblioteki archiwalnej Niemiec i jej oddziaływanie ograniczyło się do radzieckiej strefy okupacyjnej, późniejszej Niemieckiej Republiki Demokratycznej. Z kolei w 1946 r. utworzono dla zachodnich stref okupacyjnych Bibliotekę Niemiecką (Deutsche Bibliothek) we Frankfurcie nad Menem. Po powstaniu w 1949 r. dwóch państw niemieckich pełniła funkcję biblioteki narodowej Republiki Federalnej Niemiec. W 1950 r. do narodowej książnicy zostało włączone Niemieckie Muzeum Książki i Pisma, a w 1970 r. Niemieckie Archiwum Muzyczne. Kluczowym momentem dla historii Niemieckiej Biblioteki Narodowej był rok 1990, gdy Deutsche Bücherei połączono z wymienioną wcześniej biblioteką we Frankfurcie, nadając im wspólną nazwę - Die Deutsche Bibliothek. W 2006 r. na podstawie ustawy została przemianowana na Niemiecką Bibliotekę Narodową (Deutsche Nationalbibliothek). Obecnie biblioteka ma dwie siedziby: w Lipsku i we Frankfurcie and Menem. Budynek Deutsche Nationalbibliothek w Lipsku powstawał w kilku etapach. W latach 1934–1936 wzniesiono pierwszą część budynku. Od 1959 do 1964 r. trwała dobudowa lewego skrzydła. W latach 1976–1982 wybudowano tzw. białe wieże z książkami (służące jako magazyny). Natomiast w latach 2006–2010 wzniesiono nową część budynku w stylu postmodernistycznym. Autorem projektu był Gabriel Glocker. Bryła tego segmentu biblioteki przypomina kształtem książkę. Najpóźniej powstała czytelnia dla archiwum muzycznego. Fasada budynku głównego, na której umieszczono portrety Bismarcka, Goethego i Gutenberga, ma długość 160 m i zwrócona jest na Deutscher Platz. Zadania Biblioteki obejmują kolekcjonowanie, archiwizowanie, dokumentowanie oraz tworzenie bibliografii wszystkich niemieckich i niemieckojęzycznych publikacji od 1913 r., zagranicznych publikacji o Niemczech, przekładów prac niemieckich oraz prac niemieckojęzycznych emigrantów opublikowanych za granicą w latach 1933–1945, a także publiczne udostępnianie tych zbiorów. Liczba zgromadzonych zbiorów sięga ok. 44 mln woluminów, w tym książki, czasopisma, mapy, muzykalia, nośniki dźwięku, publikacje elektroniczne oraz kartografia. W centralnej czytelni znajduje się obraz Ludwiga von Hofmanna, przedstawiający Arkadię w stylu secesyjnym. W bibliotece znajduje się również muzeum książek i listów. Niemiecka Biblioteka Narodowa utrzymuje kooperacyjne stosunki zewnętrzne na płaszczyźnie krajowej i międzynarodowej. Jest m.in. wiodącym partnerem w opracowywaniu i utrzymywaniu zasad i norm bibliograficznych w Niemczech oraz odgrywa znaczącą rolę w rozwoju międzynarodowych standardów bibliotecznych. Obowiązki są podzielone między placówki w Lipsku i Frankfurcie nad Menem, przy czym każda z nich ma określoną specjalizację. Trzecia placówka, Niemieckie Archiwum Muzyczne, założone w 1970 r., zajmuje się archiwizacją wszystkich materiałów muzycznych (zarówno drukowanych, jak i nagranych). Niemiecka Biblioteka Narodowa ma dwie sale do wystaw czasowych i wystawę stałą poświęconą historii pisma, druku i książki -Znaki-Książki-Sieci : od pism klinowych do kodu binarnego. Znajduje się ona na parterze aneksu nowego budynku za ogromną szklaną fasadą. Prezentuje dawne formy komunikacji oraz systemy piśmiennicze, wydawnicze i zapamiętywania. Zachęca do poznania osiągnięć Gutenberga, przedstawia cenzurę w różnych formach i prezentuje dzieła sztuki spośród książek wydawanych współcześnie.
11 listopada Narodowe Święto Niepodległości
W 1918 roku, po 123 latach zaborów Polska odzyskała swoją niepodległość, a dzień 11 listopada jest dla Polaków dniem wyjątkowym. Wybór tej daty na święto jest ściśle związany z zakończeniem I wojny światowej i podpisaniem rozejmu w Compiègne 11 listopada 1918 r. Dzień wcześniej do Warszawy przybył Józef Piłsudski. Naród polski uświadomił sobie w pełni odzyskanie niepodległości, a nastrój głębokiego wzruszenia i entuzjazmu ogarnął cały kraj. W latach 1919–1936 rocznice odzyskania niepodległości świętowano jako uroczystości o charakterze wojskowym. Organizowano je zazwyczaj w pierwszą niedzielę po 11 listopada. Pierwszy raz w pełni uroczyście upamiętniono odzyskanie niepodległości 14 listopada 1920 r. Tego dnia uhonorowano Józefa Piłsudskiego jako zwycięskiego Wodza Naczelnego, wręczając mu buławę marszałkowską. Rangę uroczystości państwowej nadano Świętu Niepodległości dopiero ustawą z dnia 23 kwietnia 1937 r. Artykuł 1. ustawy głosił, że: Dzień 11 listopada, jako rocznica odzyskania przez Naród Polski niepodległego bytu państwowego i jako dzień po wsze czasy związany z wielkim imieniem Józefa Piłsudskiego, zwycięskiego Wodza Narodu w walkach o wolność Ojczyzny - jest uroczystym Świętem Niepodległości. Odbyły się pierwsze, oficjalne obchody Święta Niepodległości; ulicami Warszawy przeszła uroczysta parada wojskowa, zorganizowano zbiórkę funduszy na dozbrojenie armii, a w Parku Wolskim odsłonięto pomnik bohatera powstania listopadowego gen. Józefa Sowińskiego. W szkołach przygotowywano akademie, a w zakładach pracy organizowano spotkania z uroczystymi przemówieniami. Po raz ostatni, przed wybuchem II wojny światowej, obchody święta odbyły się w 1938 r. Później zostało ono zakazane. Najpierw przez władze okupacyjne – niemieckie i sowieckie – a następnie, na przeszło czterdzieści lat, przez przywódców PRL. Jednak mimo to pamięć o Święcie Niepodległości przez wszystkie te lata starano się podtrzymywać. Na murach, ogrodzeniach i chodnikach pojawiały się napisy: Polska żyje, Jeszcze Polska nie zginęła, 11.XI.1918. Pomniki przystrajano biało-czerwonymi kwiatami i proporczykami, na budynkach zawieszano flagi narodowe, a w prasie konspiracyjnej zamieszczano artykuły na temat święta. Niejednokrotnie organizatorzy tych przedsięwzięć narażeni byli na dotkliwe represje. Jako uroczystość państwową Święto Niepodległości obchodzone 11 listopada zostało przywrócone dopiero ustawą sejmową z 15 lutego 1989 r. pod nazwą Narodowe Święto Niepodległości. Współcześnie centralne obchody, w których uczestniczą przedstawiciele najwyższych władz, są organizowane przed Grobem Nieznanego Żołnierza na pl. Piłsudskiego w Warszawie. Ponadto w tym dniu organizowane są biegi niepodległości, koncerty, parady, wykłady i inscenizacje historyczne. Szczególną uwagę zwraca się na symbole narodowe: flagę, godło państwowe, hymn oraz barwy. 8 listopada 1926 r. Józef Piłsudski wydał okólnik, w którym napisał : Data [11 listopada 1918 r.] winna pozostać w stałej pamięci społeczeństwa i utrwalić się w umysłach młodego pokolenia, które w zaraniu swego życia powinno odczuwać doniosłość i uroczystość tego pamiętnego dnia.
Wystawa „Pomniki i rzeźby w hołdzie książkom”
Książki są nieocenionym i dostępnym dla wszystkich źródłem wiedzy i rozrywki niezbędnym do rozwoju naszej kultury. Jak się okazuje bywają też tematem twórczości artystów na całym świecie.
Taką właśnie twórczość przedstawia, prezentowana w gablotach znajdujących się przy wejściu do czytelni Centralnej Biblioteki Statystycznej wystawa „Pomniki i rzeźby w hołdzie książkom”. Na zdjęciach zobaczyć możemy pomniki, instalacje, tablice, fontanny i inne, czasem zaskakujące formy artystyczne, poświęcone książkom, czytaniu, pisarzom i czytelnikom. Są to zarówno obiekty wielkie, widoczne z daleka jak i te bardzo małe. Na co dzień znaleźć możemy je na placach, ulicach i w parkach Warszawy, Budapesztu, Berlina, Madrytu, Pekinu, Atlanty i wielu innych miast. Pokazują przechodniom jak ważną rolę pełnią książki, przypominają o słynnych autorach oraz, co najważniejsze zachęcają do lektury.
Zapraszamy wszystkich do obejrzenia wystawy a później także do odwiedzin naszej czytelni i korzystania z udostępnianych w niej książek.
20 października Europejski Dzień Statystyki
W 2023 r. po raz ósmy obchodzimy Europejski Dzień Statystyki. Został on ustanowiony z inicjatywy Europejskiego Komitetu Doradczego ds. Statystyki (ESAC) przy wsparciu Europejskiego Systemu Statystycznego (ESS) i Europejskiego Systemu Banków Centralnych (ESBC). To wydarzenie to okazja do podkreślenia roli i znaczenia statystyki publicznej w procesie decydowania o kierunkach rozwoju gospodarczego i społecznego krajów oraz zwrócenie uwagi na wkład statystyków w opracowanie i udostępnianie danych statystycznych stanowiących podstawę dla wielu decyzji podejmowanych przez parlamenty, rządy, organy samorządowe, przedsiębiorstwa i instytucje. Informacje statystyczne są także niezbędnym elementem wzbogacającym badania naukowe i podstawą do formułowania prognoz. Wiarygodne i rzetelne dane rozpowszechniane przy pomocy baz danych umieszczane są na stronach internetowych i w mediach społecznościowych głównych i regionalnych urzędów statystycznych. Użytkownicy w prosty sposób mogą znaleźć, wykorzystać i przystępnie zaprezentować dane statystyki publicznej we własnych opracowaniach i analizach. Funkcjonalność tych narzędzi daje możliwość tworzenia tabel, wykresów i raportów.
Polska statystyka publiczna jest autonomicznym elementem globalnego systemu statystycznego, dostarczającego informacji dla ONZ, OECD i innych organizacji międzynarodowych. Od 2004 r. jest częścią składową Europejskiego Systemu Statystycznego (ESS) koordynowanego przez Eurostat. Przedstawiciele polskiej statystyki biorą czynny udział w pracach europejskich statystycznych struktur decyzyjnych oraz w pracach międzynarodowych grup roboczych.
W Europejskim Dniu Statystyki w wielu krajach organizowane są konferencje, seminaria i spotkania poświęcone prezentacji sytuacji społeczno-ekonomicznej kraju z wykorzystaniem danych statystycznych, odbywają się warsztaty i szkolenia z udziałem m. in. pracowników naukowych, publikuje się okolicznościowe materiały i broszury, które omawiają zadania i przyszły rozwój statystyki. Wszystkim aktywnościom mogą towarzyszyć okolicznościowe wystawy, pokazy filmów czy dni otwarte w urzędach, organizowane w celu prezentacji różnych form udostępniania informacji. Europejski Dzień Statystyki podkreśla wartość statystyki publicznej jako filaru naszych społeczeństw i wskazuje na ciągły rozwój europejskich statystyk urzędowych, poprzez wprowadzanie innowacji i unowocześnianie sposobów gromadzenie, tworzenia i przekazywania danych statystycznych.
Spotkanie z uczniami Zespołu Szkół Ponadpodstawowych w Szczercowie
12 października 2023 r. Centralną Bibliotekę Statystyczną odwiedzili uczniowie klas ekonomicznych z Zespołu Szkół Ponadpodstawowych w Szczercowie. Podczas wizyty w czytelni oraz w magazynie zbiorów nasi goście mogli dowiedzieć się jak bogaty księgozbiór posiada biblioteka oraz jakie dane udostępniamy. Dziękujemy serdecznie za miłą wizytę. Jesteśmy przekonani, że zyskaliśmy dzięki niej kolejnych czytelników, którzy będą korzystać z naszych publikacji i największego w Polsce zbioru współczesnych i historycznych statystyk z całego świata.
Zapraszamy wszystkich do odwiedzin naszej biblioteki.
Zbiórka książek 2023 dla Fundacji Zaczytani.org
Kolejna, organizowana co roku zbiórka książek dla Fundacji Zaczytani.org została zakończona. Tym razem akcja odbywała się od 8 września do 6 października 2023 r. Inicjatorem przedsięwzięcia był Główny Urząd Statystyczny, punkt zbiórki książek mieścił się w czytelni Centralnej Biblioteki Statystycznej.
W tym roku, dzięki hojności uczestników, zebraliśmy 346 książek dla dzieci i dorosłych czytelników.
Książki jak zwykle trafią do powstających i już istniejących bibliotek i punktów bibliotecznych w szpitalach, placówkach opiekuńczo-wychowawczych, zakładach karnych, hospicjach, punktach krwiodawstwa i innych placówkach pomocowych oraz punktach lokalnej aktywności.
Bardzo serdecznie dziękujemy wszystkim czytelnikom CBS i pracownikom GUS, którzy przyłączyli się do akcji i ponownie wsparli akcję tworzenia „zaczytanych bibliotek”. Zebrane książki już wkrótce trafią w nowe miejsca, przynosząc radość kolejnym miłośnikom czytania.
9 września – akcja Narodowe Czytanie
Akcja Narodowego Czytania została zainicjowana w 2012 r. wspólną lekturą Pana Tadeusza Adama Mickiewicza. W 2023 r. przypada 12 edycja wydarzenia organizowanego przez Kancelarię Prezydenta PR przy wsparciu Narodowego Centrum Kultury. Tegoroczna akcja zachęca wszystkich do sięgnięcia po lekturę Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej i organizowania lokalnych wydarzeń w Polsce i na świecie związanych ze wspólnym czytaniem tego wybitnego działa pochodzącego z kanonu polskiej literatury. Nad Niemnem to trzytomowa pozytywistyczna powieść przedstawiająca panoramę polskiego społeczeństwa drugiej połowy XIX w., nawiązując również do czasów Powstania Styczniowego, którego 160-lecie obchodzone jest właśnie w 2023 r. Eliza Orzeszkowa zwraca uwagę na niebezpieczeństwo odcięcia się od korzeni, historii i swojego otoczenia w imię źle pojmowanej kultury „wysokiej”. Utwór publikowano po raz pierwszy w odcinkach od stycznia do grudnia 1887 r. na łamach Tygodnika Ilustrowanego. W formie książki Nad Niemnem ukazało się w edycji warszawskiego wydawnictwa Gebethner i Wolff w roku następnym. Książka została dwukrotnie zekranizowana, po raz pierwszy w 1939 r., ale obraz zaginął oraz w 1987 r. Powieść odniosła ogromny sukces, a problematyka obok bardzo istotnych kwestii patriotycznych, przedstawia również ideały pozytywistyczne (m. in. pracę u podstaw) oraz wartość prawdziwej miłości. Książka nabiera przez to charakteru ponadczasowego. Uroczystość Narodowego Czytania ma za zadanie wspólną celebrację pięknego polskiego języka, popularyzację czytelnictwa, zwrócenie uwagi na bogactwo literatury i potrzebę dbałości o polszczyznę oraz wzmacnienie poczucie wspólnej narodowej tożsamości. Wspólne czytanie organizowane jest w wielu miejscach w całej Polsce, to z udziałem Pary Prezydenckiej odbędzie się w Ogrodzie Saskim w Warszawie. W akcję włączają się również środki masowego przekazu.
Centralna Biblioteka Statystyczna zachęca wszystkich do udziału w wydarzeniu.
8 września Dzień Dobrej Wiadomości
Dzień Dobrej Wiadomości wymyślono w Polsce. To pomysł literacko-kulturalnego Salonu 101 zainicjowany w 2001 r., bo w życiu potrzebujemy rzeczy prostych i dobrych. Pozytywna wiadomość sprawia, że czujemy się bezpieczni, dlatego jest to tak ważny aspekt naszej codzienności. Przejawiać się on może w postaciach, myślach, inicjatywach czy faktach. Dobre zdrowie, dobre relacje z innymi, posiadanie jakiegoś hobby, kontakt z naturą – to są rzeczy, które w istocie nas motywują i wpływają na nasze samopoczucie. Do każdego z nas docierają różne rodzaje wiadomości, ważne jest, aby proporcja tych dobrych i złych informacji była zachowana i zrównoważona. Idei tego dnia może towarzyszysz myśl Paulo Coelho: Staraj się dojrzeć promyk światła, tam gdzie inni widzą tylko ciemność. Celebrowanie tego święta ma być przeciwwagą do współczesnych trendów w mediach, które codziennie bombardują opinię publiczną negatywnymi, a często również zatrważającymi informacjami z kraju i z zagranicy. Przeciwstawieniem się nietolerancji, brutalności czy uprzedzeniom. Głównym celem święta jest zatem promowanie obrazu Polski i Polaków jako ludzi życzliwych, twórczych, szukających wzorów i autorytetów. Dobra wiadomość to szansa na okazanie innym naszej życzliwości, szacunku i powodów do radości. Powstają portale społecznościowe i serwisy, których misją staje się przekazywanie dobrych wiadomości, które stają się przeciwwagą dla powszechnej sensacji, reklamy, plotek i nieprawdziwych informacji. Dzień Dobrej Wiadomości ma również uczyć życzliwości w relacjach z innymi i patrzenia na życie bardziej optymistycznie. Bądźmy dziś posłańcami dobrych wiadomości nie potrzeba przecież wiele. Zadzwońmy czy wyślijmy maila do przyjaciół i znajomych. Powiedzmy coś, przez co obu stronom choć przez chwilę zrobi się trochę przyjemniej.
Centralna Biblioteka Statystyczna proponuje wszystkim udział w akcji:
MASZ WIADOMOŚĆ ✉☺
Zapraszamy przed wejście do Czytelni CBS p. 67 blok D
21 sierpnia Światowy Dzień Optymisty
Światowy Dzień Optymisty został powołany z inicjatywy polskiej Fundacji Jestem Optymistą, która poprzez swoje działania pragnie nieść pozytywną ideę. Dzień jest obchodzony od 2016 r. Ideą jest dzielenie się optymizmem z innymi w domu, w pracy, na kanałach społecznościowych i wszędzie tam, gdzie można okazywać innym swoją pogodę ducha. Bycie optymistą w dzisiejszych czasach może być nie lada wyzwaniem. Epidemie, konflikty zbrojne czy ogólny brak poczucia bezpieczeństwa i stabilizacji budzi uczucie niepewności i obaw. Jednak sposób patrzenia na wydarzenia i otaczający świat w pozytywny sposób może pomóc lepiej radzić sobie z codziennością i wpłynąć na jakość życia. Nie oznacza to jednak, że optymizm to dostrzeganie zalet i radości we wszystkim oraz lekceważenie przykrych aspektów rzeczywistości. Osoba optymistyczna zdaje sobie sprawę, że czasami nie da się uniknąć konsekwencji złego wydarzenia, ale wierzy, że aby zaistniała sytuacja była akceptowalna należy stale podejmować próby szukania pozytywów. Ma w sobie naturalną skłonność dążenia do pomyślnego rozwiązania. Nie nagina jednak faktów, nie jest także naiwna, jest świadoma zaistniałych problemów. Osoba optymistyczna znajduje siłę, by mieć nadzieję, że sytuacja ulegnie poprawie, a każdy człowiek ma w sobie jakieś dobre cechy i u każdego można znaleźć jakąś zaletę. Do głównych cech charakteryzujących optymistów można zaliczyć umiejętności:
dostrzegania lepszej strony sytuacji czy osoby,
wyznaczania celów,
determinacji,
realistycznego podejście do życia,
traktowania błędów i porażek jako lekcji życia,
przyznawania się do pomyłek,
szczerości z samym sobą,
nieporównywania się z innymi,
szukania motywacji pomimo przeszkód,
akceptacji innych
Optymizm jest też ważnym mechanizmem radzenia sobie ze stresem, a zdrowie umysłu wpływa na zdrowie organizmu. Akty życzliwości i solidarności w życiu codziennym, cieszenie się nawet małymi osiągnięciami, bycie realistą i zmierzenie się z problemami, otwartość na kontakt z innymi osobami oraz więcej uśmiechu na co dzień to działania, w które można się zaangażować. Centralna Biblioteka Statystyczna dzieli się uśmiechem z każdym z okazji Światowego Dnia Optymisty
9 sierpnia Światowy Dzień Miłośników Książek
Dzień Miłośników Książek to jeszcze jeden powód, aby wspólnie porozmawiać o książkach, ale przede wszystkim o tych, którzy książki cenią, czytają i dzielą się tą pasją z innymi. Do grupy tej, również z racji wykonywanego zawodu, należą bibliotekarki i bibliotekarze. Najprostsze hasło, które charakteryzuje emocje dzisiejszego święta i łączy wszystkich miłośników książek to: Czytam, bo lubię. Na szczęście chęć do czytania książek nie gaśnie i niezmiennie trwa od wieków. W Centralnej Bibliotece Statystycznej na każdego czytelnika czekają książki i bibliotekarze, którzy służą pomocą przy wyborze potrzebnej lektury. Na co dzień w kręgu naszych, bibliotekarskich zainteresowań jest literatura naukowa, ale po pracy, w czasie wolnym czytamy książki zupełnie inne. Wracamy do klasyki polskiej i zagranicznej, m. in. do trylogii H. Sienkiewicza, Chłopów W. Reymonta, Lalki B. Prusa, opowiadań J. Iwaszkiewicza i S. Lema, Zabić drozda H. Lee. Lubimy te książek, bo są napisane pięknym literackim językiem, z wciągającą fabułą i barwnymi postaciami. Niezmiennie warte polecenia. Literatura, która ma swoich zwolenników także w kręgu bibliotekarskim, to kryminały. Te starsze autorstwa J. Chmielewskiej, m. in. Studnie przodków, Boczne drogi ,Klin czy Całe zdania nieboszczyka i zdecydowanie nowsze książki z tego gatunku: Mentalista C. Lackberg, H. Fexeusa, Billy Summers Stephena Kinga, pozycje K. Puzyńskiej, K. Bondy i R. Mroza. Na liście tej znalazł się także „ojciec japońskiego kryminału”, Renpo Endogawa ze zbiorem opowiadań Gąsienica. Wysokie miejsce na liście książek, po które sięgają bibliotekarze CBS zajmują powieści przygodowe, horrory i science fiction: Dom wszystkich snów W. Gunia, Kwiaty dla Algernona D. Keyesa, Abominacja D. Simmonsa, Dom z liści M. Z. Danielewskiego czy Diuna F. Herberta. Czytamy wspomnienia, biografie i autobiografie : M. Fogg : od palanta do belcanta wspomnienie spisał Z. K. Rogowski, Pasja życia I. Stone, Śmierć pięknych saren O. Pavela. Nie pomijamy także nowości m.in. Sz. Twardocha Chołod czy M. Peszek Naku*wiam zen. Miłośnicy książek mają swoje preferencje, ulubione gatunki literackie i autorów, jednak wszystkich czytelników łączy książka, którą warto czytać i o niej rozmawiać. Czytamy książki, o których usłyszeliśmy, otrzymaliśmy w prezencie, albo polecił nam je znajomy czy rodzina. Mogą one być sentymentalnym powrotem do przeszłości, odkryciem, motywacją, relaksem czy ukojeniem. Powody dla których poświęcamy swój czas książkom mogą być różne, ale miłość do nich pozostaje wspólną pasją wielu i jak powiedziała jedna z naszych koleżanek „…trzeba tylko chcieć czytać, bo istnieją inne przyjemności niż tylko praca”. Zapraszamy do skorzystania ze zbiorów głównych, jeśli interesuje Cię literatura naukowa i popularnonaukowa (Czytelnia CBS p. 67 blok D) oraz do Biblioteki Beletrystycznej, gdy chcesz sięgnąć po książki z literatury pięknej (Biblioteka Beletrystyczna p. 298 II piętro, rotunda). Serdecznie zapraszamy.
BIBLIOTEKI NA ŚWIECIE …
Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej w Pradze
Najstarsza biblioteka w Czechach ma swoją siedzibę w Pradze w gmachu Clementinum. To barokowy budynek usytuowany niedaleko Mostu Karola w dawnym kolegium jezuickim. Początki książnicy sięgają XIV w., a jej założycielem był król Karol I. W 1366 r. ufundował uniwersytet w Pradze i podarował uczelni średniowieczne kodeksy. Od 1622 r. uniwersytet wraz z biblioteką prowadzony był przez Jezuitów. Pod koniec XVIII w. zbiory biblioteczne decyzją cesarzowej Marii Teresy otrzymały miano Królewsko-Cesarskiej Biblioteki Publicznej i Uniwersyteckiej. Od 1782 r. biblioteka zyskała przywilej otrzymywania egzemplarza obowiązkowego, początkowo tylko z terenu Pragi, a od 1807 r. z całych Czech. W 1918 r. placówkę objęto nadzorem państwowym nowopowstałej Czechosłowacji. Od 1935 r. funkcjonowała pod nazwą - Biblioteka Narodowa i Uniwersytecka. W 1958 r. książnicę połączono ze zbiorami innych praskich bibliotek i przemianowano w Narodową Bibliotekę Czechosłowacji. W 1990 r. otrzymała tytuł Biblioteki Narodowej Republiki Czeskiej. Z holu głównego Clementinum można przejść do siedziby biblioteki. Otwarta przestrzeń otoczona jest regałami z książkami i historycznymi dziełami sztuki, a ściany i sufit zdobią piękne malowidła. W dole sali bibliotecznej, oprócz książek zgromadzone są kolekcje ręcznie robionych globusów oraz zegarów astronomicznych, zaprojektowane przez jezuickiego astronoma, Jana Kleina. W górze sali natomiast znajduje się balkon wykonany z drewna i złota. Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej liczy ponad 6,5 miliona woluminów i znajdują się w niej jedne z najstarszych książek w Europie, pochodzący m.in. z XI w. Vysehrad Codex (Kodeks Wyszehradzki), który jest ozdobnym pergaminowym ewangeliarzem. Pochodzące z niego miniatury stanowią najważniejszy zabytek wczesnośredniowiecznego malarstwa zachodniosłowiańskiego i są świadectwem wysokiego poziomu artystycznego ówczesnych czeskich iluminatorów. Od 2012 r. jego replika jest eksponowana w holu biblioteki. Co więcej, skrypt Kodeksu Wyszehradzkiego jest tak cenny, że stał się narodowym zabytkiem kultury czeskiej. Biblioteka posiada kolekcje kodeksów średniowiecznych, martyrologium Kunegundy – opatki klasztoru św. Jerzego na zamku praskim z 1312 r., Velislai biblia picta z I połowy XIV w. oraz dokumenty związane z życiem Komeniusza i Mozarta. Biblioteka Narodowa posiada również największe w Europie środkowo-wschodniej zbiory materiałów do studiów slawistycznych z zakresu historii, filozofii, lingwistyki, literatury, etnologii, stosunków politycznych, socjologii i sztuki. Stanowią one jeden z działów noszący nazwę Biblioteki Słowiańskiej. Wiele cennych zabytków piśmiennictwa jest zdigitalizowanych i dostępnych poprzez stronę internetową. Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej uznawana jest za jedną z najpiękniejszych książnic na świecie. W budynku Clementinum mieści się nie tylko Biblioteka Narodowa, ale także Wieża Astronomiczna, Kaplica Lustrzana oraz sala koncertowa, w której odbywają się przedstawienia muzyczne i spotkania.
Źródło zdjęcia: en.wikipedia.org, 2023, https://en.wikipedia.org/wiki/National_Library_of_the_Czech_Republic#/media/File:Clementinum_library.jpg [dostęp: 2023-05-22]
Biblioteka łańcuchowa w Oleśnicy
Okres średniowiecza to fascynujące czasy, również pod względem piśmiennictwa. Książki początkowo pisane były ręcznie – na pergaminie lub papierze, który pojawił się w Europie około drugiej połowy XII w., a rozpowszechnił zwłaszcza w XIV stuleciu, głównie w klasztornych skryptoriach. Z czasem powstały w miastach warsztaty kopistów, zajmujących się przepisywaniem ksiąg, takich specjalistów posiadały także uniwersytety i kancelarie dworskie. Do książki odnoszono się w średniowieczu z ogromną czcią, a kopiowanie tekstów rękopiśmiennych traktowano jak zaszczyt. Książki były niejednokrotnie bardzo bogato i pięknie zdobione, przez to bardzo cenne. Biblioteki więc, żeby ochronić je przed kradzieżą musiały znaleźć sposób ich bezpiecznego udostępniania. Jednym z pomysłów była forma biblioteki łańcuchowej, w której książki przykuwane były do pulpitu łańcuchem. W Europie istnieje jeszcze kilka bibliotek, które stosowały ten system i zachowały się do dziś. Są to biblioteki kościelne we Włoszech, książnice w holenderskim Zutphen i angielskim Hereford oraz najmłodsza, ale jedyna zachowana w swym pierwotnym miejscu placówka w kościele zamkowym w Oleśnicy niedaleko Wrocławia na Śląsku. Podobna funkcjonowała w Legnicy w Kościele pod wezwaniem św. Piotra i Pawła, ale po drugiej wojnie światowej została włączona do zbioru Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu. Księgozbiór łańcuchowej biblioteki Złotoryi przewieziono natomiast do Warszawy, do Biblioteki Narodowej. Biblioteka łańcuchowa w Oleśnicy to zabytek kulturalno-historyczny o wyjątkowym znaczeniu. Założył ją książę ziębicko-oleśnicki Karol II Podiebrad w 1594 r. Miała umożliwiać oleśnickim duchownym, nauczycielom, uczniom gimnazjum oraz zainteresowanym mieszkańcom miasta dostęp do lektury, pełniła zatem funkcję publicznej biblioteki gimnazjalnej i kościelnej. Zawalenie się kościoła podczas remontu w dniu 15 lipca 1905 r., nie spowodowało strat w bibliotece - kruchta kościoła pochodząca z XIII w. nie uległa zniszczeniu. Na czas odbudowy kościoła i wymiany dachu cenne zbiory przeniesiono do zamku. Po odnowieniu pomieszczenia, wstawieniu nowych, drewnianych regałów księgozbiór wrócił na swoje miejsce i w tej postaci dotrwał do dziś. Zbiory książkowe, pochodzące z darów, rozmieszczono w kruchcie południowej mieszczącej się na piętrze nad wejściem do kościoła w niewielkim pomieszczeniu, liczącym około 14 metrów kwadratowych. Księgi ustawiono formatami w drewnianych regałach ściennych, a na środku pomieszczenia ustawiono stół (pulpit), przy którym czytelnicy mogli z nich korzystać. Dzieła chroniono przed kradzieżą przy pomocy łańcuchów mocowanych do książek (inkatenacja). W przypadku dzieł większego formatu – łańcuch był dłuższy (długość śląskiego łokcia – 60,3 cm) i mocniejszy. Książki o mniejszym formacie były chronione krótszym i słabszym łańcuchem. Na końcu każdego łańcucha znajdowało się kółko, które zakładano na drewniany drążek, znajdujący się nad pulpitem (stołem) czytelniczym . Łańcucha książkowego nie można było odczepić od drążka bez udziału bibliotekarza. W późniejszym okresie drewniane drążki były zastępowane metalowymi. Łańcuchy te zapobiegały też zsuwaniu się książek z pulpitów. Zachowany księgozbiór, oprócz literatury teologicznej, użytkowej religijnej zawiera pozycje z dziedziny prawa i astrologii. Interesujące jest to, że niektóre starodruki ewangelickie oprawiono w średniowieczne pergaminy ze starymi katolickimi rękopiśmiennymi tekstami liturgicznymi, a także hebrajskimi apokryfami. Książki udało się ukryć na czas wojny, a w tej chwili zarówno budynek, jak i znajdujące się w nim woluminy, są odrestaurowane. Obecnie księgozbiór liczy 239 egzemplarzy. Wśród nich znajdują się: wielojęzyczna Biblia, autorstwa Ariae Montaniego, Historia Comitiarum, pióra Jerzego Coelestiniego, 12 tomów dzieł Marcina Lutra, szereg traktatów Melanchtona, Baronii Annales, leksykon grecko-łaciński oraz dzieło na temat św. Grzegorza. Biblioteka Łańcuchowa w Oleśnicy jest pod wieloma względami unikatowa i warta obejrzenia.
Zdjęcie: arch. Polska Press. Źródło: Portal Oleśnica nasze miasto, 2023, https://olesnica.naszemiasto.pl/ksiazki-trzymane-na-lancuchach-jedyna-taka-biblioteka-w/ar/c7-7934043 [dostęp: 2023-05-22]
15 lipca Międzynarodowy Dzień bez Telefonu Komórkowego
W 1973 r. Motorola wyprodukowała pierwszy przenośny telefon komórkowy. Z racji swoich wymiarów nie był on jednak kieszonkowy, ważył ponad kilogram i miał długość prawie 23 cm. Obecnie posiadanie telefonu komórkowego stało się powszechne, a wykonywanie połączeń głosowych to zaledwie jedno z wielu zastosowań komórek. Telefon komórkowy stał się wielofunkcyjnym aparatem, który pozwala wygodnie łączyć obowiązki domowe, zawodowe i pasje. Oprócz wykonywania połączeń, można nim dokonywać płatności, zastępować dokumenty papierowe czy odbyć telekonferencję. Gromadzimy na nim zdjęcia, skany, filmy i muzykę. Choć w ogólnym rozrachunku komórki przynoszą więcej pożytku niż szkody, a przy tym bez wątpienia ułatwiają codzienne życie, czasami warto świadomie zrezygnować na chwilę nawet z tych największych dobrodziejstw codzienności. Światowy Dzień bez Telefonu Komórkowego wymyślono po to, aby nakłonić współczesnych ludzi do oderwania się od ekranów swoich telefonów i spędzić choć jeden dzień bez nich. Tego dnia eksperci i naukowcy próbują nas przekonać do tego, by odłożyć telefon na półkę i w nieco inny sposób spędzić czas wolny, udowadniając sobie, że kontrolujemy nasze przyzwyczajenia. Niestety coraz więcej nastolatków i dzieci ma z tym poważny problem. Nieustanne sprawdzanie poczty elektronicznej, mediów społecznościowych, komunikatorów, brak dostępu do Internetu wywołuje w nich i wśród dorosłych niepokój, to może być objaw FOMO. Skrót ten pochodzi od angielskiego Fear of Missing Out i oznacza strach przed tym, że ominie nas coś ważnego, jeśli na moment przestaniemy śledzić rozwój wydarzeń, przedkładając świat online nad spotkania z bliskimi, obowiązki, a nawet sen. Temu niebezpiecznemu zjawisku społecznemu można zaradzić zaczynając od małych kroków: powstrzymywania się przed zerkaniem na ekran podczas spotkań z rodziną i znajomymi, wyłączenie powiadomień i odkładanie telefonu przynajmniej godzinę przed snem. Warto starać się rozróżniać niezbędne i potrzebne informacje, czy wartościowe treści od zwykłych rozpraszaczy uwagi, które pochłaniają nasz cenny czas. Cyfrowy detoks można rozpocząć od dowolnej czynności, która sprawia przyjemność - spaceru, gotowania lub dobrej książki. Amerykański student Jake Reilly, który zrezygnował z używania telefonu komórkowego i komputera przez 90 dni stwierdził, że „wszystko staje się prostsze”. Coraz trudniej jednak wielu osobom wyobrazić sobie codziennego funkcjonowania bez używania smartfona. Wakacje to dobry czas na podjęcie wyzwanie i bycia offline.
3 lipca Międzynarodowy Dzień bez Toreb Foliowych
Plastik to tworzywo, które rozkłada się najdłużej. Kwestia opakowań foliowych jest na tyle poważna, że zajmują się nią rządy i instytucje państwowe, które wprowadzają kolejne regulacje mające na celu ograniczenie liczby foliowych śmieci. Najprostszym i najskuteczniejszym rozwiązaniem jest oczywiście korzystanie z toreb wielokrotnego użytku, co nie tylko sprzyja środowisku, ale również domowym oszczędnościom. Jest wiele alternatywnych rozwiązań, żeby zużywać mniej plastiku, nad którymi warto się zastanowić i próbować je stosować na co dzień. Oto kilka z nich:
- torby zakupowe wielokrotnego użytku to wspaniała i niedroga rzecz. Właściwie często można dostać ją za darmo na wszelkich eventach, imprezach, targach i innych wydarzeniach;
- opakowania kartonowe. Ziemniaki, cebule czy inne korzeniowe warzywa można zabierać do pudeł lub kartonów, których używa się wielokrotnie i po wykorzystaniu oddaje się do recyklingu;
- unikanie pakowania w małe, plastikowe torebki jednorazowe owoców i warzyw. Banany, jabłka, cytryny czy ogórki można kupić luzem, bądź wykorzystać do ich zapakowania torebek jutowych przyniesionych ze sobą;
- unikanie kupowania jedzenia pakowanego w plastik. Pokrojone warzywa i owoce pakowane w plastikowe torebki bądź kubeczki. Pomidory, ogórki, cukinia czy awokado szczelnie owijane w folię mogą być zastępowane produktami sprzedawanymi luzem;
- nie kupowanie lodów umieszczanych w plastikowych opakowaniach, tylko tych w wafelkach lub szklanych pojemnikach;
- nie kupowanie wody w plastikowych butelkach lecz w szklanych. Dobrym rozwiązaniem jest także zainwestowanie w filtry do wody. Nie zwiększają one ilości opakowań, a także uwalniają nas od dźwigania ciężkich zgrzewek wody;
- unikanie pakowania żywności w domu, do pracy, szkoły czy na wycieczkę w woreczki czy folię śniadaniową. W lodówce żywność można przechowywać w opakowaniach szklanych bądź garnkach, a kanapki zawijać w papier;
- jeśli kupowanie żywności w opakowaniach foliowych to w większych rozmiarach. Dzięki kupowaniu większych opakowań, oszczędzamy pieniądze, ale też planetę. Zamiast pudełka i 4 woreczków ryżu lub kaszy, mamy jedną papierową torebkę z potrzebną zawartością, podobnie z bakaliami, zamiast 5 woreczków po 100g można kupić większą ilość na wagę pakowaną do jednego woreczka;
- używanie produktów biodegradowalnych. Szczoteczki z bambusa, ubrania czy pojemniki z roślinnych surowców mogą zastępować te z użyciem plastiku.
- można samemu przygotować niektóre produkty. Dzięki temu nie trzeba kupować ich w plastikowych pudełkach i pojemnikach. Samodzielnie można zrobić sosy (ketchup, musztarda, sos czosnkowy), kremy, zdrowe batoniki i słodycze, chipsy, naturalne kosmetyki czy środki czystości.
Dzięki ekologicznym akcjom organizowanym miedzy innymi z okazji Dnia bez Toreb Foliowych uświadamiających o negatywnych oddziaływaniu plastiku na środowisko, coraz więcej osób wybiera się na zakupy z własnym koszykiem wiklinowym, plecakiem lub płócienną torebką.
14 czerwca Światowy Dzień Krwiodawcy
Światowy Dzień Krwiodawcy dedykowany jest dawcom krwi. Został ustanowiony 14 czerwca 2004 r. przez Światową Organizację Zdrowia, Międzynarodową Federację Towarzystw Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca, Międzynarodową Federację Organizacji Krwiodawców oraz Międzynarodowe Towarzystwo Transfuzjologiczne. Obchodzony jest corocznie 14 czerwca, w dniu urodzin Karla Landsteinera, który w 1901 r. odkrył grupy krwi, za co w 1930 r. otrzymał Nagrodę Nobla. Aby zapewnić każdemu, kto potrzebuje transfuzji, dostęp do bezpiecznej krwi wszystkie kraje potrzebują dobrowolnych, nieodpłatnych dawców krwi, którzy będą ją regularnie oddawać. Skuteczny program zapewnienia samowystarczalności w zakresie krwiodawstwa i krwiolecznictwa, charakteryzujący się szerokim i aktywnym udziałem ludności, ma kluczowe znaczenie dla zaspokojenia potrzeby transfuzji krwi. Krew i produkty krwiopochodne są niezbędne między innymi dla skutecznego leczenia kobiet cierpiących na krwawienia związane z ciążą i porodem, dzieci cierpiących na ciężką anemię z powodu malarii i niedożywienia, pacjentów z chorobami krwi i szpiku kostnego, z dziedzicznymi zaburzeniami hemoglobiny i stanami niedoboru odporności, ofiar wypadków i katastrof, a także pacjentów poddawanych zaawansowanym zabiegom medycznym i chirurgicznym.
Światowy Dzień Krwiodawcy jest dobrą okazją do:
- podniesienia ogólnej świadomości dla zapewnienia bezpiecznej krwi i produktów krwiopochodnych do transfuzji
- podkreślenia kluczowej roli nieodpłatnych dawców krwi w krajowych systemach opieki zdrowotnej
- wsparcia publicznej służby zdrowia, organizacji zrzeszających dawców krwi oraz innych organizacji pozarządowych propagujących honorowe krwiodawstwo.
Potrzeba krwi jest powszechna, ale dostęp do krwi dla wszystkich, którzy jej potrzebują, już nie. Często występują niedobory krwi ratującej życie. Dlatego tak ważne jest podziękowanie dawcom krwi i uświadamianie społeczeństwu potrzeby regularnego oddawania krwi oraz podkreślenie potrzeby pełnego zaangażowania w te działania wszystkich. Promowanie Światowego Dnia Krwiodawcy może obejmować ceremonie wręczania odznaczeń dawcom, przeprowadzanie kampanii na portalach społecznościowych, specjalne tematyczne transmisje w mediach, indywidualne wpisy dawców w mediach społecznościowych, spotkania i warsztaty, imprezy muzyczne i artystyczne dla dawców krwi i ich najbliższych, ale przede wszystkim zmasowane akcje w Polsce i na świecie oddawania krwi w punktach krwiodawstwa czy przystosowanych do tego autobusach.
52 Ogólnopolski Konkurs Statystyczny zakończony. Dziękujemy wszystkim uczestnikom.
Zakończyła się pięćdziesiąta druga edycja Ogólnopolskiego Konkursu Statystycznego, który od 1968 r. organizowany jest przez Centralną Bibliotekę Statystyczną im. Stefana Szulca pod patronatem Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.
Jak zwykle pocztą elektroniczną i tradycyjną na adres biblioteki przesłano wiele interesujących prac przygotowanych przez uczniów szkół średnich. W tym roku uczestnicy na podstawie "Małego Rocznika Statystycznego Polski" analizowali stan polskiego środowiska, ochronę przyrody oraz prowadzoną w naszym kraju gospodarkę odpadami.
Jak zwykle poziom konkursu był bardzo wysoki. Wybór trzech najwyższych miejsc nie był dla sprawą łatwą. Oprócz pierwszej nagrody jury przyznało dwie drugie i dwie trzecie nagrody ex aequo. Pełna lista laureatów i przyznanych nagród jest opublikowana na stronie internetowej Centralnej Biblioteki Statystycznej w zakładce „Konkurs”.
Dziękujemy serdecznie wszystkim uczestnikom i ich nauczycielom za przygotowanie prac. Gratulujemy zwyciężczyni i wszystkim nagrodzonym. Zapraszamy też do uczestnictwa w przyszłorocznej, 53. już edycji Ogólnopolskiego Konkursu Statystycznego.
13 czerwca Ogólnopolskie Święta Uwalniania Książek
Początki działań związanych z uwalnianiem książek sięgają 2001 r., kiedy to amerykański programista komputerowy Ron Hornbaker, postanowił stworzyć specjalną witrynę internetową aktywizującą entuzjastów czytania. Jego pomysł spotkał się z dużym zainteresowaniem ze strony miłośników książek z całego świata. W Polsce akcję rozpropagowała w 2003 r. bibliotekarka z Bydgoszczy, Jolanta Nowińska. To przedsięwzięcie łączy coraz większą liczbę amatorów czytania, którzy chcą dzielić się z innymi swoją pasją. Biorą w nim udział szkoły, urzędy, instytucje, organizacje społeczne i kulturalne, a także media. Wędrująca książka, czyli bookcrossing jest formą ruchomej biblioteki, mającą na celu popularyzację czytelnictwa, zjednoczenie osób uwielbiających czytanie i stałe powiększanie tego grona. W jego ramach przeczytane przez siebie książki można zostawiać w specjalnie przygotowanych miejscach/półkach, stolikach, szafkach/, a te z kolei ulokowane są np. w parkach, przy przystankach autobusowych, na klatkach schodowych w blokach, w kawiarniach, ale także w instytucjach publicznych: szkołach, muzeach, bibliotekach. Egzemplarz pozostawiony przez jedną osobę może wziąć ktoś inny, kto potem umieści go być może na zupełnie innej półce. Biorąc jedną książkę ze sobą, można zostawić – ale nie trzeba – inną pozycję. Ważne, by wypożyczony, a raczej, stosując bookcrossingową terminologię, uwolniony egzemplarz, wrócił do książkowego obiegu. Idei przyświeca hasło: Książki nie lubią być uwięzione w domu na półkach, wolą krążyć z rąk do rąk i być czytane. W minionych latach w Polsce książki można było znaleźć w różnych miejscach. W bydgoskim Parku Jana Kochanowskiego, na żądnych lektur, egzemplarze czekały w specjalnie wydrążonych dziuplach w drzewach. W Opolu stanęła specjalna kolorowa budka z książkami, zaprojektowana przez wrocławskich architektów, a na cieszyńskim Skwerze Ireny Sendlerowej stanął bookcrossingowy regał, swoim wyglądem przypominający czerwone angielskie budki telefoniczne. W Rudzie Śląskiej działa biblioteka na stacji kolejowej, przy której również znalazł się regał do wymiany książek. Mieszkańcy jednego z bloków w Warszawie postanowili natomiast podzielić się swoimi książkami z innymi i ustawili woluminy na skrzynce pocztowej, umieszczonej przy zamieszkanym przez nich budynku. Święto Uwalniania Książek skierowane jest do wszystkich zainteresowanych, a pomysłów na jego obchodzenie jest wiele, między innymi: zakładanie miejsc bookcrossingowych, głośne czytanie uwolnionych książek przez osoby znane, spotkania autorskie, wystawy, konkursy literackie i plastyczne poświęcone książce i czytaniu, parady, przekazywanie uwalnianych książek domom samotnej matki, szpitalom, przedszkolom, noclegowniom, domom pomocowym, informowanie przyjaciół i znajomych o celu uwolnienia książek. Bookcrossing ma swoją światową oraz polską stronę internetową. Można za ich pośrednictwem zarejestrować książkę, którą odłożyło się na jedną z oficjalnych półek (ich mapki są dostępne w Internecie). Zarejestrowana książka otrzymuje numer BIP, a kolejne osoby, które ją „wypożyczają”, odznaczają ten fakt w wirtualnej karcie bibliotecznej. W ten sposób ktoś, kto oddał swoją książkę do czytania, może śledzić jej wędrówkę po Polsce czy świecie. Według danych umieszczonych na oficjalnej światowej witrynie bookcrossingu, do tej pory na całym globie zarejestrowało się na niej około 2 milinów użytkowników, którzy uwolnili ok. 14 milionów książek w 132 krajach świata. Jeśli chodzi dane dotyczące Polski to jest to ponad 340 tys. uwolnionych książek, ponad 20 tys. założonych półek i ponad 63 tys. zarejestrowanych użytkowników platformy bookcrossingowej. Wskaźniki te są niepełne, ponieważ dotyczą tylko oficjalnych pólek i zarejestrowanych użytkowników oraz książek. Wiele akcji odbywa się natomiast spontanicznie, do czego i my, pracownicy Centralnej Biblioteki Statystycznej gorąco zachęcamy, bo dzielenie się książką z innymi jest lepsze od jej posiadania. Regał na książki znajduje się przy Czytelni CBS p.67 Blok D.
1 czerwca Międzynarodowy Dzień Dziecka
Kolor i radość dla każdego!
Obchodzenie Międzynarodowego Dnia Dziecka zapoczątkowano już w 1925 r. Wtedy to w Genewie odbyła się Światowa Konferencja na Rzecz Dobra Dzieci. W Polsce Dzień Dziecka obchodzony był jeszcze przed II wojną światową i pierwszy raz świętowano go 22 września 1929 r. Od 1952 r. uroczystość została ustanowiona na stałe i w naszym kraju przypada 1 czerwca. Tego dnia odbywają się festyny, koncerty, zabawy i inne atrakcje plenerowe dedykowane najmłodszym. Dzieci w swoje święto otrzymują prezenty, słodycze i upominki. W Dniu Dziecka organizowane są także spotkania i obrady osób odpowiedzialnych za los najmłodszych. Dzięki takim rozmowom prowadzonym z udziałem przedstawicieli różnych środowisk podejmowane są decyzje ułatwiające życie dzieciom.
Centralna Biblioteka Statystyczna dołącza się także do obchodów Dnia Dziecka i życzy wszystkim dużo radości.
Nasza hasło na ten dzień to: Kolor i radość dla każdego.
Proponujemy : weź balonik, nadmuchaj go i podaruj komuś.
Dziel się radością z innymi.
Serdecznie zachęcamy
26 maja Dzień Mamy
Wiele jest świąt w naszym kalendarzu, które celebrujemy w mniejszym lub większym zakresie, jednak istnieją w kalendarzu daty, które dla większości ludzi są bardzo ważne. Do takich dat można zaliczyć Dzień Mamy. Oficjalnie Dzień Matki, jako święto kalendarzowe pojawiło się w Polsce w 1914 r. i odbyło się w Krakowie dnia 26 maja. Po uzyskaniu przez Polskę niepodległości zwyczaj ten umocnił się i stał częścią naszej tradycji.
C i e k a w o s t k i :
- Polska jako jedyny kraj na świecie obchodzi Dzień Mamy 26 maja.
- W USA Dzień Mamy jest świętem narodowym. Na ulicach pojawiają się flagi, które są symbolem Amerykańskich Matek Narodu.
- We Francji Dzień Matki został zapoczątkowany przez Napoleona.
- W Anglii i Szkocji święto to nazywane jest Niedzielą u Matki – Mothering Sunday.
- Najwcześniejsze źródła dotyczące Dnia Matki pochodzą ze starożytnego Egiptu.
Centralna Biblioteka Statystyczna wszystkim Mamom składa najserdeczniejsze życzenia.
Drobne gesty ofiarowane z serca znaczą czasem więcej niż tysiące prezentów.
Proponujemy w Dniu Mamy przyłączenie się do akcji: Serce za Serce.
Podaruj swojej Mamie bądź przyszłej Mamie serce, z wdzięczności za jej opiekę, pomoc i bezwarunkową miłość. Serduszka wyłożone są przed wejściem do czytelni CBS p. 67 Blok D.
18 maja Międzynarodowy Dzień Muzeów
Rzeczywistość, tak naprawdę pełna jest kolorów, choć paradoksalnie czasem trudno je zauważyć. Kolorem podkreślamy swój status, przynależność kulturową, nastrój czy styl.
Muzeum jako instytucja kultury powołana jest w celu gromadzenia, badania oraz opieki nad obiektami posiadającymi wartość historyczną bądź artystyczną. Obiekty muzealne udostępniane są publiczności w postaci wystaw stałych, czasowych a obecnie również coraz częściej wirtualnie. Muzea klasyfikowane są ze względu na przestrzeń budynku i jego formę, typy eksponatów, kryterium formalno-prawne czy podmiot prowadzący. Coraz częściej powstają jednak nowe rodzaje muzeów, które wyłamują się z klasycznych podziałów. Są to medioteki, ośrodki wizualno-muzyczne, muzea wirtualne, placówki z pogranicza iluzji i sztuki. Taką nietypową instytucją jest Funzeum – Muzeum Światła i Koloru w Gliwicach, pierwsza tego typu ekspozycja w kraju, w której główną role odgrywa światło, barwy oraz złudzenia optyczne. Funzeum łączy zabawę, o której informuje w pierwszym członie swojej nazwy (fun to z ang. zabawa) z ekspozycją muzealną. Całkowita powierzchnia budynku to prawie 4000 metrów kwadratowych, na której prezentowane są stałe atrakcje oraz tematyczne wystawy. Całość obiektu podzielona została na dwie wyraźnie odrębne strefy: koloru i światła. Wystawę Kolor tworzy 36 eksponatów odzwierciedlających siedem kolorów. Rozmieszczone są one w 12 barwnych pokojach, kreują aż 37 scenek jako tła dla nich. W części Światło jest 54 eksponaty umieszczone w 22 pokojach stwarzających aż 62 aranżacje, między innymi kalejdoskop, szklany labirynt, wnętrza ze sztucznym światłem UV i lustrami. Wystawa Kolor opowiada jak powstają kolory i uświadomi jaką funkcję pełnią w codziennym życiu. Przygodę w kolorowej krainie rozpoczyna się od audiowizualnej narracji na jego temat. Pozostając w nurcie edukacyjnym, odkrywać można prawa fizyki, poznając niezwykłe zjawisko tęczy i pryzmatu. Podążając dalej kolorystyczną ścieżką, będziecie przechodzić z jednego pokoju do drugiego, a w każdym czeka barwna opowieść. Sprawdzić można także ciepłotę ciała oraz łączyć ze sobą kolorowe szyby w celu poznania nowych efektów. Brak czegoś uświadamia nam, jak bardzo tego potrzebujemy. Zaobserwować to można na kolejnej stałej wystawie zatytułowanej Światło. Prowadzi do niej tunel, a przed wejściem należy wziąć specjale okulary 3D, które sprawią, że w strefie światła obrazy będą trójwymiarowe. Pomieszczenia są pełne jaskrawych, fluorescencyjnych i świecących kształtów oraz rysunków. Poznajemy świat planet i kryształów. Funzeum to niepowtarzalna przestrzeń edukacyjno–rozrywkowa dla miłośników wiedzy i kolekcjonerów wrażeń. Typowe muzealne zakazy: nie dotykać, nie biegać, nie rozmawiać zbyt głośno, zamieniane są w całą gamę możliwości i okazji do odbioru ekspozycji wszystkimi zmysłami. Z myślą o grupach zorganizowanych powstała interesująca oferta edukacyjna. Obejmuje ona lekcje, które łącząc zagadnienia z fizyki, biologii, historii i sztuki niezwykle ciekawie opowiadają o świetle i kolorach. Multisensoryczne eksponaty i instalacje uruchamiają wszystkie zmysły, pozwalając na naukę i zabawę z wykorzystaniem nie tylko wzroku i słuchu, ale także czucia. Można dotykać przedmiotów, by poczuć ich kształt, fakturę, temperaturę czy twardość. Takie podejście gwarantuje wszechstronny rozwój ucznia.
Funzeum - Muzeum Światła i Koloru to niezwykłe miejsce. Obiecuje niesamowitą przygodę, daje mnóstwo wiedzy i radości. Poza tym bawi, tak małych, jak i dużych odbiorców. Zachęca też do robienia zdjęć, które stanowią świetną pamiątkę oraz dowód na to, w jak kreatywny i aktywny sposób można spędzić czas.
BIBLIOTEKI NA ŚWIECIE…
Bodleian Library w Oksfordzie w Wielkiej Brytanii
Biblioteka Bodleya jest główną biblioteką Uniwersytetu w Oksfordzie i jedną z najstarszych bibliotek w Europie. Jest to druga co do wielkości biblioteka w Wielkiej Brytanii po British Library. Została założona przez Thomasa Bodleya w latach 1598-1602 a oficjalnie otwarta 8 listopada 1602 r. W następnych stuleciach powiększała swoje zbiory dzięki hojnym ofiarodawcom oraz książkom otrzymywanym z legalnych depozytów. Jej pierwszym bibliotekarzem był Thomas James. Bodley chciał, aby jego bibliotekarzem był ktoś, kto jest znany, znany jako pilny student, a we wszystkich rozmowach jest prawdomówny, aktywny i dyskretny, także absolwent i językoznawca, nie obciążony małżeństwem, chorobą ani innymi obowiązkami. Jamesowi udało się przekonać Bodleya, by pozwolił mu się ożenić i zostać rektorem kościoła św. Aldate'a w Oksfordzie. W 1610 r. Thomas Bodley zawarł umowę (obowiązującą do dziś) ze Stationers' Company of London, na mocy której kopia każdej książki wydanej w Anglii i zarejestrowanej w Stationers' Hall zostanie zdeponowana w bibliotece. Jej księgozbiór wraz z wchodzącymi w jej skład bibliotekami liczy ponad trzynaście milionów książek, ponad 80 000 e-czasopism i wyjątkowe kolekcje specjalne, w tym rzadkie książki i rękopisy, klasyczne papirusy, mapy, muzyka, sztuka i drukowane efemerydy. Do najcenniejszych należą Magna Carta (Wielka Karta Swobód), pierwsze wydanie Biblii Gutenberga, jedyny istniejący egzemplarz pierwszego wydania dzieła z 1593 r. Williama Shakespeare’a Venus and Adonis, rękopisy Dantego, Petrarki i Boccaccia oraz dzieła w języku chińskim, arabskim czy hebrajskim. Wśród zbiorów jest ponad 1600 poloników szesnastowiecznych, drukowanych w Krakowie, a pochodzących z kolekcji Józefa Łukaszewicza (1797-1873), zakupionych przez Bibliotekę Bodleya w 1850 r. Zbiory książnicy są stale i planowo uzupełniane. Struktura biblioteki określona przez statut z 1856 r. przetrwała w zasadzie do dzisiaj. Centralny budynek stanowi jedenastopiętrowy magazyn z trzema piętrami pod ziemią, otoczony zewnętrznym trzypiętrowym blokiem. Każde piętro zewnętrznej części łączy się z dwoma piętrami części centralnej. Biblioteka w sumie zajmuje grupę pięciu budynków w pobliżu Broad Street w centrum Oxfordu. Mieszczą się w nich czytelnie, biblioteki: japońska, prawnicza, popularnonaukowa, filozoficzna, językoznawcza, naukowa Radcliffe, historii Stanów Zjednoczonych, Wspólnoty Narodów i Studiów Afrykańskich, Instytutu Indyjskiego, Instytutu Orientalistyki oraz Weston, gromadząca zbiory specjalne. Pod częścią z nich zbudowano szereg podziemnych magazynów. Biblioteka jest w rzeczywistości jedną wielką czytelnią, ponieważ księgozbiory udostępniane są wyłącznie na miejscu. Wiele archiwów Biblioteki zostało zdigitalizowanych i udostępnionych online w 2015 r. Wykonano także kopie wielu najbardziej delikatnych przedmiotów z kolekcji biblioteki, które w miarę możliwości zastępują oryginały. Biblioteka Bodleya jest pierwszą biblioteką angielską, która stworzyła zręby przepisów katalogowania. W całej bibliotece jest dostępne Wi-Fi, można też skorzystać z komputerów bibliotecznych. Dostępne są usługi kopiowania, skanowania oraz zamawiania materiałów bibliotecznych na odległość. Rozbudowany system komputerowy dostarcza informacji o książkach i czasopismach, gwarantuje dostęp do ponad 118 000 tytułów czasopism elektronicznych oraz ponad 1300 baz danych o szerokim zakresie tematycznym. Biblioteka Bodleya jest także kluczową częścią społeczności kulturalnej Oksfordu i prowadzi program publicznych wystaw i wydarzeń, aby zaangażować lokalną społeczność. Jej potencjał dostrzegli również filmowcy, kręcono tam sceny do filmów m.in. o Harrym Potterze.
Źródło zdjęcia: witryna internetowa Bodleyan Libraries, https://www.bodleian.ox.ac.uk/libraries/old-library/collections-and-resources [dostęp: 2023-01-17].
Spotkanie ze studentami z Uniwersytetu Warszawskiego
10 maja 2023 r. w czytelni Centralnej Biblioteki Statystycznej odbyło się kolejne już spotkanie ze studentami I roku kierunku Architektura Przestrzeni Informacyjnych z Uniwersytetu Warszawskiego.
Podczas spotkania opowiadaliśmy o działalności Biblioteki, o jej historii i zbiorach. Młodzi ludzie mogli zapoznać się z publikacjami, które posiadamy i udostępniamy, zobaczyć przykłady statystyk z różnych dziedzin, dowiedzieć się jakie książki z naszych zbiorów szczególnie warte są przeczytania. Jesteśmy pewni, że spotkanie zaowocuje kolejnymi wizytami w przyszłości. Księgozbiór CBS to nieocenione źródło danych, przydatnych podczas pisania wszelkich prac zaliczeniowych i naukowych.
Zapraszamy wszystkich do odwiedzin naszej czytelni, strony internetowej oraz korzystania z naszych zbiorów.
Kącik pomocy i relaksu w CBS
Drodzy Państwo,
zapraszamy do kącika pomocy i relaksu w Centralnej Bibliotece Statystycznej.
Jeśli tylko
chcesz poczytać,
masz pragnienie,
potrzebujesz pomocy,
skoczyło Ci ciśnienie,
spadł Ci cukier,
marzysz o chwili relaksu,
chcesz się odstresować,
albo brak Ci motywacji…
Przyjdź do nas, a damy Ci to co mamy najlepszego: uśmiech, uwagę, czas, życzliwość i pomoc.
W informatorium Centralnej Biblioteki Statytsycznej (blok D, pok. 50) czeka na Państwa kącik pomocy i relaksu.
Znaleźć w nim można:
- zestaw relaksacyjny - czasopisma, krzyżówki, wykreślanki, piłeczki odstresowujące do ściskania itp.
- zestaw pomocowy - ciśnieniomierz, igła, nitka, agrafka, spinacz, sznurówki, zestaw cytatów motywujących
- zestaw odżywczy - woda, herbata, słodycze na spadek energii i cukru.
Zapraszamy serdecznie!
22 kwietnia Międzynarodowy Dzień Ziemi
Jako pierwszy z ideą obchodzenia na całym świecie Dnia Ziemi wystąpił John McConnell na konferencji UNESCO, dotyczącej środowiska naturalnego w 1969 r. Pomysł uzyskał poparcie ze strony Sekretarza Generalnego ONZ Sithu U Thanta. 26 lutego 1971 r. podpisano proklamację i wyznaczono dzień, w którym Narody Zjednoczone będą obchodzić święto ziemi. Oby nadchodzące Dni Ziemi były spokojne i pogodne dla naszego pięknego statku kosmicznego, jakim jest nasza planeta, w miarę jak kręci się oraz krąży w mroźnej przestrzeni ze swoim ciepłym i wrażliwym ładunkiem ożywionej natury (S. U Thant 21.03.1971 r.). Obecnie święto obchodzone jest w 192 krajach. W Polsce Dzień Ziemi świętujemy od 1990 r. Celem akcji jest promowanie postaw proekologicznych w społeczeństwie i uświadomienie wszystkim kruchości ekosystemu naszej planety. Pożary, susza, niskie plony, wyższe ceny żywności czy deficyt wody pitnej w bardzo wielu krajach to sygnały zbliżającej się klęski ekologicznej zarówno w odniesieniu globalnym, jak i krajowym. Na obchody Dnia Ziemi składa się zwykle wiele wydarzeń organizowanych przez różnorodne instytucje. Ten dzień uznawany jest za jedno z największych wydarzeń na świecie. Głównym celem święta jest przybliżenie społeczeństwu wszelkich problemów związanych ze współczesną ekologią, upowszechnianie czystych technologii, szeroko pojęta edukacja w zakresie ochrony środowiska i propagowanie idei zrównoważonego rozwoju. Jest to również doskonała okazja do przedstawienia szerokiej liczbie odbiorców zagrożeń naszej planety oraz podjęcie dyskusji o zależnościach pomiędzy ochroną środowiska naturalnego, a zdrowiem i życiem ludzi. Idea troski o naszą planetę łączy ludzi na całym świecie i każdy ma realny wpływ na to, by pozytywnie działać na rzecz klimatu. Poniższe propozycje działań nie wymagają dużych nakładów, a przynieść mogą wiele dobra dla nas i środowiska w którym żyjemy.
- Sadź drzewa wokół siebie
- W swoim ogrodzie stwórz łąkę kwietną przyjazną owadom
- Załóż hotel dla owadów
- Zrezygnuj z koszenia trawnika
- Gromadź deszczówkę do podlewania ogrodu
- Jeśli to możliwe, rezygnuj z samochodu na rzecz komunikacji zbiorowej, roweru lub najlepiej spaceru
- Staraj się naprawiać przedmioty, zamiast wymieniać je na nowe
- Pamiętaj o segregacji śmieci
- Podczas zakupów używaj wielorazowych toreb, wybieraj produkty w ekologicznych opakowaniach
- Oszczędzaj w swoim domu prąd, wodę i ciepło
W Centralnej Bibliotece Statystycznej im. S. Szulca dostępnych jest wiele interesujących pozycji z zakresu ochrony środowiska, ekologii i geografii.
23 kwietnia Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich
Corocznie obchodzony Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich poświęcony jest promocji literatury i czytelnictwa, a także problematyce związanej z ochroną praw autorskich. Wszystkie działania tego dnia zmierzają do organizowania wydarzeń literackich, organizowanych we współpracy z pisarzami i poetami, zaprezentowaniu projektów łączących teatr, muzykę i literaturę z wykorzystaniem środków masowego przekazu. Jest to święto, które staje się okazją do dyskusji nad rolą książki w społeczeństwie. Przybliżeniem jej wartości, uniwersalności, różnorodności oraz ukazaniem tożsamości narodowej poprzez zachowane dziedzictwa i skarbów piśmiennictwa. Dzień książki służy też wzmacnianiu więzi i spójności społecznej poprzez organizację warsztatów literackich oraz budowanie tożsamości lokalnej i wzmacnianie więzi międzypokoleniowych. Znaczącą rolę w promocji książki i czytelnictwa odgrywa sieć miast kreatywnych UNESCO w dziedzinie literatury. Należą do niej dwa polskie miasta: Kraków (od 2013 r.) i Wrocław (od 2019 r.). Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich ustanowiony został w 1995 r., na 28. Sesji Konferencji Generalnej UNESCO. Data obchodów – 23 kwietnia – związana jest z rocznicą urodzin lub śmierci kilku wielkich pisarzy: Szekspira, Cervantesa, Druona i Nabokova. W tym dniu zachęca się uczniów, nauczycieli, czytelników z całego świata, a także wydawców i bibliotekarzy, do dzielenia się pasją do literatury za pośrednictwem mediów społecznościowych. Różne są powody dla których sięgamy po książki: pogłębiają wiedzę, stymulują umysł, poprawiają pamięć i sen, wzbogacają słownictwo, relaksują, pomagają w myśleniu analitycznym. Każdy czytelnik może wskazać jednak tę główną i najprostszą przyczynę, i na pytanie dlaczego czyta, odpowiedzieć po prostu - czytam, bo lubię. Olga Tokarczuk w Księgach Jakubowych opisuje rodzaje odbiorców książek: Wziąłem sobie do serca to, czego nauczał nas Isochar. A mówił on, że są cztery rodzaje czytelników. Jest czytelnik gąbka, czytelnik lejek, czytelnik cedzidło i czytelnik sito. Gąbka wchłania w siebie wszystko, jak leci, jasne jest, że potem dużo z tego pamięta, lecz nie umie wydobyć najważniejszego. Lejek – przyjmuje jednym końcem, drugim zaś wszystko, co przeczytane, z niego wylatuje. Cedzak przepuszcza wino, a zatrzymuje winny osad; ten w ogóle nie powinien czytać i lepiej żeby zajął się rzemiosłem. Sito zaś oddziela plewy, żeby otrzymać najlepsze ziarno. Chciałbym, żebyście byli jak sito i nie zatrzymywali tego, co niedobre i nudne. Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich to także święto czytelnika i wszystko jedno czy jest to sporadyczny eksplorator, autobusowy książkomaniak, pożeracz, odkrywca równoległy, fan książki elektronicznej, nałogowiec, gatunkowiec, bestsellerowiec czy zupełny amator. Ważne, że chce odkrywać świat książek i nie jest sympatykiem nieczytania. Centralna Biblioteka Statystyczna im. S. Szulca zachęca również do czytania. Nasze zbiory są bogate pod względem tematyki, ale również form wydawniczych. Wszystkie książki czekają na swoich czytelników. Światowy Dzień Książki to znakomita okazja, aby zapoznać się z naszymi zbiorami, także poprzez stronę internetową i udostępnianą tam Bibliotekę Cyfrową https://cbs.stat.gov.pl
Biblioteka beletrystyczna zaprasza
Wszystkich pracowników Głównego Urzędu Statystycznego oraz jednostek współpracujących zapraszamy do odwiedzania i wypożyczania książek z biblioteki beletrystycznej. Biblioteka ta mieści się w budynku GUS w pokoju nr 298 (II piętro, rotunda).
Główną część księgozbioru biblioteki stanowią publikacje z dziedziny literatury pięknej, zarówno poezja jak i powieści obyczajowe, literatura sensacyjno-kryminalna, fantastyka czy literatura młodzieżowa, w tym lektury szkolne dla uczniów w różnym wieku.
Na czytelników czeka też zbiór publikacji popularnonaukowych, m.in. książki historyczne, biografie oraz przewodniki turystyczne po wielu rejonach Polski i świata.
Życzymy wszystkim wielu miłych chwil z książką.
Biblioteka Beletrystyczna jest teraz czynna od poniedziałku do piątku w godz. 10-14
Książki doszły do głosu!
Jeśli lubisz czytać, weź mnie ze sobą, przeczytaj i przekaż dalej.
W Centralnej Bibliotece Statystycznej im. S. Szulca rozpoczyna się akcja uwalniania książek. Zachęcamy wszystkich chętnych daj drugie życie książce.
Wędrująca książka, czyli bookcrossing jest formą ruchomej biblioteki, mającą na celu popularyzację czytelnictwa, zjednoczenie osób uwielbiających czytanie i stałe powiększanie tego grona. W jego ramach przeczytane przez siebie książki można zostawiać w specjalnie przygotowanych miejscach/na półkach, stolikach, regałach/, a te z kolei ulokowane są np. w parkach, przy przystankach autobusowych, na klatkach schodowych w blokach, w kawiarniach, ale także w instytucjach publicznych: szkołach, muzeach, bibliotekach. Egzemplarz pozostawiony przez jedną osobę może wziąć ktoś inny, kto potem umieści go być może na zupełnie innej półce. Biorąc jedną książkę ze sobą, można – ale nie trzeba – zostawić inną pozycję. Ważne, by wypożyczony, a raczej, stosując bookcrossingową terminologię, uwolniony egzemplarz, wrócił do książkowego obiegu.
Dzielenie się książką z innymi jest lepsze od jej posiadania.
Miejsce do wymiany książkami mieści się przy wejściu do Czytelni CBS blok D p. 67.
Serdecznie zapraszamy.
21 marca Światowy Dzień Osób z Zespołem Downa
Zespół Downa to zespół wad wrodzonych wywołany nieprawidłową liczbą chromosomów. Istotą zaburzenia jest trisomia 21. chromosomu, czyli obecność dodatkowego materiału genetycznego. Oznacza to, że przy 21. parze chromosomów istnieje trzeci chromosom lub jego fragment. Stąd symboliczna data Światowego Dnia Osób z Zespołem Downa, czyli ludzi niezwykłych – 21.03. Celem święta ustanowionego w 2006 r. jest propagowanie praw ludzi z tą wadą genetyczną i integracja z nimi. Z tej okazji na całym świecie odbywają się różnego rodzaju wydarzenia zwiększające świadomość społeczną. Osoby z zespołem Downa mają inne potrzeby umysłowe i emocjonalne. Dlatego dla ich komfortu życia i rozwoju bardzo ważne jest rozpoznanie możliwości rozwoju, prawidłowa opieka lekarska, akceptacja i zaangażowanie rodziny oraz edukacja i szkolenie zawodowe. W rozwoju umysłowym dzieci z zespołem Downa można zauważyć te same prawidłowości, które występują u innych dzieci, z tą różnicą, że czas potrzebny na opanowanie poszczególnych umiejętności jest dłuższy, a poziom osiągnięcia ostatecznych wyników zróżnicowany. Osoby z niepełnosprawnością intelektualną mogą czerpać wiele korzyści z czytania, które wpływa na rozwój każdego człowieka, niezależnie od jego ograniczeń. Dlatego należy podejmować liczne działania przyczyniające się do usprawniania rozwoju dziecka poprzez wzbogacanie jego kultury czytelniczej. Niesłuszny jest stereotyp dziecka upośledzonego umysłowo, a więc odciętego od możliwości czytania. Dzieci takie chętnie słuchają głośnego czytania, umieją wybrać książkę, która je zainteresowała. Mają swoje ulubione pozycje, do których lubią wracać wielokrotnie. Przeważnie podobają się im książki bogato ilustrowane, z większą czcionką. Chętnie też oglądają mapy, kalendarze, książki o zwierzętach oraz przygodowe z wątkiem detektywistycznym. Światowy Dzień Osób z Zespołem Downa jest okazją do poznania się, integracji, wymiany doświadczeń i wiedzy. Symbolem ludzi niezwykłych są dwie różne i kolorowe skarpetki. Niedopasowane skarpetki zwracają uwagę na niedopasowanie społeczne i genotypowe, z jakim borykają się osoby z zespołem Downa. Kolorowa skarpetka to symbol niepasującego chromosomu, ale także okazanie szacunku i zrozumienia. Dlatego zachęcamy wszystkich do okazania wsparcia i solidarności z osobami z tą wadą genetyczną i ich rodzinami.
Skarpetkowy challenge polega na wyszukaniu barwnych skarpetek nie do pary i noszeniu ich 21 marca a także zrobieniu im zdjęcia i udostępnieniu na stronie fb wydarzenia z hasztagami #skarpetkowewyzwanie i #swiatowydzienzespoludowna.
Finał VII edycji Olimpiady Statystycznej
15 marca 2023 r. odbył się Finał VII edycji Olimpiady Statystycznej. W siedzibie GUS zjawiła się najlepsza trzydziestka uczestników wyłonionych podczas zawodów szkolnych, okręgowych i centralnych. Ostatni etap odbył się w czytelni Centralnej Biblioteki Statystycznej, gdzie uczniowie rozwiązywali finałowy test pisemny, który wyłonił najlepszych olimpijczyków. Po zakończeniu zmagań wszyscy finaliści wraz z opiekunami mogli wysłuchać odbywającego się również w naszej czytelni wykładu na temat otwartych danych statystycznych i dostępu do nich.
Serdecznie gratulujemy zwycięzcom tegorocznej edycji Olimpiady oraz wszystkim finalistom. Jesteśmy pełni podziwu dla Waszej wiedzy i życzymy wielu sukcesów w przyszłości.
Wszystkich miłośników statystyki zapraszamy do korzystania na co dzień z bogatych zbiorów CBS.
9 marca Dzień Statystyki Polskiej
Dzień 9 marca 1789 r. to ważna data w obradach Sejmu Czteroletniego. Właśnie tego dnia hrabia Fryderyk Józef Moszyński (1737 -1817) uzasadniał przeprowadzenie spisu statystycznego na ziemiach polskich. W efekcie Sejm uchwalił konstytucję o nazwie Lustracja dymów i podanie ludności, zarządzającą przeprowadzenie pierwszego ogólnokrajowego spisu ludności połączonego ze spisem dymów (domów). Przeprowadzono go 22 czerwca 1789 r., a 19 kwietnia 1790 r. zapoznano Sejm z wynikami. Fryderyk Józef Moszyński stał się pionierem polskiej myśli statystycznej, a jego zasługi nie zostały zapomniane. [...] Jego cyfry przestrzeni i ludności posiadały przeto w owym czasie najwyższy możliwie stopień wiarygodności, nie tylko te, które wyciągnął z akt urzędowych, ale i te, które obliczył podług przypuszczalnej rachuby… Pracę tę Sejm przyjął z wdzięcznością … (T. Korzon : Wewnętrzne dzieje Polski za Stanisława Augusta/1764-1794/. T.1, Kraków-Warszawa, 1897,s. 72). Dzięki działaniom Moszyńskiego powstały podstawy ewidencji ludności i statystyki krajowej. Opracował projekt organizacji spisu, podstawowe kategorie spisowe oraz wzory tablic. Zaprezentował także wyniki tego spisu w odrębnych tabelach pokazujących strukturę społeczną i terytorialny rozkład ludności (z wyłączeniem duchowieństwa i szlachty). Rejestr był anonimowy, zawierał dane o ilości mieszkańców gospodarstwa, ich statusie społecznym i zawodowym. Dla uczczenia tego wydarzenia Rada Główna Polskiego Towarzystwa Statystycznego wspólnie z Komitetem Statystyki i Ekonometrii Polskiej Akademii Nauk i Głównym Urzędem Statystycznym ustanowiły dzień 9 marca dorocznym Dniem Statystyki Polskiej. Obchody służą pokazaniu roli i znaczenia statystyki w procesie decydowania o rozwoju gospodarczym i społecznym kraju. Polska statystyka publiczna stanowi wsparcie dla parlamentarzystów, rządzących, organów samorządowych, przedsiębiorstw i instytucji. Jest też częścią europejskiego i globalnego systemu statystycznego. Dostarcza aktualnych informacji, przy zachowaniu wysokiej jakości danych. Celem statystyki publicznej jest nie tylko gromadzenie i udostępnianie danych charakteryzujących zjawiska i procesy społeczno-gospodarcze, które zaistniały w minionym okresie, ale także dostarczanie informacji służących formułowaniu prognoz. Statystyka towarzyszy nam od dawna i dotyka każdej dziedziny życia. Centralna Biblioteka Statystyczna gromadzi różne rodzaje dokumentów zawierających bieżące i retrospektywne, polskie i zagraniczne dane statystyczne. Wszystkie materiały udostępniane są w czytelni biblioteki, ale również online, dzięki zdigitalizowanemu zasobowi umieszczonemu w Bibliotece Cyfrowej. Dostęp do nich jest powszechny, bezpłatny i przyjazny czytelnikom. Zachęcamy do zapoznania się z naszymi zbiorami.
Grafika: Fryderyk Józef Moszyński na obrazie Józefa Grassiego. Źródło: pl.wikipedia.org, https://pl.wikipedia.org/wiki/Fryderyk_J%C3%B3zef_Moszy%C5%84ski [dostęp: 2023-02-16].
Kobiety i statystyka - 8 marca Międzynarodowy Dzień Kobiet
Dzień Kobiet to niewątpliwie ważne święto, przy okazji którego warto przybliżyć niektóre sylwetki kobiet, dla których statystyka i prowadzenie badań statystycznych stały się fundamentem ich pracy. Wiele kobiet na przestrzeni lat swoim dorobkiem udowodniło, że statystyka może mieć także kobiecą twarz. Jeśli ktoś interesował się pielęgniarstwem bądź statystyką to na pewno zetknął się z Florence Nightingale. Była angielską pielęgniarką, działaczką społeczną, publicystką i oczywiście jedną z pierwszych kobiet statystyków. Żyła w latach 1820 – 1910. Lata 1837–1839 spędziła wraz z rodziną w podróży po Europie. Był to wówczas bardzo popularny element kształcenia młodych dam. Odwiedzając różne kraje notowała w swoim dzienniku statystyki dotyczące populacji czy liczby szpitali. W wieku 24 lat zapragnęła zostać pielęgniarką, co spotkało się ze stanowczym sprzeciwem ze strony jej arystokratycznej rodziny. Florence była jednak uparta i w 1845 r. zaczęła odwiedzać szpitale i inne placówki medyczne, gromadząc informacje na ich temat. W 1851 r. zaczęła uczyć się zawodu pielęgniarki w Ewangelickim Zakładzie Diakonijnym, a w 1853 r. przyjęła stanowisko przełożonej w Zakładzie Opieki dla Chorych Dam w Londynie. Podjęła się również szkolenia pielęgniarek, którym zapewniała odpowiednie wykształcenie zawodowe i dbała o ich poziom moralny, co miało przyciągać do zawodu kobiety o nieposzlakowanej reputacji. W czasie wojny krymskiej zorganizowała od podstaw opiekę nad rannymi żołnierzami. Po zakończeniu wojny wróciła do Anglii i została ekspertem Armii Brytyjskiej ds. wojskowej służby pielęgniarskiej. F. Nightingale wypracowała podstawy, na których opiera się współczesny wizerunek pielęgniarki. Jej zasługą jest zdefiniowanie metod i sposobów pielęgnacji chorych i poszkodowanych. W 1860 r. założyła w Londynie przy Szpitalu św. Tomasza pierwszą szkołę pielęgniarstwa. Jest autorką licznych prac dotyczących pielęgniarstwa. W kręgu jej zainteresowań była nauka – zwłaszcza matematyka i analiza statystyczna. Mawiała, że aby zrozumieć myśli Boga, musimy się uczyć statystyki, gdyż jest ona miarą jego zamysłów. Została pierwszą członkinią Królewskiego Towarzystwa Statystycznego. Wykorzystywała metody statystyczne, między innymi do analizy przyczyn zgonów żołnierzy podczas wojny krymskiej. Skupiła się na zbieraniu danych o sytuacji w koszarach, szpitalach czy przytułkach, ich przetwarzaniu i analizowaniu, a następnie wyciąganiu z nich wniosków. Kwestionariusze były dla niej podstawowym narzędziem pracy, a ponadto korzystała także z już istniejących danych. Charakterystyczną cechą wielu jej raportów jest wizualna prezentacja materiału statystycznego, dzięki czemu nawet osoby mniej obeznane z matematyką mogły zrozumieć jej wnioski. Analiza przeprowadzona przez Florence Nightingale na potrzeby rządowego raportu ujawniła poważne problemy w wojskowej służbie zdrowia. Komisja śledcza ds. służby medycznej rozpoczęła publikację jej ustaleń w lutym 1858 roku. Doprowadziło to do wprowadzenia biura statystycznego w ramach War Office, utworzenia instytucji szkoleniowej dla lekarzy wojskowych oraz rewizji przepisów dotyczących szpitali wojskowych.
W naszej historii też nie brakuje wybitnych polek statystyczek. Można do nich zaliczyć m.in. Zofię Daszyńską-Golińską, Emilię Marię Czerniewską, Janinę Jóźwiak czy Ireną E. Kotowską. Również jeśli chodzi o kobiety związane z Centralną Biblioteką Statystyczną, a którym statystyka nie była obca należą Maria Cecylia Czarnowska, Stefania Zdrodowska czy Irena Morsztynkiewiczowa. Obecnie powszechne stało się wykorzystywanie między innymi internetu i portali społecznościowych do popularyzacji statystyki. W taki sposób działa Janina Bąk, polska statystyczka, nauczycielka akademicka i blogerka. Ukończyła ona Uniwersytet Jagielloński oraz University of The West of Scotland. Wykłada w Wyższej Szkole Gospodarki w Bydgoszczy, Wyższej Szkole Humanistycznej we Wrocławiu i Wyższej Szkole Bankowej w Gdańsku. W tej ostatniej wraz z Piotrem Buckim stworzyła autorski kierunek studiów Data Driven Digital Marketing. Marketing Internetowy z wykorzystaniem danych. Przez pięć lat uczyła także statystyki i metodologii badań w Trinity College w Dublinie. Prowadzi również konferencje i szkolenia, podczas których uczy analizy danych biznesowych, a także tego jak mądrze wykorzystywać statystyki dostarczane przez media społecznościowe. Od marca 2021 r. zaczęła prowadzić tematyczny kanał na YouTube pod nazwą Statystycznie rzecz biorąc. Janina Bąk opowiadała o tym, że statystyki i badania naukowe nie kłamią, ale ludzie często kłamią na temat statystyk. W 2020 r. wydała książkę Statystycznie rzecz biorąc, czyli ile trzeba zjeść czekolady, żeby dostać Nobla. Autorka twierdzi, że statystyka to jest takie narzędzie, które pozwala nam opisać i zrozumieć świat. Właśnie dlatego napisała swoją książkę. Nie jest to podręcznik do statystyki. Chciałam napisać książkę popularnonaukową po pierwsze o tym, że statystyka jest wspaniała – bo jest, ja tak uważam! I gdyby mi się jeszcze udało przekonać do tego inne osoby, że to fajne narzędzie do rozumienia świata, byłoby świetnie. I po drugie, w moim założeniu to też był taki toolbox, narzędzie pomagające weryfikować informacje, gazetowe nagłówki, doniesienia „amerykańskich naukowców”.
52. edycja Ogólnopolskiego Konkursu Statystycznego rozpoczęta!
Drodzy nauczyciele i uczniowie,
rozpoczęła się 52. edycja Ogólnopolskiego Konkursu Statystycznego ze znajomości Małego Rocznika Statystycznego Polski. Do udziału zapraszamy wszystkich uczniów szkół średnich. Regulamin i zadania konkursowe są dostępne na stronie internetowej Centralnej Biblioteki Statystycznej w zakładce „Konkurs”.
Mały Rocznik Statystyczny Polski w wersji cyfrowej jest dostępny w na stronie internetowej Głównego Urzędu Statystycznego.
Zapraszamy do uczestnictwa.
24 lutego 2023 r. pożegnanie Pani Dyrektor Bożeny Łazowskiej
Nieubłaganie nadszedł czas, kiedy po długoletniej pracy Pani Doktor Bożena Łazowska, Dyrektor Centralnej Biblioteki Statystycznej im. S. Szulca przechodzi na zasłużoną emeryturę. Pracę w Centralnej Bibliotece Statystycznej rozpoczęła w 1991 r., a stanowisko dyrektora objęła w r. 2004. Do licznych osiągnięć naukowych Pani Dyrektor można zaliczyć opracowanie Bibliografii Wydawnictw Głównego Urzędu Statystycznego, zorganizowanie lektorium informatycznego, zainicjowanie szeroko zakrojonego procesu digitalizacji zbiorów CBS, organizowanie przez wiele lat Ogólnopolskiego Konkursu Statystycznego dla młodzieży szkół średnich, współpraca z polskimi i zagranicznymi bibliotekami i ośrodkami naukowymi. Pani Dyrektor Bożena Łazowska jest autorką licznych publikacji naukowych z zakresu historii, bibliotekoznawstwa, demografii, statystyki a także informatorów bibliotecznych i scenariuszy wystaw. Jej wieloletnie zaangażowanie, ofiarna praca i wsparcie wpłynęły na dzisiejszy kształt biblioteki i postrzeganie jej wielkiej roli w służbie statystyki publicznej. Wszystkie działania Pani Dyrektor zmierzały do rozwoju i podniesienia prestiżu placówki. Dziękujemy za współpracę i wieloletni wkład w rozwój Centralnej Biblioteki Statystycznej. Przejście na emeryturę to nowy rozdział w życiu, może nieco spokojniejszy, ale zapewne ten nowy etap będzie miał również drobne elementy twórczego niepokoju. Jeszcze raz serdecznie dziękujemy i życzymy wiele zdrowia, realizacji nowych planów i wyzwań, których jednym z elementów będzie na pewno dobra książka. Pani Dyrektor Bożena Łazowska nadal związana będzie z działalnością PTS i redakcją Historii Polski w Liczbach.
27 lutego Światowy Dzień Organizacji Pozarządowych
Światowy Dzień Organizacji Pozarządowych oficjalnie ogłoszony został w 2010 r. przez państwa członkowskie IX Forum Organizacji Pozarządowych Rady Państw Morza Bałtyckiego. Państwami członkowskimi były Białoruś, Estonia, Finlandia, Niemcy, Islandia, Łotwy, Litwa, Polska, Norwegia i Szwecja. Pomysłodawcą święta był Marcis Liors Skadmanis, urodzony na Łotwie brytyjski przedsiębiorca społeczny i filantrop. Pierwsze informacje o polskiej, pozarządowej działalności sięgają prawdopodobnie XII w., kiedy to w 1108 r. dzięki fundacji biskupiej powstaje szpital we Wrocławiu. Tego typu inicjatywy przyczyniły się tworzenia nieformalnych grup zadaniowych, które na przestrzeni wieków, przerodziły się w organizacje religijne, prorządowe i wreszcie obywatelskie. Obecnie działalność organizacji pozarządowych reguluje Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. W niej można odnaleźć najbardziej uniwersalną definicję odnoszącą się do tych organizacji, a mianowicie nie mogą nimi być jednostki finansów publicznych w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych lub przedsiębiorstwa, instytucje badawcze, banki i spółki prawa handlowego będące państwowymi lub samorządowymi osobami prawnymi oraz nie mogą działać z zamiarem osiągnięcia zysku. Organizacjami pozarządowymi mogą być nie tylko podmioty, które mają osobowość prawną, ale także jednostki, które tej osobowości nie mają (np. stowarzyszenia zwykłe, uczelniane organizacje studenckie, koła gospodyń wiejskich). Święto ma na celu zainspirowanie ludzi do aktywniejszego zaangażowania się w działalność i zachęcanie do większej współpracy między organizacjami pozarządowymi, a sektorem publicznym i prywatnym. Jest to dzień podczas którego osoby na całym świecie w ramach pracy w organizacjach mogą dzielić się ze sobą doświadczeniami i wiedzą. Ma on też charakter edukacyjny, przybliżając idee pomocy jak największej liczbie osób z otwartym sercem i chęciami do wspierania innych w potrzebie. Organizacje pozarządowe odgrywają też szczególną rolę, oddolnie diagnozują problemy i przedstawiają rozwiązania tam, gdzie zainteresowanie władz nie dociera. Działają obok sektora publicznego (organy administracji publicznej) i rynkowego (przedsiębiorstwa) oraz nie mają powiązań z władzą. Działalność fundacji, stowarzyszeń, grup aktywizujących i charytatywnych jest szczególnie widoczna w obszarach humanitarnych lub społecznych. Gotowość niesienia pomocy, wspierania słabszych i potrzebujących oraz podejmowania wspólnych inicjatyw ponad podziałami i granicami, niezależnie od narodowości, wieku, płci, wyznania, to postawy, które należy wspierać, honorować i nagradzać. Światowy Dzień Organizacji Pozarządowych może przybierać różne formy, ale najważniejsze, żeby przebiegał w przyjaznej i pokojowej atmosferze pikników, kiermaszów, koncertów czy zawodów sportowych. Światowy Dzień Organizacji Pozarządowych to globalna inicjatywa mająca na celu:
- podkreślenie wysiłków i osiągnięć organizacji pozarządowych ze wszystkich sektorów,
- inspirowanie ludzi do włączenia się w pracę w organizacjach pozarządowych,
- zaoferowanie ludziom możliwości lepszego zrozumienia tego, co organizacje pozarządowe robią dla społeczeństwa na poziomie lokalnym, krajowym i międzynarodowym,
- zapewnienie organizacjom pozarządowym platformy do omawiania problemów, które mają wpływ na ich pracę, oraz do dzielenia się swoją wiedzą i doświadczeniem,
Dzień Organizacji Pozarządowych jest szeroko obchodzony w różnych krajach świata na wszystkich kontynentach w formie dyskusji, forów, seminariów, wykładów, wystaw, wydarzeń informacyjnych na temat pracy organizacji w telewizji, radiu i szkołach. W Czytelni Centralnej Biblioteki Statystycznej można zapoznać się z licznymi opracowaniami dotyczącymi omawianej tematyki. Ostatnie pozycje wydane przez GUS w ramach tego zagadnienia to:
- Centra integracji społecznej, kluby integracji społecznej, zakłady aktywności zawodowej, warsztaty terapii zajęciowej w 2021 r.,
- Sektor non-profit w 2020 r. : stowarzyszenia, fundacje, społeczne podmioty wyznaniowe, samorząd gospodarczy i wyznaniowy,
- Wolontariat w 2022 r.
Listę organizacji pożytku publicznego wraz z opisem ich działalności można znaleźć pod linkiem https://spis.ngo.pl
Biblioteka Emocji w Łodzi
Biblioteka Emocji to specjalnie wydzielony księgozbiór w Bibliotece Otwartej w Łodzi. Dla czytelników dostępny jest od 22 lutego 2022 r. Podstawową innowacją tej książnicy jest forma wyszukiwania w niej książek, nie alfabetycznie czy według gatunków literackich, ale poprzez emocje. Można tu znaleźć książkę pasującą do naszego nastroju. Cała kolekcja pogrupowana została według emocji, które towarzyszą odbiorcom przy czytaniu danych pozycji książkowych. Do wyboru są między innymi: zaskoczenie, miłość, radość, strach i smutek. Każda książka została oznaczona naklejką z emotikonem (buźką) obrazującą dany nastrój. Bibliotekarze przed otwarciem tego typu placówki wzięli udział w zorganizowanym w Paryżu szkoleniu dotyczącym procesów emocjonalno-poznawczych, promocji czytelnictwa i nowych technologii. Projekt Biblioteki Emocji jest finansowany ze środków programu Kreatywna Europa. W jego ramach oprócz fizycznych regałów powstała także platforma internetowa www.loveforlivres.org , która oferuje innowacyjny sposób wyszukiwania książek – w oparciu o emocje, które towarzyszą lekturze. Strona pozwala także na katalogowanie książek m.in. ze względu na porę, która najlepiej sprzyja lekturze danej pozycji, albo podpowiada, jakiemu czytelnikowi polecić konkretną książkę. Ważnym elementem projektu jest też działalność biblioterapeutyczna skierowana do młodych osób, a przeprowadzana w postaci video-rozmów, w których oprócz bibliotekarzy wezmą udział również terapeuci czy eksperci zawodowi. Dotyczyć one będą między innymi szeroko rozumianej emocjonalności oraz doświadczeń interpersonalnych z którymi spotyka się młodzież. Biblioteka Emocji ma też szkolić bibliotekarzy w zakresie kognitywistyki, czyli dziedziny nauki zajmującej się obserwacją i analizą działania zmysłów i mózgu oraz ich modelowaniu. Na chwilę obecną jest to jedyna biblioteka w Polsce, która bierze udział w projekcie Biblioteki Emocji. Tego typu miejsca znajdują się już w Belgii, Słowenii i na Litwie.
19 lutego Dzień Nauki Polskiej
W 2023 r. po raz czwarty obchodzimy Dzień Nauki Polskiej. Święto zostało ustanowione jako wyraz uznania dla osiągnięć naszych naukowców. Ustawa z dnia 9 stycznia 2020 r. ustala datę obchodów na 19 lutego, w rocznicę urodzin Mikołaja Kopernika. Jego dzieło O obrotach sfer niebieskich, które było wykładnią teorii heliocentrycznej, zrewolucjonizowało światową naukę. Kopernik zapisał się w historii także innych dziedzin, w tym ekonomii, prawa, medycyny czy kartografii. Misją nauki, niezależnie od obszaru badań, jest poszerzenie granic wiedzy oraz stawianie nowych pytań, które umożliwiają szersze widzenie otaczającego nas świata. Dokonania badaczy mają wpływ między innymi na gospodarkę, ochronę środowiska, medycynę, edukację czy kulturę. Polscy naukowcy osiągają sukcesy w różnych dyscyplinach, od nauk humanistycznych i społecznych po ścisłe i przyrodnicze. Dzień Nauki Polskiej jest upamiętnieniem dokonań nauki w ponad 1000-letniej historii naszego narodu i państwa. Ma stanowić inspirację do podejmowania przedsięwzięć naukowych oraz wzmacniać zainteresowanie nauką. Bardzo wiele postaci zapisało się w historii nauki polskiej, a ich odkrycia, osiągnięcia i badania są nie do przecenienia. Każda dziedzina ma swoich reprezentantów, którzy wykorzystali swój talent i umiejętności dla rozwoju społeczeństwa i pomocy drugiemu człowiekowi. Wśród nich można wymienić nazwiska takich znakomitości jak: Ignacy Łukasiewicz, który zapisał się w historii jako pierwszy założyciel kopalni naftowej oraz wynalazca lampy naftowej oraz Maria Skłodowska-Curie, która miała fundamentalny wpływ na rozwój fizyki i chemii. Zasłynęła badaniami nad zjawiskiem promieniotwórczości i odkryciem dwóch pierwiastków – polonu i radu. Do grona tego można zaliczyć także Hilarego Koprowskiego, twórcy pierwszej, w pełni skutecznej szczepionki przeciwko wirusowi polio oraz Rudolfa Weigla, biologa, który jako pierwszy wynalazł szczepionkę przeciw tyfusowi plamistemu. Maria Grzegorzewska, pedagog i psycholog, twórczyni pedagogiki specjalnej w Polsce; Kazimierz Funk, wybitny polski naukowiec, który jako pierwszy w historii użył terminu witamina, a także wykrył i wyodrębnił witaminę B1; Marian Rejewski, Jerzy Różycki oraz Henryk Zygalski, polscy kryptolodzy czy Mieczysław Wolfke, konstruktor telektroskopu – urządzenia umożliwiającego przesyłanie ruchomego obrazu na odległość, które jest prekursorem dzisiejszej telewizji to kolejne postacie wybitnych naukowców. Natomiast dzięki dokonaniom Zbigniewa Religi, który jako pierwszy chirurg w Polsce dokonał udanego przeszczepu serca i Adama Maciejewskiego, który wykonał przeszczep twarzy udało się uratować życie wielu ludzi.
Niewiele jest chyba zawodów cieszących się większym publicznym zaufaniem i autorytetem niż profesor, naukowiec, badacz. Współczesna nauka interesuję się wszystkim i tylko umysł ludzki może nasze poszukiwania w jakiś sposób ograniczać. Każda osoba zatem Dzień Nauki Polskiej obchodzić może zgodnie ze swoimi zainteresowaniami i pasjami, ale również poznawać obszary wiedzy, które są dla nas jeszcze fascynującą naukową tajemnicą. Naukowcy nie są tylko zamkniętym środowiskiem, ale prowadzą wiele działań popularnonaukowych dostosowanych do wieku i możliwości odbiorców. Wiele opracowań dotyczących historii i dokonań nauki polskiej można znaleźć w zbiorach Centralnej Biblioteki Statystycznej. Zachęcamy, aby Dzień Nauki Polskiej spędzić z książką.
Pliki do pobrania
26 stycznia Ogólnopolski Dzień Transplantacji
Transplantacja to chirurgiczna procedura, która polega na przeniesieniu przeszczepu narządu, tkanki lub komórek z jednego organizmu do innego, w którym może on podjąć czynność. Przeszczepienie jest dziś uznaną metoda leczenia schyłkowej niewydolności wielu narządów. Wykorzystane do transplantacji narządy pochodzą od osób żywych, ale również nieżyjących. Przeszczep za życia dawcy dotyczy jednak tylko tych narządów, których pobranie we fragmencie lub w całości (w przypadku narządów parzystych), nie naraża dawcy na utratę zdrowia czy życia. W przypadku osób zmarłych potrzebna jest zgoda rodziny lub wcześniejsza wola pacjenta. Decyzja o przekazaniu organów zmarłego do przeszczepu to bohaterski krok na który coraz więcej ludzi jeszcze za życia wyraża zgodę, nosząc ze sobą podpisaną deklarację zgody na pobranie organów na wypadek śmierci. Jeśli brak jest takiego oświadczenia podjęcie ostatecznej decyzji spada na rodzinę zmarłego. Jeżeli ktoś za życia stanowczo nie wyraża zgody na zostanie dawcą narządów w przypadku swojej śmierci, musi zgłosić to w Centralnym Rejestrze Sprzeciwów. W przypadku pominięcia tego kroku, zgodnie z zasadą domniemanej zgody, taka osoba w przypadku braku sprzeciwu, zostanie uznana za potencjalnego dawcę narządów. Po śmierci można zostać dawcą nie tylko narządów (serca, wątroby, trzustki, płuc, nerki, jelita), ale także rogówek i innych tkanek (skóry, kości, zastawek serca). Można uratować życie co najmniej sześciu chorym. Ogólnopolski Dzień Transplantacji obchodzony jest od 2005 r. jako upamiętnienie pierwszego udanego przeszczepu nerki w 1966 r. w I Klinice Chirurgicznej Akademii Medycznej w Warszawie. Był to wtedy 621 taki zabieg na świecie. Pierwszy miał miejsce w 1954 r. w Bostonie. Za organizację przeszczepów w Polsce odpowiada Centrum Organizacyjno-Koordynacyjne do Spraw Transplantacji Poltransplant, z siedzibą w Warszawie. Istnieje od 1996 roku, a główne zadania Centrum definiuje art. 38 ust. 3 Ustawy o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów z dnia 1 lipca 2005 r. Instytucja ta, poza koordynacją przeszczepień, prowadzi także Centralny Rejestr Sprzeciwów (CRS), Krajowy Rejestr Przeszczepień, Rejestr Żywych Dawców Narządów, Centralny Rejestr Niespokrewnionych Dawców Szpiku i Krwi Pępowinowej oraz Krajową Listę Oczekujących (na przeszczepienie). Liczba wykonywanych rocznie przeszczepów, choć stale rośnie, nie pokrywa wszystkich potrzeb. Świadomość społeczna dotycząca transplantacji stale wymaga prowadzenia działań informacyjnych, co udowadniają wyniki badań CBOS wskazujące na to, że aż 80% Polaków nigdy nie mówiło bliskim, jaka jest ich wola w kwestii oddania po śmierci narządów do przeszczepu. Dlatego w Dniu Transplantacji prowadzony jest specjalny proces informacyjny. Jego głównym celem jest upowszechnienie idei transplantacji w społeczeństwie, pobudzenie i rozwijanie aktywności donacyjnej oraz podnoszenie świadomości społecznej w tej kwestii. Transplantologia jest dziedziną medycyny, która nie ma szans rozwinąć się bez akceptacji społeczeństwa. To ludzie pomagają ludziom. Więcej informacji o transplantacji oraz Karta - świadectwo woli bycia dawcą na stronie https://zgodanazycie.pl/
Źródło grafiki: konto twitterowe Ministerstwa Zdrowia, https://twitter.com/mz_gov_pl/status/1221319356363300867 [dostęp: 2023-01-04].
BIBLIOTEKI NA ŚWIECIE…
Biblioteka Oodi w Helsinkach
Helsińska Biblioteka Centralna Oodi jest biblioteką publiczną, ale przede wszystkim otwartym dla wszystkich i funkcjonalnym miejscem spotkań. Placówka znajduje się nieopodal Helsińskiego Centrum Muzycznego i Muzeum Sztuki Współczesnej Kiasma, została otwarta 5 grudnia 2018 r. w przeddzień fińskiego Dnia Niepodległości. Zakrzywiony kształt budynku ze szklanymi i stalowymi konstrukcjami oraz drewnianą fasadą łączy w sobie tradycję z nowoczesnością. Obiekt inspirowany był otwartą księgą. Bryła ma kształt zbliżony do prostopadłościanu, na szczycie którego jest olbrzymia czytelnia. Parter budynku stanowi przedłużenie publicznego placu, który rozciąga się między biblioteką, a siedzibą fińskiego paramentu. Przestrzeń osłonięta jest przed chłodem i opadami atmosferycznymi, tworzy coś na kształt dawnej agory - miejsca spotkań i wydarzeń publicznych. Placówka składa się wyłącznie z przestrzeni otwartych dla odwiedzających, oferując liczne atrakcje i usługi. W środku pomieszczeń rosną drzewa. Biblioteka jest największym tego typu obiektem w Finlandii. Na miejscu znajdziemy ponad 100.000 książek, co jest może niewielką liczbą w porównaniu do powierzchni, jest to jednak przemyślany zabieg, który miał na celu dać czytelnikom możliwie jak największą przestrzeń służącą do spokojnego czytania. Są tu dostępne publikacje dla dzieci, młodzieży i dorosłych w prawie 20 językach. Jeśli jakieś pozycji brak, można ją zarezerwować w innych bibliotekach w obszarze metropolitalnym Helsinek. Biblioteka posiada także dużą kolekcję nut, komiksów i wiele różnych gier konsolowych i planszowych. Oprócz tradycyjnych czasopism i gazet czytelnicy mają do dyspozycji dużą ilość tabletów, które dają dostęp np. do cyfrowych gazet prowincjonalnych i czasopism zagranicznych. Specjalnie zaprojektowane roboty dostarczają książki do wszystkich zainteresowanych. Biblioteka Oodi składa się z trzech pięter. Na parterze mieści się kino Narodowego Instytutu Audiowizualnego, a także restauracja i kawiarnia. Na tym poziomie jest także miejsce do organizacji wystaw i wydarzeń. Na środkowym piętrze znajdują się wielofunkcyjne pokoje wykorzystywane jako biura, studia, miejsca spotkań i przestrzeń dla twórców. Pokoje te są rozmieszczone w różnych zakamarkach i zaprojektowane tak, aby mogły odbywać się zarówno głośne, jak i ciche zajęcia (przestrzeń twórcza czy studia nagrań). Znajduje się tam również warsztat wyposażony w drukarki 3D i wycinarki laserowe. Na trzecim, ostatnim piętrze mieści się czytelnia, która została nazwana książkowym niebem. Znajdują się tam publikacje w otwartym dostępie. Piętro zwieńczone jest charakterystycznym, falistym, podobnym do chmury, białym sufitem z okrągłymi oknami dachowymi, przez które do środka wpada naturalne światło. Z tego poziomu odwiedzający mogą cieszyć się panoramą centrum miasta lub wyjść na taras. Oodi organizuje różne wydarzenia literackie i filmowe dla wszystkich chętnych przez cały rok. Można także zarezerwować miejsce na organizację imprezy, wykład, a nawet koncert. Międzynarodowa Federacja Stowarzyszeń i Instytucji Bibliotekarskich (IFLA) przyznała Oodi tytuł Najlepszej Biblioteki Publicznej Roku 2019. Biblioteka Centralna w Helsinkach to przykład wspaniałej architektury i miejsca do nauki, pracy i relaksu. Jest to przestrzeń publiczna, otwarta dla wszystkich i spełniająca potrzeby różnych grup użytkowników.
Biblioteka Centralna Oodi w Helsinkach. Źródło zdjęcia: strona internetowa Oodihelsinki.fi, http:// https://www.oodihelsinki.fi/en/for-media/#photosofoodi [dostęp: 2023-01-04].
Osoby niewidome i niedowidzące w świecie książek
Osoby niepełnosprawne, w tym te z uszkodzonym narządem wzroku chcą także poznawać świat książek. Warto zatem przybliżyć możliwości jakie ma ta grupa społeczna. Mogą czytać książki wydrukowane alfabetem Braille’a, będącego kombinacją sześciu wypukłych punktów ułożonych w dwóch kolumnach, która daje 64 znaki. Dla najmłodszych czytelników przygotowywane są natomiast książki dotykowe. Są to przeważnie mini książeczki pisane w Braille’u i powiększonym czarnym drukiem, wzbogacone wypukłymi ilustracjami, przygotowanymi z materiałów o różnych fakturach. Audiobooki czyli książki do słuchania, zwane też książkami mówionymi, są doskonałym rozwiązaniem dla tych, którym czytanie pisma Braille'a sprawia większe problemy. Kiedyś książki nagrywano na kasetach, dziś na płytach lub w formie plików, często w doskonałych aktorskich interpretacjach. Coraz częściej w tej formie publikowana jest nie tylko literatura piękna, ale także podręczniki i literatura naukowa. Popularny wśród niewidomych moli książkowych jest wciąż Czytak, umożliwiający odtwarzanie audiobooków zarejestrowanych w formacie mp3. Jest on wygodny, łatwy w obsłudze dla niewidomych i słabowidzących; ma plastikową, pasującą do dłoni obudowę, lekko wypukłe klawisze, odstające od krawędzi pokrętło regulacji głosu. Widzącym wydawać się może nieco toporny, ale to właśnie sprawia, że jest użyteczny dla niewidomych. Współczesne smartfony i zainstalowane na nich aplikacje ułatwiające tzw. dostępność, to kolejna forma poznawania literatury. Aplikacje podczas współpracy z translatorami, pozwalają też czerpać teksty z literatury zagranicznej, szczególnie tej fachowej czy akademickiej. Są też przystawki umożliwiające czytanie i pisanie alfabetem Braille'a, komunikujące się za pośrednictwem połączenia Bluetootha z komputerem czy smartfonem. Posiadają brajlowską klawiaturę doskonale znaną niewidomym ze starych maszyn do pisania oraz brajlowski wyświetlacz, umożliwiający czytanie palcami wypukłych kropek stanowiących bezpośrednie przetworzenie tekstu z ekranu podłączonego do czytnika urządzenia elektronicznego. Aby umożliwić osobom niewidzącym i słabowidzącym korzystanie ze zbiorów bibliotecznych coraz więcej placówek wyposaża się w specjalistyczne urządzenia. Tworzone są stanowiska komputerowe ze specjalnym oprogramowaniem udźwiękowującym, posiadające syntezatory mowy i program powiększający. Udostępniany jest sprzęt pozwalający na przetwarzanie materiałów drukowanych do postaci elektronicznej, mini skanery sczytujące treść i stacjonarne powiększalniki, notatniki do pisania w Braille’u czy przenośne odtwarzacze książek mówionych. Powstają internetowe serwisy biblioteczne, tworzone przez uczelnie wyższe, które przygotowują materiały dydaktyczne zaadaptowane do potrzeb osób niewidomych. Serwisy pozwalają na wyszukiwanie i przeglądanie zgromadzonych zbiorów. Prosty i czytelny interfejs umożliwia sprawne poruszanie się po nich osobom niewidomym i słabowidzącym. Dodatkowo, osoby słabowidzące mają do wyboru kilka schematów graficznych, co pozwala im dostosować wygląd serwisu do posiadanych przez nich wad wzroku. Przykładem działań wspomagających osoby niepełnosprawne na płaszczyźnie czytelnictwa jest między innymi prowadzony od 2013 r. Dział Zbiorów dla Niewidomych w Głównej Bibliotece Pracy i Zabezpieczenie Społecznego w Warszawie. Gromadzone i udostępniane są publikacje drukowane pismem Braille’a, książki mówione, zbiory tyflologiczne: wydane w zwykłym druku, pozycje naukowe i popularnonaukowe, poruszające zagadnienia z zakresu problematyki rehabilitacyjnej i społecznej osób z dysfunkcją wzroku, płyty muzyczne oraz teksty cyfrowe: literatura zapisana w sposób umożliwiający jej odczyt na monitorze brajlowskim lub mową syntetyczną. Na księgozbiór Działu składa się: literatura piękna, klasyka, powieści, pozycje popularnonaukowe, poradniki, nuty, mapy, atlasy, podręczniki szkolne, książki w językach obcych oraz bieżące i archiwalne czasopisma środowiska niewidomych i słabowidzących.
Największą jednak biblioteką służącą osobom niewidomym i niedowidzącym jest Centralna Biblioteka Polskiego Związku Niewidomych w Warszawie. Początkowo gromadziła jedynie książki brajlowskie, z czasem wzbogacając ofertę o książki mówione, z powiększoną czcionką, a ostatnio dokumenty na nośnikach elektronicznych.
Pierwsze polskie biblioteki brajlowskie zaczęły powstawać przed pierwszą wojną światową przy szkołach kształcących dzieci niewidome. Większość z nich uległa zniszczeniu podczas II wojny światowej. Jednym z niewielu księgozbiorów, które się zachowały, pozostał ten istniejący w ramach Towarzystwa Opieki nad Ociemniałymi w Laskach. Biblioteka Centralna Polskiego Związku Niewidomych swoją działalność rozpoczęła w styczniu 1953 r. Jej księgozbiór składał się z niewielkiej liczby książek wyprodukowanych w Gdańsku - Wrzeszczu oraz z poniemieckich nut brajlowskich, pochodzących ze szkoły dla niewidomych w tej miejscowości. Była to wówczas pierwsza miejscowość w powojennej Polsce, gdzie zaczęto wydawać książki brajlowskie. Początkowo przepisywano je ręcznie, a od 1948 r. zaczęto je drukować. W 1950 r. Dział Wydawniczy oraz drukarnię Związku Pracowników Niewidomych przeniesiono do Warszawy. W 1962 r., w związku z powołaniem do życia studia nagrań, zaczęto gromadzić książki mówione. Były one nagrywane na taśmach szpulowych, natomiast od 1972 r. na kasetach magnetofonowych. W 1991 r. rozpoczął się nowy etap w działalności placówki - proces komputeryzacji. Obecnie w ramach Biblioteki Centralnej funkcjonuje: Dział Książki Brajlowskiej, Dział Książki Mówionej, Dział Zbiorów Tyflologicznych, Muzeum Tyflologiczne, Dział Książek Zapisanych Systemem Cyfrowym oraz Wypożyczalnia Płyt Kompaktowych. W grudniu 1994 r. oddano do użytku pierwszy w Polsce katalog książek mówionych zredagowany w systemie komputerowym. Oprócz katalogu skomputeryzowano ewidencję czytelników i stworzono system baz danych ułatwiający proces wypożyczania książek. W 1999 r. w Internecie udostępniono wykaz czasopism. W bibliotece gromadzi się czarnodrukowe książki, gazety i czasopisma (niektóre z powiększoną czcionką), które w większości dotyczą różnych aspektów życia i działalności osób z uszkodzonym narządem wzroku. Placówka współpracuje między innymi z bibliotekami: Akademii Pedagogiki Specjalnej, Uniwersytetu Warszawskiego oraz z Biblioteką Publiczną m. st. Warszawy.
Źródło zdjęć: serwis Lubimy czytać, 2022, https://lubimyczytac.pl/ksiazki-dla-niewidomych-jak-czytaja-ludzie-ktorzy-nie-widza-druku [dostęp: 2022-12-27].
4 stycznia Światowy Dzień Braille’a
Pierwsze próby pomocy w czytaniu i pisaniu osobom niewidomym podejmowano prawdopodobnie już w starożytności. Większość pomysłów opierała się na zastąpieniu wzroku dotykiem. Proponowano grawerowanie liter, odlewanie z ołowiu, splatanie z drutu, wreszcie przekłuwanie papieru. Eksperymentowano zarówno z powiększonymi wypukłymi literami jak i systemami składającymi się z kropek i kresek, do czasu wynalezienia specjalnego sposobu porozumiewania się przez Louisa Braille’a. W dzieciństwie uległ on wypadkowi i stracił wzrok. Trafił do szkoły dla niewidomych i tam poznał emerytowanego wojskowego, który opowiedział mu o metodzie odczytywania rozkazów bez pomocy światła. To zainspirowało Braille’a do opracowania specjalnego alfabetu dla niewidzących. Wszedł on do użycia w 1879 r. Alfabet Braille’a to punktowy alfabet, który umożliwia pisanie i czytanie osobom niewidomym. Wszystkie znaki w Braille’u opierają się na 6 punktach ułożonych w dwóch kolumnach. Każda litera alfabetu oznaczona jest inną kombinacją punktów wypukłych i płaskich. W ten sposób można stworzyć 63 różne znaki, które odpowiadają konkretnym literom, cyfrom, ale także nutom i znakom potrzebnym do zapisywania wzorów matematycznych, chemicznych lub fizycznych. Braille jest najpopularniejszym, ale nie jedynym alfabetem dla osób niewidomych. Tylko 10 proc. osób niewidomych potrafi korzystać z alfabetu Braille’a. Przede wszystkim nie zna go wiele osób ociemniałych, czyli takich, które straciły wzrok po piątym roku życia. Większość osób znających brajla to uczniowie lub absolwenci specjalnych ośrodków szkolno-wychowawczych. Osoby dorosłe mogą skorzystać z zajęć przygotowywanych przez organizacje pozarządowe, np. Polski Związek Niewidomych. Alfabet Braille’a to układ wypustek, które odtwarzają litery w alfabecie. Przy jego pomocy osoby niewidome mogą czytać książki, wybierać produkty w sklepach, przemieszczać się środkami komunikacji miejskiej czy uczęszczać do placówek kultury i restauracji. Równolegle z napisami powszechnie umieszcza się oznaczenia w brajlu w windach, na bankomatach czy lekach. Wiele produktów, między innymi zegarki czy klawiatury komputerów są produkowane ze specjalnymi wypustkami. Pierwszą książką, która została wytłoczona w Braille’u, była Historia Francji. Druk brajlowski zajmuje jednak 3-4 razy więcej miejsca niż zwykły (seria o Harrym Potterze to aż 36 tomów). Obecnie pismo brajlowskie jest powszechnie stosowane na całym świecie, choć nie jest zbyt dogodne, książki zajmują bardzo dużo miejsca, a ich wydawanie jest niezmiernie kosztowne. W Polsce alfabet Braille’a przyjął się na dobre dopiero w 1934 r. Dwie zakonnice s. Elżbieta Róża Czacka oraz s. Teresa Landy dostosowały alfabet Braille’a do systemu fonetycznego języka polskiego. W Laskach koło Warszawy i 10 innych placówkach do dnia dzisiejszego dzieci i młodzież uczą się właśnie przy pomocy alfabetu Braille’a. W zbiorach Centralnej Biblioteki Statystycznej znajduje się publikacja Polska – wybrane dane statystyczne 2010 r. opracowana i wydana przez Urząd Statystyczny w Łodzi. Została przygotowane w dwóch wersjach: w alfabecie Braille’a – dla uczniów niewidzących oraz w tzw. czarnodruku – dla młodzieży niedowidzącej. Opracowanie składa się z 3 tematycznie wyodrębnionych tomów, zawierających tabele z danymi oraz wykresy dotyczące stanu i migracji ludności, aktywności ekonomicznej ludności, kultury, turystyki oraz edukacji.
BIBLIOTEKI NA ŚWIECIE…
Biblioteka Rijksmuseum w Amsterdamie
Biblioteka w Rijksmuseum to największa naukowa placówka publiczna, specjalizującą się w badaniach nad historią sztuki w Holandii. Oficjalne jej otwarcie nastąpiło w 1885 r. Jest częścią Muzeum Państwowego - po niderlandzku Rijksmuseum, często określanego także jako Muzeum Niderlandów, ponieważ posiada najciekawsze i najbogatsze zbiory w kraju. Muzeum otwarto w 1800 r. jako Narodową Galerię Sztuki. Dekretem Ludwika Bonaparte, Króla Holandii i brata Napoleona w 1808 r. zostało przeniesione z Hagi do Amsterdamu i nazwane Muzeum Królewskim. Budynek w stylu neorenesansowym zaprojektował Pierre Cuypers. Biblioteka mieści się w głównym budynku i składa się na nią czytelnia oraz gabinet rycin. Rodzaje zbiorów bibliotecznych nawiązują do profilu muzealno-artystycznego i liczą ponad 400 tys. woluminów. Biblioteka Badawcza Rijksmuseum udostępnia katalogi aukcji i wystaw, zestawienia handlowe i kolekcjonerskie, a także książki, czasopisma i sprawozdania roczne dotyczące zbiorów muzealnych gromadzonych nieprzerwanie od 1885 r. Katalogi biblioteki można przeglądać w wersji on-line. Biblioteka jest największym centrum dokumentacji dotyczącej historii sztuki w Holandii. Czytelnia to wysokie pomieszczenie wokół którego rozciągają się regały z książkami. Spiralne schody zlokalizowane w kącie sali pozwalają na przemieszczanie się po różnych poziomach. Przez duże okna wpada dzienne światło, a u podnóża okalającej całość konstrukcji metalowych stojaków na książki i rękopisy znajdują się masywne stoły, przy których można usiąść i zgłębiać wiedzę. Biblioteka otwarta jest dla wszystkich czytelników - pasjonatów, bibliofilów, miłośników historii sztuki, studentów i turystów. Zbiory są bogate i ciekawe, a biblioteka jako najstarsza i największa książnica historyczno-artystyczna w Holandii jest też przy okazji jedną z najpiękniejszych na świecie.
Zdjęcie pochodzi ze strony: https://en.wikipedia.org/wiki/Rijksmuseum_Research_Library [dostęp: 2022.11.29]
9 grudnia 1931 r. Drugi Powszechny Spis Ludności
W dniach od 9 grudnia do 13 grudnia 1931 r. został przeprowadzony Drugi Powszechny Spis Ludności. Realizacja spisu powszechnego to poważne przedsięwzięcie organizacyjne, a powodzenie związane jest nieodłącznie z jak najszerszą jego popularyzacją wśród społeczeństwa. W tym celu z okazji Drugiego Powszechnego Spis Ludności wydana została broszura Co nam da spis powszechny?, ale również odezwy w języku polskim, ukraińskim, białoruskim, litewskim i niemieckim, gdzie między innymi wyjaśniano sposób wypełniania formularzy spisowych. W województwach, gdzie zamieszkiwały mniejszości narodowe zostały zastosowane arkusze dwujęzyczne. Do nagłośnienia prowadzanych prac spisowych wykorzystano także Polskie Radio, emitowano tematyczne wywiady, komunikaty oraz słuchowiska. Użyto również wirników, czyli stempli pocztowych przybijanych na przesyłkach z napisem informacyjnym o spisie. Organizowano specjalne pogadanki w szkołach, w propagowanie spisu włączyły się także kościoły oraz różnego typu związki i stowarzyszenia. Przeprowadzone zostały szkolenie dla komisarzy i referentów spisowych. Przepisy zalecały, aby dla każdego okręgu spisowego przed planowanym spisem przygotować wyciągi z wykazu nieruchomości oraz dokładny plan danego obszaru. Główny Urząd Statystyczny wydał biuletyny informacyjne, które zostały rozesłane do wszystkich organów spisowych. Zaangażowanie społeczne zaowocowało wydaniem najpierw wstępnych, a następnie ostatecznych wyników w 39 tomach w ramach serii Statystyka Polski. Opublikowano także Skorowidz gmin Rzeczypospolitej Polskiej, gdzie podano powierzchnię ogólną i użytków rolnych, liczbę budynków mieszkalnych i liczbę ludności z odniesieniem do danych spisowych z 1921 r. dla gmin wiejskich i miast. Wszystkie opracowania Drugiego Powszechnego Spis Ludności dostępne są w formie papierowej i on-line w Centralnej Bibliotece Statystycznej.
3 grudnia Międzynarodowy Dzień Osób Niepełnosprawnych
Pojęcie niepełnosprawności można definiować w różny sposób ze względu na aspekt medyczny, społeczny czy prawny. Można je określać jako długotrwały stan, w którym występują ograniczenia w funkcjonowaniu człowieka, wynikające z obniżenia sprawności fizycznej lub psychicznej albo odchyleń w budowie i funkcjonowaniu organizmu. Międzynarodowy Dzień Osób z Niepełnosprawnościami (International Day of Persons with Disabilities) obchodzony jest corocznie, a ustanowiony został przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w 1992 r. Cele dla których go uchwalono związane są z jednej strony z przybliżeniem społeczeństwu problemów osób niepełnosprawnych, z drugiej zaś umożliwieniem wzajemnej integracji na każdej płaszczyźnie życia politycznego, społecznego, gospodarczego i kulturalnego. Obchody Dnia są okazją do zwiększenia świadomości publicznej, ale także wskazaniem sposobów na rozwiązanie ograniczeń w funkcjonowaniu, na przykład likwidowaniu barier architektonicznych. Każdego roku wydarzeniu towarzyszy inna tematyka. Bardzo ważną inicjatywą było przyjęcie 13 grudnia 2006 r. na 61 sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ Konwencji Praw Osób Niepełnosprawnych.
W myśl jej zapisów osoby z niepełnosprawnościami mają prawo do: wolności i bezpieczeństwa, swobody poruszania się (w tym równego z osobami pełnosprawnymi dostępu do przestrzeni i budynków użyteczności publicznej, transportu, informacji i komunikacji), ochrony zdrowia, edukacji, życia prywatnego i rodzinnego oraz udziału w życiu politycznym i kulturalnym. W 2022 r. obchodzone jest 15-lecie podpisania konwencji oraz 10-lecie ratyfikowania jej przez Polskę. W wielu krajach wśród osób niepełnosprawnych występuje wysokie bezrobocie. Często pozbawieni są oni dostępu do odpowiedniego wykształcenia i opieki zdrowotnej, a co za tym idzie nie biorą udziału w życiu społecznym, dlatego tak ważne jest zdynamizowanie wszelkich działań zmierzających do zmiany tej sytuacji. Bez względu jednak na te przykre okoliczności, osoby z niepełnosprawnością wykazują się ogromną odwagą i zaradnością, osiągając sukcesy i pokonując ograniczenia. Podczas Światowego Zgromadzenia na rzecz Zdrowia (World Health Aseembly) w 2001 r. została przyjęta Międzynarodowa Klasyfikacja Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia (ICF), która określa niepełnosprawność jako problem całej ludzkości, a nie jednostek. Strategie integrowania osób niepełnosprawnych w życie społeczne mają szczególne znaczenie, zważywszy na fakt, że ograniczenia fizyczne, umysłowe czy sensoryczne dotknąć mogą każdego, dlatego kwestie związane z niepełnosprawnością nie dotyczą wybranej grupy ludzi, ale nas wszystkich. Niejednokrotnie stereotypowe przekonania to główne przeszkody w osiągnięciu pełnego uczestnictwa osób niepełnosprawnych w życiu społecznym. Ustanowienie Dnia Osób z Niepełnosprawnościami zmierza do wypracowania płaszczyzny do wzajemnego porozumienia, które prowadzi do usuwania ograniczeń i przynosi obustronne korzyści. Jak realizować postawę solidarności i unikać błędów uczą między innymi poradniki: Savoir-vivre wobec osób z niepełnosprawnością i Praktyczny poradnik savoir-vivre wobec osób niepełnosprawnych, dostępne również w formie elektronicznej. W zbiorach Centralnej Biblioteki Statystycznej znajdują się liczne publikacje związane z tematyką niepełnosprawności, w tym spisy ludności, w których prezentowane są szczegółowe statystyki na ten temat.
BIBLIOTEKI NA ŚWIECIE …
Biblioteka Miejska w Halmstad w Szwecji
Biblioteka w Halmstad mieści się w parku obok rzeki Nissan. Halmstad jest miastem położonym u ujścia do zatoki Laholmsbukten, w południowej części historycznej prowincji Halland na zachodnim wybrzeżu Szwecji, w połowie drogi pomiędzy Kopenhagą i Malmo a Goteborgiem. Kształt budynku jest wyjątkowy, a architekci zainspirowali się drzewami rosnącymi obok. Budynek powstał w 2006 r. i posiada 102 filary, które podtrzymują gmach, wraz z szybami wind i schodami przeciwpożarowymi. Budynek spoczywa na 290 słupach ze stali. Z okien roztacza się malowniczy widok na zabytkową część miasta. Biblioteka stanowi naturalny pomost pomiędzy miejską starówką a współczesnymi dzielnicami, które zawsze były oddzielone od siebie wodą. Do budowy biblioteki wykorzystano głównie beton, szkło oraz nordycki modrzew, z którego została wykonana podłoga. Zastosowanie drewna było zabiegiem celowym. Parter biblioteki wznosi się ponad poziomem ulicy i doskonale komponuje się z otaczającymi budynek drzewami orzechowca, a znajdujące się wewnątrz biblioteki kolumny też do nich nawiązują. Dach budynku porośnięty jest trawą, co zmniejsza promieniowanie UV oraz zapewnia dodatkową izolację termiczną. Wnętrze biblioteki jest jedną otwartą przestrzenią, a duże przeszklenia dodatkowo wzmacniają ten efekt. Centralnym miejscem biblioteki jest atrium, które łączy wszystkie trzy kondygnacje budynku. W jego otoczeniu znajduje się recepcja książnicy, terminale komputerowe, kawiarnia oraz schody prowadzące na balkon i do piwnicy. W tej części znajdują się też Działy dla dzieci, Fikcja oraz Galeria, gdzie prezentowane są tematyczne wystawy. Na piętrze znajduje się sekcja Literatura faktu, biuro Europe Direct i Centrum Historii Lokalnej. Niższe piętro zawiera audytorium, magazyn, magazyn z wolnym dostępem do półek i trzy pokoje do nauki. Biblioteka posiada księgozbiór liczący około 260 000 woluminów, w około 50 różnych językach. Są tu książki, czasopisma i gazety z całego świata, płyty CD, filmy, gry wideo oraz książki mówione i nagrania muzyczne. Biblioteka miejska w Halmstad miała wyłamywać się ze standardów myślenia o tego typu obiektach. Zamierzeniem było stworzenie budynku skupiającego kilka funkcji. Oczywiście, najważniejszą jest korzystanie z imponującego księgozbioru, ale odbywają się tu też przedstawienia teatralne i inne wydarzenia kulturalne. Dziedziniec biblioteki stał się bardzo lubianą przestrzenią miejską, w której często organizowane są różne imprezy.
Autor zdjęcia: Jonas Ottosson.
Źródło zdjęcia: Wikipedia, http://sv.wikipedia.org/wiki/Halmstad_stadsbibliotek [dostęp: 2022-11-04]
11 listopada Narodowe Święto Niepodległości
Narodowe Święto Niepodległości to jedno z najważniejszych uroczystości obchodzonych corocznie w Polsce dla upamiętnienia odzyskania niepodległości przez Polskę w 1918 r. po 123 latach zaborów. Dzień 11 listopada, jako rocznica odzyskania przez Naród Polski niepodległego bytu państwowego i jako dzień po wsze czasy związany z wielkim imieniem Józefa Piłsudskiego, zwycięskiego Wodza Naczelnego w walkach o wolność Ojczyzny – jest uroczystym Świętem Niepodległości – głosiła ustawa o Święcie Niepodległości z 23 kwietnia 1937 roku. Zniesiono je 22 lipca 1945 r. aktem prawnym Krajowej Rady Narodowej i przywrócono oficjalnie ustawą O ustanowieniu Narodowego Święta Niepodległości z 15 lutego 1989 r. Uroczystość nawiązuje do daty zakończenia I wojny światowej w 1918 r., właśnie 11 listopada podpisano rozejm w Compiègne, który ostatecznie potwierdził klęskę Niemiec w wojnie, a do Polski w tym czasie powrócił Józef Piłsudski, któremu Rada Regencyjna przekazała naczelne dowództwo nad podległym jej Wojskiem Polskim. Niepodobna oddać tego upojenia, tego szału radości, jaki ludność polską w tym momencie ogarnął. Po 120 latach prysły kordony. Nie ma «ich». Wolność. Niepodległość. Zjednoczenie. Własne państwo! Na zawsze! Chaos? To nic. Będzie dobrze. Wszystko będzie, bo jesteśmy wolni od pijawek, złodziei, rabusiów, od czapki z bączkiem, będziemy sobą rządzili. Cztery pokolenia nadaremno na tę chwilę czekały, piąte doczekało. Od rana do wieczora gromadziły się tłumy na rynkach miast; robotnik, urzędnik porzucał pracę, chłop porzucał rolę i leciał do miasta, na rynek, dowiedzieć się, przekonać się, zobaczyć wojsko polskie, polskie napisy, orły na urzędach; rozczulano się na widok kolejarzy, ba, na widok polskich milicjantów i żandarmów napisał w Pamiętnikach z Galicji w 1918 r. Jędrzej Moraczewski, pierwszy premier niepodległej Polski. W latach 1919–1936 rocznice odzyskania niepodległości świętowano w Warszawie jako uroczystości o charakterze wojskowym. Pierwszy raz w pełni upamiętniono ją 14 listopada 1920 r. Tego dnia uhonorowano Józefa Piłsudskiego jako zwycięskiego Wodza Naczelnego, przekazując mu buławę marszałkowską. Przed wybuchem II wojny światowej oficjalne obchody Święta Niepodległości odbyły się jeszcze tylko raz 11 listopada 1938 r., w 20. rocznicę odzyskania przez Polskę suwerenności państwowej. Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 29 października 1930 r. ustanowiono odznaczenie państwowe Krzyż i Medal Niepodległości dla osób czynnie zasłużonych dla niepodległości Polski. Współcześnie obchody Święta Niepodległości z udziałem najwyższych władz państwowych odbywają się na placu marszałka Józefa Piłsudskiego w Warszawie, przed Grobem Nieznanego Żołnierza. Ponadto w tym dniu w całym kraju organizowane są biegi niepodległości, koncerty patriotyczne, wykłady, inscenizacje oraz parady uliczne. Przy okazji świętowania Dnia Niepodległości szczególną uwagę zwraca się na symbole narodowe: flagę, godło państwowe, hymn oraz barwy. 8 listopada 1926 r. Józef Piłsudski wydał okólnik: W dniu 11 listopada państwo polskie obchodzić będzie 8 rocznicę zrzucenia jarzma niewoli i uzyskania pełnej, faktycznej niezawisłości. Data powyższa winna pozostać w stałej pamięci społeczeństwa i utrwalić się w umysłach młodego pokolenia, które w zaraniu swego życia powinno odczuwać doniosłość i uroczystość tego pamiętnego dnia. Ważne jest, by kultywować tradycję i przekazywać ją kolejnym pokoleniom. Warto przybliżać historię dzieciom i młodzieży, wyjaśniać dlaczego dzień 11 listopada jest tak ważny dla Polski i Polaków.
Na zdjęciu: Obchody Święta Niepodległości w Warszawie - oddziały piechoty defilujące przed trybuną honorową. 11.11.1937. Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe
9 listopada Europejski Dzień Wynalazcy
Dzień Wynalazcy został ustanowiony przez berlińskiego wynalazcę i przemysłowca Gerharda Muthenhallera. Dzień Jest hołdem dla Hedy Lamarr, austriackiej wynalazczyni i aktorki, która opracowała używany do dzisiaj system transmisji fal radiowych. Gdy w 1940 r. niemiecki okręt podwodny storpedował brytyjski statek wiozący dzieci, Hedy Lamarr postanowiła opracować system sterowania torpedą za pomocą fal radiowych. Patent został bezpłatnie udostępniony marynarce wojennej USA, a kolejne jego wersje stały się elementem powszechnie stosowanych sieci radiowych standardu IEEE 802.11 i GSM. Święto to czas poznawania świata wynalazków i osób je tworzących, zwrócenia uwagi i zachęcenia wszystkich do kreatywnego myślenia oraz realizacji pomysłów. Mottem Europejskiego Dnia Wynalazcy jest wypowiedź Alberta Einsteina Wyobraźnia jest ważniejsza od wiedzy. Pasja i chęć do tworzenia nowych, ale też ważnych urządzeń czy systemów leży u podstaw wynalazku, jest tym, co napędza do działania. Obok talentów jest to niezwykle istotny obszar, który ma ogromne znaczenie dla twórczego wysiłku. Genialny pomysł przekuty w rzecz, która zadziwi świat i ulepszy działania to obraz wynalazcy. Wiele projektów początkowo wydaje się niewykonalnych, wręcz śmiesznych. Jednak Albert Einstein zwykł mawiać, że wszyscy wiedzą, że czegoś nie da się zrobić i wtedy pojawia się ten jeden, który nie wie, że się nie da i on właśnie to coś robi. Europejski Dzień Wynalazcy to święto tych, którzy stawiają na innowacje i siłę ludzkiego umysłu. Otaczający świat jest pełen wynalazków, które znalazły zastosowanie w różnych dziedzinach życia. Polskie dokonania to m.in. lampa naftowa z 1853 r. Ignacego Łukasiewicza, projektor filmowy z 1894 r. Kazimierza Prószyńskiego, kamizelka kuloodporna z 1901 r. Jana Szczepanika i Kazimierza Żeglenia, monokryształy z 1916 r. Jana Czochralskiego, hologram z 1920 r. Mieczysława Wolfke, świetlówka z 1938 r. Stefana Pieńkowskiego, walkie-talkie z 1947 r. Henryka Magnuskiego czy sposób wytwarzania grafenu z 2011 r. naukowców z Instytutu Technologii Materiałów Elektronicznych oraz z Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego. Ważne jest, że wynalazki to nie tylko skomplikowane metody i urządzenia, ale także proste przedmioty, których opracowanie nie wymagania specjalistycznej wiedzy technicznej.
Dzień Wynalazcy jest okazją do upamiętnienia wielkich odkrywców, ale także do dyskusji na temat wynalazków, sposobów realizacji zamierzeń oraz integracji. W obchodach święta można uczestniczyć poprzez udział w konferencjach branżowych i naukowych czy specjalnie organizowanych spotkaniach i prezentacjach. Wybrane światowe wynalazki to m. in. koło (6000 p.n.e.), pismo (4000 p.n.e.), papier (105 r.), prasa drukarska z metalowymi czcionkami (1450 r.), proteza kończyny (1540 r.), mikroskop (1590r.), telefon (1876 r.), żarówka (1879 r.), wykrywacz min (lata 1941/42), myszka komputerowa (1968 r.) Warto wierzyć, że moc ludzkiego umysłu i pasja tworzenia wzbogaci świat nauki i polepszy komfort życia codziennego i świętować Dzień Wynalazcy z nadzieją na kolejne niesamowite rozwiązania, innowacje i ułatwienia.
BIBLIOTEKI NA ŚWIECIE …
Boekenberg Bibliotheek Spijkenisse (Book Mountain = Góra Książek) w Holandii
To niezwykła biblioteka w kształcie piramidy, która znajduje się w Spijkenisse, mieście w południowo-zachodniej Holandii. Placówkę otwarto dla czytelników w 2012 r. Ideą projektantów było, aby budynek świecił niczym latarnia w ciemnościach i zachęcał mieszkańców do czytania. Szklana, piramidalna część główna budynku jest widoczna z każdej ze stron miasta. Wewnętrzna struktura została zaprojektowana jak piramida schodkowa. Powierzchnia każdego kolejnego piętra, w sumie jest ich pięć, jest coraz mniejsza. Obiekt inspirowany jest kształtem stodoły z charakterystycznym dwuspadowym dachem, nawiązującym do rolniczej przeszłości Spijkenisse. Odnosi się to również do wnętrza, gdzie jako element aranżacyjny wykorzystano czerwoną cegłę. Wszystkie „zamknięte” obszary np. biura i sale konferencyjne są ułożone jeden na drugim, tworząc górę. Wokół niej przymocowane są regały, a dookoła przebiegają przejścia z tarasami widokowymi. Biblioteka ma zachęcać otwartością i być jak najbardziej dostępna, dlatego całość jest przeszklona i ma 1006 okien. Budynek jest przyjazny dla środowiska. Wynika to na przykład z systemu, który zapewnia przechowywanie ciepłego i zimnego powietrza pod budynkiem. Ściany magazynują również ciepło za pomocą wosku pszczelego i w razie potrzeby uwalniają je. Woda deszczowa jest wykorzystywana do chłodzenia podłogowego, spłukiwania toalet czy ogrzewania. Naturalny przepływ powietrza jest wspierany przez automatyczne otwieranie małych okien i nie jest potrzebna klimatyzacja. System osłon przeciwsłonecznych uruchamia się przy określonej ilości światła słonecznego. Wszystko po to, aby pobyt w tym przeszklonym budynku był jak najbardziej przyjemny. Szklany dach budynku podpiera drewniana konstrukcja. We wnętrzach jest także dużo roślinności, w tym drzewa posadzone w donicach. Regały rozmieszczone są spiralnie na wszystkich ścianach piramidy i połączone szerokimi schodami, tworząc nieprzerwaną trasę o długości 480 metrów. Regały na książki, balustrady, parapety i biurka informacyjne wykonano z materiałów z recyklingu, dzięki czemu są jednocześnie ognioodporne i ekonomiczne. Czytelnicy mogą korzystać z czytelni, ale także z wygospodarowanych, intymnych kącików z wygodnymi fotelami. Oprócz biblioteki w budynku mieści się kawiarnia (na samym szczycie piramidy), centrum edukacji ekologicznej, klub szachowy, audytorium, sale konferencyjne i biura.
Mountain Book (Góra Książek) powstała w centrum miejscowości i pełni również funkcje integrujące lokalną społeczność, nawiązując do dawnych holenderskich tradycji. Budynek jest tak skonstruowany, że nie onieśmiela użytkownika i każdy może się tam poczuć jak w domu. Jest miejscem przyjaznym i otwartym na czytelnika.
Biblioteka jest częścią większego planu zagospodarowania centrum miasta. Architekci Góry Książek zaprojektowali również sąsiednią zabudowę, na którą składają się 42 domy mieszkalne.
Źródło zdjęcia - scagliolabrakkee.nl via MVRDV https://www.archdaily.com/351305/mvrdv-s-book-mountain-wins-prestigious-red-dot-design-award?ad_medium=widget&ad_name=recommendation [dostęp: 2022.06.10]
Lekcja biblioteczna dla młodzieży
24 października 2022 r. w czytelni Centralnej Biblioteki Statystycznej gościliśmy uczniów klasy 8 ze SP 355 im. Jana Wedla w Warszawie. Podczas lekcji bibliotecznej omówiono historię CBS i zaprezentowano rodzaje gromadzonych zbiorów. Ponadto przedstawiona została działalność edukacyjno-wydawnicza biblioteki, między innymi możliwość wzięcia udziału w Ogólnopolskim Konkursie Statystycznym. Odrębny blok lekcji poświęcony został Statystycznej Bibliotece Cyfrowej. Na zakończenie uczniowie wzięli udział w literackiej prezentacji - Rozmowy młodzieży czyli jak nas widzą statystyki oraz rozwiązywali wykreślanki i zagadki językowe związane z nazwami sklepów i punktów usługowych. Dziękujemy uczniom i ich opiekunom za odwiedziny. Zapraszamy wszystkich chętnych do zapoznania się z naszymi zbiorami i działalnością biblioteki.
20 października Światowy Dzień Statystyki i Dzień Statystyki Europejskiej
Światowy Dzień Statystyki (World Statistics Day) ustanowiony został przez Zgromadzenie Ogólne ONZ 3 czerwca 2010 r. Pierwszy taki Dzień był świętowany w 192 krajach. Jest obchodzony raz na pięć lat, a jego tematy przewodnie zawsze odpowiadają aktualnym wyzwaniom, z którymi statystyka światowa musi się zmierzyć. Ustanowienie święta statystyków przez tak szacowną instytucję jest bardzo ważną inicjatywą, która podkreśla znaczenie statystyki i pracy wielu osób, by powstała wiarygodna i rzetelna informacja statystyczna, która stanowi podstawę dla podejmowanych decyzji przez organy administracji publicznej i samorządowej, gremia gospodarcze czy wspólnoty lokalne. Zwraca też uwagę na usługi dostarczane przez globalny System Informacji Statystycznej. W tym dniu w wielu krajach organizowane są konferencje, seminaria i spotkania poświęcone prezentacji sytuacji społeczno-ekonomicznej kraju z wykorzystaniem danych statystycznych, odbywają się warsztaty i szkolenia z udziałem m. in. pracowników naukowych, publikuje się okolicznościowe materiały i broszury, które omawiają zadania i przyszły rozwój statystyki. W ramach popularyzacji i upowszechnienia wiedzy wykorzystuje się Internet, ale także możliwości informatycznych systemów komputerów wykorzystywanych przy tworzeniu baz danych. Wszystkim aktywnościom mogą towarzyszyć okolicznościowe wystawy, pokazy filmów ilustrujących pracę statystyków czy dni otwarte w urzędach w celu prezentacji różnych form udostępniania informacji. W ramach obchodów Światowego Dnia Statystyki w 2020 r. Sekretarz Generalny ONZ wyraził swoje uznanie dla statystyków na całym świecie: Statystyka ma zasadnicze znaczenie dla kształtowania polityki opartej na rzetelnej informacji. W obecnych czasach wiarygodne i aktualne dane pomagają nam zrozumieć zmieniający się świat, w którym żyjemy. Leżą u podstaw tak bardzo potrzebnych transformacji, dzięki którym możemy zadbać, by nikt nie został pominięty (…)
Od 2016 r. obchodzony jest również Europejski Dzień Statystyki. W 2022 r. jego hasło przewodnie brzmi: „Statystyki, aby zrozumieć i połączyć się ze społeczeństwem w poszukiwaniu prawdy!”. Hasło to ma podkreślać, że statystyka publiczna pełni bardzo ważną rolę w demokratycznym społeczeństwie, wspomagając organizacje, przedsiębiorstwa i obywateli w procesie podejmowania decyzji. Europejski Komitet Doradczy do spraw Statystyki ESAC w specjalnym oświadczeniu ogłosił, że oficjalne i wiarygodne źródła informacji statystycznej mają kluczowe znaczenie dla rozwoju i funkcjonowania demokracji oraz są niezbędne w procesie budowania spójności społecznej, dobrobytu i przeciwdziałaniu dezinformacji.
Lekcja biblioteczna
19 października 2022 r. Centralną Bibliotekę Statystyczną odwiedzili nauczyciele i uczniowie Technikum nr 29 z Warszawy. Młodzież wzięła udział w lekcji, podczas której mogła poznać historię biblioteki oraz dowiedzieć się jak funkcjonuje ona dziś i jakie zbiory zgromadziła przez ponad sto lat swojego istnienia. Uczniowie mogli dowiedzieć się jakie informacje można znaleźć korzystając z naszych bogatych zasobów oraz w jaki sposób są one udostępniane, rozwiązywali też słowne łamigłówki oraz zwiedzili magazyn zbiorów. Dziękujemy bardzo za miłą wizytę i zapraszamy wszystkich do wizyty w Centralnej Bibliotece Statystycznej
17 października Międzynarodowy Dzień Walki z Ubóstwem
Międzynarodowy Dzień Walki z Ubóstwem (International Day for the Eradication of Poverty) ustanowiony został przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w 1992 r. Wcześniej, od 1987 r. w wielu krajach organizacje pozarządowe organizowały Światowy Dzień Sprzeciwu Wobec Nędzy, zainicjowany przez powstały we Francji międzynarodowy ruch ATD Czwarty Świat. Ojcu Józefowi Wrzesińskiemu, francuskiemu księdzu, założycielowi tego ruchu przyświecała idea, którą przekazywał światu, by wspólnie sprzeciwiać się nędzy i wykluczeniu: w każdym człowieku ubogim trzeba dostrzec taką jak my istotę ludzką, która pragnie być zauważona i uszanowana, która chciałaby móc jakoś decydować o swoim losie. Osobę, która ma zawsze jakąś historię, ma rodziców, przodków, dzieci, ma jakieś marzenia, tęsknoty, pomysły, ma nam od siebie także coś do dania. Zalecenia w Sprawie Skrajnego Ubóstwa i Praw Człowieka przedstawione przez ONZ wskazują, jak ludzie żyjący w ekonomicznym wykluczeniu są o wiele częściej dotykani problemem łamania praw człowieka. Dlatego tak ważne jest porozumienie między ludźmi w ubóstwie, a ich lokalnymi społecznościami i ogółem społeczeństwa. Celem zasadniczym tego dnia jest zatem zwrócenie uwagi wszystkich na problem biedy i związanego z nią wykluczenia społecznego oraz podkreślenie solidarności z osobami dotkniętymi ubóstwem. Chociaż często można odczuwać wobec tego zjawiska bezsilność, bo problemy do rozwiązania piętrzą się i środków ubywa, to są liczne organizacje, które stale towarzyszą osobom najuboższym i służą pomocą. W Polsce swoją działalność w tym zakresie prowadzą między innymi Ośrodki Pomocy Społecznej, które funkcjonują w każdej gminie, Polski Czerwony Krzyż, Caritas, instytucja charytatywna Konferencji Episkopatu Polski czy Towarzystwo Pomocy im. św. Brata Alberta, katolicka organizacja dobroczynna. Walka z ubóstwem jest dla dzisiejszego świata wyzwaniem, bo niestety nie jesteśmy w stanie całkowicie wyeliminować biedy z naszego życia. Ale jak każde wyzwanie powinno być przez władze państwowe, organizacje i nas samych podjęte, a wspólne współdziałanie może pomóc w zmniejszeniu tego problemu społecznego. Więcej informacji na temat inicjatyw, wydarzeń i działań z okazji 17 października na całym świecie można znaleźć na stronie internetowej Departamentu ds. Ekonomicznych i Społecznych Narodów Zjednoczonych.
Oto jeden ze sposobów pomocy. Zamiast wyrzucać nadmiar kupionego czy przygotowanego jedzenia podziel się nim z potrzebującymi:
https://warszawa19115.pl/-/jadlodzielnie
Podsumowanie zbiórki książek 2022 dla Fundacji Zaczytani.org
Czytanie książek to najpiękniejsza zabawa, jaką sobie ludzkość wymyśliła.
W. Szymborska
Kolejna zbiórka książek dla Fundacji Zaczytani.org. już za nami. Akcja organizowana była od 8 września do 7 października 2022 r. Inicjatorem przedsięwzięcia był Główny Urząd Statystyczny, a zbiórkę przeprowadziła Centralna Biblioteka Statystyczna. Dzięki pozyskanym książkom zostaną otwarte nowe punkty biblioteczne i wsparte już istniejące biblioteki w szpitalach, placówkach opiekuńczo-wychowawczych, zakładach karnych, hospicjach, punktach krwiodawstwa, centrach lokalnej aktywności i innych placówkach pomocowych.
W tym roku zebrano 459 pozycji, w tym 155 książek dla dzieci.
Bardzo serdecznie dziękujemy wszystkim Czytelnikom CBS i Pracownikom GUS, którzy przyłączyli się do akcji. To dla nas ważne, że zawsze można na Państwa liczyć. Książki niebawem zyskają nowych odbiorców i przyniosą im oczekiwaną radość, chwilę odpoczynku od codzienności.
BIBLIOTEKI NA ŚWIECIE …
Centralna Biblioteka Miejska Tūranga w Nowej Zelandii
Biblioteka Tūranga w Nowej Zelandii jest największą biblioteką na wyspie i została otwarta w 2018 r. w mieście Christchurch. Już sama nazwa wskazuje na tolerancję i otwartość instytucji. Słowo tūranga pochodzi bowiem z języka maoryskiego, którym posługuje się zaledwie kilkanaście procent tamtejszej ludności i oznacza „korzenie, fundament”. Biblioteka ta nie tylko pełni swoją podstawową funkcję, ale jest przede wszystkim centrum kultury i miejscem spotkań lokalnej społeczności. Największym wyzwaniem przy projektowaniu było, by budynek wytrzymywał wstrząsy sejsmiczne i dlatego zastosowano odpowiednie rozwiązania techniczne. Charakterystyczną elewację górnych pięter Biblioteki Tūranga tworzą aluminiowe przesłony. Obiekt powstał w centralnej części miasta, sąsiadując z historycznym Placem Katedralnym, a niższe kondygnacje biblioteki stanowią płynną kontynuację centrum miasta. W nocy biblioteka staje się latarnią oświetlającą Plac Katedralny, wykorzystano do tego latarnię morską. Elementy wystroju wewnątrz budynku nawiązują do rdzennej kultury Nowej Zelandii. Biblioteka ma ofertę dla wszystkich grup odbiorców, przy tym jest bardzo spersonalizowana. Jest na przykład półka z książkami, które mają przygotować dzieci do narodzin młodszego rodzeństwa i pokój, w którym najmłodsze dzieci mogą czytać żywym pieskom, aby nabrać wprawy w czytaniu. Dorośli czytelnicy mają do dyspozycji usługę book a librarian, która oznacza, że mogą umówić się na prywatną rozmowę z wybranym bibliotekarzem i omówić temat swojej pracy, rozwoju lub jakiegokolwiek inny problem. Ponadto biblioteka zapewnia dostęp do zbiorów wszystkim użytkownikom, w tym niepełnosprawnym, poprzez dostosowanie dla nich budynku i urządzeń. Placówka wyposażona jest w 46 komputery z dostępem do Internetu, laboratoria komputerowe, pracownie kserograficzne, ogólnodostępne skanery, studio audio-video, zestawy słuchawkowe do wirtualnej rzeczywistości (VR) i gry. Biblioteka rozmieszczona jest na pięciu poziomach.
Parter jest zasadniczo przestrzenią publiczną, przedłużeniem Placu Katedralnego. To duże powitalne foyer zwane On Honga (Połączenie), otwarte jest godzinę wcześniej niż reszta budynku. Można tu zwracać pozycje wcześniej wypożyczone, przeglądać nowości, czasopisma i płyty DVD, skorzystać z komputerów, zabrać z książkomatów wcześniej zamówione publikacje i inne materiały biblioteczne czy pójść do kawiarni. Pierwszy poziom zwany Hapori (Społeczność) mieści się na pierwszym piętrze. Znajdują się tu: 200-osobowa sala spotkań, przestrzeń wystawiennicza oraz strefy dla rodzin, dzieci i młodzieży do nauki i spędzania czasu. Na drugim piętrze Tuakiri (Tożsamość) udostępnia się zasoby i usługi, które pomogą zdobyć i poszerzyć wiedzę na temat własnej tożsamości, przodków i historii Nowej Zelandii. Można tu porozmawiać ze specjalistami, skorzystać z pokoju badawczego, obejrzeć materiały z archiwów lub wystawy tematyczne, odzwierciedlające lokalne dziedzictwo. Jest to miejsce docelowe dla grup o szczególnych zainteresowaniach, w tym studentów szkół wyższych lub średnich. Poziom trzeci to Tūhuratanga (Odkrycie) i mieści kolekcję literatury faktu z tysiącami książek o szerokim zakresie tematów. Można tu uzyskać pomoc i skorzystać z materiałów drukowanych i internetowych do badań lub rekreacji, z ogólnodostępnych komputerów z dostępem do Internetu lub sali do nauki o nazwie Ciche miejsce. Czwarte piętro to Auahatanga ( Kreatywność) na którym mieszczą się książki beletrystyczne, kolekcje do nauki języków, zbiory muzyczne, biografie i publikacje graficzne. Jest tu także przestrzeń do rozwoju swoich zainteresowań i pasji m. in. studio produkcyjne, drukarki 3D, maszyny do szycia, pracownia komputerowa czy sale spotkań i nauki. Nie każdy czuje się komfortowo wchodząc do nowych budynków i dlatego to tak ważne by zachęcały one swoją formą i zawartością do odwiedzin. Biblioteki coraz częściej od repozytoriów książek zmierzają w kierunku centrów multimedialnych i społecznościowych. Nowoczesną bibliotekę można nazwać trzecią przestrzenią między domem a pracą. Jest to miejsce interaktywne, otwarte i warte poznania.
Fot. Adam Mørk
Źródło zdjęcia: portal Architektura Murator https://architektura.muratorplus.pl/technika/biblioteka-turanga-w-christchurch_10521.html [dostęp: 2022.06.10]
1 października Międzynarodowy Dzień Osób Starszych
Międzynarodowy Dzień Osób Starszych (International Day of Older Persons) ustanowiony został 14 grudnia 1990 r. przez Zgromadzenie Ogólne ONZ i obchodzony jest corocznie. Ważną inicjatywą wystosowaną przez ONZ do wszystkich państw członkowskich jest podjęcie działań w związku z ogłoszonym projektem Dekada Zdrowego Starzenia się obejmującym lata 2020-2030. Obchody Dnia Osób Starszych mają z jednej strony kształtować postawy społeczne zmierzające do uwrażliwienia wszystkich na potrzeby seniorów i zapewnienie im możliwości godnego życia, z drugiej zaś zaktywizować osoby starsze i wskazać im kierunki działań, w których mogą uczestniczyć. Inicjatywy te mogą być rozwijane na poziomie globalnym, ale przede wszystkim lokalnym, poprzez organizowanie dla nich warsztatów, szkoleń, kursów czy kół zainteresowań. W obchody święta jak co roku włączają się organizacje pozarządowe, stowarzyszenia oraz instytucje aktywizujące osoby starsze. Jest to jednak również czas dla nas i dla osób starszych, które żyją w bezpośredniej styczności z nami, aby znaleźć czas na rozmowę czy wyjście na spacer. Do ważnych działań lokalnych należy także integracja młodych z seniorami, walka z wykluczeniem osób w podeszłym wieku, ułatwianie im dostępu do opieki medycznej a także do pełnego życia kulturalnego i społecznego. Dziś starość staje się kolejnym etapem życia, w którym osoby starsze mogą realizować swoje zamierzenia oraz rozwijać własne zainteresowania. Coraz częściej seniorzy poszukują nowych form aktywności i zaczynają uczęszczać do Klubów Seniora, Uniwersytetów III Wieku, do lokalnych stowarzyszeń lub pracują jako wolontariusze. Osoby starsze chcą zdobywać nową wiedzę i poszukiwać nowych metod rozwoju, a warunkiem przyswajania nowych informacji jest stała aktywność umysłowa. Ostatnie lata pokazały, także w Polsce, że sytuacja osób starszych w okresie wyjątkowym jakim była pandemia, wymaga podejmowania szczególnych działań w celu zapewnienia realizacji podstawowych praw, takich jak:
- prawo do godnego życia,
- prawo do opieki zdrowotnej,
- prawo do włączenia społecznego,
- prawo do równego traktowania, także na rynku pracy i rynku usług,
- prawo do autonomii i niezależnego życia.
To oznacza konieczność zintensyfikowania prac na rzecz przygotowania odpowiedniej infrastruktury, procedur i nastawienia społecznego.
W zbiorach Centralnej Biblioteki Statystycznej znajdują się liczne opracowania odnoszące się do zagadnień związanych z osobami starszymi. Są to na przykład najnowsze opracowania z 2022 r. autorstwa Agnieszki Pleśniak : Hojność systemu emerytalnego a zabezpieczenie materialne starości : rola kompetencji finansowych i orientacji na starość czy Grażyny Trzpiot : Dywidenda długowieczności : analizy i prognozy, ale również prace Głównego Urzędu Statystycznego m. in. Jakość życia osób starszych w Polsce.
27 września Światowy Dzień Turystyki
Światowy Dzień Turystyki (World Tourism Day) to święto obchodzone corocznie, a ustanowione przez Światową Organizację Turystyki Narodów Zjednoczonych (UNWTO). Pomysł upamiętniania każdego roku Światowego Dnia Turystyki zaproponował nieżyjący już Ignacy Amaduwa Atigbi z Nigerii. Zgromadzenie Ogólne UNWTO ustanowiło Światowy Dzień Turystyki we wrześniu 1979 r. podczas trzeciej sesji w Torremolinos w Hiszpanii. Postanowiło, by data wydarzenia przypadała na 27 września, ponieważ zbiega się to z przyjęciem Statutu UNWTO. Pierwsze obchody Światowego Dnia Turystyki odbyły się w 1980 r., a tematem przewodnim był Tourism's contribution to the preservation of cultural heritage and to peace and mutual understanding (Wkład turystyki w zachowanie dziedzictwa kulturowego, pokoju i wzajemnego zrozumienia). Od tego czasu Światowy Dzień Turystyki obchodzony jest co roku pod innym hasłem wybranym przez Zgromadzenie Ogólne. Od października 1997 r. Zgromadzenie postanowiło wyznaczać kraj do współpracy z organizacją, który jednocześnie staje się gospodarzem imprezy w danym roku. Pierwszym krajem, który zorganizował wydarzenie w ramach nowego protokołu, był Meksyk. Sześć lat później, w 2003 r., Zgromadzenie Ogólne UNWTO zgodziło się przestrzegać porządku geograficznego podczas wyznaczania kraju jako partnera w organizowaniu święta. W 2020 r. po raz pierwszy w historii wydarzenia oficjalne obchody były zorganizowane przez grupę państw, a nie przez jedno państwo członkowskie. Organizatorami były Argentyna, Brazylia, Paragwaj, Urugwaj i Chile - zjednoczone w regionalnym ugrupowaniu integracji gospodarczej w Ameryce Południowej MERCOSUR (Mercado Comun del Sur = Wspólny Rynek Południa), odzwierciedlającym zapotrzebowanie na międzynarodową współpracę i solidarność w okresie pandemii. Ideą przewodnią święta było hasło Turystyka i rozwój obszarów wiejskich. Wydarzenie wskazywało na wyjątkową zdolność tego sektora do stymulowania rozwoju gospodarczego poza dużymi ośrodkami miejskimi. Podkreślano także ważną rolę, jaką turystyka odgrywa w zachowaniu i promowaniu dziedzictwa narodowego na całym świecie między innymi ginących tradycji czy zasobów przyrody.
Podstawowym celem obchodzenia Święta Turystyki jest podniesienie świadomości na temat roli turystyki w ramach społeczności międzynarodowej i pokazania, jak turystyka wpływa na społeczne, kulturowe, polityczne i ekonomiczne wartości na całym świecie. Wydarzenie ma na celu sprostanie globalnym wyzwaniom przedstawionym w programie działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030 oraz omówienie sposobu, w jaki przemysł turystyczny przyczynia się do osiągnięcia celów zrównoważonego rozwoju.
Przeglądając zbiory Centralnej Biblioteki Statystycznej można zapoznać się z licznymi opracowaniami odnoszącymi się do zagadnień związanych z turystyką. Są to analizy instytucji statystyki publicznej reprezentowanych przez poszczególne urzędy statystyczne, krajowe i zagraniczne (m.in. publikacje Ruch graniczny oraz wydatki cudzoziemców w Polsce i Polaków za granicą w 2020 czy Turystyka w województwie śląskim w latach 2018-2020), ale również opracowania organizacji turystycznych i uczelni wyższych. Wiele opracowań zachęca do poznawania krajów poprzez aspekty regionalne, tradycje bądź ciekawe działania zorganizowane przez ośrodki wiejskie (np. monografie Edukacyjna rola turystyki kulinarnej pod redakcją Piotra Dominika i Kulinaria wizytówką regionów turystycznych autorstwa Karoliny Buczkowskiej-Gołąbek, Piotra Dominika, Piotra Kociszewskigo). Opracowania międzynarodowe w zbiorach CBS reprezentowane są między innymi przez miesięcznik Tourism and Migration, dostępny w formie elektronicznej wydawany przez Urząd Statystyczny RPA, roczniki statystyczne turystyki opublikowane przez różne kraje oraz kompendia turystyczne ogłaszane przez World Tourism Organization.
8 września Dzień Dobrej Wiadomości
Dzień Dobrej Wiadomości to święto ustanowione w Polsce w 2001 r. z inicjatywy Salonu 101, środowiska zrzeszającego elity intelektualne i artystyczne. Celebrowanie tego wydarzenia ma być przeciwwagą do współczesnych trendów w mediach, które codziennie bombardują opinię publiczną negatywnymi, a często również zatrważającymi informacjami z kraju i z zagranicy. Kreowana w ten sposób rzeczywistość jawi się jako świat pełen zła, pozbawiony ludzkiej dobroci, wzajemnego szacunki i powodów do radości. Głównym celem święta jest więc zaangażowanie mediów w kształtowanie pozytywnego obrazu świata i ludzi, a także promowanie obrazu Polski i Polaków jako ludzi życzliwych, twórczych, szukających wzorów i autorytetów. Księga Trzeciego Tysiąclecia zwana też Księgą Dobrej Wiadomości miała być kulminacyjną częścią projektu Dnia Dobrej Wiadomości. To ogromny i pięknie zdobiony wolumin, na który składają się wypowiedzi wybitnych naukowców, przywódców duchowych, biznesmenów, społeczników, artystów, architektów i polityków. Miał on stanowić wyjątkowe i optymistyczne przesłanie dla przyszłych pokoleń. To polska odpowiedź na Manifest 2000 UNESCO. Do księgi wpisali się m.in. Dalajlama, Paulo Coelho, Szymon Peres, Brigitte Bardot czy Władysław Bartoszewski. W 2010 r. wolumin miał być zdeponowany w Bibliotece Narodowej w Warszawie, a ostatecznie przekazany do nowej Biblioteki Aleksandryjskiej w Egipcie. Nie doszło jednak do sfinalizowania przedsięwzięcia, ale Polakom pozostało świętowanie Dnia Dobrej Wiadomości. Pozytywny odzew ze strony mediów, środowisk twórczych i społecznych na obchodzenie Dnia Dobrej Wiadomości upewnia jednak w przekonaniu, że sama idea ma sens i jest potrzebna… rozpoczyna się proces w czasie, wyłaniać będziemy z otaczającego nasz chaosu fakty, wydarzenia, sytuacje, przeżycia, którymi najchętniej obdarzylibyśmy bliską osobę, których sami pragniemy doświadczyć.
Dobra wiadomość daje nam poczucie bezpieczeństwa i harmonii, może też zmienić nasze nastawienie do drugiego człowieka i świata. Samo święto ma również uczyć życzliwości w relacjach z innymi i patrzenia na życie bardziej optymistycznie. Posłańcem dobrej informacji może być każdy z nas, bo w praktyce oznacza to, że życie innych ludzi, a co za tym idzie również nasze, będzie lepsze, wypełnione nadzieją i radością. Nie potrzeba przecież wiele, wystarczy komuś przekazać dobrą wiadomość.
Narodowe Czytanie
3 września 2022 r. odbędzie się 11. edycja Narodowego Czytania. Jest to akcja społeczna polegająca na propagowaniu literatury poprzez wspólne, publiczne czytanie utworów wybitnych polskich poetów i pisarzy. Odbywa się corocznie pod honorowym patronatem Pary Prezydenckiej. Inicjatywę zapoczątkowano w 2012 r., a główną ideą jaka przyświecała pomysłodawcom i kontynuatorom tego wydarzenia jest, aby polska literatura wyszła z kanonu lektur szkolnych i stała się obecna w szeroko pojętej przestrzeni publicznej. Ta uroczystość ma za zadanie stać się wspólną celebracją pięknego polskiego języka, popularyzując czytelnictwo, zwracając uwagę na bogactwo literatury i potrzebę dbałości o polszczyznę oraz wzmacniając poczucie wspólnej narodowej tożsamości. Rok 2022 został uchwalony przez Sejm RP Rokiem Romantyzmu Polskiego. Jest to zatem wspaniała okazja by odczytać publicznie dzieło inicjujące ważny okres w polskiej kulturze i historii - Ballady i romanse Adama Mickiewicza. To przełomowy zbiór poezji, który zapoczątkował w Polsce romantyzm. Ukazał się w Wilnie w 1822 r. jako główna część pierwszego tomu Poezyj. Ten cykl wierszy 200 lat temu był przełomem w myśleniu i postrzeganiu świata, nawiązując do ludowej wyobraźni Adam Mickiewicz oceniał ówczesną rzeczywistość i przekazywał moralne przesłanie. Organizatorzy mają nadzieję, że wspólne czytanie utworów pozwoli na wydobycie uroku poezji i zwróci uwagę na ich ponadczasowość. Wspólne czytanie Ballad i romansów organizowane jest w wielu miejscach w całej Polsce, to z udziałem Pary Prezydenckiej odbędzie się na scenie w Ogrodzie Saskim w Warszawie. W akcję włączają się również środki masowego przekazu. W trakcie wydarzenia można otrzymać na swoim egzemplarzu książki pamiątkową pieczęć Narodowego Czytania, przygotowaną przez Kancelarię Prezydenta RP.
Zachęcamy wszystkich gorąco do udziału w wydarzeniu.
BIBLIOTEKI NA ŚWIECIE …
Biblioteka Al-Karawijjin w Fezie
Meczet Al-Karawijjin położony jest w marokańskim mieście Fez i uważany za najstarszą zachowaną na świecie budowlę tego typu. Został wzniesiony w IX w. (jego budowę rozpoczęto w 859 r.) i przez stulecia funkcjonował jako centrum uniwersyteckie, gdzie nauczano m.in. Koranu, logiki i filozofii. Jego nazwa pochodzi od tunezyjskiego miasta Kairuan, czwartego świętego miasta islamu. Z niego też, według podań, pochodzi Fatima, córka Muhammada al-Fihri, inicjatorka projektu budowy świątyni. Do dzisiaj funkcjonuje tam Biblioteka Al-Karawijjin, która stanowi część meczetu. Jest uznawana za najstarszą zachowaną książnicę. Znajduje się tu imponujący zbiór około 4 tysięcy zabytkowych ksiąg i arabskich rękopisów. Do najcenniejszych należą: pochodzące z IX w. wydanie Koranu sporządzone pismem kufickim (forma kaligrafii arabskiej wywodząca się z Mezopotamii), najstarsza znana kolekcja islamskich hadisów (opowieści o życiu i czynach proroka Mahometa), rękopis islamskiego prawodawstwa autorstwa Ibn Rochda (w Europie znanego jako Awerroes) oraz oryginał XIV-wiecznego dzieła „Muqaddima” arabskiego historyka Ibn Chalduna.
Przez wieki zbiory w tej marokańskiej bibliotece były chronione w niezwykły sposób. Pomieszczenia z manuskryptami i książkami zamknięte były na cztery zamki, a każdy kluczy był w posiadaniu innej osoby. Aby uczony, poeta czy teolog mógł wejść do środka, wszyscy czterej klucznicy musieli pojawić się na miejscu osobiście. Z biblioteki mogli korzystać jedynie muzułmanie, gdyż wejście prowadziło przez meczet, do którego obcokrajowcy i osoby innych wyznań mieli zakaz wstępu. W 1940 r., na dowód tolerancji religijnej, postanowiono stworzyć osobne drzwi do biblioteki. Dalej jednak skorzystanie z księgozbioru ograniczało się jedynie do wąskiej grupy badaczy.
Użytkowany przez stulecia cały kompleks wraz z książnicą wymagał gruntownego remontu. W 2017 r., po trwających trzy lata pracach renowacyjnych, placówka została ponownie oddana do użytku, nie tylko, jak we wcześniejszych latach, osobom pobierającym nauki w starożytnym centrum uniwersyteckim, ale również po raz pierwszy dla zwiedzających. Powstało dla nich specjalne skrzydło, w którym jest sala wystawowa i mała kawiarnia. Na czele prac remontowych stanęła kanadyjsko-marokańska architekt Aziza Chaouni. Poprawiono konstrukcję budynku, odrestaurowano zabytkowe mozaiki i rękopisy, zmodernizowano przestrzeń na kawiarnię i dziedziniec oraz stworzono muzeum prezentujące historię biblioteki. Odnowiono również zabytkowe fontanny, będące jednocześnie częścią medyny Fezu znajdującej się na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO. Renowacja miała na celu zachowanie piękna i tradycji centrum, ale również nadanie mu XXI-wiecznego charakteru. Wprowadzono nowoczesny system nawadniania ogrodów oraz panele słoneczne gromadzące energię. Zainstalowano system podziemnych kanałów odprowadzających wilgoć, która zagrażała cennym rękopisom. W specjalistycznym laboratorium dokonano digitalizacji najstarszych tekstów. Odpowiednio dobrane skanery stworzyły nie tylko cyfrowe kopie, ale zidentyfikowały drobne uszkodzenia w manuskryptach, które maszyna konserwująca przy pomocy specjalnych płynów nawilżyła, aby zapobiec powstawaniu dalszych pęknięć i zmian. Proces ten był jednym z największych wyzwań podczas renowacji biblioteki. Nie zapomniano także o zabezpieczeniu cennych zbiorów. Cztery klucze do pomieszczeń z księgozbiorem zostały zastąpione zamkiem elektronicznym z czterocyfrowym kodem.
Fot. www.tor.com
Zdjęcie ze strony: https://lubimyczytac.pl/aktualnosci/varia/7233/najstarsza-biblioteka-swiata-otwarta-dla-zwiedzajacych [dostęp: 2022.06.08]
12 sierpnia Międzynarodowy Dzień Młodzieży
Międzynarodowy Dzień Młodzieży (International Youth Day) to święto, które zostało ustanowione 17 grudnia 1999 r. przez Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych na wniosek Światowej Konferencji Ministrów Odpowiedzialnych za Sprawy Młodzieży. Obchody święta są inicjatywą należącą do Światowego Programu Działań na Rzecz Młodzieży (World Programme of Action for Youth). W ramach corocznych obchodów odbywają się konferencje, dyskusje, spotkania z przedstawicielami władz, warsztaty, przedsięwzięcia artystyczne i charytatywne. Celem święta jest uaktywnienie młodzieży, zachęcenie jej do działań na rzecz rówieśników i społeczności lokalnej, wymiana poglądów oraz przedstawianie władzom pomysłów i sugestii dotyczących rozwiązywania kwestii dotyczących młodzieży w danym kraju, a w szerszej perspektywie do przeprowadzania zmian w poszczególnych krajach i na całym świecie. Wiele jednak zależy od kraju oraz możliwości politycznych, kulturowych czy społecznych, ale także od zaangażowania samej młodzieży. W Dniu Młodzieży w sposób szczególny porusza się aktualne problemy i wyzwania, z którymi muszą się mierzyć młodzi ludzie. Są to między innymi kłopoty na rynku pracy, wpływ młodzieży na możliwość globalnego rozwoju czy jakość życia nastolatków w dzisiejszych czasach. Ale także jest to okazja do zachęcenia młodzieży do prowadzenia wszelkich działań na rzecz lokalnej społeczności czy też rówieśników. Jest to możliwość przedstawienia pomysłów i sugestii, które dotyczą młodzieży w danym kraju. Powyższy schemat funkcjonowania idealnie zgrywa się z programem działań profilaktycznych prowadzonych przez różne instytucje i organizacje. Przede wszystkim istotne jest jednak, aby nauczyć młodzież podejmowania odpowiedzialnych decyzji i wyborów oraz skutecznie wzmacniać w nich odporność na negatywne wpływy. Energia, odwaga oraz oryginalne pomysły z możliwością samorealizacji to niewątpliwie atutu młodego pokolenia w drodze do zmian na lepsze. Aby wesprzeć młodzież Komisja Europejska ogłosiła 2022 r. Rokiem Młodzieży. Jest to dążenie Europy do zapewnienia młodym ludziom większych i lepszych możliwości na przyszłość. W ramach europejskiej współpracy przeprowadzone zostaną działania, które mają na celu doceniać i wspierać pokolenie przez informowanie, w jaki sposób transformacja ekologiczne i cyfrowa zapewni im nowe możliwości rozwoju. Zachęcać wszystkich młodych ludzi, zwłaszcza tych pochodzących ze środowisk wiejskich, oddalonych czy należących do słabszych grup społecznych, aby stali się aktywni i przyczyniali się do pozytywnych zmian. Promować możliwości ich rozwoju osobistego, społecznego i zawodowego w ramach polityki UE oraz czerpać inspirację z działań i spostrzeżeń młodych ludzi, które wzmocnią i ożywią Unię Europejską. Do młodzieży skierowane zostały inicjatywy odnoszące się do programów rozwoju obszarów wiejskich ukierunkowane na młodych rolników, w zakresie badań naukowych i innowacji oraz klimatu, w tym programy UE o zasięgu międzynarodowym m. in. Erasmus+, Europejski Korpus Solidarności i Inicjatywa na rzecz zatrudnienia ludzi młodych. W 2022 r. został również uruchomiony nowy program o nazwie ALMA, który ma na celu wspieranie transgranicznej mobilności zawodowej młodych ludzi w wieku 18–30 lat znajdujących się w niekorzystnej sytuacji. Komisja Europejska opublikowała również 13 stycznia 2022 r. pierwszą konkretną inicjatywę w ramach Europejskiego Roku Młodzieży 2022. Są to ułatwienia, które mają na celu rozwój transnarodowego wolontariatu młodzieży w ramach Europejskiego Korpusu Solidarności lub innych programów na szczeblu krajowym. Komisja wesprze wzajemne uczenie się i wymianę młodzieży między państwami członkowskimi oraz pomoże w opracowaniu najlepszych praktyk w zakresie wolontariatu cyfrowego i międzypokoleniowego. Promowanie możliwości wolontariatu i informowanie o nich odbywać się będzie między innymi za pośrednictwem Europejskiego Portalu Młodzieżowego. Strona Europejskiego Roku Młodzieży to dobra forma nauki, wymiany informacji oraz uczestnictwa w wydarzeniach organizowanych w całej Europie. W zbiorach Centralnej Biblioteki Statystycznej znajdują się liczne publikacje dotyczące młodego pokolenia. Dzięki użyciu słów kluczowych (np. młodzież, młody rolnik, polityka młodzieżowa, program unijny, zatrudnienie młodych czy polityka pomocy) jako formy wyszukiwawczej w katalogu ALEPH można wyszukać potrzebną literaturę.
9 sierpnia Światowy Dzień Miłośników Książek
Światowy Dzień Miłośników Książki (Book Lovers Day) to wyjątkowe święto dla wszystkich, którzy lubią czytać, słuchać, oglądać i przebywać wśród książek. To też wspaniała okazja do rozmowy o książkach i ich twórcach, refleksji nad ich historią, sposobami ich powstawania czy materiałami z których zostały wykonane. Chociaż trudno ustalić pomysłodawcę tego wydarzenia to niewątpliwie jest to dobra okazja dla wszystkich zainteresowanych do zapoznania się z nowymi propozycjami rynku wydawniczego czy podarowania komuś książki. Dzięki rodzicom i dziadkom książki towarzyszyć nam mogą od najwcześniejszych lat naszego dzieciństwa. Początkowo były obrazkowe z małą ilością liter, z czasem grubość i ilość tekstu systematycznie się zwiększała. Coraz częściej po książki zaczynamy sięgać samodzielnie w ramach spędzania wolnego czasu czy nauki szkolnej. Mamy je w domach, albo wypożyczamy z bibliotek. Słowo pisane zyskuje w trakcie całego naszego życia coraz większą wagę i przypisujemy mu coraz większe znaczenie. W ciągu wieków zmieniały się sposoby zapisywania myśli, kształt oraz postać. Wraz z pojawieniem się nowoczesnych technologii możemy czytać książki nie tylko w tradycyjnej, papierowej formie. Popularnymi stały się e-booki oraz audiobooki. Idealne rozwiązanie dla osób, które cenią sobie minimalizm, ponieważ e-booki fizycznie praktycznie nie zajmują miejsca. Wystarczy samo urządzenie (może być to np. czytnik e-booków, smartfon, tablet, komputer), na które możemy pobrać tysiące interesujących nas książek. Początkowo audiobooki tworzone były dla osób, które nie mogły czytać książek (np. osoby niewidome), z czasem się to zmieniło. Wielu ludzi słucha ich w różnych okolicznościach na przykład podczas spaceru po parku, treningu biegowego, sprzątania, różnego rodzaju prac fizycznych, czy prowadzenia samochodu. Audiobook do doskonała forma książki, pozwalająca urozmaicić codziennie czynności. Są jednak osoby, które nie wyobrażają sobie innej formy czytania niż tradycyjna. Zapach papieru, możliwość przewracania kartek oraz sama fizyczna postać tomu ma wielu zwolenników. W tych różnorodnych formach przekazu chodzi jednak przede wszystkim i to jest najważniejsze, aby po prostu książki czytać (lub słuchać) niezależnie od treści, formy czy gatunku literackiego. A proces czytania może przynosić wiele korzyści dla zdrowia:
stymuluje umysł
rozwija uczucia i zdolność empatii
dostarcza wiedzy i informacji
jest gimnastyką dla mózgu przez co poprawia pamięć
ćwiczy skupienie i koncentrację
pobudza kreatywność
wzbogaca słownictwo
rozwija umiejętności pisarskie
pobudza do dalszych przemyśleń
poprawia humor i obniża stres
jest wspaniałym tematem do rozmów
wyrabia cierpliwość i uspakaja
jest dobrą rozrywką
Częste spotkania z książkami mogą także uzależniać, ale niewątpliwie jest to najzdrowsza choroba świata, która w większości pozytywnie wpływa na ludzi.
W naszej bibliotece też można znaleźć książki, od których możemy zacząć świętowanie Światowego Dnia Miłośników Książki. Należy do nich między innymi Biblioteka szaleńca. Największe kurioza wydawnicze Edwarda Brooke-Hatchinga wydana przez Dom Wydawniczy Rebis w 2020 r. Jest to wyprawa do biblioteki pełnych książek dziwnych, zapomnianych, pięknych, ciekawych. Fascynująca podróż po świecie książek, które wcale książkami nie są, tomów z ciała i krwi, szyfrowanych, literackich mistyfikacji, dziwnych kolekcji, dzieł sił nadprzyrodzonych, osobliwości religijne, kuriozów naukowych, niezwykłych rozmiarów i takich, których nie można przeczytać gołym okiem. Opowieść o książce, która poleciała na księżyc, ale także o takiej, której nikt nie umie przeczytać czy zrobionej z czegoś zupełnie nie przeznaczonego do tego celu np. sera. Biblioteka szaleńca to zdecydowanie jedna z najpiękniejszych pozycji na rynku wydawniczym, nie tylko ze względu na wygląd, ale też treści i zdjęcia. Czytając ją uświadamiamy sobie, że historia książki to tak naprawdę historia człowieka. To książka dla każdego, na każdy czas, do której wracać można nie raz, a ponowne czytanie rozpoczynać w dowolnym miejscu. Centralna Biblioteka Statystyczna to miejsce dla miłośników książek, ale też dla wszystkich tych, którzy chcieliby rozpocząć swoją przygodę z czytaniem. Dostępne są tu publikacje naukowe, ale też literatura popularna znajdująca się w Bibliotece Beletrystycznej.
8 sierpnia Wielki Dzień Pszczół
Wielki Dzień Pszczół to ogólnopolskie święto obchodzone rokrocznie, a zainaugurowane w 2013 r. Pomysłodawcą akcji była Akademia Przyjaciół Pszczół, a patronat nad nim objęło Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Celem wydarzenia jest przekazanie wiedzy o pszczołach, a także uświadamianie społeczeństwu ich roli w naszym życiu. Ten wyjątkowy dzień służy docenieniu tych małych owadów. Pszczoły żyją w rodzinach, w których jest królowa, robotnice i trutnie (samce). Najważniejsza jest królowa, która jest jedyną samicą która, składa jaja (około 2000 dziennie, między kwietniem i czerwcem). Królowa może żyć do 5 lat, robotnice od 30 do 60 dni, a te które wylegną się jesienią do 6 miesięcy. To co wyróżnia pszczoły, to bardzo krótkie życie.
Z okazji święta, w całej Polsce, organizowane są wydarzenia poświęcone pszczołom. Ogrody botaniczne, parki narodowe i krajobrazowe, ośrodki edukacji ekologicznej, muzea i skanseny przygotowują dla odwiedzających liczne atrakcje m.in. gry terenowe, spacery, konkursy, warsztaty, spotkania z przyrodnikami i pszczelarzami. Nie brakuje też okazji do pomocy pszczołom, czyli sadzenia roślin dających im pokarm (nektar i pyłek), bądź budowania domków dla owadów. Wielki Dzień Pszczół to ważna inicjatywa, która ma też chronić pszczoły przed wyginięciem. W Polsce mamy ponad 470 gatunków pszczół dziko żyjących. Niemal połowa z nich znajduje się na tzw. czerwonej liście i jest zagrożona. Wśród głównych powodów można wymienić stosowanie środków ochrony roślin zawierających neonikotynoidy. Rozwój telefonii komórkowej z kolei negatywnie wpływa na zdolności pszczół do orientacji w terenie. Problemem jest też rozprzestrzenianie się chorób pasożytniczych, a także zmiany w środowisku naturalnym powodujące zmniejszenie ilości roślin. Warto pamiętać o tym, że wypalanie traw oraz suchych łodyg i kwiatów wpływa również na populację pszczół. Pomóc pszczołom polega też na nie zabijaniu ich w obawie przed użądleniem. Wiele osób boi się tych owadów, a nawet myli z osami. W Polsce większość roślin jest owadopylna. Gdyby nie pszczoły, przestałyby się one rozmnażać, a plony roślin uprawnych spadłyby. Oznacza to, że zabrakłoby m. in. jabłek, czereśni, dyń czy porzeczek. Jeśli znikną pszczoły, człowiekowi pozostaną jeszcze cztery lata życia - to słowa Alberta Einsteina. Jeśli słynny filozof miał rację, to mamy się czym martwić. Każdy może pomóc pszczołom i posadzić na podwórku albo na balkonie takie kwiaty, które dają pszczołom nektar i pyłek. Nie tylko urozmaicą one pokarm pszczół, ale i upiększą otoczenie.
Informacje o Wielkim Dniu Pszczół można znaleźć na stronie www.pomagamypszczolom.pl.
BIBLIOTEKI NA ŚWIECIE
Biblioteka Maya Somaiya w Indiach
Biblioteka Maya Somaiya otwarta została w 2018 r., a położona jest we wsi Kopergaon w zachodniej części Indii. Budynek stanowi część lokalnego kompleksu szkolnego i jest to jeden z ciekawszych projektów architektonicznych w tym regionie. Przy jego powstawaniu połączono najnowsze technologie cyfrowe z szesnastowieczną wiedzą na temat formowania sklepień za pomocą lokalnego materiału, jakim są wypalane w Indiach cegły oraz ich przestrzennego formowania metodą zapożyczoną od urugwajskiego architekta Eladia Diestego. Maya Somaiya stanowi więc łącznik między przeszłością i teraźniejszością. W koncepcji architektonicznej założono i wykorzystano dach jako strefę publiczną oraz ciąg komunikacyjny. Charakterystycznym elementem bryły jest harmonijkowa, wolno stojąca szklana fasada, oparta na prostej, drewnianej konstrukcji. Otwarte wnętrza uzupełnia podłoga ze szlifowanego kamienia, drewniane meble oraz charakterystyczne wentylatory klimatyzacyjne. Zadaszenie o maksymalnej rozpiętości 45 metrów tworzą trzy warstwy lokalnie wyrabianych cegieł. Ten odważny współczesny projekt wskazuje, że z prostych i lokalnie pozyskiwanych materiałów może powstać coś oryginalnego. Całość budowli zakotwiczono w betonowych wspornikach, znajdujących się u podstawy każdej z „odnóg” zadaszenia, uzyskując w ten sposób organiczną formę, umożliwiającą wykorzystanie dachu jako mostu pomiędzy budynkami kompleksu. Na drugą stronę obiektu można dostać się poprzez skorzystanie ze ścieżek prowadzących przez całe zadaszenie. Obiekt został jednak tak zaprojektowany, aby dużymi przeszkleniami otwierać się na otoczenie. Takie rozwiązanie umożliwia także doświetlenie wnętrza światłem naturalnym. We wnętrzach wykorzystano proste drewniane półki na książki oraz siedziska w delikatnej kolorystyce.Piękno współczesnej formy połączone z tradycją tworzy harmonię i wspaniałe miejsce do pracy i nauki.
Fot. Edward Summer
Źródło zdjęcia: https://www.archdaily.com/903713/maya-somaiya-library-sharda-school-sameep-padora-and-associates/5bbea8b3f197cc3c6a0001f6-maya-somaiya-library-sharda-school-sameep-padora-and-associates-photo [dostęp: 2022.06.08]
Dzień Otwarty 2022 r.
13 lipca Centralna Biblioteka Statystyczna gościła uczestników Dnia Otwartego w GUS. To cykliczne wydarzenie w tym roku odbyło się pod hasłem Wakacyjne spotkanie ze statystyką. Było okazją do spotkania z czytelnikami i promocji zbiorów CBS. Odwiedziły nas dzieci, młodzież oraz zaproszeni goście. Z tej okazji w naszej czytelni opowiadaliśmy o działalności biblioteki i jej zbiorach. Pokazaliśmy też możliwości wyszukiwania informacji i korzystania z naszych zasobów na odległość między innymi przy pomocy witryny Statystycznej Biblioteki Cyfrowej.Obejrzeć można było także historyczne mapy, zdjęcia oraz publikacje z całego świata. Wszyscy chętni mogli zapoznać się z dostępnym w czytelni księgozbiorem oraz wydawnictwami cyfrowymi w lektorium komputerowym. Na dzieci i młodzież oprócz informacji o pracy biblioteki czekały krzyżówki, puzzle, wspólne rysowanie ekslibrisów oraz dyplomy i medale Przyjaciela Biblioteki. Nasi goście otrzymali ulotki i ekslibrisy Centralnej Biblioteki Statystycznej oraz materiały informacyjne. Wydarzeniu towarzyszyła wystawa 60 lat urzędów statystycznych. Statystyka regionalna w zbiorach CBS, na której można zobaczyć roczniki i opracowania z lat 1962-2021. Wszystkim, którzy odwiedzili naszą czytelnię podczas Dni Otwartych serdecznie dziękujemy. Zapraszamy do kolejnych wizyt i korzystania z naszych zbiorów w przyszłości.
BIBLIOTEKI NA ŚWIECIE …
Park Biblioteczny Hiszpania w Kolumbii
Parque Biblioteca España (Hiszpański Park Biblioteczny) znajduje się w dzielnicy Santo Domingo w Medellin w Kolumbii. W celu poprawy infrastruktury najbiedniejszych dzielnic miasta stworzono kilkanaście parków bibliotecznych. Nie są to zwykłe budynki, lecz projektowane zespoły obiektów, otoczone parkami. Łącznie w latach 2005-2011 w Medellin powstało 10 bibliotek – parków. Najbardziej rozpoznawalny jest Parque Biblioteca España , w jego otwarciu w 2007 r. uczestniczyła hiszpańska para królewska, która sfinansowała budowę. Budynki biblioteczne to trzy niezależne bryły, wyglądające jak głazy albo meteoryty, które zostały posadowione na dwukondygnacyjnej platformie urwistego stoku Andów. Są one konstrukcyjnie odrębne, ozdobione z zewnątrz ciemnymi kamiennymi płytami. Ściany są nachylone w różnych kierunkach, co nadaje bryłom światłocieni i stanowi nawiązanie do naturalnej budowy skał. Światło wpada przez boczne nieregularne otwory okienne, ale również od góry, przez świetliki rozmieszczone na obwodzie wszystkich brył. Projektanci celowo unikali powiązań widokowych wnętrza z okolicą, co pozwala skupić się na pracy. Pomimo to wystrój wnętrz jest bardzo funkcjonalny, nowoczesny i otwarty. Dominuje w nich drewno, cement szkliwiony i barwione szkło. Architektem tej biblioteki jest Kolumbijczyk Giancarlo Mazzanti, który wkomponował obiekt w otaczający krajobraz. Chcieliśmy zabrać ludzi z tej biednej społeczności w inne miejsce i zmienić ich rzeczywistość. Każda z tych niezwykłych brył pełni różne funkcje. Mieszczą się w nich : wypożyczalnia książek, audytorium oraz sale ćwiczeń wraz z zapleczem administracyjnym. W jednym z pomieszczeń znajduje się ponad 30 komputerów przeznaczonych dla czytelników. Na platformie, której górna powierzchnia, pokryta jest drewnem, a dostępna z poziomu ulicy zorganizowano wejście główne z funkcjami pomocniczymi. Biblioteka pełni nie tylko swoją tradycyjną rolę edukacyjno-kulturalną, ale jest ważną instytucją na tym terenie. Prowadzi wiele projektów stymulujących pozytywne zmiany w zachowaniu mieszkańców szczególnie dzieci i młodzieży. Placówka oferuje zabawę, relaks i naukę. Uwzględniając kontekst społeczny, architekci starali się stworzyć budynek charakterystyczny i chętnie odwiedzany przez mieszkańców, mogący jednocześnie stać się lokalną perełką architektoniczną i atrakcją turystyczną.
Źródło zdjęcia:
https://www.archdaily.com/2565/espana-library-giancarlo-mazzanti/500ed65a28ba0d0cc7000876-espana-library-giancarlo-mazzanti-image?next_project=no [dostęp: 2022-06-25].
11 lipca Światowy Dzień Ludności
Światowy Dzień Ludności, ang. World Population Day to coroczne święto, ustanowione przez Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych. Z inicjatywą jego obchodów wystąpiła w 1989 r. Rada Zarządzająca Programu Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju (UNDP) agenda ONZ, w rocznicę tzw. Dnia Pięciu Miliardów (11 lipca 1987 roku), czyli w dniu kiedy liczba ludności na świecie osiągnęła pięć miliardów. Wydarzenie to ma na celu zwrócenie uwagi opinii publicznej na problemy ludnościowe, zwłaszcza w kontekście planów i programów rozwoju oraz na potrzebę znalezienia odpowiednich środków zaradczych. To dzień sprzyjający uwrażliwieniu na sprawy związane z zaludnieniem Ziemi, takie jak rosnąca konsumpcja, malejące zasoby naszej planety, zdrowie oraz zapobieganie ubóstwu. Światowy Dzień Ludności to nie tylko szerzenie profilaktyki zdrowotnej wśród dzieci i osób starszych, ale również dążenie do poprawienia jakości jak i długości życia ludzkiego. Największą grupę wśród pacjentów przychodni i szpitali stanowią osoby z chorobami układu krążenia, nowotworami, cukrzycą, chorobami układu nerwowego, tarczycy, układu oddechowego oraz układu trawiennego. Już kilka godzin spędzonych aktywnie na świeżym powietrzu może zmniejszyć ryzyko zachorowalności na wiele z tych schorzeń. Ważne jest, by w naszej codziennej diecie znalazły się warzywa i owoce, a także ograniczenia w związku ze spożywaniem soli i tłuszczów, które prowadzą m.in. do otyłości. Pomimo kryzysu wywołanego przez pandemię COVID-19 i wzrostu umieralności z powodu zwiększonej zachorowalności nie ulega zmianie fakt, że liczy się każdy człowiek. Duża liczba ludności to coraz większe problemy dotyczące wyżywienia, mieszkań, surowców naturalnych czy wody. Kurczące się zapasy wody pitnej na świecie i rosnące zanieczyszczenie środowiska to problemy współczesnego bezpieczeństwa globalnego. Należy większą jeszcze uwagę poświęcić na sprawy, na które wpływ ma każdy z nas, między innymi na marnowanie żywności czy wody.
Światowy Dzień Ludności to doskonały czas i okazja, aby spróbować dostrzec, myśląc o ludności w kontekście globalnym, potrzeby pojedynczego człowieka. Skupiając się na sobie nie zapominajmy jednak, że żyjemy wśród innych ludzi.
3 lipca Międzynarodowy Dzień bez Toreb Foliowych
Międzynarodowy Dzień bez Toreb Foliowych to ogólnoświatowa inicjatywa stworzona przez Bag Free World, mająca na celu pozbycie się jednorazowych toreb plastikowych na całym świecie. Celem przedsięwzięcia jest promowanie ochrony środowiska poprzez zachęcanie nas wszystkich do rezygnowania z używania plastikowych toreb i szukania bardziej przyjaznych dla środowiska rozwiązań. Początki historii torebek jednorazowego użytku sięgają 1912 r., kiedy to właściciel sklepu spożywczego w Stanach Zjednoczonych Walter H. Deubner wymyślił i stworzył torbę, wykonaną z grubego papieru, dzięki której jego klienci w prosty sposób będą mogli przenieść zakupione u niego towary do domu. Niedługo potem produkt Deubnera rozpowszechnił się na całym świecie. Papierowe torby na zakupy królowały mniej więcej do 1965 r., kiedy to szwedzki inżynier, Gustav Thulin Sten, wymyślił i opatentował polietylenową wersję torby. W krótkim czasie zdobyła ona większe uznanie od papierowej, ze względu na jej wytrzymałość i walory użytkowe, gdyż zwinięta, mieściła się w dłoni, a nieużywaną można było schować w torebce lub do kieszeni. W latach 70-tych torba foliowa zdobyła nową funkcję marketingową, gdyż zaczęto na jej powierzchni zamieszczać nadruki reklamowe czy logo sklepu. Niestety plastik, z którego jest wykonana, to tworzywo które rozkłada się najdłużej. Nie wiadomo, ile reklamówek dokładnie pojawia się na rynku. Szacuje się, że ich liczba waha się od 500 miliardów do jednego biliona. Porzucona na ulicy, w lesie, na łące trafia do rzek, mórz i oceanów. Stanowi śmiertelne zagrożenie dla zwierząt i ludzi. Z raportu Programu Środowiskowego ONZ wynika, że do 2050 r. w oceanach będzie więcej plastiku niż ryb. Foliówka cieszy się złą opinią, ale wciąż jest bardzo popularna. Rosnąca świadomość społeczna przynosi pewne zmiany na lepsze. Niektóre sieci supermarketów całkowicie zrezygnowały z foliowych toreb na zakupy, inne z kolei wprowadzają reklamówki z materiałów biodegradowalnych, które rozkładają się w ciągu najwyżej kilku miesięcy. Najprostszym i najskuteczniejszym rozwiązaniem jest oczywiście korzystanie z toreb wielokrotnego użytku, co nie tylko sprzyja środowisku, ale również domowym oszczędnościom. Międzynarodowy Dzień Bez Torebek Plastikowych ma na celu zwiększenie świadomości na temat realnych problemów związanych z używaniem foliowych opakowań.
Co można robić, aby ograniczyć używanie plastikowych opakowań ?
• Na zakupy idź z własną torbą wielokrotnego użytku
• Owoce i warzywa pakuj do woreczków wielokrotnego użytku. Możesz je zrobić samodzielnie
• Zabierz ze sobą na zakupy opakowanie wielokrotnego użytku i poproś o zapakowanie tam np. sera
• Jeśli masz taką możliwość rób zakupy w sklepie, w którym wszystkie produkty sprzedawane są na wagę
• Wybierz papierowe torby zamiast plastikowych
BIBLIOTEKI NA ŚWIECIE…
Biblioteka Miejska im. Sandro Penny we Włoszech
Biblioteka publiczna, która nosi imię poety Sandro Penny znajduje się w Perugii we Włoszech i jest częścią miejskiego systemu bibliotecznego. Budynek na centralnym placu dzielnicy San Sisto wygląda jak duży różowy latający spodek. Wejście do biblioteki jest od strony niewielkiego placu, który pomyślany został jako miejsce spotkań i plenerowe foyer teatru. Bibliotekę otwarto w 2004 r., a zaprojektował ją w kształcie trzypiętrowego, różowego dysku oświetlanego nocą architekt Italo Rota. Jest to dość kontrowersyjny pomysł zważywszy na to, że nieopodal są średniowieczne akwedukty, historyczne fontanny, klasyczne łuki i wykwintne katedry. Biblioteka stała się jednak punktem odniesienia dla wszystkich czytelników ze względu na swój niepowtarzalny kształt architektoniczny i położenie w środku dzielnicy. Została nazwana na cześć peruskiego poety Sandro Penny, a wybór fragmentów z niektórych jego wierszy i pism został wydrukowany na przezroczystych panelach, które pokrywają zewnętrzne, boczne elewacje wejścia. Placówka jest rozłożona na trzech kondygnacjach. Struktura biblioteki została zaprojektowana z otwartymi przestrzeniami, cieszącymi się naturalnym światłem, z kolorowymi meblami. Na parterze znajdują się biura oraz biblioteka gazet i czasopism. Na pierwszym piętrze jest czytelnia ze stanowiskami multimedialnymi i największą częścią księgozbioru. Na drugim piętrze mieszczą się książki dla różnych grup wiekowych w okrągłym regale dostępnym przez przeszkloną galerię. Plan nauki na obwodzie pozwala w pełni uchwycić widok na zewnątrz, a stół można zintegrować z wyjmowanymi i modułowymi półwyspami, które pozwalają tworzyć różne przestrzenie do nauki. Trzeci poziom biblioteki miejskiej Sandro Penna zajmuje strefa dla dzieci, wyposażona w jasne i przezroczyste regały, kolorowe siedzenia dostosowane do ich wysokości oraz przesuwaną zasłonę, którą można wykorzystać do zajęć teatralnych. Są tu też sale, w których odbywają się warsztaty, odczyty, animacje oraz projekty promocji czytelnictwa skierowane do szkół. Biblioteka jest dostępna dla osób niepełnosprawnych, poruszających się na wózkach inwalidzkich. Od strony oświetleniowej postanowiono maksymalnie wykorzystać naturalne światło, które filtrowane jest przez różowe okna (kolor relaksujący, sprzyjający skupieniu) integrując je ze sztucznym oświetleniem. Ponadto światło przechodzące przez dziewięć świetlików dociera do wszystkich trzech poziomów przez pustą przestrzeń pośrodku budynku. Urokliwemu designowi towarzyszy spuścizna biblioteki, która zwraca uwagę na potrzeby różnych pokoleń czytelników. Cała kolekcja w postaci książek, czasopism, płyt CD, DVD oraz płyt winylowych z muzyką klasyczną, operą, włoską muzyką pop do lat 60 XX w., może być bezpośrednio wykorzystana przez użytkowników na miejscu albo wypożyczana do domu. Ponadto jest dostęp do bezpłatnego przeglądanie Internetu za pośrednictwem komputerów w bibliotece lub w trybie Wi-Fi z własnych urządzeń mobilnych.
Biblioteka im. Sandro Penny w Perugii to miejsce niezwykłe. Wymyślone przez ekstrawaganckich projektantów spełnia swoją podstawową funkcję biblioteki jako ośrodka naukowo-kulturalnego, ale jest także niewątpliwie atrakcją turystyczną.
Zdjęcie: Budynek Biblioteki Sandro Penna w Perugii. Źródło: https://www.perugiatoday.it/cronaca/san-sisto-blblioteca-chiusura-polemiche.html [dostęp: 2022-06-08].
20 czerwca Światowy Dzień Uchodźcy
Światowy Dzień Uchodźcy (World Refugee Day) to coroczne święto obchodzone na świecie, ustanowione przez Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych 4 grudnia 2000 r. Upamiętnia ono odwagę oraz siłę uchodźców, ludzi, którzy po koszmarnych przeżyciach znajdują w sobie siłę do rozpoczęcia życia od nowa. Jest też wezwaniem do odwagi dla zwykłych ludzi, żeby zobaczyli w uchodźcy zwykłego człowieka. Według Konwencji Genewskiej z 1951 r. uchodźca to osoba, która zmuszona została do opuszczenia terenu, na którym mieszkała ze względu na zagrożenie życia, zdrowia bądź wolności. Najczęściej sytuacja ta związana jest z walkami zbrojnymi, klęskami żywiołowymi, prześladowaniami religijnymi bądź z powodu rasy, przekonań politycznych czy przynależności do określonej grupy społecznej. Agencja ONZ ds. Uchodźców wydaje coroczny raport UNHCR Global Trends i wskazuje w nim, że w ostatnim roku znacząco wzrosła liczba osób przymusowo przemieszczonych.
W ponad stu krajach, w związku z obchodami, odbywają się uroczystości, organizowane są wydarzenia kulturalne oraz szkolenia, jak również konferencje oraz programy dla rodzin i dzieci, mające na celu zrozumienie potrzeb uchodźców na całym świecie. Dzień Uchodźcy w Polsce to między innymi akcje informacyjne, wystawy, koncerty, imprezy plenerowe, happeningi, pokazy filmów i akcje edukacyjne w szkołach. Nieocenioną rolę w procesie przyjmowania uchodźców pełnią organizacje pozarządowe. Wspierają ich w procesie integracji, udzielają im wsparcia psychologicznego, prawnego, a także edukacyjnego. Działania kierują nie tylko do migrantów, ale także włączają w nie społeczeństwo przyjmujące.
Migracje i uchodźstwo to jedne z ważniejszych wyzwań współczesnego świata na poziomie globalnym i lokalnym. Zjawiska te są problemami wielowarstwowymi, które wpływają na różne dziedziny życia społecznego, zawodowego, indywidualnego, a także wywołują wiele emocji.
W tym dniu w szczególności warto pomyśleć o milionach osób, które z powodu prześladowań bądź konfliktów zbrojnych uciekają do innych krajów w poszukiwaniu bezpiecznego miejsca do życia. Na wyzwania związane z uchodźstwem powinniśmy odpowiadać w poczuciu humanitaryzmu oraz międzynarodowych zobowiązań. Zadanie to wpisuje się także w Cele Zrównoważonego Rozwoju ONZ.
Warszawski przedszkolak zapytany o to co jest ważne w Dniu Uchodźcy odpowiedział - chodzi o to, żebyśmy byli dobrymi sąsiadami i to jest istota naszych wzajemnych relacji.
W zbiorach Centralnej Biblioteki Statystycznej znajdują się liczne opracowanie odnoszące się do zagadnień uchodźctwa i migracji.
Grafika pochodzi ze strony: https://migracje.ceo.org.pl/content/swiatowy-dzien-uchodzcy [dostęp: 2022.06.09]
51. Ogólnopolski Konkurs Statystyczny rozstrzygnięty
Zakończyła się pięćdziesiąta pierwsza edycja Ogólnopolskiego Konkursu Statystycznego, który od 1968 r. organizowany jest przez Centralną Bibliotekę Statystyczną im. Stefana Szulca pod patronatem Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.
Otrzymaliśmy wiele interesujących prac przygotowanych przez uczniów, którzy w tym roku, korzystając z wydawanego przez GUS "Małego Rocznika Statystycznego Polski", analizowali polski handel zagraniczny, inwestycje oraz transport.
Jak zwykle poziom konkursu był bardzo wysoki. Dziękujemy serdecznie wszystkim uczestnikom i ich nauczycielom za przygotowane prace. Pełna lista laureatów i przyznanych nagród jest opublikowana na stronie internetowej Centralnej Biblioteki Statystycznej w zakładce „Konkurs”.
Gratulujemy zwyciężczyni i wszystkim nagrodzonym. Zapraszamy też do uczestnictwa w przyszłorocznej, 52. edycji Ogólnopolskiego Konkursu Statystycznego.
1 czerwca - Międzynarodowy Dzień Dziecka
Obchodzenie Międzynarodowego Dnia Dziecka zapoczątkowano już w 1925 r. Wtedy to w Genewie odbyła się Światowa Konferencja na Rzecz Dobra Dzieci. W Polsce Dzień Dziecka obchodzony był jeszcze przed II wojną światową i pierwszy raz świętowano go 22 września 1929 r.
Od 1952 r. święto zostało ustanowione na stałe i w naszym kraju obchodzone jest 1 czerwca. Inicjatorem powstania tej uroczystości był Światowy Związek Ochrony Dzieciństwa (The International Union for Protection of Childrenhood), którego przewodnim celem jest zapewnienie bezpieczeństwa dzieciom na całym świecie. Tego dnia odbywają się festyny, zabawy i inne atrakcje plenerowe dedykowane najmłodszym. Ponadto w Polsce od 1994 r. obraduje Sejm Dzieci i Młodzieży i to właśnie 1 czerwca w parlamencie zasiadają najmłodsi.
Choć w różnych rejonach świata święto jest obchodzone w innych dniach, to zawsze jest to dzień zabawy, upominków i spędzenia czasu z bliskimi. We Francji i Włoszech obchodzi się Dzień Rodziny. Pieczone są ciasteczka z wróżbami, a rodzice spełniają małe zachcianki swoich pociech i obdarowują je prezentami. Dzieci przez cały dzień noszą także papierowe korony. W Japonii chłopcy swoje święto spędzają ze swoimi ojcami, z którymi wykonują papierowe hełmy samurajskie, szyte są także proporce przedstawiające karpie (symbol sukcesu w życiu i odwagi), które są następnie wywieszane na dachach domostwa. Dziewczynki świętują, robiąc z rodzicami lalki ubrane w tradycyjne japońskie stroje, wybierając się na wystawy papierowych lalek czy teatrzyki. Podczas tureckiego Dnia Dziecka dzieci puszczają latawce, śpiewają i tańczą w strojach narodowych. Ma to na celu podkreślenie, że to właśnie dzieci są przyszłością narodu. Tego dnia mają także wstęp do parlamentu. Dzieci w Polsce mają wiele szczęścia, ponieważ panuje pokój, a one mogą chodzić do bezpiecznych szkół i korzystać z licznych atrakcji. Idea, która towarzyszyła powstaniu Dnia Dziecka jest nadal aktualna, a samo święto jest niezwykle ważne i potrzebne. Dzieci zawsze powinny być traktowane z szacunkiem i miłością, bo najłatwiej jest je skrzywdzić, a zgodnie z tym co mówił Jan Paweł II : Dzieci są nadzieją, która rozkwita wciąż na nowo, projektem, który nieustannie się urzeczywistnia, przyszłością, która pozostaje zawsze otwarta.
W zbiorach Centralnej Biblioteki Statystycznej są liczne opracowania bieżące i retrospektywne dotyczące dzieci i młodzieży m. in.:
- Dzieci w Polsce : dane, liczby, statystyki, syg.212357 ;
- Pomoc społeczna i opieka nad dzieckiem i rodziną w 2020 r., syg.216670 ;
- A ja lubię statystykę, syg.206994 ;
- Statystyka dla smyka, syg.210734 ;
- Statystyka od przedszkola, syg.198835.
18 maja Międzynarodowy Dzień Muzeów
18 maja obchodzimy Międzynarodowy Dzień Muzeów. To doskonała okazja by przedstawić ukraińskie Muzeum Książki i Drukarstwa Ukrainy w Kijowie. Muzeum założone zostało 17 marca 1972 r. Początkowo było to Państwowe Muzeum Książki i Drukarstwa, w 2002 r. uzyskało obecną nazwę. Dla zwiedzających ekspozycje udostępniono w 1975 r. Muzeum mieści się w budynku dawnej drukarni Ławry Kijowsko-Peczerskiej. W 1991 r. rozpoczął się proces usuwania z wystawy eksponatów prezentujących totalitarną ideologię komunistyczną. W maju 2000 r., po czasowym zamknięciu z powodu remontu, muzeum zostało ponownie otwarte dla zwiedzających po raz drugi. Ideą przewodnią wszystkich ekspozycji muzealnych jest Książka i państwowość ukraińska bezpośrednio związana z rozwojem wydawnictw książkowych na Ukrainie. Projekt wnętrz został wykonany przez grupę artystów pod kierunkiem Anatolija Hajdamaki. Pierwsze piętro muzeum zajmują prace informujące o rozpowszechnieniu się pisma wśród Słowian Wschodnich. Prezentowane są znaleziska archeologiczne, m.in. napisy z jaskiń, ze ścian katedr, inskrypcje na przedmiotach gospodarstwa domowego czy korze brzozowej. Do dziś zachowały się rękopisy, wśród których znajdują się znane na całym świecie : Ewangelia Reims (XI-XIV w.), Ewangelia Ostromira (1056) oraz integralny atrybut inauguracji prezydentów Ukrainy - Ewangelia Peresopnycji (1556-1561). Kolejna wystawa opowiada o rozprzestrzenianiu się druku w Europie. Wśród oryginalnych, unikatowych zabytków drukarstwa znajduje się pierwsza drukowana ukraińska książka Apostoł (Lwów, 1574) i pierwsza słowiańska Biblia (Ostróg, 1581), wydana przez Iwana Fiodorowa. Można tutaj zapoznać się z rzadkimi wydaniami ukraińskich drukarni: dziełami liturgicznymi, literaturą biograficzną, kazaniami czy podręcznikami. Zwiedzającym prezentowane są drewniane klisze z XVIII-XIX w. i próbki papieru z filigranami. W dalszej części ekspozycja opowiada o reformie czcionek z lat 1708-1710, początkach i rozwoju druku czcionką cywilną. Do ówczesnych rarytasów książkowych należały wydania naukowe, podręczniki, pierwsze czasopisma ukraińskie i literatura dziecięca. Całość ekspozycji pierwszego piętra Muzeum uzupełniają prezentacje wnętrza dawnej drukarni i sprzęt drukarski (kopie maszyn drukarskich oraz oryginalne czcionki). Na drugim piętrze muzeum prezentowane są dwie ekspozycje. Pierwsza dotyczy historii książek i druku Ukrainy XX i początku XXI w., druga natomiast opowiada o książce jako przedmiocie kultury materialnej. Eksponaty w zwięzłej formie pokazują rozwój poligrafii nie tylko na Ukrainie, ale także w ośrodkach emigracji i diaspory ukraińskiej w Europie, Ameryce Północnej i Południowej oraz Australii. Początkowa część wystawy nosi tytuł „Księga Odrodzenia Rewolucyjnego. Wydawnictwa prywatne i spółdzielcze”. Druk ukraińskojęzyczny w tym okresie zaczął się szybko rozwijać, przez pierwsze dwie dekady na Ukrainie z powodzeniem działało ponad 100 wydawnictw. Kolejnym tematem wystawy jest „Księga a rewolucja ukraińska 1917-1922”. W drugiej i trzeciej dekadzie XX w. drukarnie ukraińskie czynnie uczestniczą w przezwyciężaniu analfabetyzmu, dzięki wydawaniu elementarzy i podręczników do samodzielnej nauki. Na ziemiach zachodnio-ukraińskich, które po II wojnie światowej znalazły się pod władzą sąsiednich państw, drukarstwo ukraińskie, choć przeżywające trudności gospodarcze, nadal nie było zabronione. W takich warunkach we Lwowie możliwe stało się opublikowanie np. Atlasu Ukrainy i krajów sąsiednich redagowanego przez Wołodymyra Kubijowycza. W latach 60 i 70 ukraińskie wydawnictwa stały się wyrazem intelektualnego ruchu oporu wobec ucisku politycznego. Potajemnie rozpowszechniane były prace w postaci rękopisów bądź przy pomocy maszyn do pisania. Ekspozycja prezentuje kserokopie biografii 20 ukraińskich więźniów politycznych oraz maszynopisy wydawanych przez nich pism. W latach 1970-1980 po raz pierwszy zaczęły ukazywać się ukraińskie encyklopedie branżowe, wydrukowano trzy tomowy Atlas języka ukraińskiego oraz duży Słownik języka ukraińskiego w 11 częściach. Ostania część ekspozycji muzealnej pokazuje budowę książki, historię ilustracji, liternictwo, oprawy oraz sposoby komponowania tekstu w drukarniach. Zaprezentowane są główne procesy powstawania książki w XX w. od rękopisu, maszynopisu, wydania upominkowego po współczesne formy ksiąg i miniatur książkowych.
Muzeum pozyskuje i rozszerza swój zasób różnymi drogami. Znaczące wpływy pochodzą z Kijowsko-Peczerskiego Rezerwatu Historyczno-Kulturalnego, z Wydziału Książki i Grafiki, lokalnych muzeów krajoznawczych, Lwowskiej Biblioteki Naukowej im Wasyla Stefanyka. Zbiory muzealne uzupełniają dary znanych kolekcjonerów i bibliologów, celnicy, artyści a także zakupy dokonywane ze środków Ministerstwa Kultury Ukrainy. Muzeum, podobnie jak w poprzednich dekadach, aktywnie współpracuje z wydawnictwami ukraińskimi, które nieodpłatnie przekazują swoje publikacje. Muzeum Książki i Drukarstwa Ukrainy posiada ponad 56 000 eksponatów.Oprócz opowiadania o rozwoju ksiąg ukraińskich od czasów starożytnych do współczesności, od 2010 r. w Muzeum odbywają się coroczne konferencje naukowe poświęcone Dniu Literatury i Języka Ukraińskiego. Stale prowadzone są także różnego rodzaju warsztaty, konkursy literackie, wystawy, prezentacje nowych książek. Od 2010 r. Muzeum organizuje coroczny festiwal książki dziecięcej „Alfabetowe królestwo magów i aniołów” z udziałem pisarzy, artystów, wydawców, nauczycieli, aktorów, grup artystycznych i dzieci z różnych miast Ukrainy.
Źródło zdjęcia: strona internetowa Muzeum Książki i Drukarstwa Ukrainy https://www.mkdu.com.ua/en/kolektsiia/online-collection/
Dostęp: 17.05.2022
BIBLIOTEKI NA ŚWIECIE…
Biblioteka LiYuan w Jiaojiehe koło Pekinu
LiYuan Library w wiosce Jiaojiehe nieopodal Pekinu to bardzo nowoczesny, wręcz ekologiczny budynek, zaskakujący swoją prostotą, położony w cichym otoczeniu. Został wkomponowany w urzekający górski krajobraz rezerwatu przyrody, a zaprojektowano go w pracowni Li Xiaodong Atelier. Otoczenie to głównie skały porośnięte roślinnością, ale to właśnie one są wsparciem dla całej konstrukcji. Książnica nie jest duża, może pomieścić zaledwie 40 osób, ale zaplanowana jest z dużą rozwagą i poszanowaniem otoczenia. Bibliotekę otwarto w 2012 r., a czytelnicy mogą z niej korzystać tylko w soboty i niedziele. Czytelnia została umieszczona na dwóch poziomach centralnej części budynku. Belki, które tworzą ściany wewnętrzne, służą jednocześnie jako półki na książki. Zgodnie z zamysłem architektów można zagłębić się w lekturę, siadając na podłodze lub na jednej z wyżej usytuowanych platform. Duży efekt zróżnicowania przestrzeni uzyskano dzięki zastosowaniu stopni i niewielkich zmian poziomu w celu stworzenia odrębnych miejsc do siedzenia. Bardzo istotny stał się wybór materiału dla frontonów biblioteki. Stanowią go drewniane patyki ułożone wokół każdego domu w wiosce. Dzięki temu gmach zyskał na lekkości i delikatności. Budynek został całościowo przeszklony, aby zapewnić dostęp dziennego światła. Nieregularne drewniane patyki tworzą filtr i stanowią dodatkową osłonę przed zbyt jasnym światłem i rozpraszają je równomiernie w całym wnętrzu tworząc idealne warunki do czytania i pracy. Do biblioteki z centrum wioski trzeba dojść pieszo. To też celowy zabieg łączący wysiłek fizyczny z następującym po nim wyciszeniem i refleksją. Architekci z Li Xiaodong Atelier odpierają ewentualne zarzuty dotyczące małego rozmachu i dużej skromności w wyrazie biblioteki. Argumentują, że nie można konkurować z pięknym otoczeniem przyrody, dlatego budynek jest prosty i wkomponowany w krajobraz, co sprzyja też pracy z książką.
Na pewno jest to interesująca biblioteka, szczególnie w dzisiejszych czasach, gdy otoczenie jest tak absorbujące i pełne różnych bodźców. Bibliotekę mimo swojej niewątpliwej surowości i ogarniającego zewsząd spokoju odwiedzają liczni czytelnicy i turyści. Niektórzy przyjeżdżają tylko po to, żeby zrobić sobie zdjęcie i pochwalić się nim w mediach społecznościowych. Powodowało to bardzo duży ruch w bibliotece i ostatecznie, w celu zapewnienia czytelnikom dobrych warunków, wprowadzono zakaz robienia zdjęć wewnątrz budynku.
Zdjęcia: POET ARCHITECTURE https://www.flickr.com/photos/poetarchitecture/23932375653/in/photostream/
Bezpłatny dostęp do książek w języku ukraińskim
Drodzy czytelnicy,
serwis internetowy KNIGO GO umożliwia bezpłatny dostęp do książek w języku ukraińskim. W serwisie tym, na stronie https://knigogo.com.ua/zhanri/dityachi-knigi/ jest dostępnych wiele książek dla dzieci, w tym utwory należące do klasyki międzynarodowej. Książki są udostępniane w kilku formatach – txt, fb2, rtf i epub. Można je pobrać i czytać na czytniku, telefonie bądź komputerze. Publikacje do pobrania bezpłatnie bez rejestracji są oznaczone linkiem "Cкачати".
8 maja Dzień Bibliotekarza i Bibliotek
8 maja obchodzimy Dzień Bibliotekarza i Bibliotek. Jest to okazja do przypomnienia historii naszej instytucji. Działalność Centralnej Biblioteki Statystycznej im. Stefana Szulca wpisuje się rozwój polskiej statystyki. Bogata kolekcja polskich i zagranicznych publikacji lokuje naszą bibliotekę wśród grona najważniejszych bibliotek naukowych w Polsce i na świecie. Nasze statystyczne zbiory są niepowtarzalne i stanowią istotne źródło służące nauce i prowadzeniu prac badawczych.
Początki działalności Biblioteki sięgają 1918 r., kiedy to powstał Główny Urząd Statystyczny. Pierwszy dyrektor GUS prof. Józef Buzek pragnął stworzyć naukowe zaplecza dla działań Urzędu. W zbiorach biblioteki znalazł się księgozbiór Warszawskiego Komitetu Statystycznego, sprowadzono też ze Lwowa spuściznę po Lwowskim Wydziale Krajowym. Zbiory biblioteczne zostały skatalogowane i udostępnione czytelnikom. Nawiązano kontakty z licznymi instytucjami krajowymi i zagranicznymi. Pozwoliło to na prowadzenie wymiany publikacji.
W kolejnych latach oprócz tradycyjnych zadań biblioteka podjęła prace przy tworzeniu katalogów centralnych nabytków zagranicznych Biblioteki Narodowej i Szkoły Głównej Planowania i Statystyki, opracowaniu informacji ekspresowej o artykułach z ważniejszych czasopism krajowych i zagranicznych oraz rozwoju wypożyczeń międzybibliotecznych. W 1968 r. w skutek decyzji Prezesa GUS Bibliotece nadano nowy statut, na mocy którego przekształcono Bibliotekę Urzędu w Centralną Bibliotekę Statystyczną, a tym samych główną instytucją w kraju gromadzącą prace z teorii i praktyki statystycznej, demografii, statystyki matematycznej, techniki statystycznej i dyscyplin pokrewnych. Rozpoczęto prace nad wydawaniem Bibliografii Wydawnictw GUS, Bibliografii piśmiennictwa demograficznego oraz Bibliografii Piśmiennictwa Statystycznego. Ponadto kontynuowano działania nad regularnym publikowaniem Biuletynu Nabytków (pierwsza edycja w r.1937), zestawień bibliograficznych, informatorów Roczniki statystyczne świata w zbiorach CBS oraz artykułów w czasopismach naukowych. W 1968 r. rozpoczęto organizację ogólnopolskiego konkursu statystycznego, promującego statystykę w szkołach średnich w oparciu o Mały Rocznik Statystyczny Polski. Konkurs to największe przedsięwzięcie organizowane przez Centralną Bibliotekę Statystyczną w zakresie promocji statystyki. Oprócz tego w ramach działań edukacyjnych organizowane są wystawy, wykłady, prelekcje, a także prezentacje systemu bibliotecznego dla różnych grup czytelników.
Ważną drogą, którą podąża placówka to cały proces rozwoju związany z pracami informatycznymi. Początki zostały zarysowane już w 1997 r. w dokumencie opracowanym przez Guido Badalamentiego, ówczesnego dyrektorem Biblioteki Uniwersytetu w Sienie oraz przewodniczącego Międzynarodowego Stowarzyszenia Użytkowników Systemu ALEPH. Podkreślił, że Biblioteka musi otworzyć wszystkie drzwi i wpuścić użytkowników do swego wnętrza. Nie powinna być Urzędem ani magazynem lecz otwartą na potrzeby użytkowników nowoczesną placówką z pełnym serwisem informacyjnym o swoich zbiorach i zbiorach innych bibliotek. Udostępniono bazę katalogu komputerowego w systemie ALEPH, umożliwiającą przeglądanie zbiorów w bibliotece i w każdym innym miejscu. Z biegiem lat przez Internet zaczęto udostępniać coraz więcej informacji i gotowych materiałów w postaci baz danych, zestawień i informatorów. Cały czas trwa współpraca z krajowymi i zagranicznymi bibliotekami i instytucjami statystycznymi.Ogromną chlubą CBS jest powstała w 2004 r. i stale uzupełniana Biblioteka Cyfrowa. Zawiera wiele cennych opracowań i cymeliów statystyczno-ekonomicznych z XIX i XX w.
Centralna Biblioteka Statystyczna im. Stefana Szulca to nowoczesna placówka biblioteczno-informacyjna, uczestnicząca w krajowym i międzynarodowym systemie współpracy, prowadząca działalność edukacyjną i edytorską oraz co najważniejsze służącą szerokiemu kręgowi odbiorców w kraju i na świecie. Przez te 104 lata swojej działalności pozostała instytucją spełniającą swoje podstawowe funkcje biblioteczne, ale też dzięki ciągłemu rozwojowi i intensywności prac w zmieniającej się rzeczywistości spełnia rolę niepowtarzalnego, otwartego i empatycznego centrum informacji o zbiorach statystycznych. Kompetentni bibliotekarze, przebogaty księgozbiór, zadowoleni czytelnicy i tradycyjność połączona z nowoczesnością to wszystko składa się na to, że osiągnęliśmy sukces, który jest motorem do kolejnych wyzwań w przyszłości.
Zbiory Centralnej Bibliotece Statystycznej im. Stefana Szulca liczą 506 975 wol. (stan na 31.12.2021 r.), w tym:
czasopisma - 241 tytułów bieżących
zbiory kartograficzne – 5000 jednostek
dokumenty elektroniczne – 4546 jednostek
Biblioteka Cyfrowa CBS - ponad 5400 zdigitalizowanych obiektów.
Zapraszamy do korzystania z tych cennych zbiorów.
Lekcja w czytelni
13 kwietnia 2022 r. w czytelni Centralnej Biblioteki Statystycznej odbyła się kolejna lekcja biblioteczna. Tym razem naszymi gośćmi byli uczniowie szkół średnich z Jędrzejowa.
Podczas lekcji młodzież mogła poznać historię biblioteki, dowiedzieć się jakie posiada zbiory i jak można z nich korzystać. Pokazywaliśmy również przykłady publikacji i danych statystycznych, które można znaleźć w naszych zasobach oraz odgadywaliśmy znaczenie oryginalnych i nietypowych nazw różnych firm.
Dziękujemy bardzo za miłą wizytę i zapraszamy wszystkich do odwiedzania Centralnej Biblioteki Statystycznej.
7 kwietnia Światowy Dzień Zdrowia
Światowy Dzień Zdrowia (World Health Day) ustanowiony został przez Zgromadzenie Ogólne Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) w 1948 r. Obchodzony jest co roku od 1950 r. w dniu 7 kwietnia, w rocznicę utworzenie WHO. Podstawowym celem jest zwrócenie uwagi na problemy zdrowotne społeczeństw. W każdym roku świętu towarzyszy inne hasło przewodnie, które zwraca uwagę na konkretne zagadnienia, na przykład pracowników służby zdrowia, depresję, odporność, antybiotyki czy bezpieczeństwo żywności. Od 1995 r. z okazji Światowego Dnia Zdrowia wydawany jest Światowy Raport Zdrowia. Publikacje WHO dostępne są w Centralnej Bibliotece Statystycznej. Tegorocznym hasłem obchodów jest Nasza planeta, nasze zdrowie. WHO pragnie pilnych rozwiązań niezbędnych do utrzymania zdrowia ludzi i planety. Organizacja szacuje, że każdego roku ponad 13 milionów zgonów na całym świecie jest spowodowanych przyczynami środowiskowymi, których można uniknąć. W obecnej sytuacji słowa Arthura Schopenhauera „Choć zdrowie nie jest na pewno wszystkim, to bez zdrowia wszystko jest niczym” nabierają szczególnego znaczenia. Powinniśmy dbać o swoje zdrowie fizyczne i psychiczne. Ekstremalne zjawiska pogodowe, degradacja gruntów i niedobór wody powodują przemieszczanie się ludzi i wpływają na ich zdrowie. Systemy do produkcji przetworzonej, niezdrowej żywności i napojów napędzają falę otyłości, zwiększając liczbę nowotworów i chorób serca, jednocześnie generując jedną trzecią emisji gazów cieplarnianych. Światowy Dzień Zdrowia jest więc najlepszą okazją do tego, by zadbać o własny organizm.
Instytut Żywności i Żywienia podaje 10 rad dla wszystkich jak chronić swoje zdrowie :
1. Nie pozwól, by nadmiar informacji pogorszył Twój nastrój.
2. Dbaj o podtrzymywanie kontaktów społecznych w bezpieczny sposób.
3. Codziennie przez co najmniej 30 min uprawiaj bezpieczną dla Ciebie i innych aktywność fizyczną.
4. Dbaj o swoje zdrowie fizyczne – odżywiaj się prawidłowo, zadbaj o odpowiednio długi sen.
5. Jeśli przebywasz w domu, zaplanuj jak spędzić czas izolacji.
6. Postaraj się utrzymać stały plan dnia.
7. Dbaj o bezpieczeństwo w sytuacji, kiedy musisz wyjść z domu.
8. Unikaj radzenia sobie ze stresem za pomocą alkoholu i innych używek.
9. Zastanów się, czy komuś z Twoich bliskich lub sąsiadów nie jest potrzebna pomoc.
10. Chorzy i starsze osoby wymagają szczególnej troski i opieki.
W tym trudnym dla nas wszystkich czasie zadbajmy w sposób szczególny o zdrowie fizyczne i psychiczne oraz pamiętajmy o przestrzeganiu obowiązujących zaleceń sanitarnych dla ochrony zdrowia i życia własnego oraz osób z naszego otoczenia.
Lwowska Narodowa Naukowa Biblioteka Ukrainy im. Wasyla Stefanyka prosi o pomoc!
Lwów, 25.03.2022 r.
Do wszystkich ceniących wolność i godność ludzi dobrej woli.
Szanowni Państwo,
zwracam się do Państwa w najtrudniejszym dla Ukrainy i całego świata czasie.
Trudno sobie wyobrazić, że w XXI wieku, w centrum Europy ma miejsce szeroko zakrojona, krwawa agresja Rosji na Ukrainę – suwerenne państwo europejskie uznane przez całą społeczność światową, założyciela i członka ONZ!
Celem tej agresji jest zniszczenie narodu ukraińskiego, jego historii, języka, kultury oraz prawa do wolności, samostanowienia, a w konsekwencji – państwowości, co jest ewidentnym przejawem ludobójstwa. Drogą do jego realizacji jest niewypowiedziana wojna, a tak naprawdę operacja terrorystyczna przeprowadzona na terenie całej Ukrainy przez jedno z największych państw świata – Rosję. Naród ukraiński jest pozbawiany prawa do życia!
Są Państwo obecnie świadkami zjednoczenia wieloetnicznych obywateli Ukrainy, którzy przy wsparciu społeczności międzynarodowej desperacko stawiają opór agresorowi, poświęcając wszystko – również swoje życie!
Bardzo Państwu dziękuję, waszym państwom i rządom za to wielkie wsparcie!
Dzisiejsza agresja stanowi wielkie zagrożenie - zwłaszcza z powietrza - dla zbiorów Lwowskiej Narodowej Naukowej Biblioteki Ukrainy im. W. Stefanyka. Biblioteka posiada ponad osiem milionów woluminów, na które składają się kolekcje książek, czasopism, dzieł sztuki i rękopisów – najstarszy pochodzi z XI wieku. Zbiory Biblioteki mieszczą się w dziewięciu budynkach z XVII-XX w. będących zabytkami architektury. Wieloetniczne kolekcje Biblioteki są materialnym ucieleśnieniem wartości światopoglądowych i duchowych narodu ukraińskiego, odzwierciedleniem jego historii oraz jest dziedzictwem naukowym i kulturowym o światowym znaczeniu.
W związku z powyższym proszę Państwa:
1. O potępienie agresji wszelkimi dostępnymi sposobami oraz o pomoc Ukrainie w walce z agresorem-terrorystą o całkowite zwycięstwo!
2. O przekazanie darowizn na potrzeby LNNB Ukrainy im. W. Stefanyka, mających na celu zapewnienie funkcjonowania i ochronę jej zbiorów w tym trudnym czasie:
Beneficiary: Address: 79000 Lviv, 2 Stefanyka St.,
Stefanyk National Scientific Library of Ukraine in Lviv.
Bank account number UA143253650000002600401411690 (USD, EUR, PLN)
Bank address: 79000, Lviv, vul. Tsekhova,1
JSC KREDOBANK Sakharova str. 78 Lviv, Ukraine
SWIFT: WUCBUA2X
MFO 325365 ZKPO 22334641
Z dopiskiem „pomoc charytatywna”.
Z wyrazami szacunku i wdzięcznością,
Wasyl Fersztej,
Dyrektor Generalny LNNB Ukrainy im. W. Stefanyka
Pliki do pobrania
Pomoc Ukrainie
Jak można pomóc naszym sąsiadom z Ukrainy - m.in wspierając zbiórki pieniężne.
Zbiórki, które są przeznaczane na najpilniejsze w danej chwili potrzeby, jak żywność, środki medyczne, materiały opatrunkowe czy higieniczne. Poniżej przedstawiamy listę organizacji, wraz z danymi dotyczącymi przekazywania pomocy:
Polska Akcja Humanitarna (PAH): https://www.pah.org.pl/wplac/?form=ukraina wpłaty na pomoc bezpośrednią włączając w to żywność i inne formy wsparcia dla ludzi, którzy muszą uciekać ze swoich domów na konto: 02 2490 0005 0000 4600 8316 8772
Caritas Polska: https://caritas.pl/ukraina/ wpłaty na najpilniejsze potrzeby, żywność, środki higieniczne i zapewnienie podstawowej pomocy materialnej konto: 77 1160 2202 0000 0000 3436 4384 z dopiskiem UKRAINA lub SMS o treści „UKRAINA" pod numer 72052 (koszt to 2,46 zł z VAT)
Polskie Centrum Pomocy Międzynarodowej (PCPM): https://pcpm.org.pl/ukraina lub wpłaty na konto 18 1140 1010 0000 5228 6800 1001 z dopiskiem „Pomoc dla Ukrainy". Środki zostaną przeznaczone na pomoc humanitarną, ewakuację ludności oraz wsparcie psychologiczne dla dzieci.
Polski Czerwony Krzyż (PCK): Wpłaty na zakup żywności, materiałów opatrunkowych oraz zabezpieczenie pozostałych priorytetowych potrzeb. Konto: 16 1160 2202 0000 0002 7718 3060 z dopiskiem „UKRAINA" oraz na stronie https://pck.pl/wspieraj-nas/
Polska Misja Medyczna / Polish Medical Mission: Wpłaty na zapewnienie szybkiego wsparcia medycznego i zakup niezbędnych środków medycznych i przekazane lokalnej organizacji pomocowej – Czerwonemu Krzyżowi w Słowiańsku w obwodzie donieckim. https://pmm.org.pl/chce-pomoc#ukraina lub przelew na konto: 62 1240 2294 1111 0000 3718 5444 z dopiskiem UKRAINA
UNICEF Poland: Zbiórka na zapewnienie dzieciom m.in. bezpiecznych schronień i wsparcia psychologicznego, opieki medycznej, czystej wody i środków higienicznych: https://unicef.pl/chce-pomoc/nasze-akcje/pomoc-dla-ukrainy
BIBLIOTEKI NA ŚWIECIE…
Biblioteka Narodowa Brazylii
Bibilioteca Nacional do Brasil jest największą książnicą Ameryki Łacińskiej, a znajduje się w centrum Rio de Janeiro. Jest instytucją chroniącą dziedzictwo dokumentalne i bibliograficzne Brazylii. Historia jej powstania jest niezwykle interesująca. W listopadzie 1755 r. Lizbonę nawiedziło trzęsienie ziemi, ucierpiała również Biblioteka Królewska, uważana za jedną z najważniejszych w Europie. Do tego doszła też inwazja wojsk francuskich dowodzonych przez Napoleona Bonaparte na Portugalię. Te okoliczności spowodowały, że portugalska rodzina królewska wraz ze swoimi dobrami przeniosła się do Brazylii. Biblioteka licząca 60 000 książek została początkowo umieszczona w zakonie Karmelitów. Miejsce to jednak uznano za nieodpowiednie i mogące zagrozić cennym zbiorom, dlatego podjęto decyzję o rozpoczęciu budowy gmachu dla Brazylijskiej Biblioteki Narodowej. Przeniesiona do nowej lokalizacji, została otwarta 29 października 1810 r. W 1858 r., ze względu na swoje stale powiększające się zasoby i brak miejsca na nowe, biblioteka została ponownie przeniesiona. Ważne było stworzenie ostatecznej, większej siedziby i tak właśnie zaprojektowano jej obecny budynek. W nowej siedzibie zbiory Biblioteki Narodowej Brazylii zaczęto udostępniać od 1910 r. Budynek biblioteki znajduje się w centrum Rio de Janeiro, tworząc z Narodowym Muzeum Sztuk Pięknych i Teatrem Miejskim niezwykle cenny zespół kulturalny i architektoniczny. Budynek Biblioteki Narodowej ma eklektyczny styl, w którym mieszają się elementy neoklasyczne i secesyjne. We wnętrzu znajdują się zdobione klatki schodowe, szerokie świetliki z kolorowymi witrażami, a także dzieła sztuki m.in. obrazy i rzeźby w przestronnych pomieszczeniach. W przestronnych korytarzach prezentowane są wystawy tematyczne z różnych kolekcji. W 1903 r. włosko-brazylijski artysta Eliseu Visconti, zaprojektował ekslibris i godło. W bibliotece znajduje się aż dziewięć milionów pozycji książkowych, 22 000 map, około 2500 atlasów oraz około 250 000 utworów w archiwum muzycznym i dźwiękowym. Wśród zbiorów możemy znaleźć między innymi kolekcję 21 742 fotografii z XIX w. Teresy Cristiny Marii. Zdjęcia te pozostawił w bibliotece cesarz Pedro II w 1891 r., a w 2003 r. kolekcja została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO, w uznaniu jej światowego znaczenia i wyjątkowej uniwersalnej wartości. Zawiera obrazy związane z historią Brazylii z XIX w., w tym fotografie Moritza Lamberga m.in. z Afryki, Ameryki Północnej i Europy. Inne bardzo cenne zbiory Brazylijskiej Biblioteki Narodowej to kolekcja Barbosa Machado, która zawiera 4300 przedmiotów, w tym książki, grafiki, mapy i rzadkie broszury oraz kolekcja Conde da Barca, obejmująca 2365 przedmiotów z XVII i XVIII wieku.
Zbiory biblioteki stale się powiększają dzięki darowiznom i zakupom, a przede wszystkim poprzez obowiązkową dostawę egzemplarza wszystkich brazylijskich materiałów drukowanych.
Pracownicy przez lata rozwijają usługi biblioteczne, w tym duży nacisk kładą na modernizację baz danych. Biblioteka Narodowa jako instytucja utrzymuje relacje z organizacjami międzynarodowymi w zakresie promocji i rozpowszechniania dzieł
21 marca Światowy Dzień Zespołu Downa
Święto obchodzone jest 21 marca corocznie od 2005 r., z inicjatywy Europejskiego Stowarzyszenia Zespołu Downa. W 2012 r. patronat nad świętem objęła Organizacja Narodów Zjednoczonych. Pomysłodawcą był genetyk z uniwersytetu w Genewie Stylianos E. Antonarakis. Inauguracja odbyła się w Singapurze i zorganizowana została przez angielską organizację Down's Syndrome Association (DSA).
Data święta nie jest przypadkowa i nawiązuje do obecności u osób z zespołem Downa dodatkowego, trzeciego chromosomu w 21. parze chromosomów. Ideą tego dnia jest zwrócenie uwagi społeczeństwa na osoby z zespołem Downa i ich potrzeby, zwiększenie świadomości o chorobie oraz promowanie praw tych osób do pełnego uczestniczenia w życiu społecznym. Co roku organizowany jest przez wiele stowarzyszeń szereg wydarzeń i imprez. Pierwszą organizacją w Polsce, która włączyła się w obchody święta w 2006 r., było Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom i Młodzieży Specjalnej Troski w Białymstoku Jeden Świat. Warto śledzić na bieżąco, co dzieje się 21 marca w związku ze ŚDZD. Informacje podawane są zarówno na oficjalnej stronie Światowego Dnia Zespołu Downa, jak i w mediach społecznościowych.
Strona Światowego Dnia Zespołu Downa
Strona Down Syndrome International
Twitter ŚDZD
twitter.com/WorldDSDay
Kanał YouTube ŚDZD
Profil ŚDZD na Facebooku
www.facebook.com/World-Down-Syndrome-Day
Jedną z akcji społecznych, pokazujących naszą akceptację i zrozumienie dla osób z zespołem Downa jest założenie 21 marca dwóch różnych, niepasujących do siebie par skarpet w kolorowe wzory. Można też założyć kolorowe ubrania. Barwy przewodnie Światowego Dnia Zespołu Downa to granatowy i czerwony. Drobne gesty mają znaczenie, mogą przysłużyć się niwelowaniu barier i przezwyciężaniu krzywdzących stereotypów.
14 lutego Dzień Zakochanych = Dzień Życzliwości dla Wszystkich
Kiedy na dworze jeszcze zimno i nierzadko poda śnieg czy deszcz, przyszedł czas na Dzień Zakochanych, jak co roku obchodzony 14 lutego. Święto przywędrowało do nas z Ameryki, ale to Anglicy rozpropagowali Walentynki na całym świecie. Tradycyjnym sposobem obchodzenie Walentynek w okresie elżbietańskim było przesłanie ukochanej osobie bileciku czy listu z wyznaniami miłości, wierszem, z dołączoną perfumowaną chusteczką lub rękawiczką. Wraz z rozrostem kolonii zamorskich Anglia eksportowała także swoje święta na podbite tereny i tak Walentynki trafiły do Ameryki. To właśnie tam w XIX wieku (około 1850 roku) Esther Howland zaczęła wytwarzać gotowe kartki walentynkowe. Pomysł spodobał się tak bardzo, że w szybkim tempie rozpowszechnił na całym globie. Kartka z wyznaniem miłosnym to dziś podstawowy symbol Walentynek. W Japonii to kobiety obdarowują mężczyzn czekoladkami, które dzieli się na: „honmei-choko” dla ukochanego i „giri-choko” dla kolegów. W Pradze tradycją jest wieszanie kłódki z inicjałami zakochanej pary na moście Karola, a w Dani przesyłano sobie bibułki, na których pod światło można odczytać imię zakochanego. Do Polski Walentynki zawitały dopiero w 1992 roku. Wszystkim zakochanym w dniu ich święta życzymy wielkiego szczęścia w miłości – taką ogromną reklamę w Gazecie Wyborczej z 14 lutego 1992 r. umieściło wydawnictwo Harlequin, słynące z publikowania romansów. Dziś jak Polska długa i szeroka wysyłamy sobie już nie kartki, a smsy, dajemy czekoladki i prezenty, czasem są to książki.
Jednak świętowanie nie powinno być przymusem czy kłopotem. Ci, którzy nie są zakochani, nie powinni tego dnia czuć się gorzej. Warto świętowanie miłości przekuć w dzień życzliwości dla wszystkich i ofiarować uśmiech, dobre słowo czy chwilę rozmowy na przykład przez telefon.
Co można dać komuś właśnie dziś, jeśli dawno tego nie robiłeś …
- gest uprzejmości
- dobre słowo
- troczę czasu
- uśmiech
- serdeczny przytulasek
- uwagę
Pierwsza haftowana książka w Polsce
Książki ze względu na rozwój technik drukarskich i edytorskich ciągle mogą zaskakiwać swoich odbiorców formą, treścią czy przeznaczeniem. Jednak dopiero w 2020 r. powstała pierwsza haftowana książka w Polsce. Jest to dzieło bibliotekarki Olgi Stelmach z Przechlewa w województwie pomorskim. Autorka haftuje od 12 lat, a jej prace były niejednokrotnie wystawiane. Impulsem do rozpoczęcia pracy nad tego typu książką był jej udział w szkoleniu bibliotecznym dotyczącym ręcznie robionych książek, które służą do pracy z dziećmi. Do tej pory wykorzystywano jedynie guziki, paciorki, kolorowy papier czy bibułę. Pani Olga jako pierwsza postanowiła stworzyć w całości książkę z haftu.
Pierwsza w Polsce haftowana książka to bajka dla dzieci – O czym milczy Misio. Opowiada o Olusiu i jego przyjacielu- maskotce Misiu. Codziennie spędzają razem ze sobą czas i pewnego dnia wymyślili nową zabawę, w którą bawią się przez cały tydzień i mają przy tym różne przygody.
Prace nad książką trwały około siedmiu miesięcy. Najpierw powstał tekst, a następnie rysunki. Całość została zaopatrzona również w wyhaftowaną okładkę i zszyta koronką. Dzieło jest pokaźnej wielkości i niezmiernie kolorowe, liczy 20 stron z 46 ilustracjami. Powstało z ponad 140 tysięcy krzyżyków. Na stworzenie książki zużyto 25 metrów kanwy (tkaniny używanej do haftu krzyżykowego) i ponad 200 metrów koronki. Wykorzystana została cała paleta barwnych mulin, w tym metalicznych, by różniły się od siebie w dotyku. Imiona głównych bohaterów wyhaftowane zostały na każdej stronie koralikami.
Książka oprócz niewątpliwie swoich artystycznych walorów, spełnia dużo ważniejszą rolę – edukacyjną. Pozwala na sensoryczną pracę z dziećmi. Ma „ukryte” zadania, pytania i możne stymulować dzieci do różnych zabaw z książką. Wyhaftowane są liczne przedmioty, owoce, warzywa, zwierzęta i osoby , o różnych kształtach, kolorach i motywach.
O czym milczy Misio to jedyny taki egzemplarz i przykład książki haftowanej w Polsce. Powstała z myślą o dzieciach, by poprzez dotyk i odbiór kolorów rozwijały swoje umiejętności poznawcze. Jest niepowtarzalną i niebanalną pomocą dydaktyczną. Unikatowy egzemplarz można oglądać w bibliotece w Przechlewie.
Ciekawostki o książce wyhaftowanej w Przechlewie :
- powstawała siedem miesięcy
- ma 20 stron
- zawiera 46 ilustracji
- do jej powstania zużyto 25 metrów kanwy
- obszyta jest koronką o długości 200 metrów
- w książce jest 140 tysięcy krzyżyków
Dzień Bezpiecznego Internetu
Dzień Bezpiecznego Internetu to ogólnoświatowe święto obchodzone co roku w ponad 160 państwach. Wydarzenie zainicjowane zostało przez Komisję Europejską w 2004 r. W Polsce jego organizatorem jest Polskie Centrum Programu Safer Internet (PCPSI) współtworzone przez Państwowy Instytut Badawczy NASK oraz Fundację Dajemy Dzieciom Siłę.
Bezpieczeństwo w sieci staje się wyzwaniem, ale też coraz częściej dużym problemem. Zdalne lekcje, zdalna praca, wirtualne urzędy i sklepy – nasze życie przenosi się coraz bardziej do Internetu i tym ważniejsze stają się umiejętności poruszania się w świecie wirtualnym. Komputer i Internet może być niezastąpionym źródłem wiedzy i umiejętności, ale stanowi też potencjalne zagrożenie dla jego użytkowników. Aby bezpiecznie poruszać się w wirtualnym świecie warto przestrzegać określonych zasad i świadomie korzystać z pomocnych programów, aplikacji oraz oznaczeń.
Wydarzenie Dzień Bezpiecznego Internetu stanowi promocję pozytywnego wykorzystywania Internetu dla wszystkich niezależnie od wieku.
Więcej informacji na temat Dnia Bezpiecznego Internetu znajduje się na stronie www.dbi.pl oraz www.facebook.pl/bezpiecznyinternet .
W zbiorach Centralnej Biblioteki Statystycznej znajduje się wiele publikacji na temat Internetu, społeczeństwa informacyjnego i bezpieczeństwa w sieci.
BIBLIOTEKI NA ŚWIECIE …
Biblioteka Publiczna w Kansas City
Historia bibliotek jest równie długa jak dzieje pisma. Wraz z jego rozwojem rozpoczęto budowę pomieszczeń, które pomagały przechowywać tworzone materiały. I tak ciągle, niezmiennie od wieków powstają piękne, klasyczne bądź zaskakujące w swoim kształcie budynki mieszczące biblioteki. Do jednej z najciekawszych architektonicznych konstrukcji należy książnica znajdująca się w Kansas City w stanie Missouri USA. Biblioteka Publiczna w Kansas City założona w 1873 r. jest najstarszą biblioteką w mieście. Zawiera zbiór oryginalnych i opublikowanych materiałów, artykułów prasowych, pocztówek, zdjęć, map z okresu najwcześniejszej historii społeczności oraz inne opracowania związane z dziejami i kulturą Afroamerykanów. Budynek biblioteki nie jest zaskakujący, ale na szczególną uwagę zasługuje parking, który się przy niej znajduje, zbudowany w 2004 roku i noszący nazwę The Community Bookshelf (Wspólnotowy Regał Książki). Front garażu stanowi gigantyczna półka z 22 książkami i jest to działanie zrealizowane we współpracy z miejscową społecznością. Imitacje grzbietów książek, które mierzą około 7,5 metra wysokości i 2,5 szerokości, wykonane są z folii poliestrowej, którą kładzie się na betonowych panelach i aluminiowej podkonstrukcji. Wybór tytułów książek nie był przypadkowy. Wpływ na to mieli sami mieszkańcy Kansas City, którzy wzięli udział w głosowaniu. Wśród tytułów możemy znaleźć m.in. Władcę pierścieni J.R.R. Tolkiena, Romeo i Julię Szekspira, Paragraf 22 Josepha Hellera, Przygody Hucka Finna Marka Twaina, Sto lat samotności Gabriela Garcii Marqueza czy Zabić drozda Harper Lee.
Biblioteka angażuje się w wiele akcji wspierających mieszkańców m.in. poprzez program o nazwie Coffee & Conversations na rzecz osób bezdomnych, który ma pomóc w poradzeniu sobie z problemem bezdomności czy program Refugee and Immigrant Services and Empowerment pomagający imigrantom na przykład w zdobyciu obywatelstwa. Biblioteka w 2017 r. otrzymała nagrodę im. Paula Howarda za odwagę od American Library Association.
Chociaż niektórzy specjaliści krytykują bardzo oryginalny projekt biblioteki, to mimo wszystko dla większości osób stanowi ona niesamowite dzieło. Wielu mieszkańców miasta uważa również, że budynek nie tylko idealnie wkomponował się w krajobraz miasta, ale także po prostu budzi sympatię swoim wyglądem. Niewątpliwie budynek Biblioteki Publicznej w Kansas City jest warty obejrzenia.
Zdjęcie zaczerpnięte ze strony: www. infoarchitektura.pl
BIBLIOTEKI NA ŚWIECIE …
Odotheka - biblioteka zapachów historycznych
Zapach książek w bibliotece, wilgotna woń gotyckich murów, mieszanina zapachu drewna i świec w starym kościółku czy placek z wiśniami babci, to bodźce dla naszych zmysłów, za pomocą których obcujemy z przeszłością. Czasem z biegiem czasu zamazują się twarze i obrazy, a to właśnie zapachy najbardziej zapadają nam w pamięć. Często w przypadku bardzo cennych dzieł sztuki jesteśmy pozbawieni tych odczuć. Zabytki z muzealnych kolekcji oddzielone są od swoich odbiorców ścianami czy gablotami, a otoczenie jest bardzo sterylne. Instytucje często postrzegają zapachy emitowane z obiektów jako informację zbędną, a może nawet jako niepożądane zanieczyszczenie - twierdzi Elżbieta Zygier z Muzeum Narodowego w Krakowie. Taka sytuacja może niebawem ulec zmianie dzięki nowatorskiemu projektowi.
Krakowscy i lublańscy naukowcy, we współpracy z muzealnikami, przygotowują się do prac nad Odotheką, czyli pierwszą na świecie biblioteką zapachów zabytków. Powinna ona powstać do końca 2024 r. Projekt polsko-słoweński realizują Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, we współpracy z Muzeum Narodowym w Krakowie, oraz Wydział Chemii i Technologii Chemicznej Uniwersytetu w Lublanie i Muzeum Narodowe Słowenii. Koordynatorem z polskiej strony jest prof. Tomasz Sawoszczuk z Katedry Mikrobiologii Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. Odotheka ma zbadać zapachy historycznych artefaktów, skatalogować je i stworzyć receptury pozwalające na ich odtworzenie. Ma to być nowy typ biblioteki, która będzie częścią naszego dziedzictwa kulturowego.
Naukowcy podają dwa powody, dla których często dotąd pomijany aspekt obcowania z historią i sztuką może okazać się bezcennym zasobem. Po pierwsze, dzięki zgromadzonym historycznym zapachom i, co ważne, recepturom pozwalającym na ich odtworzenie, muzea będą mogły dać zwiedzającym zupełnie nowy sposób na poznanie swoich zbiorów. Zapach byłby rozpylany w miejscu ekspozycji, aby dać odbiorcom możliwość dodatkowej percepcji obiektów muzealnych, m.in. osobom niewidomym. Po drugie, zapachy mogą odsłonić przed badaczami nieznane dotąd aspekty historii odnoszące się między innymi do sposobów konserwacji np. obrazów czy egipskich mumii, zanim muzea zaczęły tworzyć precyzyjną dokumentację takich zabiegów. Rosnąca biblioteka zapachów ma pozwolić nie tylko zachować historyczne aromaty, ale może stać się także cennym narzędziem dla przyszłych naukowców. Na przykład może pozwolić szybciej diagnozować objawy procesów zachodzących w zabytkach, jeśli ich zapach z czasem będzie się zmieniał.
Na potrzeby projektu zakupiony zostanie specjalistyczny sprzęt do badania zapachu tj. chromatograf gazowy i spektrometr mas. Komputerowy nos całkowicie jednak nie zastąpi ludzkiego. W ramach projektu wyszkolony zostanie zespół ludzi szczególnie wrażliwych na zapachy, którzy będą analizowali historyczne aromaty i ich współczesne repliki. Dzięki temu naukowcy będą pewni, że to, co odtworzyli chemicznie, jest maksymalnie zbliżone do zapachu rzeczywistego obiektu zabytkowego.
Realizatorzy projektu podkreślają, że Odotheka nie będzie wyglądała jak tradycyjne muzeum. Przyjmie ona raczej formę biblioteki wiedzy o zapachu zabytku, z uwzględnieniem kontekstu historycznego. Będzie to zbiór receptur, które mogą posłużyć do odwzorowania zapachu danego obiektu. Dowiemy się, jakie związki chemiczne trzeba zmieszać, aby uzyskać konkretny zapach. Opisy zapachów wraz z recepturą mają być publicznie udostępnione w formie papierowej i online.
W badaniach każda ze stron wykorzysta co najmniej pięć zabytków z różnych okresów, wykonanych w odmiennych technikach. W Polsce będzie to m.in. Dama z gronostajem Leonarda da Vinci, przechowywana w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie. Zespół słoweński natomiast zbada m.in. zapach tabakiery swojego wieszcza narodowego Franca Preserena, autora słów hymnu narodowego tego państwa. Badania zespołów w Krakowie i Lublanie, finansowane przez polskie Narodowe Centrum Nauki i Słoweńską Agencję Badawczą, mają potrwać trzy lata. Rezultatem będzie ogólnie dostępna baza zapachów. Zdaniem naukowców w dalszej perspektywie czasu projekt mógłby być rozszerzony o inne kraje.
Elżbieta Zygier z Muzeum Narodowego w Krakowie wskazuje jednak, że technika ma jednak pewne ograniczenia. Nie dowiemy się dzięki niej, jak pachniała pracownia Leonarda Da Vinci, ani czy geniusz, malując swoje dzieła, popijał aromatyczną herbatę lub zajadał cynamonowe bułeczki. Tak delikatne zapachy nie przetrwały stuleci. Jest to jednak projekt przełomowy i ważny dla nauki i kultury.
Z historycznej karty…
9 grudnia mija 90 lat od dnia przeprowadzenia Drugiego Powszechnego Spisu Ludności z 1931r. Jego wyniki opublikowane w 39 tomach, dostępne są w formie papierowej i on-line w Centralnej Bibliotece Statystycznej.
Zakres tematyczny, organizacja i regulacje prawne były nawiązaniem do wcześniejszego spisu powszechnego z 1921r. W 1931 r. dużą wagę przywiązywano do popularyzacji badania oraz kompetencji i obowiązków komisarzy spisowych. Jeśli chodzi o różnice, to w kwestionariuszu pominięto m.in. kwestię narodowości oraz gospodarstw rolnych. Dodano za to pytanie o umiejętność pisania.
Na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 września 1931 r. o sposobie przeprowadzenia spisu powszechnego określono także możliwości przyznania odznaki honorowej „Za Ofiarną Pracę” za dobrą akcję spisową. Wykonawcą odznak był Stanisław Repeta, warszawski medalier i rzeźbiarz.
„Jedynie spisy ludności są w stanie określić kierunek, w jakim odbywa się rozwój danego społeczeństwa; z drugiej strony – dostarczają one niezbędnych danych liczbowych, które są konieczną podstawą racjonalnej działalności na każdym polu życia państwowego i społecznego (…) Nie ulega tedy żadnej wątpliwości, że dopiero spis tegoroczny odzwierciedli wiernie obraz Polski współczesnej, oddzielonej od przełomowych momentów odzyskania niepodległości dziesięcioletnim okresem pokojowego bytu państwowego.”
Cytat z ulotki „Co nam da drugi powszechny spis ludności”
Lekcja biblioteczna dla uczniów
7 października 2021 r. naszą czytelnię już po raz kolejny odwiedzili uczniowie
Szkoły Podstawowej nr 355 im. Jana Wedla.
Podczas spotkania nasi goście mogli poznać historię Centralnej Biblioteki Statystycznej i jej zbiorów. Rozmawialiśmy również o pracy biblioteki dziś, oglądaliśmy dawne i współczesne publikacje a także rozwiązywaliśmy krzyżówki.
Dziękujemy bardzo za miłe spotkanie.
Zapraszamy wszystkich do uczestnictwa w lekcjach w Centralnej Bibliotece Statystycznej.
Festiwal Kultury Bez Barier 2021
Odbywający się co roku Festiwal Kultury Bez Barier to, jak zapewniają organizatorzy, najbardziej otwarte wydarzenie w Polsce oferujące dostęp do spektakli, pokazów filmowych, wystaw, koncertów, spacerów i warsztatów.
W Festiwalu po raz wziął udział Główny Urząd Statystyczny i Centralna Biblioteka Statystyczna przygotowując wykład on-line „Spisy powszechne od kulis”.
Częścią wykładu jest przygotowana w naszej bibliotece prezentacja „100 lat spisów ludności Głównego Urzędu Statystycznego” przybliżająca historię polskich spisów i publikacje wydane przy ich okazji.
Na ekranie możemy zobaczyć przykłady wydawnictw z wynikami kolejnych spisów ludności a także plakaty, ulotki informacyjne. Wiele z nich znajduje się do dziś w zbiorach Centralnej Biblioteki Statystycznej.
Zapraszamy serdecznie na stronę Festiwalu https://fkbb.pl